Sağlık Hizmetlerinde İSG Dr. Rana GÜVEN, MSc., PhD. Genel Md. Yrd. 4 Temmuz 2013, Ankara

İÇERİK İSG İhtiyaç mıdır? Güvenlik Kültürü Kavramı Sağlık çalışanları ve İSG İSG Hizmetleri İSG Kanunun Sağlık Kuruluşlarında Uygulanması

İSG Neden Gereklidir?

Kaplumbağa için risk nedir? Yaşamda bazı riskleri göze almalıyız!

RİSK GÖKKUŞAĞI: İSG

Korunulabilir, Öğrenilebilir, Analiz edilebilir, Azaltılabilir, Kontrol edilebilir, Yönetilebilir.

sağlık ve güvenliğin yaşam boyu sürekliliğinin İSG KÜLTÜRÜ Kişilerin, kendi sağlıklarını koruma ve geliştirme, güvenliklerine önem verme bilincine erişerek toplumsal düzeyde; sağlık ve güvenliğin yaşam boyu sürekliliğinin sağlanmasıdır.

Risk Önleme Süreci GÜVENLİK KÜLTÜRÜ RİSK VAR RİSK YOK SORUNLARI STRATEJİ Sağlık Eğitimi Sağlık İletişimi Politika Geliştirme Medya& Politika Desteği Toplumsal Gelişim STRATEJİ Profesyonellerin eğitimi Yapısal gelişim Araştırma gelişimi Zararın azaltılması STRATEJİ Gerekli teknik alt yapı Tedavi Programları Yardım Hizmetleri Kaynak planlaması GÜVENLİK KÜLTÜRÜ Birincil Koruma SORUNLARI ÇÖZMEYE ÇALIŞMAK RİSK VAR RİSK YOK İkincil Koruma Üçüncül Koruma Amaçlar Gençler, aileler ve toplumda riskler konusunda bilgi/bilinç arttırma Sosyal kabul edilebilirlik Maruziyet yaşını yükseltme Tüm gençlerde problem çözme/mücadele etme becerilerini geliştirme Amaçlar Erken tanı, değerlendirme, müdahale etme imkanlarını artırma Sorunun büyümesini önleme Zarar-azaltma stratejileri geliştirme Problem çözme/mücadele etme becerilerini geliştirme Sağlıklı ikame faaliyetleri geliştirme Amaçlar Kişiye, aileye veya topluma olan zararı en aza indirme Tedavi, hizmet ve desteğe erişilebilirliği arttırma Problem çözme, mücadele etme ve esneklik becerilerini geliştirme Sağlıklı ikame faaliyetleri geliştirme

Ulusal güvenlik kültürü Endüstriyel kültür İşletme kültürü Güvenli davranış bilinci Ailede güvenlik kültürü 9

Sağlık Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği

Sağlık Çalışanları Kimlerdir? Sağlık Personeli Hekim ve Diş Hekimi Hemşire Diyetisyen, Fizyoterapist Laboratuvar Çalışanları Acil Tıp Teknisyenleri Röntgen teknisyenleri Diş teknisyenleri Gözlükçü Diğer sağlık teknisyenleri Destek Hizmetleri Yöneticiler Hastane İdari Personeli Tıbbi sekreter Teknik elemanlar Temizlik elemanları Mutfak ve yemek elemanları Güvenlik elemanları Çamaşırhane Ambulans şoförleri Telefon operatörleri Bilişim operatörleri Bahçıvan Berber

Sağlık Sektörü Çok çeşitli sağlık ve güvenlik riskleri ve tehlikeleri ile karşı karşıyadırlar. AB’ de çalışanların %10’u sağlık sektöründe çalışmaktadır. Sağlık sektörü çalışanlarının dörtte üçünden fazlası kadındır. Sağlık sektörü çalışanlarının sağlık ve güvenlik riskleri diğer bütün sektörlerden daha fazladır. Özellikle son yıllarda artan fiziksel şiddet diğer sektörlere oranla çok daha yüksektir.

Ülkemizde sağlık çalışanlarının %79’u kamuda yani Sağlık bakanlığına bağlı hastanelerde çalışmaktadır.

Sağlık Sektöründe Öne Çıkan Riskler Biyolojik riskler: İğne batması veya kesilerle oluşan enfeksiyonlar, Kimyasal riskler: Dezenfektanlar, antibiyotik ve kanser ilaçları Fiziksel riskler: Termal konfor, iyonizan radyasyon gibi Ergonomik riskler: Sabit pozisyonda çalışma, hasta kaldırma gibi Psikososyal riskler: Şiddete maruz kalmak, nöbet ve gece çalışma gibi

Sağlık Sektöründe Risk Değerlendirmesi Çalışanların deneyimleri de dikkate alınarak çalışanların sağlığını olumsuz etkileyebilecek tehlikeler tanımlanır. Tespit edilen tehlikenin çalışanın sağlığına ve performansına yapacağı etki değerlendirilir. Tehlike ve risk tanımlanır. Tehlikenin yok edilmesi ve riskin azaltılması için organizasyonel değişiklikler yapılır. Riskin kontrolünden sonra kalan tehlike ve riskler değerlendirilir.

Risk Değerlendirmesi Rehberleri Yayımlanan Rehberler: Apartmanlarda Kuaförlerde Ofislerde Çağrı Merkezlerinde Diş Klinik ve Muayenehanelerinde Kasaplarda Kuru Temizlemecilerde Mutfak, lokanta ve pastanelerde Taksi ile Yolcu Taşımacılığında

Sağlık sektöründe; Eğitim alan her öğrenci ve her öğretim elemanı örgün ve uygulamalı eğitim sırasında İSG riskleriyle karşı karşıyadır, Her sağlık çalışanı İSG riskleriyle karşı karşıyadır, Sağlık çalışanı öncelikle kendi sağlık ve güvenliğini sağlamak zorundadır, Hekim sağlık ekibinin başıdır ve ekip çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliğinden sorumludur.

İSG Nasıl öğrenilmelidir? Lisans eğitimi içine entegre edilerek, Uluslararası ve ulusal kaynaklar kullanılarak, Hak ve yükümlülüklerine ilişkin mevcut mevzuatı öğrenerek, Hayatın içinden örneklerle beslenerek, Beceri eğitimleri ile öğretilmeli, Davranışa dönüşmesi sağlanmalıdır.

Bunları yaşadık... Kırım kongo kanamalı ateşinden kaybettiklerimiz Hepatit B-C yüzünden cerrahi yapamayanlar Hasta yakını tarafından yaralananlar ......

Yasal Durum Sağlık Çalışanlarının Sağlığı konusu ilk kez ABD’de 1958’de gündeme gelmiştir. NIOSH 1974 – 1976 yıllarında hastanelerde iş sağlığı konusunun yürütülmesi için etkin kriterler tanımlamıştır . Ülkemizde 1930 yılında yayımlanan UHK, İş Kanununda çalışanların sağlığının korunması, bunun için oluşturulacak programlar, işverene düşen sorumluluklar vb. konulara yer verilmiştir. Ancak bu yasal yapılanmada sağlık çalışanları için ayrı bir tanımlamaya gidilmemiştir . Diğer taraftan sağlık çalışanlarının büyük çoğunluğunun bağlı olduğu 657 sayılı Devlet Memurları Yasası, çalışanların sağlık güvencesini sağlarken tedavi edici hizmetleri ele almış, iş güvenliği ve meslek hastalıklarına, koruyucu hizmetlere ve önlemlere yer vermemiştir. İSG Kanunu ülkemizde ilk defa bütün çalışan ve işyerlerini kapsam içine almaktadır.

İş kazaları Meslek hastalıkları İş Sağlığı ve Güvenliği

İş kazalarının %98’i önlenebilir. Meslek hastalıkları %100 önlenebilir. İş kazalarının %98’i önlenebilir. 23

İSG alanında gelişmişlik Meslek hastalıkları İş kazaları

Yeni Oluşan Meslek Hastalıklarının Dağılımı / 100.000 Mayıs 2004 den sonra AB Ülkeleri TR Kaynak: WHO/Europe, European HFA Database, January 2009

İSG HİZMETLERİ

İSG Hizmetleri İÇERİDEN DIŞARIDAN OSGB SAĞLIK BAKANLIĞI

HEDEF İSG hizmetlerinin disipline edilmesi ve kurumsallaşması, İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları ile işverenlerin Bakanlık kontrolünde kaliteli ve güvenceli bir şekilde biraraya gelmesi, İSG hizmetlerine erişimin artırılması ve yaygınlaştırılması, İş kazalarını ve meslek hastalıklarını asgari düzeye indirmek ve “güvenlik kültürü” nü oluşturmak.

İSG-KATİP ile Yapılabilen İşlemler: Kurumların yetkilendirilmesi Personel sözleşmeleri ve onayları Eğitim programı onayı OSGB - İşyeri hizmet sözleşmeleri Bireysel sözleşmeler İSG Profesyonellerinin takip ve kontrolü

İSG - KATİP İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığında kayıt dışı hizmet verilmesini önlemek, İş Teftiş ile bilgi paylaşımı yapılarak denetimin mekanizmasının arttırılmasını sağlamak, SGK ve Sağlık Bakanlığı ile bilgi paylaşımı yapılarak kontrol dışı yazılan ilaç giderlerinin önüne geçilmesi Türkiye genelinde İSG hizmetlerine ilişkin veri raporlama

OSGB İstatİstİklerİ, Haziran 2013 708 OSGB’de çalışan İş Güvenliği Uzmanı sayısı 2553 OSGB’de çalışan İşyeri Hekimi sayısı 1957 OSGB’de çalışan Diğer Sağlık Personeli sayısı 764 OSGB’den İşyeri Hekimliği hizmeti alan işyeri sayısı 6914 OSGB’den İş Güvenliği Uzmanı hizmeti alan işyeri sayısı 7721 Yerinde inceleme haricinde toplam 223 denetim yapılmıştır. Toplam 3070 ihtar puanı uygulanmıştır. 9 OSGB kapatılmıştır. Kurumların kendi talebi ile 11 OSGB ‘nin yetki belgesi iptal edilmiştir.

Bİreysel Sözleşme İSTATİSTİKLERİ, Hazİran 2013 İşyeri Hekimliği Sözleşmesi 14332 İş Güvenliği Uzmanlığı Sözleşmesi 8356

Belge İstatİstiklerİ, Hazİran 2013 A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı 965 B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı 694 C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı 31220 Toplam 32879 İşyeri Hekimliği Belgesi 11.345 (7568 adet yenileme)

Eğİtİm KurumlarI İstatİstİklerİ, Hazİran 2013 Eğitim Kurumu 180 Eğitici Sayısı 2606 Aktif Eğitici Sayısı 1190 İlk inceleme haricinde toplam 823 denetim yapılmıştır. 196 sanal derslik denetimi yapılmıştır. Toplam 3780 ihtar puanı kurumlara, 520 ihtar puanı da kişilere uygulanmıştır. 5 eğitim kurumu kapatılmış, 1 eğitim kurumu ise askıya alınmıştır. 3 eğitim kurumunun yetki belgesi de kurumların kendi talebi ile iptal edilmiştir.

SağlIk KurumlarInda İSG UYGUlamalarI

Tehlike Sınıfları Tebliği Q İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ   86 İnsan sağlığı hizmetleri 86.1 Hastane hizmetleri 86.10 86.10.04 Kamu kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik özel ihtisas gerektiren yataklı hastane hizmetleri (kadın doğum, onkoloji, kemik, ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, vb.) Çok Tehlikeli 86.10.05 Kamu kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik yataklı hastane hizmetleri (devlet üniversite hastaneleri dahil, özel ihtisas hastaneleri ile dişçilik, ambulansla taşıma, tıbbi laboratuvar test faaliyetleri hariç) 86.10.12 Özel sağlık kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik özel ihtisas gerektiren yataklı hastane hizmetleri (kadın doğum, onkoloji, kemik, ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, vb.) 86.10.13 Özel sağlık kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik yataklı hastane hizmetleri (özel veya vakıf üniversite hastaneleri dahil, dişçilik, ambulansla taşıma, tıbbi laboratuvar testleri faaliyetleri hariç) Yataklı

Yatılı olmayan 86.21 Genel hekimlik uygulama faaliyetleri 86.21.02   86.21.02 Aile ve toplum sağlığı merkezleri tarafından sağlanan yatılı olmayan genel hekimlik uygulama faaliyetleri (yatılı hastane faaliyetleri ile ebeler, hemşireler ve fizyoterapistlerce gerçekleştirilen paramedikal faaliyetler hariç) Tehlikeli 86.21.03 Özel sağlık kurumları tarafından polikliniklerde sağlanan yatılı olmayan genel hekimlik uygulama faaliyetleri (özel muayene ve yatılı hastane faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.21.04 Özel muayenehanelerde sağlanan yatılı olmayan genel hekimlik uygulama faaliyetleri (hastane ve poliklinik faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.21.90 Diğer yatılı olmayan genel hekimlik uygulama faaliyetleri (ev, iş yeri, okul vb. yerlerde sağlananlar dahil, ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.22 Uzman hekimlik ile ilgili uygulama faaliyetleri 86.22.02 Özel muayenehanelerde sağlanan uzman hekimlik ile ilgili yatılı olmayan uygulama faaliyetleri (hastane ve poliklinik faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.22.05 Özel sağlık kurumları tarafından poliklinik ve yatılı olmayan tıp merkezlerinde sağlanan uzman hekimlik ile ilgili uygulama faaliyetleri (yatılı hastane faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.22.06 Aile ve toplum sağlığı merkezleri tarafından sağlanan yatılı olmayan uzman hekimlik uygulama faaliyetleri (yatılı hastane faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.22.07 Diyaliz merkezleri (hastane dışı) 86.22.90 Diğer yatılı olmayan uzman hekimlik uygulama faaliyetleri (ev, iş yeri, okul vb. yerlerde sağlananlar dahil, ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.23 Dişçilik ile ilgili uygulama faaliyetleri 86.23.01 Özel sağlık kurumları tarafından sağlanan diş hekimliği uygulama faaliyetleri (yatılı hastane faaliyetleri ile diş hijyenistleri gibi paramedikal diş sağlığı personelinin faaliyetleri hariç) 86.23.03 Özel muayenehanelerde sağlanan diş hekimliği uygulama faaliyetleri (yatılı hastane faaliyetleri ile diş hijyenistleri gibi paramedikal diş sağlığı personelinin faaliyetleri hariç) 86.23.05 Kamu kurumları tarafından sağlanan diş hekimliği uygulama faaliyetleri (yatılı hastane faaliyetleri ile diş hijyenistleri gibi paramedikal diş sağlığı personelinin faaliyetleri hariç) Yatılı olmayan

Paramedikal hizmetler 86.9 İnsan sağlığı ile ilgili diğer hizmetler   86.90 86.90.01 Hemşirelik hizmetleri (evdeki hastalar için bakım, koruma, anne bakımı, çocuk sağlığı ve hemşirelik bakımı alanındaki benzeri hizmetler dahil, hemşireli yatılı bakım tesislerinin faaliyetleri ile tıp doktorlarının hizmetleri hariç) (hastane dışı) Tehlikeli 86.90.03 Tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan akupunkturla tedavi faaliyeti (hastane dışı) 86.90.04 Ambulansla hasta taşıma faaliyeti (hastane dışı) 86.90.05 Ebe, sağlık memuru, sünnetçi, iğneci, pansumancı vb.leri tarafından verilen hizmetler (tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan gebelik süresince ve doğum sonrası izleme ve tıbbi işlemleri kapsayan aile planlaması hizmetleri dahil) (hastane dışı) 86.90.06 Fizyoterapi hizmetleri (tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan fizyoterapi, ergoterapi vb. alanlardaki hizmetler) (hastane dışı) 86.90.07 Analiz veya raporlama olmaksızın teşhis amaçlı görüntüleme hizmetleri (tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan röntgen, ultrason, manyetik rezonans (MR) vb. görüntüleme hizmetleri) (hastane dışı) Çok Tehlikeli 86.90.09 Kan, sperm ve organ bankalarının faaliyetleri (hastane dışı) 86.90.10 Tıbbi laboratuvarların hizmetleri (adli tıp ve diş laboratuvarlarının faaliyetleri hariç) (hastane dışı) 86.90.14 Tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan akıl sağlığı hizmetleri (psikoanalistler, psikologlar ve psikoterapistler tarafından sağlanan hizmetler) (hastane dışı) Az Tehlikeli 86.90.16 Adli tıp laboratuvarlarının faaliyetleri 86.90.90 Bys. diğer paramedikal insan sağlığı hizmetleri (tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan mesleki terapi, aroma terapi, konuşma terapisi, homeopati, besin tedavisi, ayak bakımı, diş hijyeni vb. hizmetler) (hastane dışı) 87 Yatılı bakım faaliyetleri 87.1 Hemşireli yatılı bakım faaliyetleri 87.10 87.10.01 Hemşireli yatılı bakım faaliyetleri (hemşireli bakım evlerinin, hemşireli huzur evlerinin faaliyetleri dahil, sadece asgari düzeyde hemşire bakımı sağlanan yaşlı evlerinin, yetimhanelerin, yurtların faaliyetleri ile evlerde sağlanan hizmetler hariç) Paramedikal hizmetler

İŞYERİNDE YAPILACAK İŞLEMLER: İSG Kurulu kurulur, İşyerinde tehlike kaynakları belirlenir, İşyerinde risk değerlendirmesi yapılır, Risk değerlendirmesinde sorunlu konular, sorumlular ve çözüm tarihleri belirlenir ve süreç izlenir, İşyeri acil durum planı yapılır, Çalışanların işe giriş muayeneleri tamamlanır, dosyalanır. Çalışanların İSG eğitimleri verilir, İSG alanında her yapılan işlem kayıt altına alınır.

devlet tarafından karşılanacak. İSG Desteği Sayı: 1-9 çalışanı olan İşyeri tehlike sınıfı: Tehlikeli Çok tehlikeli olan işyerlerinin İSG hizmetleri devlet tarafından karşılanacak.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hepimizin ortak sorumluluğudur... Ülkenin; Ekonomik gelişmişlik düzeyi, Sosyal yapısı, Sağlık sistemi, Sanayileşme düzeyi, Eğitim sistemi ve düzeyi gibi pek çok faktörle doğrudan ilişkilidir. Hepimizin ortak sorumluluğudur...

Teşekkür ederİm… www.isggm.gov.tr