Kemal BAŞARAN Basketbol Antrenörü Antrenörün Prensipleri Kemal BAŞARAN Basketbol Antrenörü

GİRİŞ Yeni nesil antrenörlerinden biri olarak pek çok şey hedefliyor ve bu konuda hedeflerimize ulaşmamız için gelişmemiz gerektiğinide biliyoruz.Federasyonumuzun açtığı 11 günlük E kategorisi ve 4’er günlük diğer kategorilerde bu gelişme sürecine hangi derecede sahip olabileceğimiz ise meçhul.Hak verirsiniz ki basketbol bilgisinin üst düzeyde olduğu bir coachun antrenmanlarına katılıp gözlem yapabilecek kaç tane antrenör var ki ülkemizde.Hoş kapılarını sonuna kadar açanlarıda meclisten ayrı tutuyoruz en nihayetinde.Ancak bir gerçek var ki bizim en büyük gelişme kaynağımız yine kendimiz olacağız.Hadi hayırlısı bakalım.

ANTRENÖR NEDİR? Antrenör bilgi birikimini iyi aktarabilen,bildiklerini oyuncularına iyi satabilen ve benimseten,işin teknik-taktik uygulamalarının yanında iyi bir gösterimci,iletişimci ve motivasyoncu gibi psikolojik kavramlarının da gelişmiş olduğu ve hükmedebilmeyi bilen,otorite kurmada başarılı olan ayrıca bünyesindekilere aidiyet olgusunu aşılayabilen niteliklere sahip olması gerektiğini düşünüyorum.

Antrenörün takım kimyasına uygun seçimler yapması gözlem ve sorunu bulma gibi pratik zekasının da üst seviyede olması hedeflerinin ve bu hedeflere gidecek yollarda kendinden emin bir görüntü çizmesi ve bunu hissettirebilmesi de antrenörün felsefesinde bulunması gereken kavramlar olduğunu düşünüyorum.

Antrenörün Prensipleri Antrenörün bahsedeceğimiz özelliklere sahip olması kişisel gelişimi açısından da olmazsa olmaz olacaktır.Peki bu değerler nelerdir?Önce ana başlık halinde maddesel olarak bu özelliklere belirtelim sonra kısaca açıklamalarını yapalım.

Özellikler Vizyon Misyon Etik Değerler Hedef Koymak Planlama Eyleme Geçme Yeteneği Değerlendirme Doğrular Adil Olma Ekip Fundemantal Dosyalama Takdir Etmek Kusur-Potansiyel Güç-Otorite Sevgi Aidiyet

Vizyon Gelecekte ne olmak istediğinizle ile ilgili bir kavramdır.Bir diğer deyişle hedefinizin,amacınızın,beklentileriniz ne olduğu ve bunlarla ilgili ne kadar kararlı olduğunuzla ilgili çok önemli ve olması gereken bir olgudur. Antrenör olarak işe başladığımız andan itibaren kaç zaman sonra nerede olmak istediğimiz,nelere ulaşmış olmamız gerektiği gibi kavramların yer aldığı ve bu soruların gerçekçilik payı ile yüzleşme cesaretinin olduğu önemli bir özelliktir.

Misyon Hedefe gitmek için bir amacın oluşturulmasıdır.Örneğin yaptığınız uzun süreli bir plan sonucunda ne kadar zaman sonra beklentilerinizin karşılığını alacağınız ve bu başarıya ne zaman sonra ulaşmayı amaçladığınız, planlı ve sistemli bir şekilde çalışmalarınızı yürütmek için kendinizi hazırladığınız bölümdür.

Etik Değerler Başarıyı giden yolda antrenör olarak sizin yapmanız gerektiğinize inandığınız doğru işlerin genel anlamına etik değerler diyoruz. Koyduğunuz hedefe ulaşmak için hangi yöntemleri uygulamanız gerektiği,nasıl bir şekilde yol haritası çizip uygulayacağınızı belirlediğiniz önemli bir özelliktir.

Hedef Koymak Öncelikle hedeflerinizi kısa-orta ve uzun vadede düşünün.Burada esas olan, koyduğunuz hedefin gerçekçi olması gerektiği zorunluluğudur. Ulaşılabilir hedefler koymanız sizi realitede tutacaktır.Bazen de ulaşılması basit ve kolay hedefler koyun ve bunlara ulaşınca biraz abartın.Koyulan hedefin gerçekçiliği ona ulaşmanız için gideceğiniz yolun netliği olmak zorundadır.Hedefleriniz sizin bir önceki koyduğunuz hedef ile mukayese edilebilir niteliklere sahip olmak zorundadır ki hatalardan ancak böyle ders çıkarılıp doğruyu bulmak için bize ışık olması gerekmektedir.

Planlama Koyulmuş olan hedefe nasıl ulaşacağımızı gösteren kendi antrenör bilgi birikimimiz ve felsefemizle hazırlanmış olan programdır. Takımınızın hangi dönemde nasıl bir çalışma yapacağı,hangi zaman dilimlerinde hem mental hem de fiziksel olarak hangi seviyede olması gerektiği gibi kuramların hazırlanması esastır.

Eyleme Geçme Yeteneği Önünüze koyduğunuz hedef ve düşüncelerinizi uygulama alanına gelince nasıl gerçekleştirebileceğinizin,dolayısı ile düşüncelerinizi gerçekleştirebilmenin olduğu yer olarak görmek zorunda olduğumuz çok önemli bir özelliktir.

Değerlendirme Belirli dönemler sonucunda kendinizi yaptığınız işi ve oyuncularınızın gelişimini göz önünde bulundurmanız,ölçmeniz ve belirli kıstasların geçerliliği olmuş ise çalışmalarınıza devam edeceğiniz bir nevi otokontrol yapmanız gereken özelliklerden birisidir. Burada zaman kavramı çok önemlidir.Periyodik olarak değerlendirmeler yapılmalı ve çalışmaların verimliliği,istenilen noktada olunup olunmadığı masaya yatırılmalıdır.

Doğrular Koyulan hedefe ulaşmak yani kazanmak için yapılması gereken doğrular olarak açıklayabiliriz. Hangi işlerin sizin takım kimyanıza uygun ve doğru olacağının tespitini yapmak ve bu rolleri takım kimyası içerisindeki bireylere aktarabilmek sizi ‘kazanan’ olmaya götürecek önemli bir özellik olacaktır.

Adil Olma Adil olmak bir antrenör için uygulaması zor olan ancak uygulanması zorunlu olan çok önemli bir kavramdır.Genellikle olumsuz giden süreçlerde adil olmak zorundayız.Herkese eşit davranabilmek,olumsuz yönde oyuncu grubu arasında duruşumuzla negatifsel etki oluşturmamak ve eşit davranmamızın esas olduğu özelliktir.

Ekip Rolleri bölmek,bir arada olabilmek, her şeyi kendinizin yapmaması demektir. Başarı için gerekli olan herkesin bulunduğu çatının içerisinde değerli ve önemli olduğunu hissetmesi ve anlayabilmesi ile olacaktır.Bu sebeple ekip olma ruhunu kuracak ,koruyacak ve ayakta tutacak olan büyük ölçüde antrenör olacaktır.

Fundemantal Basketbolda oyunculara aktarılması gereken ve basketbolun olmazsa olmazı olan bir kavramdır.Israrla çalışılmalı ve beş bölgenin de fundemantalına sahip olabilen oyuncu grubuna sahip olmak için usanmadan bu çalışmaların gerçekleştirilmesi gereken bölümdür.

Dosyalama Öncelikler belirlenip kendimize ait kriterlin oluşturulduğu ve bunların belirli bir süreç ile gözden geçirilip kayıt altına alınması gereken özelliktir. Bu bilgilerin değerlendirilmesi ve dolayısı ile antrenörün takım yapısını ve durumunu net olarak görebilmesi için bilgilerin var olması ve bu bilgiler ışığında takımdan beklentilerin artma olasılığının olacağı çok önemli bir kavramdır.

İletişim Anlatım,dinlemeyi bilmektir.İletişim konusunda antrenör olarak beceriniz takımınızın istekli yada isteksiz olması ile ilgili doğrudan etken ve etkili olan kavramdır. Bu sebeple oyuncularınızdan beklentilerinizi onlara iyi anlatabilmeli aynı şekilde onların sizden ve gelişimlerinden duyduğu beklentilerini dinleyebilmek gibi olgulara sahip olunması gereken özelliktir.

Gösterim Takımınızdan istediğiniz gerek teknik ve taktiksel gerekse mental şeyleri iyi gösterebilmek,ifade edebilmektir. Bunu çok iyi derecede yapabilen antrenörler olmak zorunda olduğumuz da asla unuutulmamalıdır.

Takdir Etmek Bir lider olarak oyuncularınızı yaptıkları iş sonucu onure etmek,teşvik etmek,önemli ve değerli olduklarını hissettirip onları yüceltmek gerektiğinin var olduğu özelliktir. Takdir etmek çok ciddi bir motivasyon aracıdır.

Kusur-Potansiyel İnsanların iyi yaptıkları işi değerlendirme gibi bir unsurumuz olmalı.Bu kavramlar liderlik vasıflarını geliştirecek en önemli etkenlerden biridir. Antrenör, oyuncularının kusurlarından ziyade potansiyellerini görebilmeli ve bu pozitif özellikleri geliştirebilmek adına çaba sarf etmelidir.

Güç-Otorite Otorite kazanılır.Güç alınır-satılır. Oyuncularınızın kişiliğine değil yaptığı olumlu yada olumsuz işlere tepki koymak ve bunu doğru olarak yaptırmak ‘otoriteyi’ kazandıracak ve oluşturacaktır. İplerin antrenörün elinde olması ‘her şeyi ben bilirim’ anlamına getirmemeli ve otorite yukarıda bahsettiğimiz kriterlerle elde edilmelidir.

Sevgi Tek üretken şey sevgidir. Sevgi göstermek her kapıyı açan anahtardır.Oyuncularınıza karşı sevginizi gösterin ancak bunu yaparken de ‘adil olmak’ zorundasınız.Bunu asla ve asla unutmayın..

Aidiyet Başarıya ulaşmak için oyuncu topluluğunuza bir şeyin parçası olduklarını hissettirmek zorundasınız. Başarıya ve kazanımlara ulaşmak için herkes değerli olduğunu ve birilerinin ondan beklentileri olduğunu bilmeleri gerektiğini anlamalılardır. Antrenörün felsefesinde bulunması gereken çok önemli bir kavramdır.

Kaynak - Çeşitli seminer notları - Kemal Başaran (İnegöl Basket dergisi)

TEŞEKKÜRLER Kemal BAŞARAN