İhtiyaç Talep Kullanım Prof. Dr. Haydar SUR

Hastalık ve Sağlık Davranışı Haydar Sur Sunumu

İhtiyaç Hissedilen ihtiyaç (kişi) veya sağlık ihtiyacı Normatif ihtiyaç (profesyoneller) hastanın durumu ne ? hasta hizmetten ne ölçüde yararlanabilecek ? mevcut teknolojik olanaklarla hastaya yararlı olunabilir mi ? Rölatif ihtiyaç (toplumdan topluma değişir) Normatif ihtiyaç mutlak ve değişmez değildir ve toplumdan topluma ve zamana göre değişir. Etkili hizmet sunumunda normatif ihtiyaç artar. Haydar Sur Sunumu

Talep Talebi aşağıdaki faktörler etkiler: hissedilen ihtiyaç hastalık davranışı hizmetlerin sunucuları sunucunun kabarttığı talep (supplier induced demand) sunucunun körelttiği talep (supplier discoureged demand) İhtiyaç açığa vurulmamış yani talep haline dönüşmemiş olabilir. Bu durum klinik buzdağı modelinin oluşmasına yolaçmıştır. " Yalnızca profesyonellerin araştırıp tedavi edebileceği ciddi hastalıklar, öylece hiçbir bakım görmeden ve dikkat çekmeden durur." (J.M. Last - 1963) Haydar Sur Sunumu

Sağlık hizmeti ihtiyacı ve kullanımı -Buzdağı- Haydar Sur Sunumu

Profesyonel varsayım ile gerçek farkı Gerçek durum tartışmalarda varsayılan ile tam olarak örtüşmemektedir. Çünkü: Bazılarının hastalık dediği şeyler bazı "fizyolojik bir çeşitlenme" olabilmekte Resmi hizmetler her zaman etkili ve yararlı hizmetler olarak varsayılmakta Halk hekimliği her zaman şarlatanlık değildir, folk sektörün bazı durumlarda inanılmaz bir ucuz maliyetle birçok sorunu çözebildiği artık kabul edilmeli Haydar Sur Sunumu

Profesyonel karar Profesyonel veya klinik kararlar aşağıdakilere göre değişiklik gösterir: Zaman Kişiler Yer Profesyoneller kararlarını verirken şunları dikkate alırlar: Kendi önemlendirmeleri Hastanın önemlendirmesi Toplumun önemlendirmesi Birçok klinik hizmetin verilişi sırasında sayılan bu üç etken birbiriyle uyuşmadığından algılayış farklılıkları ve hizmetin sunumundaki farklılıklar doğmakta Haydar Sur Sunumu

Kullanım Kullanımın ölçülmesi aşağıdaki ölçütlerden birisinin ele alınmasıyla yapılır: Hizmeti temel alanlar - sözgelişi sevk oranları, hastanede kalış süresi, acilden yatırma oranı, vb. Bunlar hesaplanırken paydaya hizmet birimlerinin rakamları yazılmakta Toplumu temel alanlar - sözgelişi evde doğum oranı, aşılama oranı, ameliyat olma oranı, hastaneye yatırılma hızı vb. Bunlar hesaplanırken paydaya toplumun ilgili nüfusu yazılmakta Haydar Sur Sunumu

Kullanım hızlarının belirlenmesinde hangi etkenler rol oynar? İstatistiksel etkenler tam olmayan veriler rastgele çeşitlenmeler Talep etkenleri toplumun yaş/cinsiyet kompozisyonu hastalık hızları hastalık davranışı Sunum etkenleri hizmetlerin bulunabilirliği profesyonel karar Buradaki çeşitlenmenin temel nedeni: Uluslararası - hizmetlerin bulunabilirliği Ülke içi - hizmetlerin bulunabilirliği Haydar Sur Sunumu

Kullanım ihtiyacı yansıtır mı? Kullanımın aşağıdaki değişkenlerle ilişkisini gözönüne alalım: Yaş: Yenidoğduğumuzda ve yaşlandığımızda hizmeti daha sık kullanırız Sosyal sınıf: sosyal sınıf değiştikçe hizmetin türüne göre kullanım oranları da değişmekte Estetik amaçlı hizmetler yüksek gelir sınıfında fazla kullanılırken, işyeri kazalarıyla ilgili hizmetleri düşük gelirlilerin kullandığı görülmekte Haydar Sur Sunumu

Kullanım/İhtiyaç Oranları Kullanım/İhtiyaç oranları yüksek gelir sınıflarında en büyüktür. - (Brotherston) En yüksek gelirli grubun sağlığa yaptığı harcamalar, en düşük gelirlilerin yaptığı harcamalardan % 41 daha fazladır. (Le Grand) Haydar Sur Sunumu

Teşekkür… Haydar Sur Sunumu