TEKNOLOJİ YÖNETİMİ TÜLAY AKARSOY ALTAY TTGV ESKİŞEHİR / AĞUSTOS 2008

Teknolojik İnovasyon(yenilik) ATG , Ar- Ge Ür-Ge, strateji, yönetim + Teknoloji Teknoloji Yönetimi

İnovasyon “bir fikri pazarlanabilir bir ürün ya da hizmete, yeni ya da geliştirilmiş bir imalât ya da dağıtım yöntemine, ya da yeni bir toplumsal hizmet yöntemine dönüştürmeyi” ifade eder. Bu dönüştürme süreci sonunda ortaya konan, “pazarlanabilir , yeni ya da geliştirilmiş ürün, yöntem ya da hizmettir”

İnovasyon Teknolojik inovasyon İnovasyon(yenilik) günümüzde rekabetçilikle birlikte kullanılan ve neredeyse klişe haline gelmiş bir kavramdır. Teknolojik inovasyon

Ar-Ge Yeni uygulamaları yaratmak için kullanılan bilgiler kadar toplumu, kültürü, insanlığın bilgilerini ihtiva eden kültürel araçları da arttıran sistematik bir temel üzerinde yapılan yaratıcı çalışmalardır. Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve geliştirme, insan, kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri kapsar.

TEKNOLOJİ “Teknik” ve “teknoloji” terimleri iki ayrı kavrama işaret eder. “Teknik”, üretimde kullanılan, bilimsel bilgiye dayalı, metodik süreçlere (proseslere) ilişkin bir bilgi ve deneyim kümesini; “teknoloji” ise, söz konusu teknikleri ve bu tekniklerin uygulanması ile ilgili alet, makina ve malzemeleri geliştirebilmenin(sıçratıcı) bilgi ve deneyimini(birikimli) ifade eder. Bu açıdan teknoloji, bir bilgi kümesi olarak, bilime daha yakındır.

TEKNOLOJİ Burada önemli olan nokta, teknolojik bilginin faydaya ve uygulamaya yönelik olmasıdır. Teknolojik bilgiyi, bilimsel bilgiden ayıran nokta budur. Kısaca söylemek gerekirse, bilim doğanın nasıl işlediğinin (doğa yasalarının) bilgisi iken, teknoloji doğayı dönüştürebilmenin ve ona egemen olabilmenin bilgisidir.

Firmalar neden Ar-Ge faaliyeti yürütürler? Varolan faaliyetlerini desteklemek için Yeni bir iş geliştirmek için İş alanlarını çeşitlendirmeyi kolaylaştırmak için Ar-Ge hizmetlerini diğer firmalara satmak için Tersine mühendisliğe yardım edici hüner geliştirmek için Geleceğin teknoloji trendlerini tahmin etmeyi yardım için Sosyal ve politik beklentileri karşılamak için Araştırma ağyapılarına girmek için Olumlu şirket imajı için Yeni bilgi ve teknolojiler ile geleceğin opsiyonlarını yaramak için Yani, Firmalar için Ar-Ge bir teknoloji edinme kaynağıdır. a.) Kendi Ar-Ge takımları ile b.) Universite veya enstitülerle yaptığı işbirlikleri ile, veya Teknolojiyi lisans, kiralama , firma satın alma, başka firmalarla anlaşmalar yapma v.b.

Teknolojik değişime odaklanmış ve açık stratejiler izleyen firmalar sürdürülebilir, rekabetçi üstünlükler kazanırlar

Gelecek belirsizlikler ile doludur. Teknoloji önemlidir ancak başarı kendiliğinden gelmez. Gelecek belirsizlikler ile doludur.

STRATEJİ A. Teknoloji alanlarının çeşitlenmesi ve karmaşıklaşması, B. Teknolojik gelişme ölçeğinin büyümesi, C. Ürün yaşam döngülerinin kısalması, D. Gelişme faaliyetlerinin yüksek maliyeti, E. Küreselleşme ve rekabetin artması teknoloji yönetimini gittikçe zorlaştırmaktadır. Teknolojik üstünlük yaratmak ve bunu sürdürmek için uzun vadeli stratejik planlama gerekmektedir.

STRATEJİ Strateji bağlayıcı kararlar vermektir

VEYA Strateji uzun dönemli taahhüt edilmiş kararlardır. Ancak firma yaptığı analizlere (örn. SWOT Analizi) dayalı planlamasında esnek olmalıdır böylece yeni fırsat ve tehditlere uyum sağlayabilmelidir.

Rekabet yönetimi, yenilik (inovasyon) yönetimi, risk yönetimi, belirsizlik yönetimi, öğrenme yönetimi, boşluk yönetimi, değişim yönetimi, Ar-Ge yönetimi....... Tüm bu kavramlarda teknoloji önemli bir değişken olarak gömülüdür ve firma için bu kavramlar soyutturlar. Kavramlar karşısında paniğe kapılmadan ancak bunları dikkate alarak dile getirilmeye çalışılan durumu yönetebilmek önemlidir.

……Yönetimi şunları kapsar ; - (teknolojik) tahmin/kestirim/öngörü - stratejik hedef belirleme - stratejik planlama - önceliklerin belirlenmesi - projelerin belirlenmesi ve seçimi - projelerin planlanması (uygulamaya yönelik planlamalar; inovasyon-yenilik yönetimi, Ar-Ge yönetimi, teknoloji transferi, rekabet için işbirliği, insan kaynakları planlaması gibi), - dokümantasyon ve iletişim - performansın ölçülmesi

Firma stratejileri iki seviyede ele alınabilir: a- yeni pazar b- yeni ürünler c- belli bir ürün veya pazardan çekilme d- üretim kapasitesini arttırma

2- Rekabetçi stratejiler; a- maliyet düşürme b- ürün kalitesini arttırma c- tüketiciye daha iyi servis verme

Firmalar, firma stratejilerinde çok net olmalıdırlar ve teknolojiyi firma stratejilerini hayata geçirmede nasıl kullanacaklarını çok iyi bilmelidirler.

Teknolojik kararlar, kuruluşlar için çok büyük önem taşırlar Teknolojik kararlar, kuruluşlar için çok büyük önem taşırlar. İşletme stratejisi ile güçlü bir ilişki ve uyum içinde olmalıdırlar. Firma ihtiyaç duyduğu teknolojileri belirlemede bir çerçeve oluşturarak teknolojiyi ölçecek ve analiz edecek bilgileri toplamalıdır ki teknoloji stratejisini oluştrabilsin.

TEKNOLOJİ STRATEJİSİ: Birincil olarak, stratejik avantajları seçen ve kullanan firma organizasyonuyla ilgilenmektedir. Başarı gelişigüzel veya otomatik değildir; Uzun dönemli planlamayı, artan riskleri, büyüyen ölçeği, büyüyen ve değişen rekabeti, teknolojik değişimdeki ivmeyi, artan tehdit ve fırsatları öngörmeyi gerektirir.

VEYA Teknoloji Stratejisi, firmanın rekabet üstünlüğü kazanabilmek için hangi teknolojileri seçmesi ve bu teknolojileri edinmek için geçerli politika ve planları tanımlar.

VEYA Teknoloji stratejisi, firmanın organizasyonun stratejik avantaj sağlamak için teknolojiyi nasıl seçtiği ve kullandığı ile ilgilidir. Bu teknolojileri edinmek için gerekli politika ve planları tanımlar.

Firmayı hedefine götüren teknoloji rotaları açısından teknolojileri sınıflandırırsak; a. Temel (basic) teknolojiler: Rekabetçi üstünlük sağlamazlar, lisansla alınabilirler b. Anahtar teknolojiler: Farklılık yaratarak sıçratırlar (örn. bioteknolojik metodlar ile insülin üretmek gibi) c. (Emerging) teknolojiler: Dünya çapında lider yapar (örn. yarı iletkenler gibi)

Teknoloji Stratejisi Dört Ana Konuyu İşler; - Teknolojik Liderlik Üstlenilip Üstlenilmeyeceği - Teknoloji Edinimi (Hangi Teknolojinin Geliştirileceği veya Seçileceği) - Teknolojinin Korunması - Teknolojinin Sonlandırılması

“Uzun dönemde saldırgan teknoloji stratejileri başarılıdır” M. Porter örnek: Hindistan Titan

İDEAL OLAN, FİRMANIN BİRKAÇ ÖZGE (CORE) TEKNOLOJİ SEÇMESİ VE ONLAR ÜZERİNDE YOĞUNLAŞARAK ELİNİ GÜÇLENDİRMESİDİR

Firma teknoloji stratejisini aşagıdaki belirtilen açılardan tanımlayabilmelidir; - Özge(core) teknolojilerini belirle, - uzun ve kısa dönemli Ar-Ge yatırımlarını değerlendir, - belli işlerdeki başarı için gerekli kritik teknolojilerini tanımla, - firmanın teknolojik çeşitlilik karşısındaki güçlü ve zayıf yönlerini dikkate al, - rekabetçi bir silah olarak teknoloji kullanımını geliştirmek için en önemli projelerini seç, - teknoloji için en önemli dış kaynağını belirle( üniversiteler, araştırma enstitüleri, mühendislik firmaları, müşteriler, tedarikçiler, diğer yarşmacılar),

Teknoloji Yetkinliğinin Değerlendirmesi

TEKNOLOJİ STRATEJİSİ OLUŞTURMA

Uygun teknoloji stratejisi çizmek, pazarın rekabetçi faktörlerinin analizinden geçer. Bu durum için; bugün ve yarın hangi teknolojiler önemli olacaktır? Pazarlama, finans, personel açısından durum nedir? Soruları yanıtlanmalıdır.

REKABETÇİ UNSURLAR

REKABETÇİ FAKTÖRLER VE TEKNOLOJİK GEREKSİNİMLERİ Rekabetçi Pazar Faktörleri Önem Düzeyi Teknolojik (1'den 4'e kadar) Gereksinimler Kolay Söküm, yeniden kullanım için ürünün yeniden tasarımı Ürünün performansı Ürünün sağlamlığı Ürün bakımı için gereksinimler Ürünün kullanırlılığı Müşteriye farklı satış servisi Birbiriyle değişebilir ürün parçaları Ürünün sunumu Ürünün gümrüklemesi Ürünün farklı jenerasyonları arasında uygunluk Düşük fiyat Kaynak: Guidlines for Tech. Needs Identification

Özellikle küçük ve orta boy işletmelerde var olan teknoloji açığını kapatabilmek için anlaşmalara gidilebilir. Eğer işbirlikleri yapılacak ise teknolojik bilgileri tamamlayıcı (complementary) yapılarla işbirliklerine gidilmesi en başarılı sonuçları verir. Örn. AGA-NIPPON

Yenilikçi küçük firmalar içinse geniş, dış bağlantılı networkler üzerinde olmak başarıyı çağıran bir durum yaratacaktır.

Bu noktada kamusal girdiler de dikkate alınmalıdır.

Özellikle küçük ve orta boy işletmeler için teknolojik işbirlikleri önem kazanmıştır. “Başlangıç için dış ortağını kullan, içerde de kendi Ar-Ge çalışmalarını başlat.” Örn. Amerikan ve Japon firmaları ile yaptıkları işbirlikleri, Kore firmalarının teknoloji kapasitelerini arttırmıştır.

teknoloji ediniminde anlaşma yapabileceğin potansiyel ortaklarını belirle, firmanın varolan üretim hattını ikame edebilecek yeni ürünler yaratacak teknolojileri tanımla, firmanın eskimiş üretim süreçlerini geçersiz kılacak yeni üretim süreçlerini geliştir, firmaya yeni iş olanakları getirecek yan ürünler bul, tüm bu çalışmaları; içerden Ar-Ge, pazarlama, üretim departmanları dışarıdan müşteri ve ortaklarınla geliştir.

Firma açısından teknoloji içsel mi, yoksa dışsal bir olgu mudur Firma açısından teknoloji içsel mi, yoksa dışsal bir olgu mudur? Teknoloji her işletme için kendi birikimlerine dayalı içsel bir olgu olmakla birlikte diğer firma ve kuruluşların birikimleri onu dışsal bir olgu olarak dile getirmemizi gerektirmektedir.

1 13

UYGULAMA Teknoloji geliştirme projelerini belirsizlik karakterize eder. Diğer bir özellikleri de uygulamalı ve deneysel oluşlarıdır. Bu nedenle projelerin teknik konseptleri ve pazarı test edilmelidir. Söz konusu belirsizliği yönetebilmek ve testler için; geliştirme hunisi veya yedi aşamalı geçer / geçmez süreci kullanılabilir.

Kavram Detaylı ı Olu şturma Test, Deneme Pazara Çı kış Tasar ım/ (launch) Geli ştirme

GEÇER / GEÇMEZ KAPI SÜRECİ O J E M Z A L I Ğ

Proje Planlaması Projenin görevlere Sorumluların (alt projelere) ve iş paketlerine bölünmesi Sorumluların Atanması İş Paketi ve Sunum Kontrol Planı Sürenin,kaynakların ve maliyetin tahmini Etkinlik ve Harcama Planı Proje planı (çizelgesi) Risk Yönetimi Kaynakların Dengelenmesi Etkilik ve Harcama Planı İletişim ve Dokümantasyon

Uygulama sorunları Teknolojinin uygulama aşaması beraberinde bazı problemleri getirir. Ortak problemler; doğru ölçüm kriterlerinin olmaması, zayıf iletişim kanalları ve kayan çizelgeler olarak listelenebilir. Teknoloji geliştirme projeleri ortak problemlerin yanısıra, risk ve maliyetin gözardı edilmesi, proje sonucu uygulamanın yeterince anlaşılamaması, karar noktalarının eksikliği ve tutarsız yönetim desteği gibi problemleri de içerebilir. Geliştirilmiş teknolojilerin uygulanması ise değişime karşı koyma ve lojistiğin zayıf yönetilmesi türünden problemler içerir.

Sıralanan sorunların çözümü için; hedefler, karar noktaları ve ölçüm kriterleri belirlenmeli, proje maliyeti, riskleri ve getirileri araştırma, pazarlama ve üretim birimlerinin katıldığı gruplarda tanımlanmalı, gerektiğinde gözden geçirilmeli, maliyet ve zaman bütçeleri hazırlanmalı ve bunlara uyulmalı, belirsizlikler, riskler, zorluklar ve çözüm yöntemleri önceden planlanmalı, uygulayıcı birimlere ve müşterilere ekipte yer verilmeli, karar vericiler ekipte yer almalı ve kararlar toplantılarda alınmalı,

iletişim planları yapılmalı ve kullanışlı proje takip formları kullanılmalı, planlama ve denetim için çeşitli araçlardan yararlanılmalı, sorumluluklar tanımlanmalı, yeterli iş gücü ayrılmalı, eğitime yer verilmeli, gerektiğinde dışarıdan uzmanlık hizmeti almak için işbirliği yapılmalı, tüm süreç şeffaf olmalıdır.

DOKÜMANTASYON VE İLETİŞİM

Teknoloji geliştirmenin/Ar-Ge çalışmaları geleneksel yaklaşımı bunun doğrusal bir süreç olduğudur. Doğrusal süreçte birimler arası duvarlar vardır ve süreç bir birimin çıktısının diğerine aktarılması şeklinde ilerler. Bu süreç genellikle müşteri isteklerini yeterince karşılayamayan, uzun geliştirme süreli ve yüksek maliyetli bir ürün veya üretim süreci ile sonuçlanır. Paralel uygulama “duvarlar üstü” uygulamanın olumsuzluklarını gideren bir yöntemdir. Ana prensip çok sayıda geliştirme aşamasının paralel olarak yürütülmesidir. Bu uygulamada geliştirme süreci öncesinde; pazar değerlendirme, teknoloji araştırma ve risklerin tanımlanması çalışmaları için daha fazla zaman ve emek ayrılır, kavramlar çok daha açık ve net olarak tanımlanır.

Ar-Ge KÜLTÜRÜ Kopya edilmez yaratılır. Geleneksel değil farklı açılardan olgulara bakabilen yeni fikirlere açık bireylerden oluşur. Ancak firma kültürüdür ve kalıcıdır. Organizasyon yapısı, matriks organizasyondur. Firma öğrenmek için öğrenir ve öğrenme döngüsüne sahiptir.

BİLGİ VE TEKNOLOJİNİN YÖNETİMİ TABLO YENİ KONSEPT YARATMA ÜRÜN GELİŞTİRME PAZAR PAZAR GİRDİ ÜRÜN SÜREÇLERİNİ YENİDEN TASARLAMA PAZAR SÜREÇLERİNİ YENİDEN TASARLAMA ÇIKTI ÇIKTI: Yeni ürün ve servis ile tüketici tatmini GİRDİ: Karşılanmayan ihtiyaçlar Yeni Pazar fırsatları BİLGİ VE TEKNOLOJİNİN YÖNETİMİ

Ar-Ge SÜREÇLERİ 0- Nasıl Başlamalıyım? 1- Ar-Ge Kültürü 2- Yeni Konsept Yaratma 3- Ürün Geliştirme 4- Üretim Süreçlerini Yeniden Tasarlama 5- Pazar Süreçlerini Yeniden Tasarlama 6- Bilgi ve Teknolojinin Yönetimi

Ar-Ge süreçleri ne kadar iyi yapılandırılırsa Ar- GE kapasitesi o kadar büyüyecektir. Ar-Ge doğrusal değil sistematik bir süreçtir.

Ar-Ge süreçleri planlanan stratejiler ile uyumlu olmalıdır.

AR-GE UYGULAMALARINDA ÖNE ÇIKAN NOKTALAR

Ar-Ge Projeleri Aşamaları Kavram geliştirme Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuvar ve benzeri çalışmalar Tasarım ve çizim çalışmaları Tasarım doğrulama Prototip üretimi Pilot tesisin kurulması Deneme üretimi Patent ve lisans çalışmaları Satış sonrası sorun giderme hizmetlerini içerir.

EKİP Disiplinlerarası, değişik departmanlardan gelen yenilik süreciyle ilgili kişilerden oluşur. Ekibi oluşturan kişilerin farklı özellikleri; - Fikir üreten - Girişimci - Proje lideri - Meraklı - Sponsor

Tablo

YENİ KONSEPT YARATMA Kopya edilmez yaratılır. Geleneksel değil farklı açılardan olgulara bakabilen yeni fikirlere açık bireylerden oluşur. Ancak firma kültürüdür ve kalıcıdır. Organizasyon yapısı, matriks organizasyondur. Firma öğrenmek için öğrenir. Öğrenme döngüsüne sahiptir.

Yeni konsept geliştirme yöntemleri; Nitelikleri listeleme, Beyin fırtınası Morfolojik analiz, 6-3-5 Metodu, Tersine beyin fırtınası

AR-GE PROJESİ HEDEFLERİ (ÜRÜN GELİŞTİRMEDEN-YENİLİKÇİLİĞE GEÇİŞE KADAR GENİŞ BİR ALANI İÇERİR.

AR-GE PROJESİ HEDEFLERİ Yeni ürün üretilmesi Ürün kalitesini yükselten veya maliyeti düşüren yeni tekniklerin geliştirilmesi Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesidir.

ARAŞTIRMA PROJESİ: Amacı, kapsamı, süresi, bütçesi, özel şartları, sonuçta doğacak patent haklarının ilgililer arasındaki paylaşım esasları belirlenmiş, yeni bilgiler üretilmesi, bilimsel yorumların yapılması ya da teknolojik problemlerin çözülmesi için bilimsel esaslara uygun olarak yapılmış çalışmalar

Geliştirme Projesi: Araştırma sonuçlarının, faydalı araç-gereç, malzeme, hizmet/ürün, yöntem, sistem ve üretim tekniklerine dönüştürülmesine ya da mevcutların teknolojik açıdan daha da iyileştirilmesi ve/veya ürün/üretim yöntemleri bazında yenilik yaratılması için kullanılmasına yönelik geliştirme çalışmaları ile teknoloji uyarlamalarını içeren çalışmalar.

Ar-Ge Yönetimi: Hangi araştırma projelerinin yapılması önemli kararını içerir. Ana işlem inovasyon için fikirler üretmek ve seçilen projeleri imalat aşamasına kadar geliştirmektir. Organizasyonda önemli olan Ar-Ge ve imalat birimleri arasında yakın temas olması ve Ar-Ge ve stratejik planlama arasında da yakın ilişki olmasıdır.

Ar-Ge projeleri seçme matrisi

Ar-Ge Projeleri Aşamaları Kavram geliştirme Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuvar ve benzeri çalışmalar Tasarım ve çizim çalışmaları Tasarım doğrulama Prototip üretimi Pilot tesisin kurulması Deneme üretimi Patent ve lisans çalışmaları Satış sonrası sorun giderme hizmetlerini içerir.

Projenin Ar-Ge Unsurunun Değerlendirilmesinde Başvurulan Ölçütler Projenin içerdiği teknolojik düzey Proje çıktısının yenilik düzeyi Proje çıktısının ekonomik yarara dönüştürülebilirliği

Ar-Ge Sonuçları Ancak bu ölçüt girdi kaynak kullanımının bir ölçütüdür. Kullanılan bu kaynaklarla elde edilen fayda nedir? Firmalarda Ar-Ge’den beklenen Ar-Ge sonuçlarının parasal değere dönüştürülmesidir. Ar-Ge sonuçlarının parasal değere dönüştürülmesi şu şekilde olur; Geliştirilen yeni ürünlerin satışı Doğrudan teknoloji satışı Teknoloji geliştirme ve iyileştirme sonucu imalat, bakım, servis giderlerinin düşürülmesi.

Yeni Ürün Başarısı İçin Ölçütler Ar-Ge sonuçlarından yeni ürün geliştirilmesinin başarısını değerlendirmeye yönelik geleneksel ölçütler arasında şunları sayabiliriz: Yeni ürün satışlarının toplam satışlar içindeki yüzdesi Yeni ürün için satış hedefi Yeni ürün için kar hedefi