BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME

Açık tohumlularda üreme Açık tohumlu bitki çiçeklerine kozalak denir. Kozalak bir eksen üzerinde sarmal olarak dizilmiş kozalak pullarından oluşur.erkek kozalaklar ayrı,dişi kozalaklar ayrıdır.

Tohum taslakları dişi kozalağın kozalak pulları üzerinde açıkta bulunur. Erkek kozalakta oluşan polenler rüzgar aracılığı ile dişi kozalaklara taşınır. Döllenmeden sonra tohum taslağında gelişen tohum da kozalak pulları üzerinde açıkta bulunur.

Çiçek tohumlu bitkilerde üreme organıdır Çiçek tohumlu bitkilerde üreme organıdır. Bitkinin ana gövdesinin uç kısımlarında ya da dalların üzerinde bulunur. Çiçekler bitkide sınırsız büyüyen vejetatif sürgünlerin aksine sınırlı büyüyen sürgünlerdir.

Kapalı tohumlularda üreme Kapalı tohumlularda bitkilerin çiçeği karmaşık ve gösterişlidir. Çiçek kısımları çiçek sapı denilen bir sürgünün ucunda bulunur.çiçek sapının ucunda çiçek tablası yer alır. Çiçek dıştan içe; çanak yapraklar,taç yapraklar,erkek ve dişi organlardan oluşur.

Çiçeğin dışında bulunan,çoğunlukla yeşil renkte olan ve tomurcuk halindeyken iç kısımdaki organları korumakla görevli bölüm çanak yaprak olarak adlandırılır.

Tek ya da çok sıralı olabilen parlak renkli bölüme taç yapraklar denir. Böcekleri ve diğer tozlaştırıcıları kendine çekerek tozlaşmaya yardımcı olur. Taç yapraklar,çiçek tablasına birbirinden ayrı bağlanabildiği gibi birleşip kaynaşarak da bağlabilir.

Erkek organ, İpçik denilen bir sap ile başçık denilen şişkin bir kısımdan meydana gelmiştir. Başçıkta, içinde erkek üreme hücreleri (polen) bulunan çiçek tozu keseleri bulunur. Polenler olgunlaşınca keseler çatlar ve polenler etrafa yayılır.

Çiçeğin içte kalan son bölümü dişi organdır Çiçeğin içte kalan son bölümü dişi organdır.dişi organları meydana getiren değişime uğramış yapraklara meyve yaprakları denir. Dişi organ 3 kısımdan oluşur.yumurtalık(ovaryum),dişicik borusu ve tepecik.

Yumurtalık:dişi organın alt kısmında bulunan genişlemiş yapıdır. İçinde tohuma dönüşecek tohum taslağı bulunur.tohum taslakları küçük bir sapla yumurtalığa bağlanmıştır. Dişicik borusu: yumurtalığın tepeciğe kadar uzanan kısmıdır. Tepecik: dişicik borusunun üstünde bulunan ve çimlendiği nemli,yapışkan kısmıdır.

Bitkinin çiçeğinde: çanak yaprak,taç yaprak,erkek ve dişi organ varsa bu çiçeğe tam çiçek(erselik) denir. Örnek:kiraz,elma,bezelye Bir çiçekte,bu dört kısımdan biri veya daha fazlası eksikse eksik çiçek olarak adlandırılır. Örnek:söğüt,kavak,ceviz

Kiraz çiçeği

Ceviz çiçeği

Bir eksik çiçek,sadece erkek organ bulunduruyorsa erkek çiçek, dişi organ bulunduruyorsa dişi çiçek adını alır. Erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerindeyse tek evcikli bitkidir. Örnek: meşe,mısır,ceviz. farklı bitki üzerindeyse iki evcikli bitki denir. Örnek:hurma,söğüt.

Trabzon hurması çiçeği

Tozlaşmanın gerçekleşebilmesi için tek ve iki evcikli bitkilerde polenlerin erkek çiçeklerden dişi çiçeklere taşınması gerekir. Aksi halde tohum oluşmaz.

Hazırlayan: Gülden Akdaş 11FEN/D 425