Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim AB 5. Çerçeve Programına koordinatör olarak katılımdan elde edilen deneyimler Prof. Dr. Zerhan Karabiber Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Konu başlıkları  CAHRISMA projesi  Proje hazırlama süreci  Proje yönetimi

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Çerçeve Programları  Tematik Programlar - Quality of Life - IST – User Friendly Information Societies - GROWHT – Competitive and Sustainable Growth -EESD – Energy, Environment and Sustainable Development  Horizontal Programlar - INCO Confirming the Int. Role of Community Research - Innovation/SMEs - Improving the human research potential

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Çerçeve Programı kapsamında açılan, INCO MED grubu proje önerisi çağrıları Mart 1999’da; 1. Sosyo-ekonomik modernizasyon, 2. Bölgesel su kaynaklarının yönetimi, 3. Kültürel mirasın korunması ve kullanılması, 4. Sağlıklı toplumlara özendirme olarak ilan edilmiştir. Bu proje gruplarına katılım için aranılan en önemli koşullardan biri, projeyi oluşturan konsorsiyumun en az 2 Avrupa Birliği ülkesi ve 2 Akdeniz ülkesi içermesidir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Türkiye’den Yıldız Teknik Üniversitesi’nin bilimsel ko-ordinasyonu altında 6 ülke ve 7 araştırma biriminin katılımı ile hazırlanan CAHRISMA proje önerisi, 16 Haziran 1999’da komisyona sunulmuştur.  CAHRISMA PROJESİ bilimsel yetkinlik ve yaratıcılık açısından en yüksek puanı alarak kabul edilmiştir.  Proje, 01 Şubat 2000 tarihinde resmen yürürlüğe girmiştir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim CAHRISMA PROJECT C ONSERVATION OF THE A COUSTICAL H ERITAGE BY THE R EVIVAL AND I DENTIFICATION OF THE S INAN’S M OSQUES’ A COUSTICS

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Sinan Camilerinin Akustik Yönden Tanımlanması ve Yeniden Canlandırılması Yoluyla Akustik Mirasın Korunması

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim

9 Projedeki Yenilikçi Yaklaşım MİMARİ MİRAS KAVRAMINI MADDESEL – GÖRSEL MİRASA EK OLARAK “AKUSTİK MİRAS” I KAPSAYACAK BİÇİMDE ZENGİNLEŞTİRMEK

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim CAHRISMA’nın temel hedefleri  Sinan Camileri ve Bizans Kiliselerinin üç boyutlu sanal ortamlarda audio-visuel rekonstrüksiyonları  Öznel ve nesnel değerlendirmeler

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim CAHRISMA Yapıları  Kadırga Sokullu Camii  Süleymaniye Camii  Selimiye Camii  SS Sergius and Bachus, Küçük Ayasofya Camii  Aya İrini Kilisesi  Aya Sofya Kilisesi

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim CAHRISMA’nın hedef ürünleri  Sanal koruma  Sanal restorasyon  Anlamlı akustik etkilerin saptanması

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim PROJE HAZIRLAMA SÜRECİ  PROJE ÖNERİLERİ ÇAĞRISI  KATILIM  TESLİM  DEĞERLENDİRME  KONTRAT

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim PROJE ÖNERİLERİ ÇAĞRISI Call for proposals Belirlenen konu başlıklarındaki “Proje Önerileri Çağrıları” periyodik olarak AB’nin web sitesi olan da ilan edilmektedir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Genelde ilan tarihinden itibaren 3 ya da 6 aylık hazırlanma süresi verilmektedir.  Çağrılar ilan edilmeden bir süre önce çağrı yapılabilecek konularla ilgili ön bilgilendirme (yol haritaları/road map başlığı altında) yine aynı sitede duyurulmaktadır.  Potansiyel proje katılımcılarının Çağrı kapsamını çok iyi algılaması ve değerlendirmesi gereklidir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim KATILIM  Katılım kuralları  Proje önerisi hazırlığı  Başvuru formları  Öneriler

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Kimler katılabilir? Üye ve Aday ülkelerdeki tüm yasal kurumlar yani, şirketler, üniversiteler, araştırma kurumları, vb.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Bir proje için kaç katılımcı/ortak?  En az iki katılımcı ve en az iki ülke katılımı koşulu var.  Her Çağrı’da gerekli en az katılımcı sayısı açıklanıyor.  Yine de başvurularda, daha geniş katılımlı projelerin şansı daha yüksek.  5. Çerçeve’de ortalama katılım 7 ile 9 arasında idi.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Çağrı’nın ve önerilen Projenin yapısına göre farklı nitelikte katılımcıların bir arada bulunması avantajlı. Sanayi-üniversite-araştırma kurumları- KOBİ’ler, vb.  Proje Önerisindeki katılımcıların ülke bazında çeşitliliği ve hatta Avrupa içindeki konumu da önem taşıyor Geniş katılım genelde tercih sebebi

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Katılım türleri  Koordinatör –Co-ordinator  Katılımcı –Participant  Alt-katılımcı – Sub-contractor

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Koordinasyon Koordinatör genelde;  Bilimsel,  Mali,  İdari (AB ve üçüncü şahıslarla ilişkiler) koordinasyon görevlerinin tümünü birden üstlenir. Özel durumlarda bilimsel ve mali koordinasyon birbirinden ayrılabilir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Koordinatör, üstlendiği bu görev için ek bütçe talebinde bulunma hakkına sahiptir.  Ancak ek bütçe yalnızca mali koordinatöre verilmektedir.  Bilimsel koordinatör, koordinasyon için ek ücret alamaz.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Proje koordinatör tarafından ya da katılımcıların ortak kararlarıyla oluşturulur.  Projenin yenilikçi, topluluk üyesi ve aday ülkeler arasındaki işbirliğini arttırıcı ve AB topluluğuna yarar sağlayıcı olması kaçınılmaz koşullardır. Proje Önerisi Hazırlığı

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Önerilecek proje MUTLAKA açılan Çağrı kapsamında olmalıdır.  Proje ne kadar iyi, yenilikçi, ilginç olursa olsun, eğer Çağrı kapsamına uygun değilse seçilme şansı kesinlikle yoktur.  Mevcut proje taslağınızı Çağrı kapsamına uygun olacak biçimde yeniden biçimlendirmeniz gerekebilir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Unutulmamalıdır ki AB, kendi gücünü arttırmak, rekabet kapasitesini güçlendirmek ve topluluğun yaşam koşullarını iyileştirmek amacı ile proje yaptırıyor.  Projelerde herhangi bir ülkeye veya kuruma özel yarar sağlamak gibi bir ayrıcalık tanınmıyor.  Bu nedenle tüm proje önerilerinde kullanılan ifade doğrudan bu hedeflere yönelik olmalıdır.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Koordinatörlük zordur ancak prestijlidir.  Eğer iyi ve inandığınız bir projeniz varsa koordinasyondan kaçınmayın.  Proje önerisi hazırlanırken katılımcı kurum ve ülkeler de birlikte değerlendirilmelidir.  Başka bir kurumun hazırladığı bir projeye katılınılıyorsa, projenin bütünü içindeki yerin ve ağırlığın hem bilimsel hem de mali olarak dengeli olmasına dikkat edilmelidir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Projeye katılım büyük kırtasiye işi -paperwork- gerektirmektedir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Başvuru Formları  5. Çerçeve Programında Başvuru formları A, B ve C olmak üzere üç tipte düzenlenmişti.  A Bölümü, Proje Önerisi ve Proje önericileri hakkında idari bilgileri kapsar. Projenin adı, önerenlerin adları, adresleri, işin kısa tanımı ve iş için talep edilen mali destek vb. Bu bilgiler, öneri başarılı bulunduğu takdirde kontratın hazırlanmasında kullanılır. Bilgiler Komisyon tarafından kontrol edilir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  B Bölümü A Bölümünden farklı olarak, doldurulması gereken formlar biçiminde olmayıp, yapılması önerilen işin ayrıntılı olarak tanımlanması biçimindedir. Bu bölüm kesinlikle ANONİM olmalı, yani, katılımcıların kimliği ile ilgili hiçbir bilgi içermemelidir.  C Bölümü B Bölümü gibi hazırlanır. Katılımcıları ve onların konsorsiyumdaki görevlerini tanımlar. Değerlendirme kurulu ancak B bölümünün olumlu değerlendirilmesinden sonra C Bölümünü okuyabilir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim B BÖLÜMÜ  PROJENİN AMACI  PROGRAM HEDEFLERİNE KATKISI  YENİLİKÇİ YAKLAŞIMI  İŞ PLANI -Seçilen yöntemin uygunluğu -İş paketleri ve ayrıntılı tanımları -İş/zaman çizelgesi -Teslim edilecekler (deliverables)

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Örnek; CAHRISMA Projesi İş paketleri noİş Paketi adı WP 1Proje yönetimi WP 2Cami ve kiliselerin seçimi ve veri toplanması WP 3Akustik Ölçmeler WP 4Akustik simülasyonlar ve hesaplar WP 5Görsel simülasyon- Sanal insanlarla modellendirme WP 6Bileşik mimari miras sisteminin oluşturulması WP 7Psiko-akustik inceleme ve değerlendirmeler WP 8Sanal restorasyon ve koruma WP 9Cami ve Kiliselerin akustik karşılaştırılması WP 10 Projenin ve sonuçlarının tanıtımı

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim C BÖLÜMÜ  Topluluğa ve AB politikalarına katkı  Konsorsiyumun tanımlanması  Katılımcılar hakkında bilgi  Proje yönetimi  Çevresel etki ve etik değerler  Ekonomik gelişim ve bilimsel ve teknolojik hedefler  Devam eden projeler, önceki ve ilgili proje önerileri  Özet bütçe

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Bütçe kalemleri  Personel giderleri  Demirbaş / ekipman  Seyahat ve destek  Taşeronluk işleri (sub-contracting)  Öteki özel giderler  Patent giderleri  Genel giderler

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Bütçe modelleri  FC; Full Cost, actual overhead rate (proje bedelinin en az 50%’sine katılım)  FF; Full cost, Flat overhead rate (proje bedelinin en az 50%’sine katılım)  AC; Additional Cost

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim FC; Full Cost actual overhead rate  proje bedelinin en az 50%’sine katılım  Bu model, proje ile ilgili dolaylı ve dolaysız giderlerini ayırabilecek bir muhasebe sistemi olan kurumlar tarafından uygulanır. Bu durumda genel giderler de gerçek değerleri ile hesaplanır. Bu kurumlara proje ile ilgili genel giderleri tam olarak ödenir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim FF; Full cost, Flat overhead rate  proje bedelinin en az 50%’sine katılım  Bu model de önceki gibidir. Dolaysız giderlerini belgeleyebilen ama dolaylı giderlerini tam olarak belgeleyemeyenler, genel giderler için personel giderlerinin %80’nine kadar ödeme alabilirler.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim AC; Additional Cost ( üniversiteler, araştırma kurumları, vb.)  Bu model proje ile ilgili dolaylı ve dolaysız giderlerini belgelemeye elverişli muhasebe sistemleri olmayan kurumlar içindir. Proje ile ilgili extra giderler tanımlanabilirdir, örneğin yalnızca projede çalıştırılmak üzere işe alınan personel giderleri projeden karşılanır. Ancak kurumda çalışan hiç kimse projeden para alamaz. Bu tür kurumlar –sub-contracting dışındaki- tüm giderlerinin %20’si oranında genel gider alırlar.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Formların hazırlanmasında yardımcı olmak üzere komisyon tarafından hazırlanmış “Katılımcılar için rehber /Guide for proposers ” ilgili web sitesinden indirilmeli ve dikkatle okunmalıdır. Oldukça kalabalık olan bu dokümanlar aslında konu ile ilgili tüm ayrıntıları kapsamaktadır.  Formlar doldurulurken düzgün bir İngilizce ile net biçimde Çağrı’daki ifadelerden yararlanılarak proje tanımlanmalıdır.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim ÖNERİLER  Her şeyden önce sizin ve partnerlerinizin programa katılım hakları olup olmadığını kontrol edin. (Örneğin kurumunuzun yasal bir varlığı olmalıdır, minimum katılım koşullarına uyulmalıdır, kimi projeler yalnızca belli alanlarda faaliyet gösteren KOBİ’lere yöneliktir, vb.)

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Önerdiğiniz çalışmanın başvurmayı planladığınız çağrı kapsamında olduğunu kontrol edin. Açılan çağrı ile ilgili olmayan Proje Önerileri değerlendirilmeyecektir.  Değerlendirme Kriterleri: Beş tane değerlendirme kriteri vardır. Her biri için maksimum puan 5’tir. Belirlenen alt sınırları aşamayan tüm projeler elenir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim Değerlendirme Kriterleri:  Bilimsel ve teknolojik mükemmeliyet Ağırlığı: 3 Alt sınırı: 4  Topluluğa katkı Ağırlığı:1 Alt sınır:0  Kaynaklar, ortaklar ve yönetim (1) Ağırlığı: 1,5 Alt sınırı: 0  Ekonomik Gelişim ve iş planı Ağırlığı: 3 Alt sınırı: 4  Kaynaklar, ortaklar ve yönetim (2) Ağırlığı: 1,5 Alt sınırı: 4

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Yönetim: Projenin hacmine uygun yüksek kaliteli yönetim yeteneğinin açıkça ifade edilmesi gerekir.  İçerik: İyi proje önerileri beş seçim kriterinin tümünde tutarlılık göstermelidir.  Sunum: İyi öneriler, açık, net ve anlaşılabilir olmalı, gereksiz bilgiler içermemelidir; değerlendirme kurulu, içeriği değerlendirir sayfa sayısını değil.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Sonuçlar: İyi öneriler hedeflenen sonuçları açık biçimde tanımlar. Ayrıca katılımcıların bulguları nasıl yayımlayacağı ve/ ya da kullanacağı da açıkça tanımlanmalıdır.  Kontrat: Öngördüğünüz kontrat tipinin kurumunuz için kabul edilebilir olduğundan emim olmalısınız.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim  Rekabet: Proje Önerilerinin seçiminde yüksek rekabet olacaktır. Zayıf bir nokta, iyi bir projenin kaybetmesine yol açabilir. Bu nedenle önerinizi çok dikkatle gözden geçirmeli ve zayıf noktaları ortadan kaldırmalısınız.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim TESLİM  Proje Öneri dosyası eksiksiz olmalıdır. Tüm dokümanlar bir defada ve eksiksiz olarak teslim edilir.  İlan edilen “son başvuru tarihleri”ne %100 uyulması gereklidir. Teslim yeri ve süreci son dereci katı kurallara bağlanmıştır.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim DEĞERLENDİRME  AB, Tüm Proje Önerilerinin şeffaflık ve eşitlik ilkeleri temelinde değerlendirileceğini ifade etmektedir. Tüm seçim süreci, ilgili sitede ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Katılımcıların bu bölümleri de dikkate alması proje hazırlanmasında önemli yarar sağlayacaktır.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim NEGOSYASYON  Bir projenin bilimsel olarak kabulü, mali destek alacağını garanti etmemektedir.  Kabul edilen projeler, bilimsel, idari ve mali yönlerden konsorsiyum ile Komisyon arasındaki negosyasyonlardan sonra anlaşma sağlandığında kontrat safhasına gelir.

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim BİRİNCİ ADIM Proje önerilerinin teslimi İKİNCİ ADIM Uygunluk kontrolü ÜÇÜNCÜ ADIM Proje önerilerinin dış uzmanlar tarafından değerlendirilmesi DÖRDÜNCÜ ADIM Değerlendirme raporları ve öneriler

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim BEŞİNCİ ADIM Proje önerileri öncelik listesi ALTINCI ADIM ALTI B Kabul edilmeyen projelerin koordinatörlerini bilgilendirme ALTI A Desteğe değer görülen projelerin mali ve idari değerlendirilmesi ve katılımcılarla negosyasyon

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim YEDİNCİ ADIM Program komitesi ile konsültasyondan sonra Komisyonun seçim kararı alması SEKİZİNCİ ADIM Kontratın imzalanması

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim SÜRELER Proje önersinin başarılı bulunması halinde negosyasyonlara başlanması Çağrı’nın kapanmasından 2-3 ay sonra Kontratın imzalanması Çağrı’nın kapanmasından 6-8 ay sonra Avans ödemesi Kontratın imzalanmasından 60 gün içinde

Türkiye'nin AB Çerçeve Programları Deneyimleri / 17 Ekim TEŞEKKÜR EDERİM Prof. Dr. Zerhan Karabiber Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi