Öğretmen Nitelikleri Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 06532 Beytepe ANKARA e-Posta: sadi @ hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/

Neden Nitelikli Öğretmen? Değişen ve gelişen dünyada çağdaş yaşam düzeyine ulaşabilmek için okullarda iyi bir eğitimin veriliyor olması gerekmektedir. İnsanların etkili bir üretici olabilmelerini sağlamanın tek yolu eğitimdir. Ancak iyi bir eğitim verebilmek demek iyi öğrenciler yetiştirmek demektir. İyi öğrenci yetiştirmenin yolu ise iyi okullara sahip olmaktan geçer. İyi okullar için de iyi öğretmenlere gereksinim vardır.

Öğretmenin Nitelikleri Uzmanlık derecesi: Öğretmen çalıştığı alanı en üst düzeyde bilmelidir. Alanının uzmanı olmalıdır.

Öğretmenin Nitelikleri Öğretmenlik formasyonu: Öğretmen, öğretmenlik formasyonuna sahip olmalıdır yani öğretmeyi bilmelidir. Öğretmen: Öğrenme psikolojisi Gelişim psikolojisi Rehberlik ve ruh sağlığı Yöntem ve teknikler Ölçme ve değerlendirme, konularında bilgili olmalıdır

Öğretmenin Nitelikleri Sınıf Yönetimi: Öğretmen etkili sınıf yönetimi becerilerine sahip olmalıdır Sınıf yönetimin değişkenleri: öğrenci, öğretmen, ortam, okul, eğitim yönetimi ve çevre.

Öğretmenin Nitelikleri Öğretmenin hazır bulunuşluğu: Öğretmenin derse hazırlıklı gelmesi Öğretmenin sosyal ve psikolojik olarak hazır oluşu.

Öğretmenin Nitelikleri Öğretmenin etkili iletişim becerilerine sahip olması: Dili doğru ve etkili kullanabilmesi Sözlü-sözsüz iletişimi etkili bir şekilde uygulaması Beden dilinin kullanımı Yüz ifadeleri Jest ve mimikler.

Öğretmenin Nitelikleri Öğretmenin giyim kuşamı (görünüşü). Öğretmenin velilerle ilişkisi ve ilişkisinin düzeyi/yoğunluğu. Öğretmenin kişilik yapısı: Öğretmenin güvenilir bir kişilik yapısına sahip olması Adil olması Davranışlarında tutarlı olması Öğrencinin öğretmene güven duyması.

İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı Mesaj Kaynak Kodlama Kod Çözme Alıcı Ortak Yaşantı Alanı Dönüt

Sınıf içi İletişimde Öğretmen Sınıf içi iletişimi geliştirmek için bir öğretmenin; Konuşma yeteneğini geliştirmesi, Dersi iyi bir şekilde planlaması, Öğrenci ilgi ve yeteneklerini tanıması ve değerlendirmesi, Öğrencileri dikkatli dinleyebilme yeteneğine sahip olması, Öğrencilere söz hakkı tanıması, zorunludur.

Sınıf içi İletişimde Öğretmen (2) Öğrenme-öğretme sürecinin başarılı olması için öğretmen, öğrencilerle etkili bir iletişim kurmalıdır. Sınıf içinde öğretmen ve öğrenci arasında kurulan çift yönlü iletişim öğretmen tarafından verilen dönütlerin değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Bir Öğretmende Bulunması Gerekli Nitelikler (Beklentiler) Alanını bilmeli Öğretmeyi bilmeli Öğrenci psikolojisini bilmeli Rehberliği bilmeli Yönlendirici olabilmeli Planlı-programlı olmalı Sabırlı olmalı Otoriter olmalı Demokratik olmalı Dili etkili biçimde kullanmalı Etkili iletişim becerilerine sahip olmalı Dili sade ve anlaşılır olmalı Sınıf içerisinde ses tonunu ayarlayabilmeli Empati kurabilmeli Cesaretlendirici ve destekleyici olma Ölçülü davranabilmeli Giyim kuşamına dikkat etmeli Teknolojiyi yakından takip edebilmeli Güncel gelişmeleri takip etmeli Olaylara çok yönlü bakabilmeli Prensipleri olmalı Güçlü ve azimli olmalı İşini sevmeli Tiyotrocu kimliğine sahip olmalı Ulusal kültür ve değerlerine sahip olmalı Dakik olmalı Öğrencilerle birebir ilgilenebilmeli Öğrenci ile mesafeyi koruyabilmeli Öğrenciye saygılı olmalı Çevresine duyarlı olmalı Sosyal olmalı Fedakâr olmalı Mütevazi olmalı Ruh sağlığı sağlam olmalı Sempatik olmalı

Öğretmenlerden Neler Beklenmektedir? Eğitsel yöntem ve tekniklerini çeşitlendirebilmeleri, Kendilerini ve gerçekleştirdiklerini sürekli olarak geliştirmeleri gerektiğinin bilincinde olmaları, Öz değerlendirme yapabilmeleri, İşbirliği yapabilmeleri, Meslektaşlarla paylaşma yapabilmeleri, Öğrenenlerle iyi ilişkiler kurabilmeleri, Uzmanlarla işbirliği yapabilmeleri, Takım çalışması becerilerine sahip olmaları, Yüksek düzeyde güdülenmeye sahip olmaları, Eğitim-öğretim çalışmalarını iyileştirmeleri, Yönetim becerisine sahip olmaları, Gelişmeye karşı duyarlı olmaları, Değişim ile başa çıkma becerisine sahip olmaları.

Öğretmen Nitelikleri: Hedefler ve Beklentiler Bilim ve Teknoloji ile ilgili bir vizyona sahip olma Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yeterli olma, İnsanı ve insana özgü değerleri tanıma, Farklı bireysel ihtiyaçları karşılamaya yönelik ortamlar geliştirebilme, Mesleki heyecanını koruyabilme, Öğrencilerini güdüleyebilme, Yansıtıcı düşünmeyi benimseme ve uygulama, İşbirliği içinde düşünme ve problem çözebilme, Sosyal çevre oluşturabilme, Değişimi tanıma ve yönetebilme, Öğrenme yaşantılarını yönetebilme becerisine sahip olma.

MEB ve Öğretmen Nitelikleri Öğretmenlerin Niteliğini Artırmaya Yönelik Yapılan Çalışmalar Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Özel Alan Yeterlikleri Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG)

Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG) Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG), okul içinde ve dışında öğretmenlerin mesleki bilgi, beceri, değer ve tutumlarının gelişimini destekleyen, etkili öğrenme ve öğretme ortamları oluşturmada öğretmene destek sağlayan süreçler bütünü olarak tanımlanmaktadır.

Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG) ile, okul paydaşlarının tümünün öğrenmeyi öğrenmeleri ve yaşam boyu öğrenmenin hayata geçirilmesini sağlamaları amaçlanmaktadır.

Yeterlikler ve Yaşanan Zorluklar Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirmede sık sık gündeme gelen değişik uygulamalar Öğretmen atamalarında yaşanan farklı uygulamalar Standartlaşma konusunda sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Öğretmen yetiştirme ve atamalarda yaşanan farklı uygulamalar Eğitim Fakültelerinden mezun öğretmenler EF dışında bir kurumdan mezun olduğu halde öğretmen olarak atananlar EF dışında bir kurumdan mezun olup bir sertifika programını tamamlayarak öğretmenliğe atananlar

MEB ve OTMG Çalışmaları Okuldaki insan ve materyal kaynakları etkin biçimde kullanılarak öğretmenlerin mesleki gelişim ihtiyaçlarının okul ortamında karşılanması, Öğretmenlerin deneyimlerini paylaşmaları ve daha az deneyimli meslektaşlarına rehberlik etmeleri, Öğretmenlerin öğretme-öğrenme stratejileri ile ilgili yeni yaklaşımlar konusunda daha bilinçli duruma gelmeleri, Okulların gelişim planları doğrultusunda öğretmenlerin deneyim ve uzmanlığından yararlanılması.

Son Söz… Okullarımızın başarılı olmasını sağlamanın yollarından birisi mesleki açıdan yeterli öğretmenlere sahip olmaktan geçmektedir. Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri bu konuda bir temel oluşturmaktadır. Öğretmenlere bu yeterlikleri kazandırabilmek için de sürekli mesleği eğitim etkinlikleri hayata geçirilmelidir.

Başvuru Kaynakları Bilen, M. (1999). Plandan uygulamaya öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık. Bloom, B. S. (1979). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (Human characteristics and school learning). Çev. D. A. Özçelik). Ankara: Milli Eğitim Basımevi. Demirel, Özcan (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri: Öğretme sanatı (14. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2008). Öğretmen yeterlilikleri: Öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. [Çevrim-içi: http://otmg.meb.gov.tr/YetGenel.html, http://otmg.meb.gov.tr/YetOzel.html ve http://otmg.meb.gov.tr/Otmg.html] (Erişim tarihi: 1 Eylül 2009). Seferoğlu, S. Sadi (2009). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Seferoğlu, S. S. (2009). İyi bir öğretmenin nitelikleri: Cavit Binbaşıoğlu örneği. Bir Pedagog Olarak Cavit Binbaşıoğlu Sempozyumu Bildirileri (Yayıma hazırlayan: Hasan Güleryüz), ss. 43-49. Ankara: Özlem Yayınevi. Senemoğlu, Nuray (2009). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Teşekkürler!!! 