Yumurta ve Zekâ Gelişimi Prof.Dr.Mustafa TAYAR Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Bölümü

KABUĞUNU KIRAMAYAN YUMURTA Kümesten sofraya yumurtanın öyküsü

KABUĞUNU KIRAMAYAN YUMURTA Kümesten sofraya yumurtanın öyküsü

Beyin Gelişimi Embriyonun anne karnındaki gelişiminde 5. haftadan itibaren oluşan omurilikte çok süratli bir üretimle saniyede 5000 tane nöron(beyin hücresi) üretilmeye başlanır. Bu bölgede daha sonra beyin oluşur. Yeni doğmuş bir bebeğin beyni 400 gr’dır. Emekleme döneminde beynin ağırlığı 1.100 grama ulaşmaktadır. Beyin gelişiminin % 90’ını yaşamın ilk beş yılında tamamlamaktadır.

Sinir Sistemi hücresi NÖRON Ortalama 1.4 kg olan insan beyninde 100 milyara Yakın nöron vardır. Bu nöronların her biri komşu nöronla 1.000 - 500.000 arasında bağlantı noktası oluşturmaktadır. Kurulan bu bağlantıların kimyasal yapısı ve sayısı ne kadar fazla ise zihinsel gelişimde o oranda artmaktadır.

Beyin, vücudumuzun “gelişim ve yeniliklere açık” en önemli organıdır Beynin de, vücudumuzun diğer organları gibi antrenman yapmaya ve beslenmeye ihtiyacı vardır.

Beyin Beslenme İlişkisi Beyin vücut toplam ağırlığının % 2’si kadardır. Alınan oksijenin % 25’i beyine gider. Gıdaların % 20’sini beyin kullanır. Vücuttaki kanın % 15’ini beyin kullanır.

0-5 yaş döneminde proteinlerle dengeli beslenen çocukların zeka seviyeleri büyük ölçüde olumlu etkilenir.

Okuma azmi yüksek, okuduğunu anlayabilen, anladığını yorumlayabilen, yorumları ile kaliteli projeler ortaya koyabilen ve bu projeleri takım çalışması şeklinde uygulayabilen yüksek beyin gücüne sahip bireylerden oluşan bir toplumda, insanlar iyi yetişmiş, kendine güvenen ve başkalarına saygı ve sevgi duyan bir yapıda olacağından, bu toplumda YAŞAM KALİTESİ yüksek olacaktır.

Çocuklar için beslenme Besinsel çeşitlilik Gelişme için kaliteli protein Kalori dengesi Okul başarısı için kahvaltının önemi Yemek kültürü

Yumurtanın besleyici özelliği 6% Enerji 20% protein 53% esansiyel aa 30% Riboflavin 12% vitamin A 16% vitamin B12 12% folate 12% vitamin D 16% phosphorous 8% vitamin B6 34% Selenyum 8% Demir 8% Çinko 6% vitamin E İki yumurta= 155 kalori

Ülkemizde beslenme sorunları Protein-enerji yetersizliği: Beş yaşındaki çocukların yaklaşık olarak 1/6 sı kronik beslenme yetersizliği göstermekte; buna bağlı olarak % 8’ i olması gereken ağırlığın altındadır.

Bebek beslenmesi Barker Hipotezi: Düşük doğum ağırlığı ileri yaşlarda kronik hastalıkların (diabet, obezite, yüksek tansiyon ..) ortaya çıkma riskini arttırmaktadır. Anne adayının hayvansal proteinlerden eksik beslenmesi bebeğin düşük canlı ağrılıkta doğmasına neden olmaktadır. [Godfrey ve ark. 1996 BMJ 312, 410-4] “Egg good for your Egg .” Dr. David Barker, 23 September 2003

Kolin & cenin/ yenidoğan Kolin insanlar için dışarıdan alınması gerekli bir besin öğesidir. Erkekler için 550 mg/gün Kadınlar için 425 mg/gün miktarında alınmalıdır Hamilelik ve emzirme sırasında gereksinim artar. Kolin ilavesi Artırılmış yeni sinir hücresi Bellek merkezlerin formasyonu Programlı hücre ölümü azaltılması

YUMURTA KOLİN Yumurta bir kolin kaynağı olduğu kadar, düşük kalorisi ve protein kalitesi ile anne karnında ve doğum sonrası mükemmel bir gıdadır. Kolin, sinir iletiminde rolü olan asetil kolin için iyi bir Kaynaktır. Beyin gelişiminde önemli rol oynar

Bazı gıdaların kolin içeriği (mg/100g) Somon balığı 100 300 400 200 Karaciğer %2 yağlı süt Soya fasulyesi yumurta Tavuk karaciğeri Tavuk Brokoli Brokoli

Yaşam boyu sağlık faydaları Beslenme Doyurucu Kullanışlı YUMURTA Protein Kolin YUMURTA Protein Vit-Min YUMURTA Protein Vit-Min Lutein Doyurucu Düşük kalori YUMURTA Protein Kolin YUMURTA Protein Hayat Boyu

Yumurta Hakkında Tüketici Davranış ve Eğilimleri Ocak 2009 18 yaşının üstünde 1069 Bayan Yüzyüze Anket İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, Sivas

Ev Kadınlığı dışında uğraşısı bulunmayanlar 55.6 Çalışan Kadın 39,6 Ev kadınlığı ile birlikte ek iş yapanlar 4.8 Anket uygulanan bayanların %43,6’sı ilkokul veya daha düşük, %40,0’ı orta-lise %16,4’ü ise yüksek öğrenimlidir.

Ortalama Birey Sayısı (Adet) Ailedeki Birey Sayısı (Adet) Oran (%) Aile Başına Ortalama Birey Sayısı (Adet) 1-2 10.0 1.9 3-4 50.4 3.6 5-6 30.8 5.5 7+ 8.8 8.0 Toplam veya Ort 100.0 4.4

Tüketicilerin Yumurta İle İlgili Düşünceleri Doğru Yanlış Fikrim Yok Sindirimi Kolaydır 53.6 33.6 12.8 Hazırlanması Kolaydır 100.0 0.0 Yumurtalı yemekler ucuzdur 63.2 27.6 9.2 Yaşlılar çok yumurta yemelidir 12.0 76.4 11.6 Kışın yumurta iyi bir gıdadır 98.0 0.8 1.2 Çocuklar için yararlıdır 99.6 0.4 Yumurtanın kolesterolü yüksektir. 98.8

Ankete katılanların %58,8’i büyük, %26,0’ı orta, %1,2’si küçük yumurtayı tercih ederken, %14,0’u yumurta büyüklüğünün satın almada önemli olmadığını belirmişlerdir. Tüketiciler satın aldıkları yumurtanın markasına pek dikkat etmemektedirler (%81.2). Markaya önem verenlerin %8,5’ i düşük gelir, %57,5’i orta gelir ve 34.0’i ise yüksek gelir grubundandır.

“Üniversite öğrencilerinin Yumurta Tüketim Alışkanlıkları 2011-2012 Araştırma kapsamında 10 ayrı fakülteden sahip toplam 505 öğrenci ile görüşüldü. %51,1 Kız, % 48,9Erkek Sonuçlar “Haftada ne kadar yumurta tüketiyorsunuz? Kız % Erkek % Hiç Tüketmiyorum 14.3 10.1 1-3 Adet 62.8 37.2 4-6 Adet 17.4 29.6 7 ve üzeri 5.4 23.1

Yumurtanın anne sütünden sonra tüm besin öğelerini içeren tek gıda olduğunun bilinirliği Sonuç Evet 54.9 Hayır 45.1 “Ankete katılan öğrencilerin yarıya yakınının yumurtanın önemli bir gıda olduğunun farkında olmadığı, uygun bilinçlendirme yapılması ile tüketimin artacağı sonucuna varılmıştır”

Kabuğunu kıramayan yumurta

Bir yumurta hiçbir zaman elinize paketlenmeden ulaşmaz.

Yirmi dört saatlik bir üretim faaliyetinin sonucu üretilen bu gıda mutfağımıza kadar güvenle ulaşabilmesi için son derece dikkatle planlanmış bir ambalaj içinde sunulur.

Yumurtanın sarısı ve akı, tavuk vücudunda ayrı ayrı yerlerde üretilir Yumurtanın sarısı ve akı, tavuk vücudunda ayrı ayrı yerlerde üretilir. Sonra bu ürün yaklaşık on altı saat süren bir işlemle ambalajlanır.

Yumurtayı paketlemekle görevli olan bez, tavuğun vücudundaki bütün kalsiyum ve karbonat iyotlarını çekecek şekilde düzenlenmiştir. Öyle ki, tavuğun besininde kalsiyum eksildiği zaman, kabuğun hammaddesi olarak tavuk, kendi kemiklerini kullanır.

Öyle bir fabrika düşünün ki, tavuk kanı gibi pek de iştah açıcı olmayan bir maddeden hem yumurta sarısını hem yumurta akını hem de kabuğunu ayrı ayrı çıkarsın ve beş-on santimlik bir üretim şeridi içinde bütün bu işleri tek tek gerçekleştirdikten sonra kan ve dışkı gibi iki pisliğin içinden yumurta gibi tertemiz ve faydalı bir gıda üretsin.

Her yumurta kırışınızda, kabuğu atmadan önce ona uzun uzun bakın.