NOX VE SOX GAZLARINDAN KAYNAKLANAN HAVA KİRLİLİĞİ Hazırlayanlar Gülşah ÜNAL 0401.12037 Ahmet GÜMÜŞ 0401.12043 Esra ÜSTÜN 0401.12049 Özlem KARATAŞ 0401.12058
AZOT OKSİTLER (NOX) Birçok azot oksit bileşiği vardır;ama genel olanı azot monoksit(NO) ve azot dioksittir(NO2). N2 + O2 2NO NO (g) + 1/2O2 NO2(g) 2NO2+H2OHNO3 + HNO2
Gelişmekte olan ülkelerde genel olarak kükürt dioksit ve partikül madde emisyonu azalırken azot oksit emisyonu artmaktadır; çünkü bu tür ülkelerde taşıt sayısı ve sanayi artmaktadır.
Azot dioksit değerleri bina içinde ve dışında değişmektedir.
Azot oksit gazları atmosferde rüzgar yardımı ile çok uzun mesafelere taşınabilir.
AZOT DİOKSİT (NO2) Kırmızımsı kahverengi renklidir. Azot monoksit atmosferde oksijen ile birleşince yüksek oranda reaktif gaz formunda oluşur;bir kere oluştuktan sonra NO2,VOC gibi diğer kirleticilerle reaksiyona girer.Bu reaksiyonlar sonuncunda, yer seviyesinde ozon oluşmasına neden olur.
AZOT OKSİTLERİN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİSİ
Kısa Süreli NO2 Konsantrasyonunun İnsanlara Etkisi * Temas 10 dakikalıktır.Temasın bitiminden 10 dk sonra akış direncine etki gösterir. ** Bu konsantrasyonda kronik solunum hastalıkları meydana gelir. *** Kronik solunum hastalıkları oluşur. + Etkileşim oluşur ++ Temas süresi 10 dk uzayınca,30 dk sonra en büyük etki akış direncidir.
Azot dioksit’in insan sağlığı üzerine yaptığı olumsuz etki tabloda verilmiştir. Tabloda görüldüğü gibi azot dioksitin konsantrasyonu yanında temas süresinin de oldukça etkili olduğu anlaşılmaktadır.
Çeşitli Ülkelerde Uygulanan Azot Oksitler İçin Sınır Değerleri Tabloda görüldüğü gibi Türkiye’nin sınır değerleri çok yüksektir.Kademeli olarak bir geçişin yapılmasında yarar vardır.
AZOT ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ * UV * Elektrokimyasal Hücre Metodu * Kemilüminesans (Kimyasal Işıma) * Kızıl Ötesi Ölçüm Prensibi * FTIR
Kemilüminesans (Kimyasal Işıma) Kemilüminesans ölçmeleri için cihaz, oldukça basittir ve sadece uygun bir reaksiyon kabı ve bir fotoçoğaltıcı tüpten ibaret olabilir; Genel olarak, tek ışın kaynağı, analit ile reaktif arasındaki kimyasal reaksiyon olduğundan, dalga boyu seçici cihazına gerek yoktur. Zamanın bir fonksiyonu olarak, bir kemilüminesans deneyinden elde edilen tipik sinyal, reaktif ve analitin karıştırılması tamamlandığında, hızla en yüksek değere ulaşır; sonra sinyalin daha az veya daha çok üstel bozunması takip eder. Kantitatif analiz için ekseriya sinyal sabit bir zaman periyodu için integre edilir ve aynı yolla işlem görmüş standartlar ile karşılaştırırlar. Alternatif olarak, pik yükseklikleri de kullanılır. Sinyal ve derişim arasında geniş bir derişim aralığında genellikle doğrusal bir ilişki vardır.
KızılÖtesi Ölçüm Metodu
Termogravimetrik Analiz ve FTIR Spektrometre Sistemi
KÜKÜRT DİOKSİT SO2+OH-HOSO2 (1) HOSO2+O2SO3 SO3+H2OH2SO4 Kükürt dioksit; renksiz, yanmaz ve patlamaz bir gazdır.Özellikle katı ve sıvı yakıtlarda bulunan kükürdün yanması sonucu oluşur.Kükürt dioksit suda oldukça fazla çözünür.Atmosferde kalış süresi 2 yada 4 gün arasında değiştiğinden çok uzun mesafelere taşınabilmektedir.Dolayısıyla kükürt dioksit sadece bulunduğu bölgelerde değil taşındığı yerlerde de önemli olumsuzluğa neden olmaktadır. SO2+OH-HOSO2 (1) HOSO2+O2SO3 SO3+H2OH2SO4
Kükürt dioksit bazı kimyasallar ve güneş ışığının katkısı ile asit yağmuruna dönüşmektedir.
KÜKÜRT DİOKSİT ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ * Infrared * Elektro Kimyasal Sensörler * GC * FTIR * Alev İyonizasyon Yöntemi * Tetrakloro Merkürat (TCM)Yöntemleri
Alev Fotometresi
Gaz Kromatograf (GC) Bu cihaz (Micromass) esasen üç ayrı cihazın birbirlerine bağlı (online) halde bulundukları bir sistemi teşkil eder. Bu sistemin parçaları Elemental Analiz Cihazı, Gaz Kromatograf, ve Kütle Spektrometresi cihazlarıdır. Bu sistemde katı , sıvı, ve gaz haldeki maddelerde duraylı izotop analizleri yapılmaktadır. Duraylı izotop analizleri organik ve inorganik maddede Karbon (C), Azot (N), Oksijen (O), ve kükürt (S) için yapılmaktadır. Bu sistemde ayrıca karışım maddelerinde gaz kromatografta ayrılan her bileşik için (compound specific) 13C izotop oranı analizleri yapılmaktadır.
Infrared Cihaz çabuçak takılabilen değiştirilebilir hissediciler sayesinde güvenli olmayan Oksijen seviyesinin veya sayılan gazların takibini yapabilir. Karbon Monoksit,Hidrojen Sülfit, Amonya ,Azot (Nitrojen) Dioksit,Sülfür Dioksit,Klor,Klor Dioksit,Fosfin,Hidrojen Siyanit ve Hidrojen. GasBadge Pro bir kızılötesi (infared) arabirimi vasıtasıyla Docking StationT, Datalink and infared yazıcı gibi yanürünler ile daha basit ve otomatize kalibrasyon,fonksiyon(darbe) testi ve veri indirme için doğrudan haberleşebilir.Standart STEL ve TWA okumaları,ve 1 yıla kadar yayılmış veri kaydı,son 15 alarm olayını kaydeden bir "olay defteri" ilede donatılmıştır. Sağlam bir kasanın içine yerleştirilen cihaz, RF(radyo frekans) bağışık,su korumalı ve en uç seviyede dayanıklıdır.Bir sarsıntı korumalı üst kaplama cihazı, birçok yıpratıcı endüstriyel ortamdaki son derece kötü kullanımlara karşı korur.Basit dört-tuşlu kullanım düğmesi ayar,operasyon ve kalibrasyon işlevlerine kolay erişim sağlar.
Alev İyonizasyon Yöntemi
KÜKÜRT DİOSİT’İN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİSİ
Kükürt dioksit konsantrasyonu sınır değerlerinin üzerinde olduğu zaman özellikle astımlı ,bronşitli,kalp ve akciğer hastalarının sağlığını olumsuz etkiler.
KÜKÜRT DİOKSİT’İN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİSİ
1952 yılında LONDRA ‘da yaşanan Hava Kirliliğinin Sağlık Üzerine Etkisi
Kükürt Dioksit ve Azot Oksitlerden Kaynaklanan Kirliliğin Azaltılması İçin Alınacak Önlemler * Hava Kalitesi Kontrolü Yönetmeliği’ndeki kirleticilerle ilgili değerler yeniden düzenlenmeli ve kademeli olarak AB standartları ile uyumlu hale getirilmelidir. * Yaz aylarına göre kış aylarında kükürt dioksit konsantrasyonunda önemli artışlar gözleniyorsa,ısınmada kullanılan yakıt türü özellikleri değerlendirmeye alınmalıdır. Topografik ve meteorolojik özelliklerden dolayı kirliliğin arttığı illerde mutlaka kükürdü düşük ve kalorisi yüksek kaliteli yakıt kullanılmalıdır. * Bacasından duman püskürten ve kontrol dışı yakıt tüketimine neden olan standart dışı ısıtıcıların satışına izin verilmemelidir. * Isınma amacıyla kalitesiz yakıt ve yakma sistemleri kesinlikle kullanılmamalıdır.
Bu devran böyle sürüp gitmez ki; HAVASIZ KALACAKSIN GÜNÜN BİRİNDE!!!!!
BİZLERİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ
KAYNAKLAR * TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi * www.ibb.gov.tr * www.saucevre4.blogspot.com * www.cevreorman.gov.tr * www.turcek.org.tr * Motorlu Taşıtlardan Kaynaklanan Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği