TCDD LİMANLARINDA ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI TCDD LİMANLARINDA ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI
Kıyılardan yararlanma MEVZUAT ANAYASA Kıyılardan yararlanma MADDE 43.– Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir. Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkân ve şartları kanunla düzenlenir.
MEVZUAT 3621 SAYILI KIYI KANUNU Kıyı Kanunu’nun 5’inci maddesinde Kıyılar ile ilgili genel esaslar belirtilmiştir. Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır, Kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.
MEVZUAT 4046 Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun Çeşitli Hükümler başlıklı 37’inci Maddesinde Özelleştirme uygulamaları ile ilgili olarak; (Değişik: 27/4/1995-4105/2 md.) Bu Kanun hükümleri gereğince özelleştirme programına alınan kuruluşlar özel hukuk hükümlerine tabi olup, bunlar hakkında varsa kendi kuruluş kanunları ile diğer kanunlarda yer alan bu Kanuna aykırı hükümler ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanmaz. Ancak 19.4.1926 tarihli ve 815 sayılı Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Karasuları Dahilinde İcrayı San'at ve Ticaret Hakkında Kanun Hükümleri ile 29.6.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunun 823 üncü maddesi hükmü saklıdır. Limanlar hakkında mülkiyetin devri suretiyle özelleştirme yapılamaz hükümleri yer almıştır.
2. TCDD LİMANLARININ İMTİYAZ NİTELİĞİ 4046 Sayılı Kanunun 15. Maddesinde “Genel ve katma bütçeli idarelerle bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşların sadece tekel niteliğindeki mal ve hizmet üretim faaliyetleri ile kamu iktisadi kuruluşlarının temel kuruluş amaçlarına uygun mal ve hizmet üretim faaliyetleri imtiyaz addolunur.” denilmektedir. Bir kamu iktisadi kuruluşu olan TCDD’nin Ana Statüsünde liman işletmeciliği, TCDD’nin ana faaliyetlerinden birisi olarak yer aldığından TCDD Limanlarının özelleştirilmelerine ilişkin olarak İdaremiz, İşletici ve TCDD arasında imzalanacak olan işletme hakkının devrine ilişkin sözleşmeler imtiyaz sözleşmesi niteliğindedir. İmtiyaz Sözleşmeleri Anayasa’nın 155 maddesinin 2. fıkrası uyarınca görüş alınmak üzere Danıştay’a gönderilmektedir.
TCDD LİMANLARI Karadeniz Akdeniz Ege Denizi 5 Samsun Derince Bandırma İzmir Akdeniz Mersin İskenderun www.oib.gov.tr 5
1. ÖZELLEŞTİRME PROGRAMINA ALINMA VE STRATEJİ BELİRLENMESİ TCDD’ye ait İskenderun, Mersin, İzmir, Derince, Bandırma ve Samsun Limanları; 30.12.2004 tarih ve 2004/128 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) Kararı ile özelleştirme programına alınmıştır. 02.06.2005 tarih ve 2005/54 sayılı ÖYK Kararı ile anılan limanların “İşletme Hakkının Verilmesi” yöntemiyle özelleştirilmelerine karar verilmiştir.
2. ÖZELLEŞTİRME UYGULAMALARI LİMAN ADI ALICI İHALE BEDELİ ($US) DEVİR TARİHİ Mersin Limanı MIP -Mersin Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş. 755.000.000 11 Mayıs 2007 Samsun Limanı Samsunport Samsun Uluslararası liman İşletmeciliği A.Ş. 125.200.000 31 Mart 2010 Bandırma Limanı Çelebi Bandırma Uluslararası Liman işletmeciliği A.Ş. 175.500.000 18 Mayıs 2010 İskenderun Limanı LİMAK İskenderun Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş. 372.000.000 30 Aralık 2011 Derince Limanı İmar planı çalışmaları devam etmektedir. İzmir Kruvaziyer Limanı İhaleye son teklif verme tarihi 7 Eylül 2012’dir. İzmir Yük Limanı Toplam 1.427.700.000
3. İMTİYAZ SÖZLEŞMESİNİN ESASLARI Limanlar, makul bir hizmet standardını tutturacak şekilde kesintisiz olarak hizmet vermek ve belli koşullar sağlanana kadar mevcut hizmet çeşitliliğini korumak zorundadırlar. Tam ve adil rekabet desteklenmekte, rekabeti önleyici fahiş fiyat vb. politikalar önlenmeye çalışılmaktadır. İşleticiye, her limana özel olarak tespit edilen bir yatırım / kapasite artışı zorunluluğu getirilmektedir. İşletici, belirlenen işletme süresinin sonunda limanı tam çalışır ve eksiksiz olarak TCDD’ye iade etmek durumundadır. TCDD, özelleştirme sonrası personelini kendi bünyesindeki başka görevlerde istihdam edecektir. TCDD, işletme hakkı süresi boyunca denetçi konumunda olacaktır.