Makale İnceleme Soruları

Konu Öğrenciler, sınıfta ele alınacak bilimsel makale hakkında derinlikli bir okuma çalışması yapacaklardır. Aşağıda verilen sorular eşliğinde makale okunacak ve notlar alınacaktır.

Gerekçe Derinlemesine okuma ve nitelikli yazma, sürece dayanan, aşamalı çalışmalardır. Bazı metinleri algılayabilmek için daha fazla zaman ayırıp çaba harcama ihtiyacı duyulabilir. Bu tür metinleri okurken bazı cümlelerin altını çizmek, notlar almak, sorular sormak ve bazı yerleri tekrar okumak gerekir. İyi yazı yazabilmek, öncelikle derinlikli okuma yapabilmek, yazı üzerinde çalışmak ve yazdıklarımızı daha sonra kontrol etmekle mümkündür.

Yöntem Öğrenciler, aşağıda verilen sorular eşliğinde makaleyi okuyup gerekli gördükleri yerlerde notlar almalı, dersteki tartışmalara aldıkları notlarla katılmalıdır.

Sorular Yazarı Makalenin yazarı kim? Araştırıp kendisinden kısaca söz edelim.

Makalenin Türü, Tarihçesi ve Mecrası Hangi türe giriyor? (Bilimsel veya popüler bir dergide yayımlanmış, kitap bölümü, vb.) İlk kez yayımlanmadıysa daha önce nerede, ne zaman yayımlanmış? Çeviri mi? Çeviriyse kim çevirmiş? Yayımlandığı mecra ciddi ve saygın mı? Yayımlayan kurum nasıl biliniyor?

Görünüşü Makale kaç sayfa? Alt bölümlere ayrılmış mı? Kaç alt bölüm var? Bunlar adlandırılmış mı? Alt bölümler numaralanmış ya da başlıklandırılmışsa bunun bir mantığı ve düzeni var mı? Görsel özellikleri hakkında ne söyleyebilirsiniz? (Sayfa düzeni, dizgisi, fontların, fotoların, tabloların sunuluşu, vb.)

Kaynak Kullanımı Kaynaklar ne şekilde sunuluyor? (Dipnot, sonnot ya da metin içinde kaynakçaya gönderme yapma yöntemiyle, vb.) Kaynakların künye bilgileri düzgün ve tutarlı şekilde yazılmış mı? Kaç farklı kaynak kullanılmış? Kaynakların türleri hakkında ne söyleyebiliriz? Adı geçen kaynaklar kaynakçada birebir belirtiliyor mu? Metinde belirtilip kaynakçada olmayan ya da kaynakçada olup metinde belirtilmeyen kaynaklar bulunuyorsa, bunun bir nedeni var mı?

Özet, aktarma ve alıntı cümleleri doğru yerde ve dengeli kullanılmış mı? Kaynak belirtilmesi gerektiği halde belirtilmeyen yerler var mı? Alıntılar gereğinden az ya da fazla mı? Gereksiz yere uzatılan alıntı var mı? Aşırı kullanılan kaynak var mı? Özgün cümlelerin sadece bir kısmının alındığı alıntıların işlevi nedir? Makalenin künye bilgisini bir kaynakçada yer alacak şekilde yazalım.

İçeriği ve Düzenlenişi Makalenin konusunu, tezini ve vardığı sonucu bir-iki cümleyle özetleyelim. Makalenin nasıl bir okur kitlesine hitap ettiğini söyleyebiliriz? (Üniversite öğrencileri, lise düzeyi, konunun uzmanları, her türlü meraklı okur, vb.) Ele alınan konular peş peşe, alt alta sıralanmış mı, yoksa metnin bir mantığı, akışı, bütünlüğü ve sürekliliği var mı?

Yazar düşüncelerini anlaşılabilecek şekilde ifade ediyor mu Yazar düşüncelerini anlaşılabilecek şekilde ifade ediyor mu? Gereksiz ölçüde uzun, dolambaçlı cümleler var mı? Önemli gramer, imla ve noktalama hataları mevcut mu? Makale vaat ettiklerini yerine getiriyor mu? Önemli anlam boşlukları, yanıtsız sorular var mı? Özgün ve ikna edici mi? Makaleyi 5-6 anahtar sözcükle temsil etmek istersek hangi sözcükleri seçeriz?

Giriş ve sonuç kısımları beklentileri karşılayacak nitelikte mi? Yazar düşüncelerini nesnel biçimde sunuyor mu? Başkalarının görüşlerine, karşıt görüşlere yer veriyor mu? Görüşlerini ifade etme tarzı benmerkezci mi? Düşünce tekrarına rastlıyor muyuz? Yazarın üslubu nasıl? (Mesafeli, esprili, ironik, vb.)

Tepkilerimiz Makalede bilmediğimiz sözcükler geçiyor mu? Varsa anlamlarını araştıralım. Makale, düşüncelerimizde bir fark yarattı mı? Hangi konuda? Zihnimizde yeni sorular doğurdu mu? Yazara hangi soruları yöneltmek isterdik? Yazara yöneltmeyi düşündüğünüz temel bir eleştiri var mı?