YÖNETİM TANIMI, ÖNEMİ, AMACI RAQİF QASIMOV

BU SUNUMDAN ÖĞRENECEKSİNİZ….. YÖNETİM NEDİR? YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ YÖNETİM VE ORGANİZASYON TEORİLERİ KLASİK TEORİLER NEO-KLASİK (DAVRANIŞSAL) TEORİLER MODERN TEORİLER Sistem Yaklaşımı Durumsallık Yaklaşımı POST MODERN TEORİLER RAQİF QASIMOV

İşletme Fonksiyonları 1- GENEL FONKSİYON Yönetim 2- TEMEL FONKSİYONLAR Üretim Pazarlama Muhasebe-Finansman İnsan kaynakları yönetimi 3- DESTEKLEYİCİ FONKSİYONLAR Hakla ilişkiler Araştırma-Geliştirme RAQİF QASIMOV

YÖNETİM Yönetim Nedir? Sizce ülkelerin gelişmişlik seviyesinde yönetimin rolü nedir? Siyasi Yönetimler? İşletme Yönetimi? Yönetim gerçekten bir bilim dalı olarak çalışılmaya değer bir alan mı? (Klasik Yönetim  Modern Yönetim) RAQİF QASIMOV

YOKSA BİR SANAT (BECERİ) MI? Yönetim Nedir? YÖNETİM BİR BİLİM Mİ? YOKSA BİR SANAT (BECERİ) MI? Sizce; Atilla, Kürşat, Cengiz Han, Timur, Sultan Fatih Mehmet, Şah İsmail Hatayı ve bunlar gibi binlerce tarih yazmış serkerdeler bilimsel yönetimi ne kadar kullanmışlar? RAQİF QASIMOV

Bilimsel olarak Yönetim Tanımı Önceden belirlenmiş amaç ve hedefleri gerçekleştirmek için elde bulunan kaynakları (insan, para, makine, malzeme, bilgi vb.) etkili ve verimli bir şekilde bir araya getirerek planlama, örgütleme, yöneltme, eşgüdümlüme (koordinasyon) ve denetleme faaliyetlerinin yürütülmesine yönetim denir. RAQİF QASIMOV

Yönetimin Özellikleri Yönetim amaca yönelik bir faaliyettir. Yönetim bir grup faaliyetidir. Yönetim insanlara yönelik bir faaliyettir. Yönetim iş bölümü ve uzmanlaşma faaliyetidir. Yönetim bir koordinasyon faaliyetidir Yönetim yetki ve sorumluluk faaliyetidir RAQİF QASIMOV

Yönetim Süreci 1- Planlama 2- Organizasyon (Örgütleme) 3- Yürütme (Yöneltme-Yönverme) 4- Eşgüdümleme (Koordinasyon) 5- Denetim (Kontrol) RAQİF QASIMOV

RAQİF QASIMOV

YÖNETİM VE ORGANİZASYON TEORİLERİ KLASİK TEORİLER NEO-KLASİK TEORİLER MODERN TEORİLER Sistem Yaklaşımı Durumsallık Yaklaşımı POST MODERN TEORİLER RAQİF QASIMOV

RAQİF QASIMOV

Taylor, 1911’de yayınlanan Bilimsel Yönetimin İlkeleri (The Principles of Scientific Management) kitabı ile düşündüğü yönetim ve organizasyon anlayışının esaslarını açıklamıştır. Üretimde verimliliğin artması için bilimsel yöntemlerin kullanılması gerektiğini belirtmiştir. Taylor’a göre Bilimsel Yönetim: “İşin daha etkin yapılacak şekilde yeniden tasarımı için, insanlarla görevler arasındaki ilişkinin sistematik olarak incelenmesidir”. RAQİF QASIMOV

Frederick W. Taylor İşyerlerinde verimsiz bir çalışma düzeni vardır. İşveren ile işçi çıkarları birbiriyle çatışmaktaydı. İşçiler, işlerini kendi bildikleri gibi yapıyorlardı. İşe alımlarda yetenek ve bilgi dikkate alınmıyordu. Görevler birbirlerine karıştırılıyordu. RAQİF QASIMOV

Taylor’un Bilimsel Yönetim Aşamaları Eski iş biçimlerinin yerine işin her parçasını yeniden tanımlayan bilimsel yöntemler geliştir Çalışanları bilimsel yöntemlerle seç ve 1. aşamada tanımlandığı şekilde eğit İşin tanımlandığı şekilde yapılmasını sağlamak için çalışanlara nezaret et İşi planlamaya devam et, ancak işi işçilere yaptır. Yüksek performansı ödüllendir 2 1 4 3 RAQİF QASIMOV

Belirli bir işten bir kişinin sorumlu tutulması TAYLORİZM Bir işin bölümlere ayrıştırılması ve çalışanların o alanda uzmanlaşması. Belirli bir işten bir kişinin sorumlu tutulması Bir işi düşünme, tasarım, uygulama ve denetleme aşamalarının ayrı kişiler ya da üniteler tarafından yapılması. Organizasyonda tüm yetki ve sorumlulukların merkezde ve yöneticilerde toplanması. Personelin bilimsel ilkeler doğrultusunda eğitiminin sağlanması. Organizasyonda hiyerarşik bir yapı oluşturulması. İşe uygun personelin bilimsel yöntemlerle seçilmesi. RAQİF QASIMOV

Fayol’un ‘Yönetim Süreci’ Yaklaşımı; Fayol, 1916’de yayınlanan “Yönetim Süreci” kitabı ile düşündüğü yönetim ve organizasyon anlayışının esaslarını açıklamıştır. Taylor işçiye ve işin nasıl yapılacağına odaklanırken, Fayol örgüte ve yönetime odaklanmıştır. Etkin bir yönetimin işleyişine ve sahip olması gereken ilkelere dair görüş beyan etmiştir. Fayol’un yönetim bilimine katkıları şu şekilde özetlenebilir: Örgütün genel olarak daha etkin çalışmasına odaklanmıştır İyi bir yönetimin uygulamalarına ilişkin teori geliştirmiştir Evrensel yönetim fonksiyonları seti önermiştir RAQİF QASIMOV

Taylor, küçük organizasyonlarda bilimsel yönetimin ilkelerini ortaya koyarken, Henri Fayol daha büyük ve kompleks organizasyon yapılarında yönetimin nasıl olması gerektiği ile ilgilenmiştir. Fayol yönetimde; planlama, organize etme, koordinasyon ve kontrol fonksiyonlarının önemi üzerinde durmuştur. RAQİF QASIMOV

Fayol yönetimi “... ileriyi görmek, örgütlemek ve kumanda etmek, koordinasyon sağlamak ve kontrol etmek” şeklinde tanımlamıştır. Ancak “... yönetimde hiçbir şey mutlak değildir. Yönetim bir ölçü ve kıyas meselesidir..., benzer şartlarda bile olsa aynı ilke nadiren aynı şekilde uygulanır. Bu nedenle ilkeler esnek olmalı ve ihtiyaca adapte edilmelidir” demiştir. RAQİF QASIMOV

(a) Teknik faaliyetler (b) Ticari faaliyetler Finansal faaliyetler Fayol’e göre bir organizasyondaki faaliyetler altı grupta toplanabilir: (a) Teknik faaliyetler (b) Ticari faaliyetler Finansal faaliyetler (ç) Emniyet faaliyetleri (d) Muhasebe faaliyetleri (e) Yönetim faaliyetleri: Yönetim faaliyetlerini planlama, organizasyon, emir verme, koordinasyon ve denetim olmak üzere beşe ayırmıştır. RAQİF QASIMOV

Fayol, yönetime beş önemli iş vermektedir: (a) Öngörme ve planlama, (b) Örgütleme, (c) Emir-komuta, haberleşme ve yürütme, (ç) Koordinasyon, (d) Faaliyet sonuçlarını denetleme ve değerlendirme. RAQİF QASIMOV

Klasik teorinin üçüncü yaklaşımı olan bürokrasi, 1900’lerin başlarında Alman sosyologu Max Weber tarafından geliştirilmiştir. RAQİF QASIMOV

Bürokrasiden yarar sağlayabilmek için organizasyonda: Weber büyük işletmelerin yönetimi için ideal organizasyon biçimi olarak bürokrasi üzerinde durmuştur. Bürokrasiden yarar sağlayabilmek için organizasyonda: (1) İşler ileri derecede uzmanlaşmaya dayanmalı, (2) İşle ilgili kararlar ve faaliyetler biçimsel olarak saptanmış ilke ve yöntemlerle (yazılı kurallar) sürdürülmeli (3) Organizasyonda çalışan personeli görevini, biçimsel olarak ve gayri şahsi bir şekilde yapmalı, (4) Çalışanlar teknik yeteneklerine göre çalıştırılmalı, performanslarına göre yükseltilmelidir. RAQİF QASIMOV

Max Weber’e göre yönetsel yetke güçleri (hakimiyet) üçe ayrılır: (1) Babadan oğula geçen, doğuştan kazanılan ve kişisel olan geleneksel yetkedir. (Geleneksel hakimiyet) (2) Kahramanlık, kutsallık, büyücülük ve benzer üstün kişisel beceri ve niteliklere dayanan karizmatik yetkedir. (Karizmatik hakimiyet) (3) Demokratik, akılcı ve yasal düzenlemelerin olduğu toplumlarda görülen meşru yetkedir. Yönetim gücünü elinde bulunduranlar da bu kurallara uyarak toplum tarafından seçimle iş başına getirilmektedirler. (Demokratik hakimiyet) RAQİF QASIMOV

NEO-KLASİK TEORİLER Hawthorne araştırmaları Mc Gregor’un X ve Y teorileri Maslov’un ihtiyaçlar hiyerarşisi RAQİF QASIMOV

1930 ‘lu yıllara kadar klasik yönetim ve örgüt teorisi gelişmesinin en yüksek düzeyine ulaşmıştır. Ancak işletmelerde bilimsel yönetim ile ilgili boşluklar ve çeşitli örgütsel sorunların artması sonucunda örgüt olgusuna farklı açıdan bakan insan ilişkileri yaklaşımı hızla gelişmiştir. Bu yeni akımın doğuşunda Hawthorne araştırmalarının önemli etkisi olmuştur. Neo –klasik teori konusunda teorinin özellikleri ve ilgili açıklamalar sırasıyla verilmeye çalışılacaktır. RAQİF QASIMOV

Neo- klasik örgüt teorisi klasik görüşe bir tepki olmaktan çok onun boşluklarını gidermeye yönelerek örgütün etkinliğini artırmak için insan davranışları ve ilişkilerine eğilmiştir. Bu açıdan neo-klasik teori, klasik teorinin kavramlarına yeni kavramlar eklemiş onları açık hale getirmiştir. RAQİF QASIMOV

Neo-Klasik Teorinin organizasyon konusuna en önemli katkıları Organizasyon içinde insanın nasıl davrandığı Niçin öyle davrandığı Örgütsel yapı ile davranış arasındaki ilişkilerin neler olduğunu ortaya çıkarmaktır. Bunun anlamı insan örgüt içinde en önemli varlık olduğunu vurgulamaktır. RAQİF QASIMOV

Klasik teoride olduğu gibi neo-klasik teoride de ekonomik rasyonellik anlayışı hakimdir. Ancak buna insan unsurunun tatmin olması eklenmektedir. Neo-klasik teoriye göre örgüt çeşitli ihtiyaçları olan bireylerden oluşur. Bu nedenle yöneticiler beşeri ve sosyal bir örgüt kurmak zorundadırlar. RAQİF QASIMOV

Klasik teorinin esasını bilimsel yönetim oluştururken, neo-klasik teorinin esasını insan ilişkileri oluşturur. Neo-klasik teori insan ilişkileri yaklaşımı, motivasyon, liderlik, grup davranışları ve haberleşme gibi mikro konularla, biçimsel ve biçimsel olmayan örgüt, sosyal ve teknik sistemler arasında etkileşim gibi makro konular üzerine eğilerek gelişip örgütsel davranış yaklaşımı ve endüstriyel hümanizm hareketine dönüşmüştür. RAQİF QASIMOV

MODERN TEORİLER Sistem yaklaşımı Durumsallık yaklaşımı RAQİF QASIMOV

MODERN YÖNETİM DÜŞÜNCESİ Yönetim ve organizasyon konusundaki modern teorileri, 1950 - 1960 yılları arasında neo-klasik yaklaşıma paralel olarak başlatılmıştır. Bu yaklaşımın temelini oluşturan akımlar Sistem Yaklaşımı ve Durumsallık Yaklaşımı’dır. RAQİF QASIMOV

MODERN YÖNETİM DÜŞÜNCESİ Sistem Yaklaşımı ilk olarak biyolojide ve sonrasında diğer alanlarda uygulanmıştır. (Von Bertalanffy) Durumsallık Yaklaşımı 1960’larda “tek en doğru” anlayışının yıkılmasıyla ortaya çıkmıştır. “Durumsallık Yaklaşımı” terimi ilk kez 1967 yılında Paul Lawrence ve Jay Lorsch tarafından kullanılmıştır. 1970 sonrası dönemde Sistem Yaklaşım’ının yerini almıştır. RAQİF QASIMOV

Yönetimde Sistem Yaklaşımını Kullanmanın Yararları Nelerdir? Yönetici görevini sadece kendi fonksiyonu açısından yorumlamaktan kurtularak, kendi sisteminin bağlı olduğu diğer alt-sistemleri ve çevre koşullarını da dikkate almak zorunda kalmıştır. Yöneticiye kendi sisteminin amaçlarını daha geniş bir sistemin amaçları ile ilişkilendirmek fırsatını vermiştir Yönetici, alt-sistemleri değerlerken bu sistemlerin esas sisteme yaptıkları katkıyı belirleme olanağına kavuşmuştur. Yöneticilerin dikkati belli bir alt-sistemin iç dinamiği yerine alt-sistemler arasındaki karşılıklı ilişkiye çekilmiştir. RAQİF QASIMOV

Post Modern Teoriler (yaklaşımları) Dış Kaynak Kullanımı(Outsourcing) Kıyaslama (Benchmarking) Küçülme (Downsizing) Temel Yetenek Toplam Kalite Yönetimi Değişim Mühendisliği vs. RAQİF QASIMOV