İÇ DENETİM T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İç Denetim Birim Başkanlığı Tanıtım Toplantısı

İÇİNDEKİLER Yasal Çerçeve Kamu Mali Yönetiminde Değişiklik İç Denetime Neden İhtiyaç Vardır? İç Denetim Nedir? İç Denetim Ne Yapar? İç Denetimin Kapsamı Nedir? İç Denetimin Uyguladığı Denetim Türleri Nelerdir? Güvence Sağlama Nedir? Danışmanlık Fonksiyonunun Kapsamı Nedir? İç Denetim Kuruma Nasıl Değer Katar? Risk Nedir? Risk Esaslı Denetim Nedir? İç Denetimin Yetkileri Nelerdir? İç Denetim Raporunu Kime Sunar? İç Denetçilerin Nitelikleri Nelerdir? Kurumumuz İç Denetim Birim Başkanlığı Sonuç

YASAL ÇERÇEVE BİRİNCİL DÜZEYDE MEVZUAT -5018 SAYILI KANUNUN İLGİLİ MADDELERİ -5436 SAYILI KANUNUN İLGİLİ MADDELERİ İKİNCİL DÜZEYDE MEVZUAT - İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik -İç Denetçi Adayları Belirleme Eğitim ve Sertifika Yönetmeliği -İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik -Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların Belirlenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı -Kadro Tahsisi ile İlgili Bakanlar Kurulu Kararı -Mahalli İdareler Kadro Tahsisi İle İlgili Bakanlar Kurulu Kararı ÜÇÜNCÜL DÜZEYDE MEVZUAT -Üst Yönetici Rehberi -Kamu İç Denetim Standartları -İç Denetçilerin Mesleki Ahlak Kuralları -Kamu İç Denetim Birim Yönergesi -İç denetçi atamalarında uyulacak esas ve usuller hakkında tebliğ (Sıra no : 1 ve 2)

KAMU MALİ YÖNETİMİNDE DEĞİŞİKLİK Ülkemizde son yıllarda yaşanan önemli değişimlerden biri de kamu mali yönetim sisteminde gerçekleşmiştir. Bu kapsamda, 1927 yılından bu yana uygulanan 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu yürürlükten kaldırılmış, 24.12.2003 tarihinde yayımlanan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu yürürlüğe konulmuştur. 5018 sayılı Kanunla mali yönetim ve kontrol sistemimiz uluslararası standartlar ve Avrupa Birliği uygulamalarıyla uyumlu olarak yeniden yapılandırılmıştır.

DEVAM-1 Yeni kamu mali yönetimi ve kontrol sistemimizde, orta vadeli harcama sistemi, çok yıllı bütçeleme, stratejik planlama, performans esaslı bütçeleme, iç kontrol, iç denetim, kaynakların kullanımında iyi mali yönetim ilkeleri, mali saydamlık, hesap verebilirlik kamuda tahakkuk esaslı muhasebeye geçiş ve muhasebe birliğinin sağlanması gibi çağdaş mali yönetim anlayışının temel unsurlarına yer verilmiştir.

DEVAM-2 Yeni sistemin en önemli unsurlarından birisi de kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanımı konusunda güvence ve danışmanlık hizmeti sağlayan iç denetim faaliyetinin mali yönetim ve kontrol sistemimize dahil edilmesidir.

İÇ DENETİME NEDEN İHTİYAÇ VARDIR? Yönetim, iç kontrol sistemini kurmak ve işleyişini sağlamakla yükümlüdür. Küçük organizasyonlarda, yöneticilerin idareleri kapsamındaki her türlü faaliyeti kontrol etmeleri mümkün olabilir. Ancak organizasyon yapısı büyük ve karmaşık bir hal aldıkça yönetim, kurduğu kontrol sistemlerinin, sistem ve fonksiyon testlerini yapacak ve bu suretle iç kontrolü güçlendirecek kişileri istihdam etme gereği duyar. Bunu sağlamanın en başta gelen yolu da organizasyonda iç denetime yer vermektir.

İÇ DENETİM NEDİR? İç Denetim; Kurumun her türlü etkinliğini geliştirmek, iyileştirmek ve kuruma değer katmak amacıyla, bağımsız ve tarafsız bir şekilde güvence ve danışmanlık hizmeti vermektir. (Institute of Internal Auditors, 2002)

İÇ DENETİM NE YAPAR? 1-Risk Yönetim Süreçlerinin Denetimi 2-İç Kontrol Süreçlerinin Denetimi Kurum içinde üretilen her türlü bilginin tamlığı, doğruluğu ve güvenilirliği Kurum faaliyetlerinin etkinliği ve verimliliği Faaliyetlerde yasalara ve mevzuata uygunluk Kurum varlıklarının korunması 3-Yönetsel süreçlerin denetimi

İÇ DENETİMİN KAPSAMI NEDİR? İç Denetim yalnızca mali işlemleri değil, Kurumun bütün faaliyet, işlem ve süreçlerini kapsar. İç Denetim, yönetim fonksiyonlarını icra etmez. İç kontrol sistemini kurmak ve işletmek yönetimin sorumluluğudur.

İÇ DENETİMİN UYGULADIĞI DENETİM TÜRLERİ NELERDİR? İç Denetimin uyguladığı denetim türlerini aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür. -Sistem Denetimi -Performans Denetimi -Mali Denetim -Uygunluk Denetimi -Bilgi Teknolojileri Denetimi   

GÜVENCE SAĞLAMA NEDİR? İç Denetimin güvence sağlama fonksiyonundan; organizasyonun risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerinin etkin bir şekilde işleyip işlemediğine; üretilen bilgilerin doğru ve tam olup olmadığına; varlıklarının korunup korunmadığına; faaliyetlerin etkili, ekonomik, verimli ve (üst yönetimce belirlenen politikalar dahil) mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine dair, organizasyon içine ve dışına makul düzeyde bir güvencenin verilmesi anlaşılmalıdır.

DANIŞMANLIK FONKSİYONUNUN KAPSAMI NEDİR? Danışmanlık faaliyeti; bir idari sorumluluk üstlenmeksizin, icrai konularla ilgili görüş, eğitim, analiz, değerlendirme, performans göstergelerinin tespiti, proje görevleri gibi idari faaliyetlere değer katmak, kolaylaştırmak, geliştirmek ve yol göstermek amaçlarıyla gerçekleştirilen hizmetlerdir.

İÇ DENETİM KURUMA NASIL DEĞER KATAR? İç denetim, organizasyon tarafından oluşturulan iç kontrol sisteminin yeterliliği ve verimliliğini, incelemek ve değerlendirmek suretiyle organizasyona değer katar. İç denetim, risklerin yönetilmesinde, kontrolünde ve kurumsal yönetim etkinliğinin artırılmasında sistemli ve disiplinli bir yaklaşım sağlayarak organizasyon hedeflerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olur.

RİSK NEDİR? RİSK; Kurumun hedeflerinin gerçekleşmesini engelleyecek her türlü olay veya durumdur. Riskler oluşma sıklıkları ve yaratacakları hasara göre ölçülür ve uygun iç kontrol yöntemleri ile minimize edilirler.

RİSK ESASLI DENETİM NEDİR? Denetim kaynaklarının riskin etki ve olasılık bileşiminin en yüksek olduğu alanlarda yoğunlaşmasıdır. Yönetim tarafından tanımlanan riskler, iç denetim birimince kapsamlı bir risk analizine tabi tutulur. Bu analiz sonucunda riskler, oran ve önem dereceleri belirlenerek sıralanır. İç denetim birimince; kurumun hedefleri, faaliyetleri ve varlıklarını etkileyebilecek önemli risklere ilişkin olarak yapılan analiz sonucunda, en yüksek risk içeren alan ve konulardan başlanarak iç denetim planı ve uygulamaya ilişkin programlar hazırlanır.

DEVAM Yeni birim ve faaliyetler, yeniden yapılandırma projeleri, örgüt yapısı ve insan kaynaklarındaki önemli değişiklikler, yüksek risk içerebileceğinden, denetim programına öncelikle alınır. Programların hazırlanmasında; üst yönetimin riskli gördüğü ve öncelik verilmesini istediği hususlar da dikkate alınır.

İÇ DENETİMİN YETKİLERİ NELERDİR? İç denetim, iç denetçilerin bağımsızlığını, tarafsızlığını ve görevinin gereğini yapmasını destekleyecek yetkilere sahiptir. İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte bu hususlar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. İç denetçi, gerek risk değerlemesi yaparken gerekse denetim faaliyetini icra ederken yolsuzluk ihtimallerini hesaba katar ve denetim planına dahil eder, yolsuzluk emarelerine rastladığında ise durumu üst yöneticiye intikal ettirir.

İÇ DENETİM RAPORUNU KİME SUNAR? İç kontrol sisteminin sahibi üst yönetim olduğuna göre, kurduğu sistemin testinin sonuçlarını görmek isteyecek makam da yine üst yönetim olacaktır. Denetim raporu, üst yönetime sunulur, üst yönetim tarafından raporda belirtilen hususların gereği için ilgili birimlere iletilir.

İÇ DENETÇİLERİN NİTELİKLERİ NELERDİR? İç denetçi "mesleki yeterliliğe" sahiptir. Kamu İdarelerine İç Denetçi olarak atananlara atandıkları tarihten itibaren 3 yılda bir derecelendirilecek olan İç Denetçi Sertifikası verilir. Kamu iç denetçi sertifikası; kıdem sırası ve kadro şartları yanında iç denetçinin yeterliliği, mesleki bilgi birikimi ve temsil yeteneği dikkate alınarak iç denetim biriminin teklifi ve üst yöneticinin onayıyla derecelendirilir.

DEVAM İç denetim birimi,değerlendirmelerini; iç denetçilerin çalışmaları, hizmet içi eğitim etkinliklerine katılımı ve başarısı ile sicil durumunu dikkate alarak yapar. Kamu iç denetçi sertifika dereceleri, iç denetçilerin özlük haklarının tespitinde ve kariyerlerinin planlanmasında dikkate alınır.

DEVAM İç denetim olağanüstü çalışmayı değil, dikkatli ve uzmanca çalışmayı tavsiye eder. İç denetçi faaliyetlerden ziyade kontrolde uzmandır.

KURUMUMUZ İÇ DENETİM BİRİM BAŞKANLIĞI Kurumumuza (10) kişilik İç Denetçi kadrosu tahsis edilmiş olup, bunlardan (7)sine atama yapılmıştır. İç Denetim Birim Başkanlığı tesis edilmiş olup, Başkan görevlendirilmiştir.

DEVAM İç Denetçilerimizin tamamı Nisan 2008 itibariyle, Maliye Bakanlığı tarafından verilen eğitimleri tamamlayarak Kamu İç Denetçi Sertifikasını almış olacaktır.

DEVAM İç Denetçilerimiz, İç Denetim Birim Yönergesinin tamamlanması, İç Denetim fonksiyonunun Kurum içinde tanıtımı ve Kurumumuzda denetlenebilir alt yapının oluşturulmasına ilişkin çalışmalarını sürdürmektedirler.

SONUÇ İç denetimin, başarıyla uygulanması halinde; 5018 sayılı Kanunla kamu mali yönetimimize getirilen yönetim sorumluluğu ilkesi başarıyla uygulanabilecektir. Kamu kaynakları etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde mali saydamlık ve hesap verebilir bir anlayışla yönetilebilecektir.

DEVAM Geçmişe ve mevzuata uygunluk odaklı denetim sistemimizin uluslararası uygulamalar paralelinde geliştirilmesi sağlanacaktır. Denetim alanında Avrupa Birliği mevzuatı ve uygulamaları ile uluslararası standart ve uygulamalar yakalanmış olacaktır. Kariyerleri ve gelecekleri daha iyi düzenlenmiş ve planlanmış olan iç denetçiler mesleklerinin her yılında şevkle yönetime katkı sağlayabileceklerdir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı TEŞEKKÜRLER T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı