MERS-CoV Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus Doç Dr Nefİse öztoprak Antalya eğİtİm ve araştirma hastanesİ Enfeksİyon hastaliklari ve klİnİk mİkrobİyolojİ klİnİğİ

MERS-CoV Öyküsü…. İlk Olgu: Haziran 2012 Suudi Arabistan Pnömoni ve akut böbrek yetmezliği- Ex Balgamda MERS-CoV izole edildi II. Olgu: Haziran 2012 Katar (Suudi Arabistan’a seyahat öyküsü var) Akut respiratuvar sendrom ve akut böbrek yetmezliği

MERS-CoV Öyküsü…. Ekim-Kasım 2012 Riyad-Suudi Arabistan aynı aileden 4 kişi Nisan 2012’de Jordan’da pnömoni tanısıyla takip edilen 11 hasta (8’i sağlık çalışanı) geriye dönük incelendiğinde MERS-CoV (+) Bu hastalardan 2’si ex: biri pnömoni+perikardit; diğeri pnömoni+ DIC

MERS-CoV Öyküsü…. Ocak 2013 Suudi Arabistan ve Pakistan’ı ziyaret eden bir İngilizde ağır respiratuvar hastalık mg. MERS-CoV ve H1N1 pozitif Mart 2013’te ex Şubat 2013’te bu hastanın oğlu (altta yatan hastalığı da var) MERS-CoV enfeksiyonu nedeniyle ex Başka bir aile bireyi MERS-CoV (+) ancak hafif hastalık mg İNSANDAN İNSANA BULAŞ ???

MERS-CoV Öyküsü…. Mart 2013 Abu Dhabi, BAE 73 yaşında multiple myelom hastası MERS-CoV pnömonisi ARDS ve septik şok ile Münih Almanya’da ex Nisan 2013 Al-Hasa Suudi Arabistan 23 konfirme ve 11 olası vaka Tüm vakalar insandan insana bulaş şeklinde Mayıs 2013 Al-Hasa Suudi Arabistan 5 vaka (iki vaka aynı odayı paylaşmış)

MERS-CoV Öyküsü…. Mayıs 2013 Fransa 2 vaka Suudi Arabistan seyahatinden dönen bir kişi ve onunla aynı odayı paylaşan diğer kişi- her ikisin de immünyetmezlik var Bu hastalara bakım veren ve kişisel koruma önlemlerini almamalarına rağmen 100 sağlık çalışanında sekonder geçiş yok Mayıs 2013 Tunus’ta 3 vaka (aynı aileden) İndex vaka ex, iki oğlu yaşıyor (birinin riskli bölgeye seyahati var) Mayıs 2013 İtalya 3 vaka İndex vakanın Jordan seyahati var, diğer ikisinin yakın teması var

Epidemiyolojik Sonuç İnsandan insana damlacık ve temas ile bulaş mümkün Henüz bir pandemi söz konusu değil Virüsün patojenitesi yüksek

CORONAVİRÜSLER İnsanlarda etken olan Coronavirüsler (Soğuk algınlığı) HCoV-229E HCoV-OC43 HCoV-NL63 HKU1-CoV SARS-CoV (2003) MERS-CoV (Haziran-Eylül) 2012) (Solunum yetmezliği) Coronavirüsler ülkemizde de insanlarda dolaşımda olan HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV alt tipleri ile çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir. Ancak SARS Coronavirüs’ün (SARS-CoV) sebep olduğu SARS (Şiddetli Akut Solunum Yetmezliği Sendromu) gibi, çok daha ciddi solunum yolu hastalıklarına da sebep olabilmektedirler. SARS-CoV 21. Yüzyılın ilk uluslar arası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmıştı ve yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştu. Yaklaşık 10 yıl sonra Coronavirüs ailesinden, daha önceden insan ya da hayvanlarda tespit edilmemiş olan MERS-CoV Eylül 2012'de insanlarda ilk defa tanımlanmıştır. SARS Coronavirüsü ile uzaktan bağlantılı olmasına rağmen, yaşanmış olan SARS tecrübesinden ötürü endişe oluşturmuştur.

MERS-CoV Virüsün kaynağı Bulaş yolu Kuluçka dönemi Bulaştırıcılık süresi 03.06.2013 tarihi itibariyle MERS-CoV, SARS’tan farklı olarak kolaylıkla veya sürekli olarak insanlar arasında yayılmamaktadır. Virüsün halen hayvan kaynaklı olduğu öne sürülmektedir. 2013’te tespit edilen küme vakalar kısıtlı ve devamlı olmayan bir insandan insana bulaşma yolunun olduğunu göstermiştir. Henüz virüsün kaynağı, bulaş yolu, kuluçka dönemi ve bulaştırıcılık süresi bilinmemektedir.

MERS-CoV (03.06.2013 itibariyle) 03 Haziran 2013 itibarı ile dünya genelinde MERS-CoV sebebiyle hastalandığı laboratuarlarca doğrulanmış vakaların ülkelerine göre sayıları tabloda sunulmuştur.

9 Temmuz 2013 WHO Update MERS-CoV konfirme edilmiş vaka sayısı: 80 Nisan 2012’den itibaren MERS-CoV konfirme edilmiş vaka sayısı: 80 Ex olan vaka sayısı: 45 (%56) Erkek cinsiyet:75 (%65) Ortalama yaş: 51 (14 ay-94 yaş)

9 Temmuz 2013 WHO Update Etkilenen Ülkeler Orta Doğu Jordan Katar Suudi Arabistan Birleşik Arap Emirlikleri Avrupa Fransa Almanya İngiltere İtalya Kuzey Afrika Tunus Türkiye’de konfirme edilmiş vaka yok !!!

Ülkemizde Yürütülen Çalışmalar Yeni Coronavirüs Bilim Kurulu (Ekim 2012) Grip Bilim Kurulu (Nisan 2013) 03.06.2013 tarihi itibariyle 112 olası vaka   Ülkemizde MERS-CoV’e yönelik olarak Ekim 2012’de “Yeni Coronavirüs Bilim Kurulu” oluşturulmuş ve alınan kararlar doğrultusunda çalışmalara başlanmıştır. Nisan 2013’de toplanan “Grip Bilim Kurulu” kararları ile çalışmalar yürütülmeye devam edilmektedir. Olası vakalardan numune çalışılmaktadır. 03 Haziran 2013 tarihi itibariyle ülkemizde MERS-CoV açısından şüpheli bulunan 112 vaka için yapılan laboratuvar çalışmaları sonucunda MERS-CoV tespit edilen vakamız olmamıştır.

Vaka Tanımları MERS-CoV olası vaka tanımı: MERS-CoV kesin vaka tanımı: Akut ciddi solunum yetmezliği ve/veya akciğer infiltrasyonları olan ve son 10 gün* içerisinde vaka görülen ülkelere seyahat öyküsü bulunan vakalar *27 Haziran WHO Update: 14 güne çıkarıldı !! MERS-CoV kesin vaka tanımı: Olası vaka tanımına uyan olgulardan laboratuvar yöntemlerle yeni coronavirüs saptanan olgular Ülkemizde uyguladığımız MERS-CoV vaka tanımları sunulmuştur.

9 Temmuz 2013 WHO Update Probable Case A person with a febrile acute respiratory illness with clinical, radiological, or histopathological evidence of pulmonary parenchymal disease (e.g. pneumonia or Acute Respiratory Distress Syndrome) AND Testing for MERS-CoV is unavailable or negative on a single inadequate specimen1 AND The patient has a direct epidemiologic-link with a confirmed MERS-CoV case2. A person with a febrile acute respiratory illness with clinical, radiological, or histopathological evidence of pulmonary parenchymal disease (e.g. pneumonia or Acute Respiratory Distress Syndrome) AND An inconclusive MERS-CoV laboratory test (that is, a positive screening test without confirmation)3 AND A resident of or traveler to Middle Eastern countries where MERS-CoV virus is believed to be circulating in the 14 days before onset of illness. A person with an acute febrile respiratory illness of any severity AND An inconclusive MERS-CoV laboratory test (that is, a positive screening test without confirmation)3 AND The patient has a direct epidemiologic-link with a confirmed MERS-CoV case2.

Olası Vaka Tespit Edildiğinde Klinisyen olası vaka ile karşılaştığında MERS-CoV Olası Vaka Bilgi ve Laboratuvar İstem Formunu 3 nüsha halinde düzenleyip imzalar ve HSM’ne uygun olarak alınan numune ile birlikte iletilir HSM, formlardan birini HSM’de tutar, birini numune ile birlikte uygun koşullarda Referans Laboratuvarına iletir diğerini de THSK Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı’na fax ya da e-mail ile iletir. İl Temas Noktası: HSM tarafından doldurulacaktır THSK Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı: bulasicihdb@thsk.gov.tr Fax: 0 312 432 29 94 Olası vaka tespit edildiğinde yapılması gerekenler sunulmuştur.

Örnek Alımı ve Taşınması Alt solunum yolu örnekleri = Trakeal aspirat, bronkoalveolar lavaj, plevral sıvı Steril, vida kapaklı ve sızdırmaz kaplara 2-3 ml alınmalıdır. Alındıktan hemen sonra buzdolabında (2-8 derece arası) muhafaza edilmeli ve en fazla 72 saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Eğer ulaştırma süresi 72 saati geçerse, -70 derecede muhafaza edilmeli ve kuru buz ile gönderilmelidir. Üst solunum yolu örnekleri = Boğaz - burun sürüntüsü, nazofaringeal sürüntü Alt solunum yolu örnekleri alınamadığı durumlarda alınabilir Viral taşıyıcı ortamlarda (virocult veya benzeri) gönderilmelidir. Viral taşıma vasatı Halk Sağlığı Müdürlüklerinden temin edilecektir Başka bir viral taşıyıcı ortam kullanılması söz konusu ise laboratuvar ile temasa geçilmelidir. Örneklerin uygun koşullarda ve sürede ulaştırılmalıdır Örneklerin alımında alt solunum yolu örnekleri tercih edilir. Alınamadığı durumlarda boğaz - burun sürüntüsü örnekleri alınır. Örnekler ile birlikte mutlaka vaka bilgi formu da doldurulmalıdır. Taşıma Halk Sağlığı Müdürlüklerinden alınan viral taşıyıcı ortamlarda, soğuk zincir ve biyogüvenlik koşulları sağlanarak yapılır. Örneklerin tercihen vakanın semptomları başladıktan sonraki 3 gün içerisinde alınması çok önemlidir. Örnekler viral taşıma vasatı içerisinde 2-8 santigrat derece arasında (yeterli buz aküleri bunu sağlar) en fazla 72 saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Bu sürede taşınamayan örnekler -70 santigrat derecede saklanmalıdır. Eksiksiz olarak doldurulan form koruyucu zarf içerisine yerleştirilerek numunelerin içine konulduğu taşıyıcı kabın dış yüzüne yapıştırılarak gönderilmeli ve ayrıca kabın üzerine örnekten hangi çalışmanın yapılacağı kısaca (Coronavirüs) belirtilmelidir.

Örnek Alımı ve Taşınması Örnekler ile birlikte mutlaka vaka bilgi formu da doldurulmalıdır. Taşıma Halk Sağlığı Müdürlüklerinden alınan viral taşıyıcı ortamlarda, soğuk zincir ve biyogüvenlik koşulları sağlanarak yapılır. Örneklerin tercihen vakanın semptomları başladıktan sonraki 3 gün içerisinde alınması çok önemlidir. Eksiksiz olarak doldurulan form koruyucu zarf içerisine yerleştirilerek numunelerin içine konulduğu taşıyıcı kabın dış yüzüne yapıştırılarak gönderilmeli ve ayrıca kabın üzerine örnekten hangi çalışmanın yapılacağı kısaca (Coronavirüs) belirtilmelidir.

Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler İmmün sistemi baskılanmış kişilerde atipik semptomlar görülebilir Hastalık hafif semptomlarla da seyredebilir Vakaların hepsinde solunum yolu hastalığı, hastalığın bir parçası olarak ortaya çıkmıştır ve vakaların çoğunluğunda hastaneye yatış gerektiren şiddetli akut solunum yolu hastalığı ortaya çıkmıştır. Bildirilen klinik özellikler: ARDS, hemodiyaliz gerektiren böbrek yetmezliği, koagülopati ve perikardit’dir. Bir çok hastada ishal dahil olmak üzere GİS semptomları da görülmüştür. İmmün sistemi baskılanmış; ateşi, diyaresi ve karın ağrısı olan bir hastada başlangıçta solunum yolu semptomları görülmemiş ve pnömoni durumu bir radyografi ile tesadüfen saptanmıştır: Vakalar immün sistemi baskılanmış kişilerde atipik semptomlar taşıyabilmektedir. Hastalık kendisini hafif semptomlarla da gösterebilmektedir.

Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler Olası vakalardan alt solunum yolu örnekleri alınmalıdır. Genel toplumda sürekli bulaş olduğuna dair bir kanıt yok Hastanelerde enfeksiyon kontrol önlemleri uygulanmalı (standart, temas ve solunum izolasyonu) Fransa’daki vakalardan birinin nazofarengeal örneği MERS-CoV negatifken bronkoalveoler lavaj örneğinde MERS-CoV tespit edilmiştir. Mümkün olduğunda olası vakalardan alt solunum yolu örnekleri alınmalıdır. 03.06.2013 tarihi itibariyle tüm vaka kümeleri aile ya da sağlık kuruluşundadır. Bu kümelerin en az birkaçında insandan insana bulaşma meydana gelmiştir ancak bulaşmanın kesin yolu bilinmemektedir: Şu ana kadar bu kümelerin dışında genel toplumda sürekli bir bulaşma olduğuna dair bir kanıt yoktur. Hastanelerde enfeksiyon kontrol önlemlerinin titizlikle uygulanması çok önemlidir.

Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler Altta yatan tıbbi durumlara bağlı artan duyarlılık, bulaşta rol oynayabilir Henüz belirlenmemiş olan enfeksiyon kaynağı Orta Doğu’da geniş bir alanda halen aktif Virüsün patojenitesi yüksek Henüz MERS-CoV’a özel tedavi yok Ko-morbiditeleri olan çok sayıda vakaların bulunması: Altta yatan tıbbi durumlara bağlı artan duyarlılığın, bulaşmada rol oynayabileceği düşünülmektedir. Son bildirilen vakalar göstermektedir ki: Henüz belirlenmemiş olan enfeksiyon kaynağı Orta Doğu’da geniş bir alanda halen aktiftir. 03.06.2013 tarihi itibariyle tespit edilen 53 vakanın 30’u hayatını kaybetmiştir: Virüsün patojenitesi yüksektir. Henüz MERS-CoV’a özel tedavi yoktur.

İlginiz için Teşekkürler