Nobel Ödülü Alan Kimyacılar

1900'den günümüze kadar Nobel Ödülü alan kimyacılar 2001 William S. Knowles, Ryoji Noyori, K. Barry Sharpless 2000 Alan J. Heeger, Alan G. MacDiarmid, Hideki Shirakawa 1999 Ahmed H. Zewail 1998 Walter Kohn, John A. Pople 1997 Paul D. Boyer, John E. Walker, Jens C. Skou 1996 Robert F. Curl Jr., Sir Harold W. Kroto, Richard E. Smalley 1995 Paul J. Crutzen, Mario J. Molina, F. Sherwood Rowland 1994 George A. Olah 1993 Kary B. Mullis, Michael Smith 1992 Rudolph A. Marcus

1991 Richard R. Ernst 1990 Elias James Corey 1989 Sidney Altman, Thomas R. Cech 1988 Johann Deisenhofer, Robert Huber, Hartmut Michel 1987 Donald J. Cram, Jean-Marie Lehn, Charles J. Pedersen 1986 Dudley R. Herschbach, Yuan T. Lee, John C. Polanyi 1985 Herbert A. Hauptman, Jerome Karle 1984 Robert Bruce Merrifield 1983 Henry Taube 1982 Aaron Klug 1981 Kenichi Fukui, Roald Hoffmann 1980 Paul Berg, Walter Gilbert, Frederick Sanger

1979 Herbert C. Brown, Georg Wittig 1978 Peter D. Mitchell 1977 Ilya Prigogine 1976 William N. Lipscomb 1975 John Warcup Cornforth, Vladimir Prelog 1974 Paul J. Flory 1973 Ernst Otto Fischer, Geoffrey Wilkinson 1972 Christian B. Anfinsen, Stanford Moore, William H. Stein 1971 Gerhard Herzberg 1970 Luis F. Leloir 1969 Derek H. R. Barton, Odd Hassel 1968 Lars Onsager

1967 Manfred Eigen, Ronald George Wreyford Norrish, George Porter 1966 Robert S. Mulliken 1965 Robert Burns Woodward 1964 Dorothy Crowfoot Hodgkin 1963 Karl Ziegler, Giulio Natta 1962 Max Ferdinand Perutz, John Cowdery Kendrew 1961 Melvin Calvin 1960 Willard Frank Libby 1959 Jaroslav Heyrovsky 1958 Frederick Sanger 1957 Lord Alexander R. Todd

1956 Sir Cyril Norman Hinshelwood, Nikolay Nikolaevich Semenov 1955 Vincent du Vigneaud 1954 Linus Carl Pauling 1953 Hermann Staudinger 1952 Archer John Porter Martin, Richard Laurence Millington Synge 1951 Edwin Mattison McMillan, Glenn Theodore Seaborg 1950 Otto Paul Hermann Diels, Kurt Alder 1949 William Francis Giauque 1948 Arne Wilhelm Kaurin Tiselius 1947 Sir Robert Robinson

1946 James Batcheller Sumner, John Howard Northrop, Wendell Meredith Stanley 1945 Artturi Ilmari Virtanen 1944 Otto Hahn 1943 George de Hevesy 1939 Adolf Friedrich Johann Butenandt, Leopold Ruzicka 1938 Richard Kuhn 1937 Walter Norman Haworth, Paul Karrer 1936 Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye 1935 Frédéric Joliot, Irène Joliot-Curie 1934 Harold Clayton Urey 1932 Irving Langmuir 1931 Carl Bosch, Friedrich Bergius

1930 Hans Fischer 1929 Arthur Harden, Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin 1928 Adolf Otto Reinhold Windaus 1927 Heinrich Otto Wieland 1926 The (Theodor) Svedberg 1925 Richard Adolf Zsigmondy 1923 Fritz Pregl 1922 Francis William Aston 1921 Frederick Soddy 1920 Walther Hermann Nernst 1918 Fritz Haber 1915 Richard Martin Willstätter

1914 Theodore William Richards 1913 Alfred Werner 1912 Victor Grignard, Paul Sabatier 1911 Marie Curie 1910 Otto Wallach 1909 Wilhelm Ostwald 1908 Ernest Rutherford 1907 Eduard Buchner 1906 Henri Moissan 1905 Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer 1904 Sir William Ramsay 1903 Svante August Arrhenius

1902 Hermann Emil Fischer 1901 Jacobus Henricus van't Hoff

"Katalitik Asimetrik Sentezler" konusunda gelişmeler kaydetmişlerdir. 2001 yılı Kimya Nobel Ödülü 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 William S. Knowles Ryoji Noyori K. Barry Sharpless % 25 % 50 USA Japon St. Louis, MO, USA Nagoya University Chikusa, Nagoya, Japan The Scripps Research Institute La Jolla, CA, USA "Katalitik Asimetrik Sentezler" konusunda gelişmeler kaydetmişlerdir.

2001 yılı Kimya Nobel Ödülü William S. Knowles :1917’de ABD’de doğdu (Amerikan vatandaşı). 1942’de Columbia Universty’den mezun oldu. Daha sonra Monsanto Company’de çalıştı. 1986’da emekli oldu. Ryoji Noyori :1938’de Kobe’de doğdu (Japon vatandaşı). 1967’de Kyoto University’i bitirdi. 1972’de profesör unvanını aldı. 2000’den beri de Nagoya University’de araştırma bölümünün başkanlığını yapıyor. K. Barry Sharpless :1942’de Pensilvanya’da doğdu (Amerikan vatandaşı). 1968’de Stanford University’den mezun oldu. 1990’dan beri Scripps Research Enstitüsünde kimya profesörü olarak çalışıyor.

2000 yılı Kimya Nobel Ödülü Alan J. Heeger Alan G. MacDiarmid Hideki Shirakawa % 33 USA Japon University of California Santa Barbara, CA, USA University of Pennsylvania Philadelphia, PA, USA University of Tsukuba Japan "İletken polimerler" konusunda gelişmeler kaydetmiştir. Plastiklerin modifikasyondan sonra elektrik iletkenliği kazandığını bulmuştur. Bunun sonucunu günlük hayatımızda gelecekte bilgisayarlarımızın daha da hızlanması ve küçülmesi olarak görebiliriz. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

2000 yılı Kimya Nobel Ödülü Alan J. Heeger :1936’da ABD’de doğdu (Amerikan vatandaşı). Şu an fizik profesörü ve California Üniversitesi’ndeki polimer ve Organik Maddeler Enstitüsü’nün yöneticisi. Alan G. MacDiarmid :1927’de Yeni Zelanda’da doğdu (Amerikan vatandaşı). Şu an kimya profesörü ve Pennsylvania Üniversitesi’nde çalışıyor. Hideki Shirakawa :1936’da Tokyo’da doğdu (Japon vatandaşı). Şu an kimya profesörü ve Tskuba Üniversitesi’nde Madde Bilimi Enstitüsü’nde çalışıyor..

1999 yılı Kimya Nobel Ödülü Ahmed Zewail % 100 Mısır ve USA California Institute of Technology Pasadena, CA, USA Kimyasal reaksiyonlar sırasında atomların moleküller içerisinde nasıl hareket ettiğini görmemizi sağlayacak bir lazer teknolojisi geliştirmiştir. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1999 yılı Kimya Nobel Ödülü Ahmed Zewail :1946’da Mısır’da doğdu (Mısırlı ve Amerikan vatandaşı). İskenderiye’de büyüdü ve İskenderiye Üniversitesi’nde okudu. 1974’te Pennsylvania Üniversitesi’ni bitirdi. California Üniversitesi’nde çalıştı. 1990’dan beri de kimya profesörü olarak Caltect’te çalışıyor.

1998 yılı Kimya Nobel Ödülü Walter Kohn John A. Pople % 50 USA İngiltere University of California Santa Barbara, CA, USA Northwestern University Evanston, IL, USA Kimyasal uygulama ve moleküllerin özellikleri ile ilgili teorik çalışmalarda kullanılabilecek metodlar geliştirmişlerdir. Walter Kohn, pratik yoğunluk ile ilgili teoriyi John Pople ise kuantum kimyası ile ilgili metodları geliştirmişlerdir. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1998 yılı Kimya Nobel Ödülü Walter Kohn :1923’te Viyana’da doğdu. 1950’tan 1960’a kadar Pittsburgh’ta Teknoloji Enstitüsü’nde profesör olarak çalıştı. 1960’tan !979’a kadar California Üniversitesi’nde çalıştı. 1979’dan beri de Santa Barbara’daki Teorik Fizik Enstitüsü’nde çalışıyor. John A. Pople :1925’te Burnham-on-Sea’de (Somerset-İngiltere) doğdu (İngiliz vatandaşı). Cabridge’te yüksek matematik okudu (1951’de bitirdi). 1964’te Pittsburgh’taki Carnegie University’de kimyasal fizik profesörü oldu. Sonradan kimya profesörü olarak Northwestern University’de 1986’da çalışmaya başladı. Şu an halen bu üniversitede çalışmaktadır.

1997 yılı Kimya Nobel Ödülü Paul D. Boyer John E. Walker Jens C. Skou % 25 % 50 USA İngiltere Danimarka University of California Los Angeles, CA, USA Medical Research Council, Laboratory of Molecular Biology Cambridge, Great Britain Aarhus University Denmark Enzimlerle çalışan (biyo)mekanizmalardaki ATP sentezlerini incelemişlerdir. İyon değişimini sağlayan enzimleri bulmuşlardır. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1997 yılı Kimya Nobel Ödülü Paul D. Boyer :1918’de Utah’ta (ABD) doğdu (Amerikan vatandaşı). 1943’te biokimyager oldu. 1963’ten 1989’a kadar California Üniversitesi(University of California Los Angeles/UCLA) ’ndeki kimya ve biyokimya bölümlerinde çalıştı. 1965’ten 1983’e kadar da California Üniversitesi’ndeki Moleküler Biyoloji Enstitüsü’nde yöneticilik yaptı. 1990’dan beri UCLA’ta kimya ve biyokimya bölümünde çalışmaya devam etti. 1974’te Stockholm University’den onursal doktora aldı. 1989’da Amerikan Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Kurumu tarafından ödüllendirildi.

1997 yılı Kimya Nobel Ödülü John E. Walker :1941’de Halifix’te (İngiltere) doğdu. 1982’den beri Cambridge’deki Moleküle Biyoloji Labauratuarında çalışıyor. 1995’te Royal Society’e seçildi. Jens C. Skou :1918’de Danimarka’da doğdu. Tıbbi çalışmaları için Copenhagen University’e kabul edildi ve burada 1963’te psikoloji profesörü oldu. 1977’de aynı üniversitede biyofizik profesörü olarak çalışmaya devam etti. Skou Danimarka Bilim Akademisi’ne üye bulunuyor.

Florin ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. 1996 yılı Kimya Nobel Ödülü Robert F. Curl Jr. Sir Harold W. Kroto Richard E. Smalley % 33 USA İngiltere Rice University Houston, USA University of Sussex Brighton, Great Britain Florin ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1996 yılı Kimya Nobel Ödülü Robert F. Curl Jr. : 1933’te Texas’ta doğdu (A-merikan vatandaşı). 1957’de California Üniversi-tesi’den mezun oldu. 1958’den beri Rice Univer-sity’de çalışıyor. Aynı üniversitede 1967’de profe-sör unvanını kazanmıştı. Sir Harold W. Kroto : 1939’da Cambridgeshire’da doğdu (İngiliz vatandaşı). 1964’de Sheffield Üniversi-tesi’ni bitirdi. 1967’de Sussex Üniversitesi’nde çalış-maya başladı ve halen bu üniversitede çalışmaktadır. 1985’te kimya profesörü oldu. 1991’de Royal Society’e seçildi. Richard E. Smalley : 1943’te Ohio’da (ABD) doğdu (Amerikan vatandaşı). 1973’te Princeton Universi-ty’den mezun oldu. 1981’de kimya profesörü, 1990’ da da fizik profesörü oldu. 1981’den beri Rice Uni-versity’de çalışıyor. Ayrıca ABD Ulusal Fen Bilimleri Akademisi’ne üye bulunuyor.

1995 yılı Kimya Nobel Ödülü Paul Crutzen Mario Malino F. Sherwood Rowland % 33 Hollanda USA Max-Planck-Institute for Chemistry Mainz, Germany Massachusetts Institute of Technology (MIT) Cambridge, MA, USA Department of Chemistry, University of California Irvine, CA, USA Atmosfer kimyası, partiküllerin şekilleri ve ozon tabakasının zarar görmesi konuları ile ilgili çalışmalar yapmışlardır. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1995 yılı Kimya Nobel Ödülü Paul Crutzen :1933’te Amsterdam’da doğdu (Alman vatandaşı). 1973’te Stockholm Üniversitesi’nde me-teoroloji dalında doktorasını bitirdi. İsveç Fen Bilim-leri Akademisi’ne, İsveç Fen Bilimleri Mühendisliği Akademisi’ne ve .Avrupa Akademsi’ne üye bulunuyor. Mario Malino :1943’ta Mexico City’de (ABD) doğdu. California Üniversitesi’nde fiziksel kimya okudu. ABD Ulusal Fen Bilimleri Akademisi’ne üye bulunuyor. F. Sherwood Rowland :1927’de Ohio’da (ABD) doğdu (Amerikan vatandaşı). 1952’de Chicago Üni-versitesi’nde doktorasını bitirdi. Amerika Fen Bilim-leri ve Sanat Akademisine ve ABD Ulusal Fen Bilim-leri Akademisi’ne üye bulunuyor. Halen ABD Ulusal Fen Bilimleri Akademisi’nde sekreter olarak çalışıyor.

Karbon kimyasına çalışmalarına ile büyük ölçüde yardımda bulunmuştur. 1994 yılı Kimya Nobel Ödülü George A. Olah % 100 USA University of Southern California Los Angeles, CA, USA Karbon kimyasına çalışmalarına ile büyük ölçüde yardımda bulunmuştur. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1994 yılı Kimya Nobel Ödülü George A. Olah :22 Mayıs 1927’de Budapeşte’de doğdu. Ailesinde önceden fen bilimleriyle ilgilenen hiç kimse yoktu. İki dünya savaşı arasında büyüdü. Budapeşte’nin en iyi okullarından biri olan Gymnasium’da okudu. Liseyi bitirdikten sonra üniversitede kimya ile ilgilenmeye başladı.Budapeşte Teknik Üniversitesi’nde okudu. 1954’te Macaristan Bilim Akademisi’ne davet edildi. 1949’da Judith Lengyel ile evlendi. 1956’da Londra’ya oradan da 1957’de Montreal’e (Kanada). 1964’te Framingtham (Massachusetts/ABD) Labratuarı’nda çalışmaya devam etti. !965’te Ohio’daki Western Reserve University’e davet edildi. Böylece akademik hayatına profesör olarak devam etti.

1993 yılı Kimya Nobel Ödülü Kary B. Mullis Micheal Smith % 50 USA Kanada La Jolla, CA, USA University of British Columbia Vancouver, Canada Çalışmaları ile Temel DNA Kimyasının gelişmesine yardımcı olmuşlardır. Dr Kary B. Mullis, polimer zincirlerinin reaksyonları bulmuştur Michael Smith ise çalışmalara finansal destek sağlamıştır. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1993 yılı Kimya Nobel Ödülü Micheal Smith : 26 Nisan 1932’de Blackpool İngiltere’de doğdu. 5 yaşında yerel bir ilkokula başladı. Aynı anda yerel bir kilise olan Saint Nicolas Kilisesi’ne katıldı. 1943’te eğitimine devam edebilmek için maddi durumu yeterli değildi ancak bir sınava girdi ve sınav sonucunda burs kazandı ve özel bir okul olan Arnold School’da eğitimine devam edebildi. Fen bilimi derslerine meraklı ve başarılıydı. Kimya öğretmeni Sidney Law’ın da desteğiyle kimyaya olan ilgisi arttı. Latincesi iyi olmadığı için Oxford veya Cambridge Üniversitelerine gidemedi. Buna rağmen 1950’de Manchester Üniversitesine kabul edildi. 1953’te başarılı bir öğrenci olduğu için burs kazandı. 1956’da mezun oldu.

1993 yılı Kimya Nobel Ödülü Mezuniyetinden sonra organik kimya ile il-gilendi, ATP, DNA ve RNA üzerinde yoğunlaştı. 1961’de Vancouver’daki Fisheries Research Bo-ard of Canada Laboratory de çalışmaya başladı. 1966’da Kanada Medikal Araştırma Konseyi’ne atandı. 1981’de Seattle’daki biyoteknoloji ile il-gilenen Zymos şirketinde çalışmaya başladı. 1991’de British Columbia Üniversitesi’ndeki Bi-yomedikal Araştırma Merkezi’nin müdürü oldu. Kary B. Mullis : 1944’te Amerika Birleşik Devlet-leri’nde.doğdu. Liseyi Kolombiya’da okudu. Georgia Teknoloji’de kimyager olarak dört yıl bo-yunca çalıştı. Bu çalışma süresince kullanışlı tek-nolojik aletler, matematik, fizik ve kimya konula-rında kendini geliştirdi. 1966’da Kaliforniya’ya ta-şındı. Biyokimya üzerine doktora yaptı. 1994’te yazarlığa başladı.

1992 yılı Kimya Nobel Ödülü Rudolph A. Marcus % 100 USA California Institute of Technology Pasadena, CA, USA Kimyasal sistemde elektron transferi reaksiyonlarını teorisini geliştirmiştir. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1992 yılı Kimya Nobel Ödülü Rudolph A. Marcus : Akrabalarının çoğu yüksek eğitim görmüş kişilerdi ve Rudolph Marcus'un idollerini oluşturdular. Matematik ve fen bilimlerine ilgi duyuyuordu. Baron Byng Lisesinde okudu. Lisede kimayaya olan ilgisi arttı. McGill University'de eğitimine devam etti. 1946'da mezun oldu ve doktorası için Kanada Ulusal Araştırma Konseyine katıldı. 1949'da Kuzey Karolayna’da çalışmaya devam etti. 1964'te Illinois in Urbana-Champaign Üniversitesi'ne katıldı. Burada elektron transferi ile ilgili çalışmalar yaptı. Boş zamanlarında astronomi ve mekanikle ilgilendi. 1975'te Profesör Humboldt Awardee ile birlikte fotosentez sırasındaki elektron transferleri konusunda çalıştı. 1978'de Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ne kabul edildi. Çalışmaları ile yirmiye yakın ödül kazandı.

Yüksek Çözünürlüklü Magnetik Rezonans metodunu geliştirmiştir. 1991 yılı Kimya Nobel Ödülü Richard R. Ernst % 100 İsviçre Eidgenössiche Technische Hochschule (Federal Institute of Technology) Zurich, Switzerland Yüksek Çözünürlüklü Magnetik Rezonans metodunu geliştirmiştir. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1991 yılı Kimya Nobel Ödülü Richard R. Ernst : 1933'te Winterhur'da (İsviçre) doğdu. Lisede okurken kimyaya özellikle de kimyasal reaksiyonlara ilgi duymaya başladı. Liseden sonra Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü'nde okudu. Teorik kimya konusunda kendisini geliştirdi. Eğitimi ve çalışma hayatı boyunca Profesör Hans Günthard gibi birçok bilim adamı ile birlikte çalıştı. Avrupa'daki bir elektronik şirketinde çalıştı. Daha sonra yüksek duyarlılıklı radyo frekansları ile ilgili çalışmalar yaptı. Bir süre Asya Kıtası'nı dolaştı. Değişik konularda bir çok öğrenci yetiştirdi.

Organik sentez metodunu ve organik sentez teorisini geliştirmiştir. 1990 yılı Kimya Nobel Ödülü Elias James Corey % 100 USA Harvard University Cambridge, MA, USA Organik sentez metodunu ve organik sentez teorisini geliştirmiştir. 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

1990 yılı Kimya Nobel Ödülü Elias James Corey : 1928'de Massachusett'de doğdu. İlk okulu Saint Laurence O'Toole'da, liseyi Lawrence Lisesi'nde okudu. Daha sonra Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde okudu. Matematik, fizik ve kimyadan özel ders alıyordu. Bu derslerde oldukça başarılıydı. Zamanla kimyaya yöneldi. Organik kimya üzerinde yoğunlaştı. 1950'de Illinois at Urbana-Champaign Üniversitesi'nde Kimyager Roger Adams ve Carl S. Marvel ile birlikte çalıştı. 27 yaşında kimya profesörü oldu. Kompleks metaller, sentez reaksiyonları ve enzim kimyası konularında çalışmalar yaptı. Çoğu doktorasını yapmış birçok öğrenci yetiştirdi. Harvard Üniversitesi'ndeki araştırma ekibini geliştirdi.

Son Söz 1990’dan günümüze kadar Nobel Ödülü alan kimyacıların özgeçmişleri ya da iş ve kariyer yaşantıları yukarıda anlatılmıştır. Nobel Ödülü’nün amacı başarılı bilim adamı ya da övülmeyi hak eden kişilerin tüm dünya genelinde başarılarının kanıtını oluşturmaktır. Doğası ile bu başarıların küçümsenemeyecek, ses getirici ve bilime katkıda bulunacak türden olması gerekmektedir. Bu başarılar; keşif, açıklama, çözüm, araştırma gibi konularda olabilir. Nobel Ödülü kazanabilecek başarılar ancak çoğunlukla uzun, yoğun çalışmalar ve yüksek mesleki bilgi sayesinde elde edilebilir. Bunun yanı sıra Nobel Ödülü alan kişilerin hayatlarını ve kişiliklerini incelediğimizde Nobel Ödülü aldıkları konuda daha önceden meraklı oldukları ve ilgilendikleri görülebilir. Ayrıca bu kişilerin Nobel Ödülü kazanmak gibi başarıları elde etmek için meslek hayatlarında iyi bir seviyeye de gelmiş olmaları gerekir.

"Katalitik Asimetrik Sentezler" konusunda gelişmeler kaydetmişlerdir. 2001 yılı Nobel Ödülü 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 William S. Knowles Ryoji Noyori K. Barry Sharpless % 25 % 50 USA Japon St. Louis, MO, USA Nagoya University Chikusa, Nagoya, Japan The Scripps Research Institute La Jolla, CA, USA "Katalitik Asimetrik Sentezler" konusunda gelişmeler kaydetmişlerdir.