Doç. Dr. Mehmet Ufuk Tutan Aile İşletmelerinde Genç Yöneticiler: Devredeceklerin ve Devralacakların Bakış Açıları Doç. Dr. Mehmet Ufuk Tutan Yaşar Üniversitesi, İktisat Bölümü, İzmir Nisan 2014

İki Alan Çalışması: İzmir’de 2012-2013 Yılları Odak Gruplar, Yüzyüze Görüşmeler ve Anketler Ege Otomotivciler Derneği: Şirket Sahipleri ile Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Orta ve Büyük Ölçekli Aile Şirketleri: Genç Kuşak ile

Ege Otomotivciler Derneği (EGOD) Çalışması «Kurumsallık ve Devir, Şu An İçin Sadece İleriye Dönük Fikir Olarak İsteklerimizde Var» EGOD Üyesi Bir İş Yeri Sahibi

EGOD Alan Çalışması Çalışmaya halen aktif çalışan EGOD üyesi firmaların yarısı katılmış Firmaların çoğu orta büyüklükte aile işletmeleri Firmaların yaş ortalaması 25 yıl Firma sahiplerinin ortalama görev süresi 22 yıl Firma sahipleri ağırlıkla 55-65 yaş aralığında Büyük çoğunluğunda birinci nesil işin başında Büyük çoğunluğu ikinci nesille birarada çalışılıyor

EGOD Alan Çalışması İşletme sahiplerinin büyük bir bölümü, işletmenin amacını-vizyonunu, görev tanımlarını ve organizasyon şemaları ile beraber terfileri, yetki, görev dağılımlarını ve her çalışanın belirlenmiş maaşı gibi konularda kuramsallaşma adına bazı adımlar atmışlar Firma sahiplerinin büyük çoğunluğu, firmayı profesyonel yöneticilere devretme ve ileride de devredilmesi konusunda istekli değiller. Çünkü… Profesyoneller, «işin sahibi gibi olamaz; Aileyi, firmanın piyasadaki yerini hiçbir zaman anlayamaz; Çocuklar için yaptık onlar başa geçsin» gibi nedenler öne çıkıyor.

EGOD Alan Çalışması Firma sahiplerinin çocuklarına iş devri konusunda şartları olduğu anlaşılıyor: Üniversite mezunu ve bazıları yüksek lisans eğitimini tamamlamış genç kuşağa işi öğreninceye kadar işleri devretmeyeceklerini ifade ediyorlar Bu devir için herhangi bir kriterin, şartın veya zaman diliminin nasıl tamamlanması gerektiği konusunda net fikir beyan etmiyorlar Şirkete ait aile kültürünün ve piyasanın şirkete yönelik algısının devam ettirilmesini istiyorlar

İzmir’de Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Aile Şirketleri: Genç Kuşak Diğer Alan Çalışması İzmir’de Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Aile Şirketleri: Genç Kuşak

İzmir’de Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Aile Şirketleri: Genç Kuşak «Ben Babamın Yerinde Olsaydım İlerisi İçin Kendimden Yedekleme (Klonlama) Yapardım» «Aynı Göldeyiz, Aynı Gemideyiz ama Farklı Limanlara Gitmek İstiyoruz» «Baba-Oğul-Kutsal Ruh yerine Baba-Oğul-Danışmanlar Olsun İsterim» Genç Kuşaklardan Alıntılar

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Çalışmaya ağırlıklı olarak organize sanayilerde iş yapan Genç Kuşaklar gönüllü olarak katıldı Odak gurup çalışmaları tamamlandı. Anket çalışmalarına geçildi Çoğu, Orta ve Büyük Aile İşletmeleri Genç Kuşağın Yaş aralığı 25-35 arası; ağırlıklı olarak 30 yaş civarındalar Büyük çoğunluğu önceki nesil ile beraber çalışıyor; Bir kısmı ise önceki nesil ile çalışmayı bırakmış kendi işyerini açmış ya da başka bir işyerinde ücretli olarak çalışıyor

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Neden başka bir işte çalışıyorlar? «Anlaşamadığında kendi yoluna bakıyorsun, dışarıda deneyimler kazanıyorsun ancak üzücü olan kendi canına yardımcı olamamak» Bir Genç Kuşaktan Alıntı Firmadaki aile içi çatışmalar nedeniyle aile işletmesinden uzaklaşma İşteki çok çeşitli sorunlar nedeniyle çok önceden aile işletmesinden ve işinden soğuma İlgi alanına girmediği için başka bir iş yapma

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Aile İşletmesinde Çalışan Genç Kuşağın Devir Öncesi Gelişmelere Bakışı Herşeyden önce Genç Kuşağa, bu şirkette çalışmak ve kalmak isteyip istemediği sorulmalı daha sonra devir konusu gündeme gelmeli Yönetim devrinin gerçekleşmesi için devir öncesi Genç Kuşağa kariyer haritası çizilmeli ve Genç Kuşak, bu haritaya göre hazırlanmalı

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Genç Kuşağa tecrübelerin ve deneyimlerin aktarılması şart Ancak, Genç Kuşaktan kendilerine tıpatıp benzemeleri istenmemeli ve beklenmemeli

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Genç Kuşağa, devir öncesi insiyatif verilmesi ve insiyatif verildikten sonra kararlarına ve kurduğu ekibin icraatlarına karışılmaması Yönetim devrinin sağlıklı olabilmesi için devir öncesi insiyatif verilen Genç Kuşağın hata yapmasına izin verilmeli ki devir gerçekleştiğinde bu derslerden kendine pay çıkarabilmiş olsun

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Bütün katılımcılar, yönetimi devralacak Genç Kuşak her kim ise liderlik vasfına mutlaka sahip olması konusunda hemfikir iken Devir öncesi başka şirketlerden tecrübe edinip daha sonra kendi şirketinde uzun dönem çalışmak mı? yoksa aile şirketinde alt kademelerden iş hayatına başlamak mı? sorularına çoğunluğun kararsız yanıtlar verdiği saptanmıştır.

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Aile İşletmesinde Çalışan Genç Kuşağın Devir Sürecine Bakışı Önceki Kuşak zorunlu kalmadıkça yönetim devrinin gerçekleşeceği düşünülmüyor Yönetim devrini yönlendirecek ve sonuçlandıracak vizyonun, yönetimde ve kurumda henüz var olmadığını düşünülüyor

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Devir sürecinin benim istediğim gibi yürüyeceğine, tamamlanacağına inanmıyorum Duygusal olarak yıpranacağımdan ve aile içi ilişkilerimin bozulacağını düşündüğümden dolayı devir süreci içinde bulunmak istemiyorum Devir süreci içinde aile fertlerinin keşmekeş içine gireceğini ve bu süreç içindeki problemlerin süreç sonrasında da kolay kolay atlatılamayacağını düşünüyorum

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Yönetim devri sürecinde uzmanlardan mutlaka yardım alınmalı Devir süreci içinde önceki yönetime bağlılıkları nedeniyle eski ekibin tasfiyesine başlanmalı ve yeni ekibin yavaş yavaş yönetime yerleşmesi sağlanmalı

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Aile İşletmesinde Çalışan Genç Kuşağın Devir Sonrası Bakışı Üst Kuşak, profesyonellerin işleri aileden çok daha iyi yapabilecekleri konusunu kabul etmese de Genç Kuşak, profesyonel yöneticilere işleri, ileride devretmeyi tartışabiliyor

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması İşi, profesyonel yöneticilere devretsem bile Yönetim Kurulunda ben ve aileden birilerinin mutlaka olması gerekir. Çünkü….. Profesyoneller her ne kadar şirkete bizden daha fazla para kazandırabilseler de onlar ne Aile Kültürünü bizim kadar anlayabilirler ne de Aile Şirketine bizim kadar sahip çıkabilirler

Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması Devirden sonrası için endişeler ve korkular Yönetimi devraldıktan sonra onca emekle kurulmuş şirketi, şirketin benden önceki geçmişini düşünerek büyük riskler almaktan çekinebilirim. Önceki nesil kadar şirketi büyütebileceğim ve iyi yönetebileceğim konusunda endişelerim var (En azından ilk devraldığım zamanlar için) Önceki Kuşak, devrettikten sonra onların bizlere öğrettiklerini unutacağımızdan endişe ediyor. (Endişe etmekte de hakları var)

Zaman Ayırdığınız İçin Teşekkür Ederim