Hazırlayan ve sunan: Yusuf ÜSTÜN Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler ve Kooperatiflere Yansıması Hazırlayan ve sunan: Yusuf ÜSTÜN Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi

1.1. Elektronik İşlemler ve Bilgi Toplumu Hizmetleri İÇERİK 1. 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU İLE TİCARET ŞİRKETLERİNE İLİŞKİN OLARAK GETİRİLEN ÖNEMLİ YENİLİKLER VE GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞINI (KOOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ) İLGİLENDİREN YÖNLER 1.1. Elektronik İşlemler ve Bilgi Toplumu Hizmetleri 1.2. Elektronik ortamda kurullar 1.3. Denetim 1.4. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Düzenleme ve Denetleme Yetkisi 1.4.1. Kanun maddesinin birinci fıkrasında, Gümrük ve Ticaret Bakanlığına verilen genel düzenleme yetkisi 1.4.2. Ticaret Şirketlerinin Denetimine Dair Tüzük çıkarma yetkisi 1.4.3. Fesih davası açma yetkisi

2.1. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme 2.1.1. Birleşme İÇERİK 2. KANUNDA KOOPERATİF UNVANI GEÇEN ÖNEMLİ MADDELER VE GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞINI (KOOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ) İLGİLENDİREN YÖNLERİ 2.1. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme 2.1.1. Birleşme 2.1.2. Bölünme 2.1.3. Tür değiştirme 2.2. Çalışanlar ve İşçiler Lehine Yardım Akçesi (Şirket Sandıkları- Kooperatif/Vakıf Dönüşümü) 2.3. Karşılıklı (mutual) sigorta

İÇERİK 3. 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU HÜKÜMLERİ GEREĞİNCE GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞINCA HAZIRLANACAK İKİNCİL MEVZUAT ALANLARI VE KOOPERATİFLERİ İLGİLENDİREN YÖNLERİ 3.1. Tüzükler 3.2. Yönetmelikler 3.3. Tebliğler

4.3. Sermaye Olarak Konulabilecek Değerler 4.4. Kuruluş Belgeleri İÇERİK 4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNDAKİ DİĞER MADDELER 4.1. Tacirin işletmesiyle ilgili belgelerinde belirtilmesi gereken hususlar 4.2. Ticari Defterler 4.3. Sermaye Olarak Konulabilecek Değerler 4.4. Kuruluş Belgeleri 4.5. Kurucular Beyanı 4.6. Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanamaması 4.7. Yönetim Kurulu 4.8. Yönetim Kurulunun Görev Dağılımı 4.9. Şirket Tarafından Düzenlenecek Belgelerde Gösterilmesi Gereken Hususlar 4.10. Borca Batık Olma Durumunda Yapılacak Bildirimler 4.11. Yönetim Kurulu Toplantıları 4.12. Yönetim Kurulu Kararlarının İptali (Butlan)

4.13. Şirket Yöneticilerinin ve Akrabalarının Şirkete Borçlanamaması İÇERİK 4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNDAKİ DİĞER MADDELER 4.13. Şirket Yöneticilerinin ve Akrabalarının Şirkete Borçlanamaması 4.14. Denetçilerin (denetçi, işlem denetçisi ve özel denetçi) Sır Saklama Yükümlülüğü 4.15. Tek Bir Pay Sahibi Tarafından Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması 4.16. Azlığın Genel Kurulu Toplantıya Çağırma Hakkı 4.17. Genel Kurulda Temsilci Marifetiyle Oy Kullanma 4.18. Genel Kurul Toplantı Tutanaklarının Geçerliliği 4.19. Finansal Tablolar 4.20. Görevi Dolayısıyla İncelemesine Sunulan Defter ve Belgeleri İnceleyenlerin Sır Saklama Yükümlülüğü 4.21. Hukuki Sorumluluk 4.22. Cezai Sorumluluk 4.23. İhbarlar, İhtarlar ve İtirazların Elektronik Ortamda Yollanabilmesi, Fatura, Teyit Mektubu, İştirak Taahhütnamesi v.b. Belgelerin Elektronik Ortamda Düzenlenmesi 4.24. Bu Kanunun Zorunlu Tuttuğu Bütün İşlemlerin Elektronik Ortamda Güvenli Elektronik İmzayla Yapılabilmesi 4.25. Ultra vires yasağının kaldırılması

GİRİŞ 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, düzenleme sahasında getirmiş olduğu birçok yeniliklerle herkesi etkileyecek en ilgi çekici kanun olma özelliğini taşımaktadır. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ise 1957 yılından beri yürürlükte olup, aradan geçen 50 yılı aşkın sürede ticari hayatta yaşanan gelişmelere uygun şekilde modernize edilmiş ya da ciddi bir revizyon geçirmiş değildir.

GİRİŞ Türk Ticaret Kanunu’nun yasalaşmasıyla birlikte, diğer ticaret şirketleri gibi, 1163 sayılı Kanunun 98. maddesine yer verilen atıf nedeniyle, kooperatifler hukukunda da önemli bir değişim ve etkileşim sürecine girilecektir. Ancak, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununda uzun yıllar boyunca, ticari hayatımızın gelişmesine paralel ve belki de sürekli olarak yapılması gereken revizyon eksikliği kooperatifler hukukumuz için de göze çarpmaktadır.

GİRİŞ 1969 yılında Türk Ticaret Kanunundan bölünerek ayrı bir kanun haline getirilmiş olan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda hem 1988 yılında yapılan 3476 sayılı Kanunla yapılan temel değişikliklerin hem de bunun haricinde yapılan değişiklik ve ilavelerin Kanunun ruhunu bozduğunu, kooperatifçiliğimizi geliştirmeye yönelik profesyonel çalışmalardan ziyade yapı kooperatiflerinin olumsuzluklarını daha çok dikkate alan miyop reaksiyonlar olduğunu söylemek çok iddialı olmayacaktır. Bu kapsamda, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun mer’i 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yer verilmeyen ve kooperatifler hukukunu ilgilendiren yönleri bu çalışmanın konusunu oluşturmuştur.

Elektronik İşlemler ve Bilgi Toplumu Hizmetleri 1. 6102 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN ÖNEMLİ YENİLİKLER Elektronik İşlemler ve Bilgi Toplumu Hizmetleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun (Yeni TTK) yapılış amaçlarından birisi internet çağının getirdiği teknolojik yeniliklerin hukuki zemininin düzenlenmesidir. Ticaret şirketleri ile gerçek ve tüzel kişi diğer tacirlere ilişkin olarak, bu Kanunun zorunlu tuttuğu bütün işlemler elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile de yapılabilir. Bu işlemlerin dayanağı olan belgeler de aynı usulle elektronik ortamda düzenlenebilecektir.

1. Elektronik İşlemler ve Bilgi Toplumu Hizmetleri 1. 6102 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN ÖNEMLİ YENİLİKLER 1. Elektronik İşlemler ve Bilgi Toplumu Hizmetleri Öte yandan, Yeni TTK’nın getirdiği en önemli değişikliklerden birisi de (m.1524) her sermaye şirketinin bir internet sitesi açması, şirketin internet sitesi zaten mevcutsa bu sitenin belli bir bölümünü şirketin daha çok mali durumuna bilgileri yayımlanmasına özgüleme zorunluluğudur. Ancak, internet sitesi kurulması zorunluluğu, madde metninde sermaye şirketlerine yönelik bir zorunluluk olarak ifade edilmiş ve Kanun’un 124. maddesinde ise kooperatifler sermaye şirketleri arasında sayılmamıştır.

2. Elektronik Ortamda Kurullar 1. 6102 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN ÖNEMLİ YENİLİKLER 2. Elektronik Ortamda Kurullar 1527’nci maddenin 5. fıkrasındaki hüküm ile anonim şirketler için yapılacak genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılma ve oy kullanmaya cevaz veren yeni bir olgu ticaret hayatına sokulmuştur. Söz konusu madde hükmünün, 1163 sayılı Kanunun 98. maddesi hükmü gereğince kooperatifler için de uygulanması imkânı bulunmaktadır. Hâlihazırda genel kurulun elektronik ortamda yapılabilmesi için anasözleşmelerin ilgili maddelerinde uygun değişikliğe gidilmesi gerekmektedir.

1. 6102 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN ÖNEMLİ YENİLİKLER 3. Denetim MADDE 400- (1) Denetçi, ancak ortakları, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan bir bağımsız denetleme kuruluşu olabilir. Orta ve küçük ölçekli anonim şirketler, bir veya birden fazla yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi olarak seçebilirler. Bağımsız denetleme kuruluşlarının kuruluş ve çalışma esasları ile denetleme elemanlarının nitelikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.

1. 6102 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN ÖNEMLİ YENİLİKLER 3. Denetim Denetim sistemi; şirketin kendi öz kaynaklarıyla istihdam edilen, şirket tüzel kişiliği dışından muhasebe/mali tablolar üzerinde bir kamu otoritesinin belirlediği standartlar çerçevesinde ve uluslar arası standartlarla uyumlu olarak denetim yapabilecek uzmanlığa sahip ve yaptığı denetimi yürürlükteki mevzuata uygun şekilde belgelendiren üçüncü şahıslar eliyle yürütülecek bir yapıya dönüştürülmüştür. Türk Ticaret Kanunu’ndaki bu değişim kooperatiflerin özgün denetim anlayışının temelini etkileyecek niteliktedir.

1. 6102 SAYILI KANUN İLE GETİRİLEN ÖNEMLİ YENİLİKLER 4. Bakanlığın Düzenleme ve Denetleme Yetkisi Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda, ticaret şirketleri ile ilgili düzenleyici işlem yapmak amacıyla uygulama tebliğleri yayımlama genel yetkisi Gümrük ve Ticaret Bakanlığına verilmiştir. (m.210) Ayrıca ticaret şirketlerinin anılan Bakanlık denetim elemanlarınca denetleneceğine ilişkin hükme yer verilmiş, böylece tüm şirketler üzerinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığının kontrol ve denetim yetkisi genişletilmiştir.

2. KOOPERATİF UNVANI GEÇEN ÖNEMLİ MADDELER 1. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 137, 160 ve 181. maddelerinde yer verilen hükümlerde, kooperatiflerin hangi tür şirketlerle ne şekilde birleşebileceği, bölünme halinde bölünecek yeni şirketin türü ve tür değişikliğinin ne şekilde gerçekleştirileceği hususları kurala bağlanmıştır.

2. KOOPERATİF UNVANI GEÇEN ÖNEMLİ MADDELER 2. Çalışanlar ve İşçiler Lehine Yardım Akçesi (Şirket Sandıkları-Kooperatif/Vakıf Dönüşümü) Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda şirketin yöneticileri, çalışanları ve işçileri için ayrılacak yedek akçe ve diğer malların, şirketten ayrılması suretiyle bir vakıf veya kooperatif kurulması zorunluluğu getirilmiştir.

2. KOOPERATİF UNVANI GEÇEN ÖNEMLİ MADDELER 3. Mutual (Karşılıklı) Sigorta “Mutual sigorta”, kârın belirli bir kısmının poliçe hamiline ödenmesini gerektiren sigorta türüdür. 6102 sayılı Yeni TTK’nda “Birden çok kişinin birleşerek, içlerinden herhangi birinin, belli bir rizikonun gerçekleşmesi durumunda doğacak zararlarını tazmin etmeyi borçlanmaları karşılıklı sigortadır.” şeklinde tarif edilen karşılıklı sigorta faaliyetleri, yabancı ülkelerdeki uygulamalarında sigortalı ve sigortacı sıfatlarının birleşmiş olduğu sigorta şirketi türü olarak ortaya çıkmaktadır.

2. KOOPERATİF UNVANI GEÇEN ÖNEMLİ MADDELER 3. Mutual (Karşılıklı) Sigorta 5684 sayılı Sigortacılık Kanununa göre ülkemizde sigortacılık faaliyetlerinin kooperatif ortaklıklar şeklinde de yapılabilme imkanı getirilmiştir. Yürürlükteki sigortacılık mevzuatında mutual sigortacılık faaliyetinin kooperatifler eliyle yürütülmesi zorunluluğu bulunmamakta iken, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda karşılıklı sigorta faaliyetlerinin yalnızca kooperatif şirketler eliyle yürütülebileceği hüküm altına alınmıştır.

2. KOOPERATİF UNVANI GEÇEN ÖNEMLİ MADDELER 3. Mutual (Karşılıklı) Sigorta Ülkemizde bu kapsamda kurulmuş olan ve sigortacılık faaliyetlerine 2011 yılında başlamış olan bir adet sigorta kooperatifi bulunmakta olup, söz konusu kooperatifin faaliyetlerine devam edebilmesi gerek sigortacılığımızın gerekse de kooperatifçiliğimizin gelişmesinde önemli bir kilometre taşı niteliğini haizdir.

Ticaret Sicili Tüzüğü (madde 26), 3. BAKANLIKÇA HAZIRLANACAK İKİNCİL MEVZUAT ALANLARI VE KOOPERATİFLERİ İLGİLENDİREN YÖNLERİ Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanacak ikincil mevzuat düzenlemeleri doğal olarak bir ticaret şirketi türü olan kooperatifleri de yakından ilgilendirmektedir. 1. Tüzükler Ticaret Sicili Tüzüğü (madde 26), Ticaret Sicili Kayıtlarının Elektronik Ortamda Tutulmasına İlişkin Tüzük (madde 24/2), Elektronik Ortamda Genel Kurul Yapılması Usul ve Esaslarını Belirleyen Tüzük (madde 1527/5) Ticaret Şirketlerinin Denetimine Dair Tüzük (madde 210/1)

3. BAKANLIKÇA HAZIRLANACAK İKİNCİL MEVZUAT ALANLARI VE KOOPERATİFLERİ İLGİLENDİREN YÖNLERİ 2. Yönetmelikler Ticaret Sicili Müdürlüklerinin Kurulmasında Aranan Şartlar ve Odalar Arası İşbirliği Yönetmeliği (Madde 24/3) Bağımsız Denetleme Yönetmeliği (400/1) Denetçinin Denetimi Yönetmeliği (Geçici Madde 3) KOBİ Tanımı Yönetmeliği (Madde 1522) İnternet Sitesi Yönetmeliği (Madde 1524/4) Elektronik Ortamda Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Yönetmeliği (Madde 1527/6) Genel Kurullarda Bulunacak Bakanlık Temsilcisi Yönetmeliği (Madde 407/3) Tevdi Eden Temsilcisi Yönetmeliği (Madde 429/3) Yıllık Faaliyet Raporu Zorunlu Asgari İçeriğinin Belirlenmesine Dair Yönetmelik (Madde 516/3)

İzin Alacak Anonim Şirketler Tebliği (Madde 333/1) 3. BAKANLIKÇA HAZIRLANACAK İKİNCİL MEVZUAT ALANLARI VE KOOPERATİFLERİ İLGİLENDİREN YÖNLERİ 3. Tebliğler Defterlerin Açılış Ve Kapanış Onaylarının Şekli Ve Esasları İle Bu Defterlerin Nasıl Tutulacağının Belirlenmesine İlişkin Tebliğ (Madde 64/3) İzin Alacak Anonim Şirketler Tebliği (Madde 333/1) Birikimli Oy Tebliği (Madde 434/4) Kâr Avansı Tebliği (Madde 509/3) Uygulama Tebliğleri (Madde 210/1)

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 1. Tacirin işletmesiyle ilgili belgelerinde belirtilmesi gereken hususlar Madde 39 – (2) … Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır. Ayrıca, tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı her türlü kâğıt ve belgede, tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi ve numarası gösterilir. Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, sırasıyla yönetim kurulu başkan ve üyelerinin; müdürlerin ve yöneticilerin adları ile soyadları gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 2. Ticari Defterler Madde 64/1- Her tacir, ticarî defterleri tutmak ve defterlerinde, ticarî işlemleriyle malvarlığı durumunu, Türkiye Muhasebe Standartları’na ve 88. madde hükümleri başta olmak üzere bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 3. Sermaye Olarak Konulabilecek Değerler 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 21 ve 22. maddelerinde ayın nevinden sermaye konulmasında uygulanacak işlemleri içeren hükümlere yer verilmektedir. Kooperatiflerin 214. madde de sıralanan ticaret şirketleri arasında sayılmış olması da dikkate alınarak, 127. madde de yer verilen sermaye türlerinin kooperatifler için de uygulanması gerekmektedir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 4. Kuruluş Belgeleri Kuruluşla ilgili tüm belgelerin sicil dosyasına tevdi edilmesiyle aleniyet ve şeffaflık sağlanacağı belirtilmiştir. (m.336) 5. Kurucular Beyanı Beyan kurucular açısından bağlayıcı olup gerçeğe aykırı olması halinde hukuki (549. md) ve cezai (562. md) sonuçlar doğuracaktır. (m.349)

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 6. Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanamaması Pay sahiplerinin şirkete borçlanması (ortakların kooperatife borçlanması) yasaklanarak, özel işlerinde şirketin kasasının kullanılması engellenmek istenmiştir. Hükme aykırılık cezai sorumluluğa (562. md) neden olacaktır. (m.358) 7. Yönetim Kurulu Anonim şirketlerde tek üyeli yönetim kuruluna da olanak tanınmıştır. Böylece, kooperatiflerin ana faaliyet konusu dışına çıkmak veya ana faaliyet konusunu başka bir tüzel kişilik adı altında yürütmek için, kooperatif iştiraki olarak anonim şirket kurmasını kolaylaştırıcı bir düzenleme yapılmıştır. (m.359)

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 8. Yönetim Kurulunun Görev Dağılımı Esas sözleşmede başkanın ve başkan vekilinin veya bunlardan birinin, genel kurul tarafından seçilmesinin öngörülebileceği hüküm altına alınmıştır. (m.366) 9. Şirket Tarafından Düzenlenecek Belgelerde Gösterilmesi Gereken Hususlar Madde 372- Şirket adına imza yetkisini haiz kişiler şirketin unvanı altında imza atarlar… Şirket tarafından düzenlenecek belgelerde şirketin merkezi, sicile kayıtlı olduğu yer ve sicil numarası gösterilir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 10. Borca Batık Olma Durumunda Yapılacak Bildirimler Son yıllık bilançoya göre anonim şirketin sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısının yahut üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı anlaşıldığı takdirde yapılacak bildirimler, KK m. 98. gereği kooperatifleri de ilgilendirdiğinden, uygulamada bu hükmün de dikkate alınması gerekmektedir. (m.376) 11. Yönetim Kurulu Toplantıları Mer’i Kanunda anasözleşmede aksine bir hüküm olmaması halinde, yönetim kurulunun bir karar verebilmesi için üyelerinin yarısından bir fazlasının hazır bulunması şartı bulunmaktadır. 6102 sayılı Kanunda ise yönetim kurulu üyelerinin üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanacağı hüküm altında alınmıştır. 390. maddede alınacak kararlara ilişkin şekil şartları da yeniden belirlenmiştir.

a) Eşit işlem ilkesine aykırı olan, 4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 12. Yönetim Kurulu Kararlarının İptali (Butlan) MADDE 391- (1) Yönetim kurulunun kararının batıl olduğunun tespiti mahkemeden istenebilir. Özellikle; a) Eşit işlem ilkesine aykırı olan, b) Anonim şirketin temel yapısına uymayan veya sermayenin korunması ilkesini gözetmeyen, c) Pay sahiplerinin, özellikle vazgeçilmez nitelikteki haklarını ihlal eden veya bunların kullanılmalarını kısıtlayan ya da güçleştiren, d) Diğer organların devredilemez yetkilerine giren ve bu yetkilerin devrine ilişkin, kararlar batıldır.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 13. Şirket Yöneticilerinin ve Akrabalarının Şirkete Borçlanamaması Yeni TTK’nın 395. maddesinde şirket yöneticilerinin ve akrabalarının (alt ve üst soyundan birinin ya da eşinin yahut üçüncü derece dâhil üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından birinin) şirkete borçlanamayacakları belirtilmiştir. 14. Denetçilerin Sır Saklama Yükümlülüğü Denetçilerin sır saklama yükümlülüğü ile ilgili hususlar, Kanun’un yürürlüğe girmesiyle kooperatiflerde de uygulama alanı bulacağından, kooperatiflerle ilgili mevzuatın uygulanmasında 404. madde hükmü kapsamında işlem tesis edilmesi mümkün görülmektedir.

15. Tek Bir Pay Sahibi Tarafından Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması 4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 15. Tek Bir Pay Sahibi Tarafından Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması “MADDE 410-… (2) Yönetim kurulunun, devamlı olarak toplanamaması, toplantı nisabının oluşmasına imkân bulunmaması veya mevcut olmaması durumlarında, mahkemenin izniyle, tek bir pay sahibi genel kurulu toplantıya çağırabilir. Mahkemenin kararı kesindir.” 16. Azlığın Genel Kurulu Toplantıya Çağırma Hakkı Yeni TTK’nun 411/4. maddesinde genel kurulun en geç 45 gün içinde yapılacak şekilde çağrının yapılması gerektiği belirtilmiştir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 17. Genel Kurulda Temsilci Marifetiyle Oy Kullanma 6102 sayılı Kanun’un 427/1. maddesinde, genel kurula temsilci marifetiyle katılım sağlanması halinde temsil edilenin talimatına uyulması zorunluluğu getirilmiştir. 18. Genel Kurul Toplantı Tutanaklarının Geçerliliği Yeni TTK’nın 422. maddesinde hazırlanan genel kurul toplantı tutanağının toplantı başkanlığı ve bakanlık temsilcileri tarafından imzalanmaması halinde geçersiz olacağı hüküm altına alınmıştır.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 19. Finansal Tablolar Özel kanunlarda ve KGMDSK tarafından onaylanmış bulunan finansal tablolara ilişkin idari düzenlemelerde öngörülmemiş bulunan hususlarda, bu Kanun hükümleri ile Kanunda gönderme yapılan Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanacağı belirtilmiştir. 20. Görevi Dolayısıyla İncelemesine Sunulan Defter ve Belgeleri İnceleyenlerin Sır Saklama Yükümlülüğü Yeni TTK’nın 527. maddesiyle defter ve belgeleri inceleyenlere sır saklama yükümlülüğü getirilmiştir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 21. Hukuki Sorumluluk (Md.549-561) 6102 sayılı Kanun ile getirilen denetçilik sisteminde, denetçiler şirketin bir organı olarak hareket etmemekte ve denetim sözleşmesiyle şirkete bir çeşit denetim hizmeti vermektedirler. Denetçilerin görev, yetki ve sorumluluklarını genel olarak belirleyen kanun maddelerinde (md. 401-406), 6762 sayılı Kanun’un 341. maddesindeki gibi şirket adına mahkemelerde davacı olma görevine yer verilmemiştir. Bunun yerine, şirketin uğradığı zararın tazminini şirket ve her bir pay sahibi isteyebilecektir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 22. Cezai Sorumluluk 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda “Suçlar ve Cezalar” 562. maddede belirtilmiştir. Bu maddenin 4, 5, 6, 7, 8, 12 ve 13. fıkralarında belirtilen hususlar 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 98. maddesinde yapılan atıf gereği bu kanunda aksine bir açıklama bulunmadığından, kooperatifler için de hüküm ifade etmektedir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 23. İhbarlar, İhtarlar ve İtirazların Elektronik Ortamda Yollanabilmesi, Fatura, Teyit Mektubu, İştirak Taahhütnamesi v.b. Belgelerin Elektronik Ortamda Düzenlenmesi Yeni TTK’nın 1525. maddesi ile ihbarlar, ihtarlar ve itirazların elektronik ortamda yollanabilmesine, fatura, teyit mektubu, iştirak taahhütnamesi v.b. elektronik ortamda düzenlenmesine imkan verilmiştir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 24. Kanunun Zorunlu Tuttuğu Bütün İşlemlerin Elektronik Ortamda Güvenli Elektronik İmzayla Yapılabilmesi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1526. maddesinde bu kanunun zorunlu tuttuğu bütün işlemlerin elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile de yapılabileceği belirtilmiştir. Belirtilen hususların bir kısmının kooperatifler için de hüküm ifade etmektedir.

4. KOOPERATİFLERE YÖNELİK MEVZUAT UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİĞE NEDEN OLABİLECEK DİĞER MADDELER 25. Ultra vires yasağının kaldırılması Yeni TTK’yla, hak ehliyetinin şirketin konusu ile sınırlı olması yasağı terk edilecektir. Böylece, temsile yetkili olanların üçüncü kişilerle işletme konusu dışında yaptığı işlemlerle de bağlı olacaktır. Ancak bu işlemler kanuna veya anasözleşmeye aykırı bulunduğu takdirde, işlemi yapan temsilciye rücu olanağı bulunacaktır. Ortaklığın amacı ve konusu, ortaklığın, sadece rücu hakkını kullanmasında bir ölçüt niteliği taşımaktadır. Ortaklık, üçüncü kişinin yapılan işlemin işletme konusu dışında bulunduğunu bildiği veya durumun gereğinden bilebilecek durumda bulunduğunu ispat ederse işlem ortaklığı bağlamayacaktır.

Hazırlayan ve Sunan: Yusuf ÜSTÜN Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi