GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ ERKEN TANI VE TEDAVİ PROGRAMI Ders 2: GKD’nin Anatomik, İşlevsel, Ekonomik ve Sosyal Etkileri

İSİMLENDİRME Konjenital kalça çıkığı (K.K.Ç.), Doğumsal kalça çıkığı (D.K.Ç.) Gelişimsel kalça displazisi (G.K.D.) Dinamik bir hastalık gelişim süreci Düzelme Kötüleşme Ebeveynler Sağlık personeli Çevresel etkenler

GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ 60 yenidoğandan 1 inin kalçasında pozitif instabilite bulgusu vardır. Bunların %60’ı yaşamın ilk haftasında, %88’i yaşamın ilk 2 ayında kendiliğinden düzelir.

GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ Kalça ekleminin bozuk gelişimi Asetabulum (birincil) Proksimal femur (birincil) Çevre yumuşak dokular (ikincil) Tanımlama Asetabular displazi Yalnız asetabulumdaki yetmezlik Sublüksasyon Yarı çıkık Dislokasyon Tam çıkık

G.K.D. GÖRÜLME SIKLIĞI Kız / Erkek; 4-8 / 1 Dünyada 0-188.5 / 1000 canlı doğum Türkiye’de ? 10-20 / 1000 canlı doğum Türkiye’de Yıllık G.K.D.’li Yenidoğan Sayısı 1.4 milyon canlı doğum / yıl 15000-20000 yeni G.K.D. olgusu / yıl

GEÇ TANI GEÇ YA DA HİÇ TEDAVİ UYGUN OLMAYAN TEDAVİ Kalça Dejeneratif Eklem Hastalığı (Koksartroz) saptanmamış ya da uygun tedavi edilmemiş gkd kalça ekleminin işlevlerinin yitirilmesiyle sonuçlanır.

GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ Erken Tanı, Erken ve Uygun Tedavi Tedavi Başarısı ↑ Tedavinin Zorluğu ↓ Komplikasyon riski ↓ Morbidite olasılığı ↓ Sosyo ekonomik sorunlar ↓

İlk 6 Haftada Tanı !!! 6 Aydan Sonra Tanı ??? NE ZAMAN TANI EN İYİSİ ? İlk 6 Haftada Tanı !!! 6 Aydan Sonra Tanı ???

G.K.D. ERKEN VE BAŞARILI TEDAVİ Erken ve başarılı bir G.K.D. tedavisi gören çocuklarda sağlıklı çocuklara göre fiziksel ve psikososyal açıdan belirgin farklılıklar yoktur

G.K.D. SOSYAL SORUNLAR (BAŞARISIZ TEDAVİ/HİÇ TEDAVİ) Günlük işlevlerde bozulma Ağrı, aksama, hareket kaybına bağlı İş ve güç kaybı İş bulma ve ekonomik sorunlar Çevrenin olaya bakışı Çeşitli nitelendirmeler ve bakış açıları Psikolojik etkilenim Tüm bu faktörlerin toplam etkisi

2010 SUT ERKEN TANI VE TEDAVİ MALİYETİ İŞLEM TUTAR Poliklinik muayenesi 15.50 TL İki kalça USG 17.00 TL Abduksiyon ortezi 28.00 TL Toplam 60.50 TL

GEÇ TEDAVİ MALİYETİ YAPILAN iŞLEM TUTAR Ameliyat Ücreti 207.70 TL-711.90 TL İmplantların Maliyeti 10 TL (basit bir tel) -3000 TL (TKA) Hastane giderleri (Anestezi, ameliyat öncesi tetkik, yatak, ameliyat sonrası bakım ameliyat ücreti,implant ücreti) 15.000TL (Yaklaşık Maliyet) Geç tanı konmuş GKD için yapılan çeşitli tedavilerin maliyetleri de eklendiğinde 30.000TL (Yaklaşık Maliyet) Kalça displazisi uygun tedavi edilmediğinde erişkin hayatta kalça eklem artrozu ile sonuçlanır ve sıklıkla total kalça artroplastisi (TKA) ile tedavi edilir. Ülkemizde kalça displazisi sonrası gelişen koksartroz nedeniyle yılda yaklaşık 3000 TKA ameliyatı yapıldığı tahmin edilmektedir. Erken tanı ile konservatif tedavinin cerrahi tedavi gerekliliğini %80 oranında azaltması söz konusudur.

PROTEZ VE ORTEZ LİSTESİ SUT 2012 28180 SAYILI RESMİ GAZETE SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ Sıra No KODU PROTEZ VE ORTEZ LİSTESİ YENİLENME SÜRESİ FİYAT (TL) 5 219.830 Kalça abdüksiyon Ortezi eklemli yetişkinler için 18 ay 242,00 6 219.840 Kalça abdüksiyon Ortezi eklemsiz yetişkinler için 1 yıl 193,00 27 207.905 Kalça Abdüksiyon/DKÇ Ortezleri 6 ay 83,00 172 206.505 Kalça dezartikülasyon protezi fom, mika değişimi 409,00 175 208.005 Kalça Dezartikülasyon protezi (Modüler) 5 yıl 3.522,00 178 208.300 Kalça/Hemipelvektomi Soket Değişimi 2 yıl 669,00 179 208.301 Kalça Protezi (Modüler-çocuk) 4.528,00

5-75 Kat Fark Erken Tanı ve Tedavi Maliyeti Geç Tanı ve Tedavi Maliyeti 5-75 Kat Fark

ÖZET Kalça ekleminin bozuk gelişimi Dinamik bir hastalık gelişim süreci 10-15/1000 canlı doğum (15000-20000 bebek yıl) Kalçada dejeneratif eklem hastalığı (koksartroz) riski Erken tanı, erken ve uygun tedavi ! Geç tanı ve geç (hiç) tedavi = Tıbbi ve sosyal sorunlar, tedavi maliyetlerinde artış

Tedavi Edilmemiş Kalça Displazisinin Anatomik ve İşlevsel Etkileri

KALÇA EKLEMİ omurga ve alt ekstremitelerin bileşkesinde büyük kas gruplarının etkidiği bir eklemdir

kalça eklemleri ve pelvis omurga (bel*) alt ekstremite (diz*) KALÇA DİSPLAZİLİ HASTADA ANATOMİK ve İŞLEVSEL OLARAK ETKİLENEN BÖLGELER kalça eklemleri ve pelvis omurga (bel*) alt ekstremite (diz*)

Displazi (Kötü Gelişmiş)

sublüksasyon (yarı çıkık)

tam çıkık

Eklemdeki Etkilenim erken bozunma (artroz)

Displastik kalçada femoral şekil bozuklukları baş yuvarlaklığı bozulur baş yüksekliği azalır boyun kısalır cisimde dış çap azalır cisimde kanal transvers uzunluğu azalır cisimde korteks kalınlığı azalır anteversiyon artar

DOĞUM KANALI DEĞİŞİKLİKLERİ Pelvik girim dar Pelvik çıkım geniş Antropoid doğum kanalı insidansı GKD %72,5 Kontrol %38,1 özellikle iki taraflı tam çıkıklarda erişkin dönemde zor doğum ihtimalini de arttıran şekil bozuklukları gelişir Antropoid pelvis zor doğum ihtimalini arttırır

Ağırlık Merkezi Çizgisi Yan Görünümü

Kalçada Etkin Kas Vektörleri

kalça eklemi ve hareket merkezi yukarı ve arkaya yer değiştirir

OMURGA DEĞİŞİKLİKLERİ Omurgada normal eğiklikler bozulur Normal olmayan eğilmeler başlar Tek taraflı tam çıkıklarda: Özellikle lomber bölgede yana eğiklik Çift taraflılarda: Lomber lordozda artış Tümünde: Bel ağrısı sendromu Artmış omurga ve disk bozunmasına bağlı

ALT EKSTREMİTEDE En belirgin olarak diz etkilenir Aynı taraf dizde valgus dizilim bozukluğu olur Nedeni medial femoral kondil hiperplazisidir Patellofemoral oluk sığdır Olguların çoğunda kalçadan önce diz ağrısı başlar

YÜRÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLER Tam tek taraflı çıkıklarda boy eşitsizliği ve kas dengesizliklerine bağlı yürüme bozulur ve yürümedeki enerji harcaması artar

Genel Sağlık Puanı Etkileri DDH 42 55 61 44 65 80 GKD li kişiler kendilerini ülke ortalamasının yarısı kadar sağlıklı bulmaktadırlar

GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ en uygun zaman ve biçimde tedavi edilmediğinde kişisel ve toplumsal bir sağlık sorunudur Önlenebilir!