Yumurtacı İşletmelerde Salomonella Kontrolü ve AB Mevzuatı Halil BAŞARAN Veteriner Hekim KKGM Hayvan Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı

Yumurtacı Tavuklar AB Mevzuatı 17 Kasım 2003 tarih ve 2003/99/EC sayılı zoonoz ve zoonoz etkenlerin izlenmesine dair Konsey Direktifi 17 Kasım 2003 Tarih ve 2160/2003 Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Salmonella ve Diğer Spesifik Gıda Kaynaklı Zoonotik Ajanların Kontrol Altına Alınmasına dair Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Tüzüğü

Yumurtacı Tavuklar AB Mevzuatı 31 Temmuz 2006 tarih 1168 / 2006 sayılı yumurta tavuklarındaki (gallus gallus) birtakım salmonella serotiplerinin görülme sıklığının topluluk hedefi olarak azaltılması dair Komisyon Tüzüğü 2004/665/EC: Yumurtlayan tavuk (Gallus gallus) sürülerinde salmonellanın yaygınlığı hakkındaki temel araştırmaya dair 22 Eylül 2004 tarihli Komisyon Kararı

Yumurtacı Tavuklar AB Mevzuatı 1 Ağustos 2006 tarihli ve (EC) No 1177/2006 sayılı kümes hayvanlarında salmonella’nın kontrolü için ulusal programların yapısında (çatısında) belirli kontrol metotlarının kullanımı için gereklilikleri belirleyen Komisyon Tüzüğü

Zoonozlar ve zoonoz etkenlerin izlenmesine yönelik genel kurallar: 2003/99/EC Zoonozlar ve zoonoz etkenlerin izlenmesine yönelik genel kurallar: Risklerin belirlenmesi ve tanımlanması için verilerin toplanması, İzlemenin kapsamı, Zooonoz ve zoonotik etkenlerin belirlenmesi, Zoonoz ve zoonotik etkenlerin eklemek veya listeden silmek için esas alınacak ana kurallar (a) hayvan ve insanlarda, yem ve gıdalardaki varlığı, (b) insanlara etki düzeyi, (c) hayvan ve insan sağlığı ile yem ve gıda işletmeleri için ekonomik etkileri, (d) hayvan ve insanlar ile yem ve gıdalardaki epidemiyolojik durumu.

2003/99/EC Zoonoz ve zoonoz etkenlerin izlenmesi ile ilgili detaylı kurallar (a) izlemenin kapsadığı hayvan popülasyonları veya altpopülasyonları veya gıda zinciri aşamaları, (b) toplanacak olan verinin özelliği ve tipi, (c) vaka tanımları, (d) kullanılacak olan örnek şemaları, (e) testlerde kullanılacak olan analiz yöntemleri, (f) yerel, bölgesel ve merkezi birimler arasındaki bildirim kılavuzu dahil, bildirim sıklığı İzlemesi yapılacak önemli zoonozlar ve zoonotik etkenler,

2003/99/EC Koordineli İzleme programları İşletmecisinin görevleri ve işletmecilerin uyguladığı prıgramlar Antimikrobiyel direncin izlenmesi Gıda kaynaklı salgınlarda epidemiyolojik incelemeler Zoonozlar ve zoonotik etkenlerin ve antimikrobiyel direncin eğilimleri ve kaynaklarının değerlendirilmesi Ulusal referans laboratuarları

2160/2003 Zoonozlar ve zoonotik ajanların prevalansını azaltmak için hedefler Yetkili Otoriteler Topluluk içi ticaret Üçüncü ülkelerden ithalat (Madde 10) Laboratuarlar Ulusal kontrol programları Ulusal Kontrol Programlarının Onaylanması İşletmecilerinin kendilerinin yaptığı kontrol programları Özel kontrol metodları Referans laboratuarları

2160/2003 Laboratuarların onaylanması, kalite gereklilikleri ve onaylanmış test metotları Uygulama ve geçiş tedbirleri Komite prosedürü Avrupa Gıda Güvenliği Kurumunun Danışmanlığı Mali düzenlemeler ile ilgili rapor Topluluk kontrolleri

2160/2003 Madde 4’e uygun olarak Topluluk hedefi prevalansının azaltılması olarak belirlenmiş olan zoonozlar ve zoonotik ajanlar EK I Ek I’de Listelenen Zoonozlar ve Zoonotik Ajanların Kontrolü EK II: A.Ulusal kontrol programları için genel gereklilikler B.Asgari örnekleme gereklilikleri C. Yetiştirme amaçlı Gallus gallus sürüleri ile ilgili spesifik gereklilikler D. Yumurtacı hatlarla ilgili spesifik gereklilikler E. Taze etle ilgili spesifik gereklilikler Halk sağlığına bariz etkisi olan salmonella serotiplerini belirlemek için spesifik kriterler EK III

2160/2003 Ulusal kontrol programları aşağıda belirtilen gıda zinciri safhalarını kapsar (14-4): a)Yem üretimi, b)Hayvanların yetiştirilmesi c)Hayvansal kökenli gıdaların hazırlanması ve işlenmesi.

Gıda ve yem işletmecilerinin kontrol programları 2160/2003 Gıda ve yem işletmecilerinin kontrol programları Bu işletmeler birincil üretim, işleme ve dağıtım safhalarını kapsayan kontrol programlarını oluşturabilir(7-1). Gıda ve yem işletmecileri veya bunları temsil eden organizasyonların kontrol programları ulusal kontrol programlarına dahil edilebilir(7-2). Ek VI’da belirtilmiş olan ilgili şartlara ve ulusal kontrol programının amaçlarına uygun olması durumunda onaylayabilir(7-3).

2004/665/EC Yumurtacı tavuk (Gallus gallus) sürülerinde salmonellanın yaygınlığı hakkındaki temel araştırmaya (Epidemiyolojik Çalışma) dair Komisyon Kararı

2004/665/EC Araştırmanın amacı ve genel hükümler: Avrupa Birliğinde sofralık yumurta üretimi için yumurtacı tavuk sürülerinde üretim periyotlarının sonunda Salmonella spp.’nin görülme sıklığını tespit etmeyi amaçlayan teknik bir araştırma gerçekleştirecektir Topluluk hedeflerinin belirlenmesi için kullanılacaktır. Araştırma, 1 Ekim 2004 tarihi itibariyle başlayacak olan bir yıllık süreci kapsayacaktır.

2004/665/EC Örneklem çerçevesi: En az 1000 yumurtlayan tavuğun bulunduğu işletmelerde 1 Ekim 2004 itibariyle yapılacaktır. Uygun olan yerlerde Madde 5’te belirtilen teknik şartnamelere uygun olarak tercihen 350’den daha fazla tavuğu olan işletmeler başta olmak üzere daha küçük işletmelerden de örneklem alınacaktır. Seçilen her işletmede uygun yaşta tavukların bulunduğu bir sürüden örneklem alınacaktır. Örneklem alımı, yetkili otorite tarafından veya yetkili otoritenin denetiminde bu sorumluluğu verdiği organlar tarafından gerçekleştirilecektir.

2004/665/EC Her Üye Devlet’te en az 172 işletmeden örneklem alınacaktır. Bununla birlikte, 172 işletmeden daha az işletmenin bulunduğu Üye Devletlerde bütün işletmelerden örneklem alınacaktır. Tüm durumlarda 1000’den fazla tavuğu olan işletmelerden örneklem alınmasına öncelik verilecektir.

2004/665/EC Salmonella spp.’nin tespiti ve serotipleme: Salmonellanın tespiti ve serotiplemesi, ulusal salmonella referans laboratuarlarında gerekçeleştirilecektir. 17025 sayılı ISO standardı ile uyumlu bir kalite güvencesi uygulayacaklar ve ulusal referans laboratuarı tarafından denetleneceklerdir. Salmonella spp’nin tespiti, Topluluk salmonella referans laboratuarı tarafından tavsiye edilen metoda uygun olarak gerçekleştirilecektir. Verilerin toplanması, değerlendirme ve raporlama

2004/665/EC Yetkili otorite teşhis sonuçlarını değerlendirecek ve bu değerlendirmesini Komisyona rapor olarak sunacaktır. Tüm veriler, Komisyonun talebi üzerine Avrupa Gıda Güvenliği Kurumuna sunulacaktır. Ulusal olarak toplanmış veriler ve sonuçları, gizlilikleri sağlanmış olarak erişilebilir olacaktır. Topluluk mali yardımının kapsamı (Bakteriyel tespit 20, Serotiplendirme 30 Avro) AB mali yardım şartları (üye ülkeler için)

1168 / 2006 Yumurtacı Tavuklarda Salmonella Kontrol Programı Yıllık sonucun değerlendirilmesi(oranların okunması) Programın süresi ( birbirini takibeden 3yıl) İhtiyaca göre merkezi otoritenin programda değişiklik yapması

1168 / 2006 EK 1- Numune almanın genel kapsamı Yumurta tavuklarından numuneler gıda ticareti işlecinin girişiminde, Yetkili kurumlar tarafından alınacaktır. Yumurta Tavuğu Sürülerinde Denetim: Numune Alma Sıklığı ve Durumu Bin ve üzeri tavuğu kapsayacak Numune alma 24+2 haftalıkken başlanacak ve en az her onbeş haftada bir tekrarlanacak.

Aşağıdaki durumlarda da yine ek numune alınır: 1168 / 2006 Aşağıdaki durumlarda da yine ek numune alınır: 2003 / 99 sayılı (AT) yönetmeliğinin 8. maddesi gereğince gıda kaynaklı salgınların epidemiyolojik incelemesinin bir sonucu olarak salmonella enteritidis veya salmonella typhimurium enfeksiyon kuşkusu görülme durumunda, İşletmedeki bir sürüde salmonella enteritidis veya salmonella typhimurium görülmesi durumunda işletmedeki tüm sürülerde, Yetkili kişiler numune alımının uygun olduğunu düşündükleri tüm durumlarda,

1168 / 2006 Numune Alımı Protokolü Hem dışkıya hem de çevre numuneleri 2x150 gram Kazıyıcı veya kayışı olmayan portatif kümeslerin olması halinde 2x150 gramlık karışık dışkılar kafeslerin altındaki gübre kaplarındaki altmış noktadan, Kümes veya salma tavuklarda iki çift drag swap veya çorap

1168 / 2006 En az 100 gramlık toz içeren 250 ml toplanacaktır. Yetkili kurumlar ileri testler yaparak tavuklarda salmonella denetleme sonuçlarının tavuk sürülerindeki antimikrobiyel kullanımından etkilenmemesi için önlem almalı,

Numunelerin İncelenmesi 1168 / 2006 Numunelerin İncelenmesi Numunelerin Taşınması ve Hazırlanması Toplanmasını takiben en geç 48 saat içinde analize alınacak bu süre içerisinde dondurulmuş şekilde saklanacaktır. Swap numuneleri Diğer dışkısal maddeler ve toz numuneleri

1168 / 2006 Teşhis Yöntemi : ISO 6579 Serotiplendirme “Kaufmann- White taslağını müteakiben en azından her bir pozitif numuneden bir izolatın serotiplendirmesi yapılacaktır.” Alternatif Teşhis Yöntemleri (ISO / EN 16140 onaylanması kaydıyla kullanacak) İzolatların Depolanması : Faj tiplendirmesi yapılmak için 2 yıl süreyle saklanacak Sonuçlar ve Raporlama

Antimikrobiyallerin kullanımı 1177/2006 Antimikrobiyallerin kullanımı Antimikrobiyaller kümes hayvanların Salmonella’nın kontrolü için belirli bir metot olarak kullanılmayacaktır. Aşağıdaki istisnai durumlarda kullanılabilir: a-Yayılma riskini mümkün olduğu kadar çabuk azaltmak için damızlık kümes hayvanlarında; b1“Elit sürüler” b2-Nesli tehlike altındaki türlerden elde edilen sürüler, b3-Araştırma amaçlı elde tutulan sürüleri Elde etmek için ve değerli genetik materyalin korunması için: %95 güven sınırı ile ilgili Salmonella’nın %1 yayılımını tespit etmeyi amaçlayan bir şema ile yetiştirme safhası boyunca 15 günde bir örneklem alınmak suretiyle kontrol edilecektir.

1177/2006 Antimikrobiyallerin kullanımı yetkili mercilere rapor edilecek ve denetlenecektir. Bu kullanım analiz sonuçları ve test duyarlılığının sonuçlarına dayalı olarak yapılacaktır. ( 1831/2003 EC) No sayılı tüzüğün üçüncü maddesine uygun olarak yem katkı maddeleri olarak kullanım için yetkilendirilmiş maddelere, mikroorganizmalara veya preparatlara uygulanmayacaktır.

1177/2006 Aşıların kullanımı Salmonellanın teşhisinde aşı üreticilerin aşı şuşundan saha şuşunu teşhiste ayırt edici metot vermedikçe canlı Salmonella aşıları ulusal kontrol programlarının yapısı içinde kullanılmayacaktır. Kullanımı güvenli olduğu ispatlanmadıkça ve 2001/82/EC sayılı direktife uygun olarak bu maksat için bunlara yetki verilmedikçe canlı Salmonella aşıları üretim süreci boyunca yumurtacı tavuklarda ulusal kontrol programların yapısı içerisinde kullanılmayacaktır.

1177/2006 Yumurtacı tavuklarda tüy dökmeyi takiben ve yumurtalara hastalık bulaşmasının azaltılmasını sağlayan Salmonella enteritidis’e karşı aşılama programları üye ülkelerde en azından 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren üretim süresi boyunca uygulanacak ve üye ülkeler 2004/655/EC sayılı komisyon kararının birinci maddesine uygun olarak veya (EC) No 2160/2003 sayılı düzenlemenin madde 4 (1)’ine uygun olarak belirlenmiş topluluk hedeflerini takip etmek için yapılan izleme ve gözlem esas alınarak temel bir çalışma ile yayılımın %10’un altında olduğunun gösterilmesine kadar bunu sürdüreceklerdir.

1177/2006 Aşağıdaki durumlarda bu durum istisna tutulabilir: Yumurtacı çiftliklerinde alınmış olan önleyici tedbirler tatmin edici seviyede olur Hayvanların aşı uygulanmadan önceki 12 aylık süre boyunca işletmede ve yetiştirme kümeslerinde Salmonella enteritidis’in görülmemesi durumunda,

Aşağıdaki durumlarda bu durum istisna tutulabilir: 1177/2006 Aşağıdaki durumlarda bu durum istisna tutulabilir: Yumurtacı çiftliklerinde alınmış olan önleyici tedbirler tatmin edici seviyede olur Hayvanların aşı uygulanmadan önceki 12 aylık süre boyunca işletmede ve yetiştirme kümeslerinde Salmonella enteritidis’in görülmemesi durumunda,

2007/407/EC 1-Üye Ülkelerde uygulanacak olan antimikrobiyel dirençliliğin izlenmesi ile ilgili detaylı kuralları belirlemektedir. Kümes hayvanları, hindiler ve kesim amaçlı domuzlardaki Salmonella spp.’yi kapsar. 2- Salmonella spp. izolatlarının toplanması ve analizi, yetkili birim tarafından veya yetkili birim gözetiminde, Ek’te belirtilen teknik özelliklere bağlı olarak yapılmalıdır. 3-Ulusal olarak toplanmış olan veriler ve analizlerin sonuçları, güvenilirliği sağlamak adına, bir belge ile kamunun erişimine açık olacaktır.

2007/407/EC İzolatların orijini: 2006/668/EC (3) Konsey ve /veya Komisyon Kararları uyarınca belirtilen kontrol ve izleme programları yoluyla toplanmaktadır

Belli hayvan gruplarından izole edilen zoonotik ajanların, antimikrobiyel rezistans testi için seçilmesi gereken yıllar

Test edilecek izolatların sayısı Her sene her Üye Ülke için antimikrobiyel rezistans izlemesine dahil olacak Salmonella izolatları, her bir ülke için 170 olmalıdır. (örneğin; yumurtacı tavuklar, broylerler, hindiler ve domuzlar) Herhangi bir senede, izleme veya kontrol programlarından hedef örnek sayısından daha az izolat bulunan Üye Ülkelerde, tüm bu izolatlar antimikrobiyel rezistans izlemesine dahil edilmelidir.

Antimikrobiyel duyarlılık testi 2007/407/EC Antimikrobiyel duyarlılık testi Üye Ülkeler, verilen sınır değerleri ve uygun bir konsantrasyon aralığında, Salmonella duyarlılığını tespit etmek için, en azından Tablo 2’de yer alan antimikrobiyelleri test etmelidir. Seyreltme metotları, uluslararası referans metodu (ISO standart 20776-1:200& olarak onaylanan ve Avrupa Komitesi Antimikrobiyel Duyarlılık Testi (EUCAST) ve klinik ve laboratuar Standartları Enstitüsü (CLSI) tarafından belirtilen metotlara uygun olacak şekilde yapılmalıdır.

Verilerin toplanması ve rapor 2007/407/EC Verilerin toplanması ve rapor Antimikrobiyel rezistans izleme sonuçları, 2003/99/EC sayılı Direktif’in 9. Maddesine göre değerlendirilerek, zoonoz kaynakları, zoonotik ajanlar ve antimikrobiyel rezistans ile ilgili yıllık raporda yer almalıdır.

TEŞEKKÜR EDERİM