İNCELEME VE SORUŞTURMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR ALADDİN ÖZDEMİR

UYGULAMA USUL VE ESASLARI T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Teftiş Kurulu Başkanlığı  4483 SAYILI MEMURLAR ve DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUN UYGULAMA USUL VE ESASLARI     

4483 sayılı Kanunun “Kapsamı” Bu Kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır

4483 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmadığı suçlar: 1- 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar, a) Gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulunma, b) Haksız mal edinme,c) İrtikap,d) Rüşvet, e) Basit ve nitelikli zimmet, f) Görevi sırasında veya görevinden dolayı kaçakçılık, g) Resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, i) Devlet sırlarının açıklanması veya açıklanmasına sebebiyet vermek,

4483 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmadığı suçlar: 2- 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Fiillerin Takibi Hakkında Kanunun 3. maddesi, 3- Evlendirme Yönetmeliğinin 56. maddesi, (TCK.230) 4-Türk Ceza Kanununun 310. maddesinde tanımlanan Cumhurbaşkanına fiilen saldırı ve 301. maddesinde belirtilen Türklüğü, Cumhuriyeti, Devletin kurum ve organlarını aşağılama, 5- 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 13, 14 ve 15. maddelerinde belirtilen suçlar,

4483 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmadığı suçlar: 6- 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda yazılı suçlar, 7- 2485 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin KuruluĢ Görev ve Yargılama Usulle-ri Hakkındaki Kanun kapsamına giren suçlar, 8- 6831 sayılı Orman Kanununa muhalefet, 9- Adli görev nedeniyle işlenen suçlar,

4483 sayılı Yasa hükümlerinin uygulandığı suçlar: Madde 204: Resmi belgeyi sahte olarak düzenlemek, Madde 205: Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek, Madde 206: Resmi Belgenin düzenlenmesinde yalan beyan, Madde 251: Denetim görevini ihmal, Madde 257:Görevi kötüye kullanma,

4483 sayılı Yasa hükümlerinin uygulandığı suçlar: Madde 258: Görevine ilişkin sırrın açıklanması, Madde 260: Kamu görevinin terki ve yapılmaması, TCK’nın 85 ve 89. maddelerinde yer alan taksirle ölüm ve yaralama eylemlerinin memurun görevi sebebiyle dikkatsizlik ve tedbirsizlik neticesinde işlenmesi, 237 sayılı Taşıt Kanununun ihlali

Ön inceleme yaptırmaya ve soruşturma izni vermeye yetkili merciler 1 Bakanlık teşkilatının ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ; Kaymakam Bakanlık teşkilatının ilde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında o ilin Valisi,

Ön inceleme yaptırmaya ve soruşturma izni vermeye yetkili merciler 2 Bakanlığın merkez teşkilatının ortak kararla atananlar dışındaki memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında; Müsteşar Bakanlığın merkez ve bağlı kuruluşlarında görev yapan ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında; Sağlık Bakanı

Ön inceleme yaptırmaya ve soruşturma izni vermeye yetkili merciler 3 663 sayılı KHK ile oluşturulan bağlı kuruluşların merkez teşkilatında görevli ortak kararla atananlar dışındaki memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kurum başkanı veya genel müdür,

Olayın yetkili mercilere iletilmesi-1 Cumhuriyet başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri tespitten başka hiçbir işlem yapmayarak ve hakkında ihbar veya şikayette bulunulan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesine başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili makama göndererek soruşturma izni isterler.

Olayın yetkili mercilere iletilmesi-2 Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini ihbar, şikayet, bilgi, belge veya bulgulara dayanarak öğrendiklerinde durumu izin vermeye yetkili mercie iletirler.

Yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin SUÇ TARİHİNDEKİ GÖREVİ esas alınır. Ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden istenir.

Ön inceleme yapılabilmesi için 1. Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun kapsamına giren suç işlediklerinin; a. İhbar üzerine, b. Şikayet üzerine, c. Basın-yayın yoluyla, d. Doğrudan doğruya(Denetim-teftiş esnasında), e. Cumhuriyet Başsavcısının talebi üzerine, Yetkili merci tarafından öğrenilmiş olması, 2. İhbar ve şikayetlerin; a. Soyut ve genel nitelikte olmaması, b. Kişi ve/veya olay belertilmesinin zorunlu olması,(Yani, somut ve özel nitelikte olması, olayın, şikayet edilen memurlar ve diğer kamu görevlilerinin isim ve görev yerlerinin net bir şekilde belirtilmesi)Gerekir.

Ön inceleme-1 İzin vermeye yetkili merci, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlediğini bizzat veya yukarıdaki maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatır. (4483 Md.5)/1 Cumhuriyet başsavcılıkları ile izin vermeye yetkili merciler ihbar ve şikâyetler konusunda daha önce sonuçlandırılmış bir ön inceleme olması halinde müracaatı işleme koymazlar. Ancak ihbar veya şikâyet eden kişilerin konu ile ilgili olarak daha önceki ön incelemenin neticesini etkileyecek yeni belge sunması halinde müracaatı işleme koyabilirler. (4483 Md.5/2)

Ön inceleme-2 Ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabilir. İnceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesi esastır. İşin özelliğine göre bu merci, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebilir. Bu isteğin yerine getirilmesi, ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır. (4483 Md. 5/3)

Ön inceleme yapmaya yetkili olanlar a.İzin vermeye yetkili merci, b.İzin vermeye yetkili merciin kamu kurum ve kuruluşunun içerisinden görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veyahut hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memurlar ve diğer kamu görevlilerinden biri veya birkaçı, c.İzin vermeye yetkili merciin talebinin ilgili kuruluşun kabul etmesi halinde, başka bir kamu kurum veya kuruluşunun denetim elemanları, memurlar ve diğer kamu görevlileri, d.Sağlık Bakanlığının merkez, bağlı ve taşra teşkilatında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Bakan dışındaki izin vermeye yetkili mercilerin, işin özelliğine göre ve gerektiğinde, talebinin Sağlık Bakanı tarafından uygun görülmesi halinde, Sağlık Bakanlığınca görevlendirilecek Bakanlık Denetçileri,

Ön İnceleme Yapanların Yetkisi ve Rapor Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olup, bu kanunda hüküm bulunmayan hususlarda Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem yapabilirler. Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesini de almak suretiyle yetkileri dahilinde bulunan gerekli bilgi ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili mercie sunarlar. Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmışsa farklı görüşler raporda gerekçeleriyle ayrı ayrı belirtilir. Yetkili merci bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir. Bu kararlarda gerekçe gösterilmesi zorunludur.(4483 Md.6)

Ön inceleme ile görevlendirilenlerin CMK’ya göre yetkileri Yetkileri şunlardır: 1-Yeminli zabıt katibi görevlendirme 2-Tanığı davet etmek veya zorla getirtmek ve ifadesini almak 3-Bilirkişi ve uzman görüşü almak 4-Keşif yaptırmak 5-İstinabe yoluyla ifade almak 6-Her türlü bilgi ve belgeyi görevlilerden almak 7-Hakkında ön inceleme yapılanı davet etmek ve ifadesini almak

Ön inceleme Raporunun Bölümleri I. GİRİŞ II. İHBARCI VE ŞİKAYETÇİ III. SUÇ YERİ VE TARİHİ IV.  HAKKINDA ÖN İNCELEME YAPILANLAR V.  ÖN İNCELEMENİN KONUSU VI. YAPILAN ÖN İNCELEME ÇALIŞMALARI VII. BİLGİ, BELGE VE İFADELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VIII.  SONUÇ, KANAAT VE TEKLİF

Süre Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını, suçun 5 inci maddenin birinci fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30(Otuz) Gün içerisinde verir. Bu süre, zorunlu hallerde 15(Onbeş) günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir. Yetkili merci, herhalde yukarıdaki fıkrada belirtilen süreler içinde memur veya diğer kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda karar vermek zorundadır.(4483 Md 7)

Soruşturma izninin kapsamı Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar. Soruşturma sırasında izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur. Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını gerektirmez.(4483 Md.8)

İtiraz 1 Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını; A-Cumhuriyet başsavcılığına, B-Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine C-varsa şikayetçiye bildirir.  Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı; -Hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisi; Soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise; -Cumhuriyet başsavcılığı veya Şikayetçi, İtiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi, yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren 10(On) gündür.

İtiraz 2 1. Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı ile bağlı kuruluşlarında görevli olup ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkındaki kararlarla ilgili olarak Danıştay 2. Dairesine, 2. a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri, b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri, c) Bakanlık merkez ve bağlı kuruluşlarında görev yapan ortak kararla atananla dışındaki diğer memur ve kamu görevlileri,  Hakkındaki kararlarla ilgili olarak Bölge İdare Mahkemesine yapılması gerekir.

Ön İnceleme yapılırken bu görevleri ifa edenlerin dikkat etmesi gereken hususlar-1 1- Gizlilik konusuna olabildiğince riayet edilmeli. 2- İncelemenin hiçbir aşamasında, konu ile ilgili olumlu veya olumsuz kanaat belirtilmemeli. 3- Belgelere dayalı konu incelemesine öncelik vererek, konuyla ilgili tüm belgeler toplanmalı. 4- İnceleme yapılan yerde, gerek hakkında ön inceleme yapılanların gerekse de diğer personelin kişilik haklarına saygılı olunarak, personelin yıpranmasının önüne geçilmeli. Konu ile ilgili bilgisi olanların tanıklıklarına başvurulmalı. 5- Görev yapılan yerin icrai işlerine karışılmamalı, sadece rehber olunmalı. 6- Haklarında ön inceleme, soruşturma yapılanların, konuları hatırlamalarına yardımcı olabilecek belgeleri incelemelerine müsaade edilmeli.

Ön İnceleme yapılırken bu görevleri ifa edenlerin dikkat etmesi gereken hususlar-2 7- Kişileri itirafa zorlamak için yanlış bilgi ve yönlendirilmelere başvurulmamalı, kişileri yargılarcasına hareket edilmemeli, inceleme ve araştırma yapmanın gerektirdiği davranışla hareket edilmeli. 8- Kişilere güven verilmeli, kendilerini rahat hissetmeleri sağlanmalı ve tarafsız bir kişi karşısında oldukları kanaati uyandırılmalı. 9- Hiçbir şekilde üçüncü kişilerin bulunduğu bir ortamda ifade alınmamalı. 10- Hisli, sempatik ve duygulu olunmalı, ancak bir kanaat ve neticeye ulaşma durumunda hukuk normları çerçevesinde akıl ve hukuk bilgisiyle hareket edilmeli. Yani değerlendirmede duygusal değil objektif olunmalı. 11- Kurumda çalışanlarla münakaşaya girmekten uzak durmalı ve incelemeciye yakışır ağırlıkta hareket edilmeli. 12- Hiçbir surette siyasi kimlik belirtilmemeli ve başkasının görevine karıştırmadığı siyasi kimliğiyle uğraşılmamalı.

Ön İnceleme yapılırken bu görevleri ifa edenlerin dikkat etmesi gereken hususlar-3 13- İnceleme sırasında, konu ile ilgisi olan kimselere konuk olmaktan, onların ikramlarını kabul etmekten, bunlarla alışveriş yapmaktan ve borç alıp vermekten kaçınılmalı. 14- Görevin gerektirdiği kılık-kıyafet ve davranışa riayet edilmeli. 15- Düzenlenen raporlar, açık ve anlaşılır olmalı, yorumlar belge ve bilgilere dayandırılmalı, görüşler mesnetli ve mantıklı olmalı. 16-Hasta ve raporlu durumda bulunan tanık veya hakkında ön inceleme yapılanların ifadelerinin alınması hâlinde, ilgililerin o sırada ifade verebilecek durumda oldukları doktor raporuyla belgelendirilmeli.

TEŞEKKÜRLER……