Muhasebat Kontrolörleri 2009 Mali Yılı Yaz Turne Programı Uyarınca Maliye Bakanlığı Muhasebat Kontrolörleri 2009 Mali Yılı Yaz Turne Programı Uyarınca Mahalli İdareler Eğitim Programı

İshak AVCIOĞLU Maliye Bakanlığı Muhasebat Kontrolörü

PROGRAM DEVLET MUHASEBESİNİN GELİŞİMİ MAHALLİ İDARELERCE MUHASEBE İŞLEMLERİNDE SIK YAPILAN HATALAR

DEVLET MUHASEBESİNİN GELİŞİMİ Ulusal Program, IMF Niyet Mektupları, IMF ve Dünya Bankası’nın Türkiye Raporları ve Dünya Bankası ile Yapılan Yapısal Uyum Kredisi (PFPSAL) Anlaşması, 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 5018 sayılı KMYKK ve değiştirilen kanunlar

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği, Ortak Yardımcı Hesaplar Tebliği Muhasebe işlemleri uygulama yönetmelik ve yönergeleri, Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Muhasebe Yönergesi, Türkiye İş Kurumu Muhasebe Uygulama Yönetmeliği, Muhasebe içerikli yönetmelik, esas ve usuller ve tebliğ olarak yaklaşık 30 adet düzenleme,

Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe yetkilileri sertifika eğitimine tabi tutularak “MUHASEBE YETKİLİSİ SERTİFİKASI” verilmesi,

ULUSLAR ARASI ALANDA MUHASEBE İÇERİKLİBELGELER SNA 93 (Ulusal Hesaplar Sistemi 1993) ESA 95 (Avrupa Ulusal ve Bölgesel Hesaplar Sistemi 1995) GFS 2001 (Devlet Mali İstatistikleri) IPSAS-B (Uluslararası Kamu Sektörü Muhasebe Standartları Kurulu) Kamu Muhasebe Standartları El Kitabı.

Hesap Planı - TEDM I-VARLIKLAR II-KAYNAKLAR III-FAALİYET HESAPLARI 1.Dönen Varlıklar 2.Duran Varlıklar II-KAYNAKLAR 3. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 5. Öz Kaynaklar III-FAALİYET HESAPLARI 6. Faaliyet Hesapları IV-BÜTÇE HESAPLARI 8. Bütçe Hesapları V-NAZIM HESAPLAR 9. Nazım Hesaplar Bilanço Hesapları Faaliyet Hesapları Bütçe Hesapları Nazım Hesaplar

EN SIK YAPILAN HATALAR 1- Hesap Bakiyesi Hataları 2- Devirlerin Doğru Yapılmamasından Kaynaklanan Hatalar 3- Hiç Kullanılmayan Ya da Yanlış Kullanılan Hesaplar 100- Kasa Hesabı 101- Alınan Çekler Hesabı 108- Diğer Hazır Değerler Hesabı 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 920- Gider Taahhütleri Hesabı 810- Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı 25- Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubundaki Hesaplarda Yapılan Hatalar 910- Teminat Mektupları Hesabı

EN SIK YAPILAN HATALAR 140- Kişilerden Alacaklar Hesabı Sayım Fazla ve Noksanları Hesapları 29- Diğer Duran Varlıklar Hesap grubu 220- Gelirlerden Alacaklar Hesabı 362- Fonlar ve Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabı 363- Bütçe Gelirlerinden Ayrılan Payların Muhasebesi Ödenek Kullanımı ve Bütçenin Muhasebeleştirilmesi

EN SIK YAPILAN HATALAR 4- Yansıtma Hesaplarında Yapılan Hatalar 5- Tertip Kullanılması Gerektiği Halde Kullanılmayan Hesaplar 6- Yardımcı Defter – Yevmiye Defteri – Mizan Eşitliğinin Bulunmaması 7- İller Bankası Paylarının Hatalı Muhasebeleştirilmesi 8- Gelir Hesaplarının Kullanımında Yapılan Hatalar

100-Kasa Hesabı Kullanılmaması Muhasebe birimleri veznelerince kanuni dolaşım niteliğine sahip ulusal paraların; -Alınması, -Verilmesi, -Saklanmasına, ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır. İstisna:Döviz olarak alınan tutarlar (105)

X Belediyesi Muhasebe Birimi Veznesi tarafından Yapılan Tahakkuksuz Bütçe Geliri Tahsilatı Müteahhit (M)’den 1.000.- TL’lik geçici teminat tahsil edilmiştir. Kasa Fazlasının Bankaya Yatırılması

101-Alınan Çekler Hesabının Kullanılmaması Muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilat karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenerek teslim edilen banka çekleri ve katılım bankası çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen aynı nitelikteki çeklerin izlenmesi için kullanılır.

Çekin Karşılıksız Çıkması Nedeniyle Bankaca İadesi X Belediyesince 2.000.TL’lik Çekle Tahakkuklu Bütçe Geliri Tahsilatı Yapılmıştır. Çekin Tahsil İçin Bankaya Gönderilmesi Çek Karşılığının Bankaca Tahsil Edildiğinin Bildirilmesi Çekin Karşılıksız Çıkması Nedeniyle Bankaca İadesi

Banka Hesabı ile Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı Arasındaki Uyumsuzluk 102- Banka Hesabı ile 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabının uyumsuz olduğu, çeklerin bankadan gelen hesap özet cetvellerine göre kapatılmadığı saptanmıştır. Yönetmeliğin 57 nci maddesinin “(b) Alacak” başlıklı bendinde; “Bankaca kuruma gönderilen banka hesap özet cetvelleri ödendiği veya ilgili yerlere gönderildiği bildirilen çek veya gönderme emirleri tutarları bu hesaba alacak, 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına borç kaydedilir.” denilerek her iki hesap arasındaki ilişki açıkça belirlenmiştir.

103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı Muhasebe birimlerinin, bankalardan çekle veya gönderme emri düzenlemek suretiyle yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır.

Çekle veya Gönderme Emri ile Yapılan Bütçe Gideri Ödemesi Kasa İhtiyacı İçin Veznedar Adına Çek Düzenlenmesi Günlük Vaziyet Cetveline Göre Ödemenin Yapıldığının Anlaşılması

108-Diğer Hazır Değerler Hesabının Kullanılmaması Hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer değerlerin izlenmesi için kullanılır. (Kasa ihtiyacı için veznedar adına çek düzenlenmesi)

Kasa İhtiyacı İçin Veznedar Adına Çek Düzenlenmesi Kasa Fazlasının Veznedar ile Bankaya Gönderilmesi Veznedar Adına Düzenlenen Çek Karşılığının Kasa Varlığına Dahil Edilmesi

12- Faaliyet Alacaklarının Kullanılmaması 120 Gelirlerden alacaklar / Alıcılar hesabı 121 Gelirlerden takipli alacaklar hesabı 122 Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabı 126 Verilen depozito ve teminatlar hesabı

X Belediyesi 400.- TL tutarındaki emlak vergisinin tahakkuk kaydını, beyanname verilmesi üzerine yapmıştır Emlak Vergisinin Nakden Tahsilatı Hesapta Kayıtlı Tutarlardan Uzun Süreli Tecil ve Tehir Edilenler

Hesapta Kayıtlı Tutarların Takibe Alınması X Belediyesi abonelerinin su kullanımlarına ilişkin faturaları kayıt altına almıştır. Toplam su kullanım bedeli 12.000.- TL. + Katma Değer Vergisidir.

126-Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabının Kullanılmaması Kamu idarelerince, bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak diğer kamu idareleri veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için kullanılır. Örnek: doğalgaz, elektrik vb.

Elektrik Aboneliği Karşılığı Depozito Ödenmesi Depozitonun Geri Alınması

140-Kişilerden Alacaklar Hesabının Kullanılmaması Faaliyet alacakları ve kurum alacakları dışında kalan diğer alacakların izlenmesi için kullanılır.

Fazla ve Yersiz Bütçe Gideri Ödemesinin Alacak Kaydı Avans ve Kredilerden Süresinde Mahsup Edilmeyen Tutarlar Hesapta Kayıtlı Tutarlara Faiz Tahakkuk Ettirilmesi

150- İlk madde ve malzeme hesabının Kullanılmaması yada yanlış kullanılması Kurum faaliyetlerinde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen tüketim malzemelerinin izlenmesi için kullanılmaktadır.

X Belediyesince 3.000.-TL +KDV tutarında Kırtasiye Malzemesi Alınmıştır. Faaliyetlerde Kullanılan Kırtasiyenin Giderleştirilmesi

160-İş Avans ve Kredileri Hesabı Mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için kullanılmaktadır

Belediye Hesap İşleri M Belediye Hesap İşleri M.’ce harcama yetkilisi mutemedine kırtasiye malzemesi alımı için 250.- TL iş avansı ödemesi yapılmıştır. Mahsup süresi içerisinde avansa ilişkin 236. TL tutarında mahsup evrakı, ödeme belgesi ekinde, artan para da belediye veznesine yatırılmıştır.

Avansın Süresinde Mahsup Edilmemesi Avans veya Kredinin Mahsup Dönemine Aktarılması

161-Personel Avansları Hesabı Kamu idarelerince mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen personel avanslarının izlenmesi için kullanılır.

Sürekli veya Geçici Görev Yolluğu Avansı Verilmesi Maaş ve Ücretlerin Ödeme Gününden Önce Ödenmesi

Avansların Mahsubunun Yapılması Avans Artığının Nakden İadesi Avansın Süresinde Mahsup Edilmemesi

162-Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabının Kullanılmaması Kurumlarca mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, maddi duran varlık hesaplarını ilgilendirmeksizin yüklenicilere verilen avanslar; ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel avansları ile emanetler hesabına alınan tutarlardan ilgililerine avans olarak ödenen tutarların izlenmesi için kullanılmaktadır . Örnek: Aralık ayı maaşları

15 Aralık’ta Ertesi Yıl 01-14 Ocak Dönemi Maaş Ödemesi Bütçe Dışı Avansın Belirlenen Sürede Kapatılmaması Geçmiş Yılda Verilen Avansın Yılı Başında Dönüştürülmesi

165-Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı Bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen avans ve kredilerden mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır.

İş Avans ve Kredilerinin Mahsup Dönemine Aktarılması Personel Avanslarının Mahsup Dönemine Aktarılması

Mahsup Döneminde İş Avans ve Kredilerinin Mahsubu Süresinde Kapatılmayan Personel Avansının Kişi Adına Borç Kaydı

190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının Kullanılmaması Katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince, bir dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının Kullanılmaması ya da Yanlış Kullanılması Katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince yapılan her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında ilgililere ödenen katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

Ticari Mal Alımı 3.000.000 TL lik Ticari Malın 3.500.000 TL ye Satılması Ay Sonunda Artan Dönem Katma Değer Vergisinin Sonraki Döneme Devri

Maddi Duran Varlıklar Kamu idarelerince faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla ilgili birikmiş amortismanların izlenmesi için kullanılır.

25- Maddi Duran Varlıklar Hesaplarının Kullanılmaması 250 Arazi ve Arsalar Hesabı 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 252 Binalar Hesabı 253 Tesis, Makine, Cihaz ve Aletler Hesabı 254 Taşıtlar Hesabı 255 Demirbaşlar Hesabı 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-) 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 259 Yatırım Avansları Hesabı

Web Tabanlı Saymanlık Otomasyon Sistemi T.C. Maliye Bakanlığı - Muhasebat Genel Müdürlüğü 25- MADDİ DURAN VARLIKLAR Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte mevcut olup hesaplarda yer almayan maddi duran varlıklardan envanter ve değerlemesi yapılanlar tahakkuk birimince bildirildikçe, muhasebe birimlerince ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınır. Henüz kayıtlara alınmamış olan maddi duran varlıklardan herhangi bir nedenle elden çıkarılanlar, öncelikle elden çıkarma değerleriyle, ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınır. Değeri Bakanlıkça belirlenen tutarı aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar maddi duran varlık hesaplarıyla ilişkilendirilmeden doğrudan doğruya gider yazılabilir.

250-Arazi ve Arsalar Hesabı Kamu idarelerinin her türlü arazi ve arsalarının izlenmesi için kullanılır.

251-Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı Hesabı Herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş kamu idarelerine ait her türlü yol, köprü, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark vb. yapıların izlenmesi için kullanılır.

252-Binalar Hesabı İdarelerine ait her türlü binalar ile bunların ayrılmaz parçalarının izlenmesi için kullanılır.

253-Tesis, Makine, Cihaz ve Aletler Hesabı İdarelerinin her türlü makine, tesis, cihaz ve aletleri ile bunların eklentileri ve yükleme, boşaltma, aktarma makine ve gereçlerinin izlenmesi için kullanılır.

254-Taşıtlar Hesabı İdarelerinin her türlü taşıtlarının izlenmesi için kullanılır.

255-Demirbaşlar Hesabı İdarelerinin faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun süre kullanılabilen varlıkların izlenmesi için kullanılır.

Bina Satın Alınması İşlemi (Maliyet Bedeli ile Kaydedilir) Mevcut Binalardan Envanteri Yapılanların Kaydı Bedelsiz Olarak Hesaplara İntikal Eden Binalar Yapımı Tamamlanıp Geçici Kabulü Yapılan Binalar

257-Birikmiş Amortismanlar Hesabının Kullanılmaması Maddi duran varlık bedellerinin yararlanma süresi içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır. (Faydalı ömürlerle İlgili tebliğe bakılmalı)

Maddi Duran Varlıklar İçin Amortisman Ayrılması Maddi Duran Varlıkların Herhangi Bir Şekilde Elden Çıkarılması

258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının Kullanılmaması Yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır. (Bu hesapta kayıtlı tutarlar, girişilen taahhütler için yapılan toplam ödemeleri gösterir.)

Yıllara Sari, Yapılmakta Olan Yatırıma Ait Hakediş Ödemesi Envanteri Yapılan Yapılmakta Olan Yatırımlar Geçici Kabulü Yapılan Yapılmakta Olan Yatırım (Bina)

259-Yatırım Avansları Hesabı Yurt içi veya dışından sözleşmeye dayanılarak edinilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak verilen yatırım avanslarının izlenmesi için kullanılır.

26- Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesaplarının Kullanılmaması 260 Haklar hesabı 264 Özel maliyetler hesabı 268 Birikmiş amortismanlar hesabı (-)

10 Yıllığına Kiralanan Binaya 500.000.-TL Büyük Onarım Yapılmıştır Özel Maliyet için Yıl Sonunda % 10 Amortisman Hesaplanmıştır

300-Banka Kredileri Hesabı Bu hesap, kamu idarelerince banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarlar ve bu tutarlara eklenen kur farkları ile 400-Banka Kredileri Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır. Örnek: İller bankasından alınan krediler

İller Bankasından 10 Ay Vadeli Kredi Kullanımı Banka Kredisiyle Taşıt Alımı İller Bankası Kredisinin Faiziyle Birlikte Ödenmesi

400 Hesapta Yer Alan Tutarlardan Vadesi 1 Yılın Altına İnen Kredi için Hesaplanan Faizin Vadesinin 1 Yılın Altına İnmesi Söz konusu Kredinin 200.000.- TL’si İçinde Bulunulan Yıla Ait Olmak Üzere 1.700.000.-TL Faiziyle Birlikte Belediye Payına Mahsuben Ödenmesi

Faaliyet Borçları Bu hesap grubu, kamu idarelerinin, ödeme emrine bağlandığı halde henüz hak sahiplerine ödenemeyen bütçe emanetleri ve mal alınıp, hizmet gördürülmüş olmakla birlikte ödeneği bulunmadığı için ödenemeyen bütçeleştirilecek borçları ile kamu idarelerinin mal ve hizmet alış faaliyetleri dolayısıyla ortaya çıkan diğer borçlarının izlenmesi için kullanılır.

320-Bütçe Emanetleri Hesabının Kullanılmaması Bu hesap, mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emrine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya istihkak sahibinin müracaat etmemesi nedeniyle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılır.

Bina Satın Alınmış, Bedeli Nakit Yetersizliğinden Ödenememiş Ödeme Yapılması Zaman Aşımına Uğrayan Tutarların Gelir Kaydedilmesi (5 Yıl)

322-Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabının Kullanılmaması Bu hesap, mevzuatı gereğince yapılması öngörülen bir hizmet veya husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde; ödeneği bulunmaması veya kanunen ödenek üstü sarfiyata izin verilmemesi gibi nedenlerle ödeme emrine bağlanamayan borçların izlenmesi için kullanılır.

Ödenek Yokluğu Sebebiyle Hesaba Alınmayan İlaç Bedeli Ödenek Yokluğu Sebebiyle Hesaba Alınamayan Elektrik Bedeli Ödeneği Temin Edilen İlaç Bedeli Ödenmiştir

EMANET YABANCI KAYNAKLAR 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı Bu hesap, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil edilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır.

Teminatlardan Bir Kısmı Alındığı Gün İade Edilmiştir. Temizlik İhalesi İçin 5.000.000 TL Geçici Teminat Alınmıştır. Teminatlardan Bir Kısmı Alındığı Gün İade Edilmiştir. Zaman Aşımına Uğrayan Teminat Gelir Kaydedilmiştir. (4735/13 mad. Gereği 2 yıl)

36-Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı 360 Ödenecek vergi ve fonlar hesabı 361 Ödenecek sosyal güvenlik kesintileri hesabı 362 Fonlar veya diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilat hesabı 363 Kamu idareleri payları hesabı 368 Vadesi geçmiş ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülükler hesabı

360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabının Kullanılmaması Bu hesap, muhasebe birimlerince mevzuatı gereği nakden veya mahsuben tahsil edilip ilgili vergi dairesine ödenmesi gereken tutarların izlenmesi için kullanılır. Örnek: KDV Mahsuplaşması Tutarların ödenmemesi

Ay Sonunda Ödenecek KDV nin Hesabı Muhasebe Birimince Maaşlarda Kesilen Gelir Vergisi Hesapta Kayıtlı Tutarların Vergi Dairesine Yatırılması

361-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabının Kullanılmaması Bu hesap, muhasebe birimlerince sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre sosyal güvenlik kurumları adına nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır. Örnek: memur ve işçilerden kesilen paylar

Sandık veya Kurum Adına Mahsuben (veya Nakden) Tahsilat Hesapta Kayıtlı Tutarlardan Sandık veya Kuruma Aktarma

391-Hesaplanan KDV Hesabının Kullanılmaması ya da Ay Sonunda Kapatılmaması Bu hesap, katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi ile ödenen ve mahsup edilen vergilerin izlenmesi için kullanılır. (Her ay sonunda kapanmalıdır,mahsuplaşma yapılmalıdır)

Ticari Mal Alınması 500.000 TL lik Ticari Malın 600.000 TL ye Satılması Ay Sonunda Ödenecek KDV nin Hesabı

472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının Kullanılmaması Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.

Belediyede çalışan işçiler adına 2009 yılı için 175. 000 Belediyede çalışan işçiler adına 2009 yılı için 175.000.-TL kıdem tazminatı hesaplanmış ve kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır 31.12.2009 tarihi itibariyle takip eden dönemde ödenmesi öngörülen kıdem tazminatı tutarı 30.000.-TL olarak tespit edilmiştir.

ÖZ KAYNAKLAR Bu ana hesap grubu, varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar toplamı arasındaki farkın izlenmesi için kullanılır. 50-Net Değer, 51-Değer Hareketleri, 52-Yeniden Değerleme Farkları, 57-Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları, 58-Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları, 59-Dönem Faaliyet Sonuçları

500 Net Değer/Sermaye Hesabı Bu hesap, -Hesaplarda kayıtlı varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki fark; -Hesaplarda kayıtlı olmayan varlık ve yabancı kaynaklardan kaydi envanteri yapılarak hesaplara alınanlar, -Öz kaynaklar ana hesap grubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına karar verilenlerin, izlenmesi için kullanılır

X Belediyesince 01.01.2009 tarihinden önce edinilmiş olan varlıkların envanter işlemleri tamamlanmış ve yapılan envanter sonucunda 4.500.000.-TL tutarında muhtelif taşıt aracı tespit edilmiştir. X Belediyesince 01.01.2009 tarihinden önce gerçekleştirilmiş işlemler sonucunda genel bütçe kapsamındaki idarelere olan borçlardan muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmemiş 12.000.000.-TL tutarında borcun bulunduğu tespit edilmiştir.

57-Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Bu hesap grubu, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır. Bu hesap grubundaki hesaplar en az beş yıllık geçmiş faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde bölümlenir ve ayrı ayrı gösterilir

X Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 12. 432 X Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 12.432.000,80-TL dönem olumlu faaliyet sonucu 01.01.2009 tarihinde açılış kaydını takiben geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. X Belediyesince 01.01.2012 tarihinde 2008 yılına ilişkin dönem olumlu faaliyet sonucu (123.400.000.-TL) net değer hesabına aktarılmıştır.

X Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 12. 432 X Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 12.432.000,80-TL dönem olumlu faaliyet sonucu 31.12.2009 tarihinde kayıtların güncellenmesi amacıyla yardımcı hesaplar itibariyle kaydedilmiştir.

58-Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Bu hesap grubu, geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır. Bu hesap grubundaki hesaplar en az beş yıllık geçmiş faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde bölümlenir ve ayrı ayrı gösterilir

X Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 34. 987. 650 X Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 34.987.650.-TL dönem olumsuz faaliyet sonucu 01.01.2009 tarihinde açılış kaydını takiben geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır. X Belediyesince 01.01.2014 tarihinde 2009 yılına ilişkin dönem olumsuz faaliyet sonucu (43.650.120.-TL) net değer hesabına aktarılmıştır.

XXX Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 34. 987. 650 XXX Belediyesinin 2008 yılında gerçekleşen 34.987.650.-TL dönem olumsuz faaliyet sonucu 31.12.2009 tarihinde faaliyet sonuçlarının yıllar itibariyle güncellenmesi gerekli muhasebe kaydı yapılmıştır.

59-Dönem Faaliyet Sonuçları Bu hesap grubu, dönem olumlu veya olumsuz faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır. Dönem faaliyet sonuçları, sonucun olumlu veya olumsuz olmasına göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı (-)

X Belediyesince 2009 yılındaki dönem olumsuz faaliyet sonucunun 34.987.650.-TL olduğu tespit edilmiştir. X Belediyesince 2009 yılındaki dönem olumlu faaliyet sonucunun 12.432.000,80.-TL olduğu tespit edilmiştir.

6-Faaliyet Hesapları 600 Gelirler Hesabı 630 Giderler Hesabı 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı

600-Gelirler Hesabı Bu hesap, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk eden her türlü gelirin izlenmesi için kullanılır.

Tahakkuk Servislerinden Gelen Gelir Tahakkuku Tutarları Tahakkuksuz Bütçe Geliri Tahsilatı Tahsilinde Bütçe Geliri Yazılacak Kişilerden Alacak Tahakkuku

630-Giderler Hesabı Bu hesap, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk eden her türlü giderin izlenmesi için kullanılır.

Bütçe Giderlerine Kaydedilerek Ödenen Harcamalar Ödenek Yetersizliği Nedeniyle Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabına Kaydedilen Harcamalar Maddi Duran Varlıklar İçin Amortisman Ayrılması

690-Faaliyet Sonuçları Hesabı Bu hesap, bir faaliyet dönemine ait faaliyet gelirleri ve faaliyet giderlerinin karşılaştırılarak tahakkuk esasına göre dönem faaliyet sonucunun elde edilmesi için kullanılır.

Gelirler Hesabı Alacak Bakiyesinin Faaliyet Sonucuna Aktarılması Giderler Hesabı Borç Bakiyesinin Faaliyet Sonucuna Aktarılması Olumsuz Faaliyet Sonucunu 591 Dönem Faaliyet Sonucuna Aktarma Olumlu Faaliyet Sonucunu 590 Dönem Faaliyet Sonucuna Aktarma

8- Bütçe Hesapları 800 Bütçe Gelirleri Hesabı 805 Gelir Yansıtma Hesabı 810 Bütçe Gelirlerinden Red ve İadeler Hesabı 830 Bütçe Giderleri Hesabı 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı 835 Gider Yansıtma Hesabı 895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı

800-Bütçe Gelirleri Hesabı Bu hesap, idarelerin bütçeleri veya özel kanunları gereğince bütçe geliri olarak tanımlanan nakden veya mahsuben yapılan her türlü tahsilatın izlenmesi için kullanılır.

Tahakkuklu Bütçe Geliri Tahsilatı Tahakkuksuz Bütçe Geliri Tahsilatı

810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı Bu hesap, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilattan mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için kullanılır.

805-Gelir Yansıtma Hesabı Bu hesap, idarelerce bütçe gelirleri hesabına veya bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına kaydedilen tutarların ilgisine göre faaliyet hesaplarına veya ilgili bilanço hesaplarına yansıtılması için kullanılır.

Tahakkuklu Bütçe Geliri Tahsilatının Yansıtma İşlemi Tahakkuku Tahsiline Bağlı Bütçe Geliri Tahsilatının Yansıtması Kişilerden Alacak Tahsilatının Yansıtma İşlemi

830-Bütçe Giderleri Hesabı Bu hesap, idarelerin bütçeleri ile ilgili olup; ödeneğine dayanılarak veya bütçe mevzuatı ve diğer mevzuatın verdiği yetkilerle ödenek üstü olarak nakden veya mahsuben yapılan bütçe giderlerinin izlenmesi için kullanılır.

Elektrik Faturası Ödemesi Hizmet Binası Satın Alınması

Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabındaki Tutarların Ödeneği Sağlanması Sebebiyle Ödenmesi Yılı İçinde Ödeneğine İade İşlemi (fazla ödemenin tespiti)

834-Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı Bu hesap, mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerden bütçe giderine dönüşenlerin izlenmesi için kullanılır.

Mahsup Dönemine Aktarılan Avansın Mahsubu Mahsup Dönemi Sonunda Hesabın Kapatılması

835-Gider Yansıtma Hesabı Bu hesap, bütçe giderleri hesabı, bütçeden mahsup edilecek ödemeler hesabı ve geçen yıl bütçe mahsupları hesabına kaydedilen tutarların giderler hesabına veya ilgili bilanço hesabına yansıtılması için kullanılır.

Bütçe Giderine Yazılarak Alınan Demirbaş Bedelinin Yansıtılması Geçen Yıl Büt.Mahsupları Hesabına Yazılan Tutarın Yansıtılması

895-Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı Bu hesap, bir bütçe yılına ait bütçe gelir ve bütçe gider hesaplarından bütçe uygulama sonuçlarının elde edilmesi için kullanılır.

Bütçe Giderleri Hesabı Borç Bakiyesini 895 Hesaba Aktarma Bütçe Gelirleri Hesabı Alacak Bakiyesini 895 Hesaba Aktarma Gider Yansıtma Hesabı Alacak Bakiyesini 895 Hesaba Aktarma Gelir Yansıtma Hesabı Borç Bakiyesini 895 Hesaba Aktarma

Muhasebe birimlerinde en sık görülen hata, yansıtma hesapları ve karşılığında bütçe hesapları kullanılmamasıdır. İdarelerin, dönem sonu işlemlerine geçmeden önce çıkarttıkları mizanlarda, aşağıda belirtilen eşitlikleri mutlaka sağlamaları gerekmektedir. 805.Gelir Yansıtma Hesabının Borç Bakiyesi = 800.Bütçe Gelirleri Hesabının Alacak Bakiyesi – 810.Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabının Borç Bakiyesi 835.Gider Yansıtma Hesabının Alacak Bakiyesi = 830.Bütçe Giderleri Hesabının Borç Bakiyesi + 834.Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabının Borç Bakiyesi

Nazım Hesaplar Nazım Hesaplarda İzlenecek İşlemler İki veya Daha Fazla Nazım Hesap Arasında Muhasebeleştirilir. Nazım Hesaplar Varlık Hesaplarıyla, Yükümlülük Hesaplarıyla, Öz Kaynak Hesaplarıyla, Gelir-Gider Hesaplarıyla Karşılıklı Çalıştırılamaz. Nazım Hesaplar Kalanları Mizanda ve Bilançoda Varlık ve Kaynaklardan Sonra Bilgi Olarak Yer Alır.

Nazım Hesaplar 90 Ödenek Hesapları 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı 902 Bütçe Ödenek Hareketleri Hesabı 903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı 904 Ödenekler Hesabı 905 Ödenekli Giderler Hesabı 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı 92 Taahhüt Hesapları 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı

X Belediyesi Bütçesine hizmet alımları ekonomik kodundan 50. 000 X Belediyesi Bütçesine hizmet alımları ekonomik kodundan 50.000.- TL ödenek konulmuştur. Kurum bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler Kurum bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla düşülen ödenekler

905 Ödenekli giderler hesabı Bu hesap, ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile ödeneğine iade edilmesi bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır Demirbaş Alımı

Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymetler Bu hesap grubu, teminat veya depozito olarak alınan teminat mektupları ve menkul kıymetler ile kişi malı olarak muhasebe birimlerine teslim edilen menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır. Nakit dışı teminat ve kişilere ait menkul kıymet hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 910 Teminat Mektupları Hesabı 911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı 912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı 913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı

Taahhüt Hesapları Bu hesap grubu, yılı için geçerli sözleşmeler ile ertesi mali yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen taahhütler, mevzuatı gereğince bu tutarlara ilave edilen taahhütler ile bunlardan yerine getirilenler veya feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılır. Taahhüt hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur. 920 Gider Taahhütleri Hesabı 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı

İLLER BANKASI PAYININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Örnek; Mahalli idare için hesaplanan merkezi hükümet vergi geliri payı toplamı 300.000.- TL’dir. Bu tutardan 1.000.- TL kredi borcunun ana parası, 200.- TL kredilerden işlemiş faiz borcu, (150 TL’si geçmiş dönemlere ait; 50.- TL’si cari döneme ait) 1.800.- TL merkezi hükümete vadesi geçmiş ve taksitlendirilmiş vergi borcu, 1.200.- TL merkezi hükümete vadesi geçmiş vergi borcu, 2.100.- TL SGK Prim Borcu, 600- TL Mahalli İdare Birlikleri Aidatı, 23.000.- TL İller Bankası Payı, Kesintileri Yapılmıştır. Geri kalan 270.100.- TL belediyenin hesabına aktarılmıştır. Bu bilgiler ışığında Mahalli idare aşağıdaki kaydı yapacaktır.

İLGİLİ KAYIT 300.01 Banka Kredileri Hesabı 1.000.- ----------------------------------------------------- / ------------------------------------------------------ 300.01 Banka Kredileri Hesabı 1.000.- 630.04.02.09.01 Giderler Hesabı 50.- 381.04.02.09.01 Gider Tahakkukları Hesabı 150.- 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı 1.200.- 368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş 1.800.- Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 361.02.01.02 Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı 2.100.- 630.20.02.07 Giderler Hesabı 600.- 240.01.03 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı 23.000.- 102 Bankalar Hesabı 270.100.- 600.05.02.02.51 Gelirler Hesabı 300.000.- ------------------------------------------------------- / ----------------------------------------------------- 805- Gelir Yansıtma Hesabı 300.000.- 800.05.02.02.51 Bütçe Gelirleri Hesabı 300.000.- 830.04.02.09.01 Bütçe Giderleri Hesabı 200.- 830.05.02.05.04 Bütçe Giderleri Hesabı 600.- 830.07.01.05.51 Bütçe Giderleri Hesabı 23.000.- 835- Gider Yansıtma Hesabı 23.800.- -------------------------------------------------------- / ------------------------------------------------------

DİKKAT 1 kodu ile başlayıp 5 koduna kadar devam eden hesaplar bilanço hesabıdır. Bilanço; belli bir tarihte varlıkları, yükümlülükleri ve öz kaynakları gösteren tablodur. Kesin mizanda yer alan hesapların borç kalanları bilançonun aktif hesaplarını, alacak kalanları da bilançonun pasif hesaplarını verir. Aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir. Bu nedenle; Bilançonun aktifinde yer alan, 1 ve 2 kod numarası ile başlayan hesaplar, (aktifi düzenleyici 103, 106, 257, 268 ve 299 numaralı hesaplar hariç) ya bakiye vermeyecek ya da borç bakiyesi verecektir. İstisna olan aktifi düzenleyici hesaplar hariç olmak üzere, 1 ve 2 kodu ile başlayan hesaplar kesinlikle alacak bakiyesi vermeyecektir. Bilançonun pasifinde yer alan, 3 ve 4 kod numarası ile başlayan hesaplar, (pasifi düzenleyici hesaplar hariç) ya bakiye vermeyecek ya da alacak bakiyesi verecektir. Pasifi düzenleyici hesaplar hariç olmak üzere, 3 ve 4 kodu ile başlayan hesaplar kesinlikle borç bakiyesi vermeyecektir.

DİKKAT Faaliyet Hesapları 6, Bütçe Hesapları ise 8 kodu ile başlamaktadır. Bu hesaplar dönem içinde niteliklerine uygun bir şekilde bakiye verecek; ancak dönem sonunda kesinlikle bakiye vermeyecektir. Muhasebe birimlerinde, aralık ayı işlemlerinin yapılmasını takiben geçici mizan çıkarılacak ve geçici mizanda bakiyeleri bulunan faaliyet ve bütçe hesaplarının tamamı dönem sonu işlemleri yapılarak kapatılacaktır. Böylece, kesin mizanda bu hesapların bakiyesi bulunmayacak, bu hesaplara ilişkin tek bir sonuç, dönem faaliyet sonucu olarak 590 veya 591 nolu hesaplar aracılığıyla bilançoya aktarılacaktır. Nazım Hesaplar ana hesap grubu; varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme görevi yüklediği işlemler ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır.

DAHA GENİŞ BİLGİ İÇİN 1-www. muhasebat. gov. tr 2-www. mukder. org DAHA GENİŞ BİLGİ İÇİN 1-www.muhasebat.gov.tr 2-www.mukder.org.tr 3-www.malikilavuz.com 4-www.erkankaraarslan.org TEŞEKKÜRLER