OKUL YÖNETİMİ Dr. Mustafa Aydın BAŞAR

Bir yerde örgütlenmeye gidilmiş, örgüt oluşmuş ise, YÖNETİM ile ÖRGÜT birbirinden ayrıl(a)maz iki kavramdır. Bir yerde örgütlenmeye gidilmiş, örgüt oluşmuş ise, YÖNETSEL BİR SORUNUN varlığından da söz edilebilir. ÖRGÜT; ortak amaç(lar)ı gerçekleştirmek üzere biraya gelmiş, güç ve eylemlerini bu yönde biraraya getirerek tümleştiren bireylerin etkileşimiyle ortaya çıkan ilişkiler ağıdır. ÖRGÜTÜN ÖĞELERİ 1. Birden çok insan, 2. Ortaklaşan amaçlar, 3. Gönüllü katılım, dayanışma 4. Etkili iletişim 5. Amaçlara dönük düzenli eylemler 6. Dış çevreye uyum 7. Yasallık

Bir örgütte, önceden belirlenmiş amaçları gerçekleştirmeye yönelik işleri yapmak üzere biraya getirilmiş insanları ve madde kaynaklarını örgütleyip eşgüdümleyerek eyleme geçirme sürecidir. * GERÇEKLEŞTİRİLECEK AMAÇ(LAR) * İNSAN ve MADDE KAYNAKLARININ ÖRGÜTLENMESİ * İŞBÖLÜMÜ İLE DAĞILAN İNSANLARIN BÜTÜNLEŞTİRİLMESİ

Y Ö N E T İ M Süreç – Bilim - Sanat AMAÇLARIN ETKİLİ VE VERİMLİ BİR BİÇİMDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ MAKSADIYLA; Planlama, örgütleme, iletişim, eşgüdüm ve denetim işlevlerine ilişkin (SÜREÇ) kavram, ilke, kuram, model ve tekniklerin (BİLİM) sistematik ve bilinçli bir biçimde, ustalıkla uygulanması (SANAT) ile ilgili etkinliklerin tümüdür.

YÖNETİMİN SÜREÇ YÖNÜ  Bir veya birden fazla amaç,  İnsan ve madde kaynaklarını kullanma yetkisi,  Yöneten(ler) – Yönetilen(ler),  İnsan ve madde kaynakları arasındaki optimum bir uyum ve işbirliği sağlama,  Otorite sağlama,  Yönetici ile yönetilenler arasında uyum ve iletişim (amaç birliği),  Grupta işbölümü ve bu yolla ekonomikliği sağlayacak uzmanlaşma,  Zaman yönetimi,  Rasyonellik (Verimlilik – etkililik)

Yönetim Bilimi YÖNETİMİN BİLİM YÖNÜ Psikoloji Sosyoloji Ekonomi Siyasal Bilimler Antropoloji Yönetim Bilimi Mantık Tarih Hukuk --------- Edebiyat Matematik Felsefe

YÖNETİMİN SANAT YÖNÜ SOSYAL YÖN ENTELEKTÜEL YÖN Genel kültür – Mantıklılık – Analiz ve sentez ruhu – Sezgi ve hayal gücü – Yargı gücü – Düşüncelerini konu ve sorunlara odaklaştırabilme, açık seçik ifade edebilme KARAKTER YÖNÜ Akıl ve duygu dengesi – Uyum – Dikkatlilik – İhtiyatlılık – Girişkenlik – Hafıza gücü – Dinamiklik - Azim ve sebatkârlık – Yöntemlilik – Tertip ve düzenlilik – Süratlilik - Ciddilik SOSYAL YÖN Dış görünüş – Hitap gücü – Sosyallik İş disiplini - İşbirliği ve yöneltme gücü – Ölçülü ve dengeli hareket - Otorite ve ikna gücü

Eğitim Örgütü nedir? Ortak amaçlar İşbirliği Bireysel ihtiyaç ve güçlerin aşılmasından  Toplumsal ihtiyaçların karşılanması için amaçlara yönelmek Örgütün var olabilmesi için temel öğeler: 1. İletişim içindeki bireyler 2. amacın gerçekleştirilmesi için katkı güdüsü 3. gerçekleştirilecek amaç

Bir örgütün tipik özellikleri nelerdir? Toplumsal varlıklar olmaları Amaç yönelimli olmaları Etkinlik ve ilişkilerinin sürekliliği

Örgütler nasıl sınıflanabilir? Karşılıklı yarar sağlayan örgütler (sendikalar, kulüpler, siyasal partiler, odalar...vb) İşletmeler (banka, sigorta, mağaza..vb) Hizmet Örgütleri (hastane, okul,...vb) Kamu yararına çalışan örgütler (polis, ordu,araştırma kuruluşları...vb)

Örgütlerin mülkiyetleri açısından sınıflandırılması Özel mülkiyete sahip örgütler Kamu mülkiyetine sahip örgütler Karma mülkiyete sahip örgütler

Örgütlerin topluma sağladıkları hizmetler açısından türleri neler? Ekonomik Örgütler Politik Örgütler Bütünleştirici Örgütler Sürdürümcü Örgütler

Toplumun gereksinimini karşılamak için kurulan örgütler neler? Mal örgütleri (makina, gıda üretim vb) Hizmet örgütleri (???) Güvenlik örgütleri (ordu, polis vb) Meslek örgütleri (dernek, sendika vb) Aracı örgütler (depolama, pazarlama vb)

Okul ne tür bir örgüttür? HİZMET ÖRGÜTÜ’ dür. Toplumun eğitimsel ihtiyaçlarını karşılamak için kurulmuştur. Sosyal bir sistemdir. Kitlesel eğitimi hedefler

Okulları diğer örgütlerden ayıran özellikler nelerdir? Hammaddesi insan Çatışma halinde olan değerlerin mevcudiyeti Okul ürününün kalitesinin değerlendirmesi zor Özel bir çevresinin olması Okulun çevresindeki tüm biçimsel veya doğal örgütlerden etkilenir ve etkiler Çevredeki gruplar kendi yararları adına okulun düşünce bağımsızlığını sınırlama çabasında Okul kültür değişimini sağlayan temel örgüt Okul bürokratik bir kurum Okulun kendine özgü bir kişiliği var.

Okul eğitiminin görevleri/işlevleri nelerdir? Sosyal-kültürel görev Politik görev Ekonomik görev Bireysel görev

Okul Müdürünün Sorumlulukları Okulun amaç ve felsefesini açıklamak Okulun politikasını saptamak ve tanıtma Okul etkinlik ve ihtiyaçlarını karşılamak Okulda katılımcı ve demokratik yötemi geliştirmek Okulda kişi ve gruplar arası ilişkiler kurmak Öğretim ve eğitim etkinlikleri planlamak Okul çevresi değerlerini incelemek ve destek almak Okul içi ve dışı öğelerle iletişim ve eşgüdüm Etkili bir işletme yönetimi geliştirmek ve uygulamak Yapılan çalışmaları sürekli izlemek ve değerlendirmek

Okul Müdürünün yönetim süreçleri açısından Görevleri Eğitim programları Öğrenci işleri İnsan kaynakları Genel hizmetler (Okul işletmesi) Okul geliştirme

Okul Müdürünün Eğitim Programları Görevleri 1. Kayıt, kabul, nakil, sınav, sınıf geçme, belge ve diploma işlerini yapma. 2. Öğrenci ve okulun eğitim öğretim işleriyle ilgili istatistikleri tutma. 3. Çevredeki ilköğretim görmemiş yetişkinleri saptama. 4. Öğrenci işlerinde yeni teknolojileri sağlama ve kullanma. 5. Okul yönetimi yıllık planını hazırlamak, uygulamak ve sonuçlarını izleme. 6. Eğitsel amaçlı araştırma, inceleme, gezi çalışmalarının yapılmasını sağlama. 7. Eğitim programlarının geliştirilmesi için araştırmalar yoluyla verileri toplama.

Okul Müdürünün Öğrenci Hizmetleri Görevleri 8. Öğrenci işlerine yönelik yeni yöntemler geliştirme ve üst yönetime önerme. 9. Öğrencilere yönelik rehberlik hizmetlerini örgütlemek ve yürütme. 10. Eğitsel kollarla ilgili örgütleme ve denetlemeleri yapma. 11. Özel eğitime muhtaç ve yetenekli çocukların eğitimi için gerekli tedbirleri alma 12. Yetişkinlerin eğitim gereksinimini belirleme ve karşılanması önlem alma. 13. Öğrenci yetenek düzeyini saptamak, geliştirilmesi önlemlerini belirleme. 14. Öğretmenlerin öğrencileri değerlendirme çalışmalarını denetleme, geliştirme 15. Öğrenci sağlığı ve temizliği çalışmalarını örgütleme ve yürütme 16. Öğrencileri mezuniyet sonrası eğitim programlarına yöneltme 17. Mezuniyet sonrası öğrencileri izleme

Okul Müdürünün İnsan Kaynakları Görevleri 18. Okulun işgören gereksinimini üst yönetime bildirmek. 19. İşgörenin özlük işleriyle uğraşmak. 20. İşgören çalışmalarını planlama, etkili kullanımını sağlamak. 21. İşgörene yeni teknolojiler sağlama, kullanıma sunmak. 22. İşgörene verimli çalışma ortam ve imkanları sağlamak. 23.İşgörenin etkililiği için yeni yöntemler geliştirme ve üst yönetimlere önermek. 24. İşgören için hizmetiçi eğitim imkanları sağlamak. 25. Verimi sürekli kılmanın yollarını araştırmak. 26. Öğretmenlerin işbaşında yetişmesi için öğretici yönetici davranışı sergileme 27. Öğretmenlerin başarısını ortaya koyacak değerlendirmeler yapmak. 28. Okul disiplinini sağlayıcı tedbirler almak. 29. Öğretmenlerin planlarını incelemek, denetlemek. 30. Öğretmenlerin sınıf içi çalışmalarını denetlemek 31. İşgörenler, eğitsel kollar vb. toplantılarla ilgili çalışmaları yapmak.

Okul Müdürünün Genel Hizmetler Görevleri 32. İşlik, laboratuvar, kitaplık, çok amaçlı salon vb. mekanlarını kurma ve işletme. 33. Eğitim araç gereçlerini sağlama, kullanıma sunma ve denetleme 34. Tören ve anma günlerinin yapılması ile ilgili işleri yürütme 35. Okul aile birliği, koruma derneği çalışmalarına katılma 36. Okul çevre ilişkilerini sağlama 37. Okul bina ve bahçesinde uygun ve güvenli bir eğitim yapılması önlem. alma. 38. Bina, donatım ve eğitim araç. etkili kullanma,savurganlığı azaltıcı önl. alma 39. Bina yapım, onarım, donatım gereksi-nimlerini saptama, üst yönetime bildirme. 40. Okulun para kaynaklarını saptama, sağlama ve harekete geçirme 41. Okulun para kaynaklarını artırmak amacıyla çevre ile ilişki kurma 42. Döner sermaye işlerini (YİBO ve PİO’lar için) yapma 43. Öğrenci barınma, beslenme, bakım temizlik, etüd çalışmaları vb. uğraşma

Okul Müdürünün Okul Geliştirme Görevleri 44. Okul için vizyon ve misyon geliştirme 45. Okul geliştirme planları hazırlama 46. Okul geliştirme ekipleri kurma, ekiplere liderlik ve rehberlik yapma.

Yönetici = Lider ??? Okul Yöneticisi ve Liderlik Lider ve Yönetici “Hem yönetici hem lider olunabilir mi? Nasıl?”

2. OTOKRATİK SOKUL YÖNETİMİ OKUL YÖNETİMİ ANLAYIŞLARI 1. DEMOKRATİK OKUL YÖNETİMİ 2. OTOKRATİK SOKUL YÖNETİMİ 3. SERBEST BIRAKICI O KUL YÖNETİMİ