Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu; faaliyet dönemi içinde geri ödenmesi gereken yabancı kaynakları kapsar. Kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu; malî borçlar, ticari borçlar, diğer borçlar, alınan avanslar, yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri, ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları, gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları ile diğer yabancı kaynaklar hesap gruplarına ayrılır.

303- İŞLETMELER ARASI MALİ BORÇLAR HESABI İşletmeler arası malî borçlar hesabı, aynı idareye bağlı olarak faaliyet gösteren işletmelerin mevzuatları gereği birbirlerine olan kısa vadeli malî borçlar ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki işletmeler arası malî borçlar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır.

32- TİCARİ BORÇLAR Ticari borçlar hesap grubu; işletmenin ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan borçlarının izlenmesi için kullanılır. Ticari borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur: 320 Satıcılar Hesabı 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 329 Diğer Ticari Borçlar Hesabı

320- SATICILAR HESABI Satıcılar hesabı, işletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan ticari borçlarının izlenmesi için kullanılır. Örnek; İşletme Müdürlüğü tarafından veresiyeli olarak kırtasiye malzemesi alımı,

Örnek; İşletme Müdürlüğünde ki nakit yetersizliği nedeniyle zamanında ödenemeyen borç için yapılan anlaşma gereği borç için faiz tahakkuk ettirilmesi, Örnek; Borcun faizi ile birlikte ödenmesi,

Örnek; 1 USD=1,8 TL den borçlanma suretiyle 12 Örnek; 1 USD=1,8 TL den borçlanma suretiyle 12.000 USD ye Makine alınması,

Envanter döneminde 1 USD=1,9 TL olması, Ödeme zamanında 1 USD=1,7 TL olması,

326- ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI Alınan depozito ve teminatlar hesabı, üçüncü kişilerin belli bir işi yapmalarını, aldıkları bir değeri geri vermelerini sağlamak amacıyla ve belli sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın karşılığı olarak alınan depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. Örnek;Temizlik ihalesi için 80.000.-TL geçici teminat alınmıştır.

Örnek; Geçici teminat alındığı gün iade edilmiştir. Örnek;Zaman aşımına uğrayan teminat gelir kaydedilmiştir.

335- PERSONELE BORÇLAR HESABI Personele borçlar hesabı, işletmenin personeline olan ücret, ikramiye gibi borçlarının izlenmesi için kullanılır. Örnek; Banka ekstresinden personele ödenmesi gereken yolluk ödemesinin hesap hatası nedeniyle ödenmediğinin anlaşılması,

Örnek; Nakit yetersizliği nedeniyle tahakkuk eden işçi ücretinin ödenememesi, Örnek; Tahakkuk eden işçi ücretinin ödenmesi,

336- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR HESABI Diğer çeşitli borçlar hesabı, ticari olmayıp yukarıdaki hesaplardan hiçbirinin kapsamına alınamayan öğrenci hakkı, kira borçları, faiz borçları, mahiyeti tespit edilemeyen tutarlar ile emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarlar gibi çeşitli borçların izlenmesi için kullanılır.

Örnek; Dönem sonunda 393 nolu hesabın büyük defter görünümü aşağıdaki gibidir, 393 MERKEZ VE ŞUBELER CARİ HESABI 15.000 14.000 18.000 22.000 27.000

Dönem sonunda yapılacak muhasebe kaydı; Örnek; Banka ekstresinden hesaplarımızda mahiyeti tespit edilemeyen tutar bulunması,

Söz konusu tutarın ihaleye katılmak için gerekli olan geçici teminat olduğunun anlaşılması, Söz konusu tutarın mahiyetinin anlaşılamamasından gelir kaydedilmesi,

340- ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI Alınan sipariş avansları hesabı, işletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarların izlenmesi için kullanılır. Örnek; Banka ekstresinden ilgili firmalara ait belge bedellerine ait olan tutarların yatırıldığının anlaşılması,

Belgelerin teslim edilmesi,

360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler hesap grubu; işletmenin sorumlu veya mükellef sıfatıyla ödeyeceği vergi, resim, harç, kesinti, sigorta primi, sendika aidatları, icra taksitleri ile sosyal güvenlik kurumları ve diğer kamu idareleri adına tahsil edilen tutar veya paylar ile benzeri borçların izlenmesi için kullanılır. Örnek; Başka bir ile atanan personele sürekli görev yolluğunun ödenmesi,

Örnek; Saymanlığa vekalet eden personele vekalet aylığı ile zam ve tazminatların ödenmesi, Örnek; Mahsup edilen vergilerin Vergi Dairesine ödenmesi,

361- ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI Ödenecek vergi ve fonlar hesabı, işletmenin ekonomik faaliyetlerde bulunmasının sonucu ilgili malî mevzuat uyarınca mükellef veya sorumlu sıfatıyla kendisine, personeline veya üçüncü kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken vergi, resim, harç ve fonların izlenmesi için kullanılır.

Örnek; Merkez İşletme Müdürlüğünün 7. ay maş ödemesi, Kesintinin SGY’ya ödenmesi,

362- ÖDENECEK DÖNER S. YÜKÜMLÜLÜKLERİ HESABI Ödenecek döner sermaye yükümlülükleri hesabı, döner sermayeli işletmelerce genel bütçeye aktarılacak tutarlar, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu payı, idare masraflarına katılma payı, amortisman payı, kâr payı, merkez hissesi gibi Hazineye veya ilgili idareye ödenecek gelir ve payların izlenmesi için kullanılır.

Örnek; Merkez İşletme Müdürlüğü tarafından 2012 Yılı gelirleri üzerinden Çocuk Esirgeme Kurumu Payını tahakkuk ettirmesi, Payın ödenmesi,

367- KATMA DEĞER VERGİSİ TEVFİKATI HESABI Katma değer vergisi tevkifatları hesabı, ilgili mevzuat gereğince, inşaat taahhüt işleri, temizlik hizmetleri, özel güvenlik hizmetleri, makine, teçhizat ve demirbaşlara ait bakım ve onarım hizmetleri, personele verilen yemek servisi, danışmanlık ve denetim hizmetleri alımlarına ait bedel üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tevkifat tutarlarının izlenmesi için kullanılır.

Örnek; Araç Kiralama işi için hakediş ödemesinin yapılması, Kesilen vergileri vergi dairesine ödenmesi,

380- GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI Gelecek aylara ait gelirler hesabı, gelecek aylara ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait olan kısımlarının izlenmesi için kullanılır. Örnek; Döner Sermaye İşletmesi tarafından 01.02.2014 tarihinde işletme çay ocağının aylık 750,00 TL’den 8 aylık kiraya verilmesi ve kira bedelinin peşin tahsil edilmesi.

Bir sonraki ay yapılacak muhasebe kaydı.

381- GİDER TAHAKKUKLARI HESABI Gider tahakkukları hesabı, gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlenmesi için kullanılır. Örnek; Döner Sermaye İşletmesinden maaş alan memurların maaşı 54.000 TL olarak tahakkuk ettirilmiştir.

Örnek; Tahakkuk eden giderin ödenmesi.

391- HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI Hesaplanan katma değer vergisi hesabı, teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

Örnek; Kayıtlı değeri 92. 000 TL, Birikmiş Amortismanı 14 Örnek; Kayıtlı değeri 92.000 TL, Birikmiş Amortismanı 14.000 TL ve Yeniden Değerleme Farkı 8.000 TL olan bina KDV hariç 64.000 TL ye satılmıştır.

Örnek; Ekim ayı sonunda işletmeye ait 191 İndirilecek KDV ve 391 Hesaplanan KDV hesaplarının büyük defter görünümü aşağıdaki gibidir. 191 İndirilecek KDV Hesabı 391 Hesaplanan KDV Hesabı 1.850 1.200 785 2.450 1.300 485

Bu verilere göre Ekim ayı sonunda yapılacak olan muhasebe kaydı; Örnek; Ekim ayı sonunda işletmeye ait 191 İndirilecek KDV ve 391 Hesaplanan KDV hesaplarının büyük defter görünümü aşağıdaki gibidir. 191 İndirilecek KDV Hesabı 391 Hesaplanan KDV Hesabı 2.450 300 1.850 1.200 785

Bu verilere göre Ekim ayı sonunda yapılacak olan muhasebe kaydı; Örnek; Ekim ayı sonunda işletmeye ait 190 Devreden KDV, 191 İndirilecek KDV ve 391 Hesaplanan KDV hesaplarının büyük defter görünümü aşağıdaki gibidir. 190 Devreden KDV 191 İndirilecek KDV 391 Hesaplanan KDV 2.450 300 3.500 1.500 1.850 1.200 785

Bu verilere göre Ekim ayı sonunda yapılacak olan muhasebe kaydı;