HASTA HAKLARI Dr.Özgür ÖZDEMİR Bursa İl Sağlık Müdürlüğü Yataklı Tedavi Hizmetleri Şube Müdürü Hasta Hakları İl Koordinatörü

HASTA HAKLARI VE TARİHSEL GELİŞİMİ HASTA VE SAĞLIK ÇALIŞANLARI İLİŞKİLERİ SAĞLIK BAKANLIĞI HASTA HAKLARI UYGULAMALARI

Kazanımlara göre insan haklarının sınıflandırılmış durumu HASTA HAKLARI NEDİR? Kazanımlara göre insan haklarının sınıflandırılmış durumu

HASTA HAKLARI NEDİR? Hasta Hakları: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları vasfıyla sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını ifade eder.

HASTA HAKLARI NEDİR? Genel olarak hasta haklarını tarif ettiğimizde; hasta ile sağlık çalışanları arasında bireysel ve toplumsal düzeyde ortaya çıkan, sağlık çalışanlarının hastaya ve hastanın sağlık çalışanlarına karşı görev ve sorumlulukları olan, daha iyi sağlık ortamı için hasta ve sağlık çalışanlarının birlikte sahip çıkması gereken haklar olarak tanımlamak mümkündür.

SAĞLIK ÇALIŞANI NE İSTER ? BİR HASTA NE İSTER ? SAĞLIK ÇALIŞANI NE İSTER ? Kendine yeterli süre ayrılmasını ister. Hastasına yeterli süre ayırmak ister. Temiz ve çağdaş sağlık tesisi ister. Temiz ve çağdaş sağlık tesisinde çalışmak ister. Aralarına parasal konuların girmesini istemez. Tıbbi gelişmeleri izleyen hekim ister. Bilimsel gelişmeleri takip etmek ister. Sevgi, saygı ve şefkat görmek ister. Kendisine saygılı davranılmasını ve güvenilmesini ister. Saatlerce poliklinik sırasında beklemek istemez. Kapısında hastaların yığılmasını istemez.

Hasta Hakları tarihsel gelişimi Dünya Tabipler Birliğinin 1981’de yayımladığı Lizbon Bildirgesi 1990 yılında “Dünya Tabipler Birliğinin İnsan Hakları Konusundaki Kararı” Bali Bildirgesi 1995 Amsterdam Bildirgesi 1994

LİZBON BİLDİRGESİ HASTANIN HEKİMİNİ ÖZGÜRCE SEÇEBİLECEĞİ HASTALIĞI İLE İLGİLİ YETERLİ ÖLÇÜDE BİLGİLENDİRİLMESİ GEREKLİLİĞİ BİLGİLENDİRME SONUCU HASTANIN TEDAVİYİ KABUL VEYA REDDETME ÖZGÜRLÜĞÜ HASTALIĞI İLE İLGİLİ BİLGİLERİN GİZLİ KALMASINI İSTEME HAKKI

SAĞLIK BAKANLIĞI HASTA HAKLARI MEVZUATI Hasta hakları yönetmeliği (1998) Hasta hakları uygulama yönergesi (26.04.2005/3077 sayılı olur)

HASTA HAKLARI

HASTA HAKLARI Personeli tanıma seçme ve değiştirme hakkı Sağlık hizmetlerinden adalet ve hakkaniyete uygun olarak yararlanma hakkı Bilgi isteme hakkı Sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme hakkı (hayati tehlike bakımından sağlık kuruluşunun değiştirilmesinde tıbben sakınca görülmemesi esastır) Personeli tanıma seçme ve değiştirme hakkı

HASTA HAKLARI Öncelik sırasının belirlenmesini isteme hakkı Tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım hakkı Tıbbi gereklilikler dışında müdahale yasağı Ötenazi yasağı

HASTA HAKLARI Tıbbi özen gösterilmesi hakkı Kayıtları inceleme hakkı Kayıtların düzeltilmesini isteme hakkı Bilgi isteme hakkı

BİLGİ VERMENİN USULÜ Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği şekilde, tıbbi terimler mümkün olduğunca kullanılmadan, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden ve hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.

BİLGİ VERİLMESİ UYGUN OLMAYAN VE ÖNLEM ALINMASI GEREKEN HALLER Hastanın manevi yapısı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimalinin bulunması ve hastalığın seyrinin ve sonucunun vahim görülmesi hallerinde, teşhisin saklanması uygundur. Tedavisi olmayan bir teşhis, ancak bir tabip tarafından ve tam bir ihtiyat içinde hastaya hissettirilebilir veya bildirilebilir. Hastanın aksi yönde bir talebinin bulunmaması veya açıklanacağı şahsın önceden belirlenmemesi halinde, böyle bir teşhis ailesine bildirilir.

BİLGİ VERİLMESİNİ YASAKLAMA İlgili mevzuat hükümlerine ve hastalığın mahiyetine göre yetkili mercilerce alınacak tedbirlerin gerektirdiği haller dışında; hasta, sağlık durumu hakkında kendisine veya ailesine veya yakınlarına bilgi verilmemesini isteyebilir.

HASTA HAKLARI Mahremiyete saygı gösterilmesi hakkı Rıza olmaksızın tıbbi işleme tabi tutulmama hakkı Bilgilerin gizli tutulması hakkı Tedaviyi reddetme ve durdurma hakkı

HASTA HAKLARI Güvenliğin sağlanması hakkı Dini vecibeleri yerine getirebilme ve dini hizmetlerden yararlanabilme hakkı İnsani değerlere saygı gösterilmesi ve ziyaret hakkı Refakatçi bulundurma hakkı Müracaat, şikayet ve dava hakkı

HİZMETİN SAĞLIK KURUM VE KURULUŞU DIŞINDA VERİLMESİ Hastalar, aşağıdaki hallerde sağlık hizmetlerinden bulundukları yerlerde de faydalanabilirler: a) Koruyucu sağlık hizmetlerinin verilmesinde, b) Tıbbi sebeplerden dolayı sağlık kuruluşuna bizzat gidilemeyen veya götürülemeyen hallerde, c) Tabii afetler gibi olağanüstü hallerde. Hizmetin sağlık kuruluşu dışında verilmesi ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık tarafından ayrıca düzenlenir.

HASTA VE SAĞLIK ÇALIŞANI İLİŞKİLERİ

Hekim hasta ilişkisi modelleri Buyurgan hekim davranışı (Paternalistik yaklaşım); hastaya inisiyatif ve söz hakkı tanımaz Danışman hekim davranışı hekim danışman rehber gibi rol oynamaktadır. hasta hekimden fazla sorumluluk üstlenir. hekim hastayı yönlendirmez bilgi verir, kararı hasta verir. Katılımcı yaklaşım Doğru bulunan yaklaşım hekim hastayı ekip arkadaşı olarak görür. ortak düşünme, tanı ve tedavi sürecini birlikte yürütme kararları birlikte alma birlikte uygulama esas.

İletişim Nedir? Düşünce, bilgi ve duyguların; sözcük, yazı ve resim gibi semboller kullanarak anlaşılır hale getirilmesi, paylaşılması ve etkileşim sağlanmasıdır. Etkili iletişimin amacı; iletmek istediğimiz mesajı karşımızdaki kişiye amaçladığımız biçimde iletebilmek, istenen tutum değişikliğini sağlamak ve ortak bir anlayış oluşturmaktır.

Etkili İletişim için; Uygun dil seçmek Açık ve doğru mesaj vermek Saygı duymak, güven vermek Göz teması sağlamak Beden diline dikkat etmek İki yönlü iletişim kurmak Geri bildirimde bulunmak Dinlemeyi öğrenmek Empati kurmak

Empati nedir? Kişinin kendisini diğerinin yerine koyarak ne hissettiğini anlamaya çalışmasıdır. Kişinin, diğerinin duygularının yoğunluğunu ve anlatımını algılama ve anlama yeteneğidir.

Empati ne değildir? Empati karşımızdaki ile özdeşleşmek, ona benzemek, sempati duymak değil; onun bakış tarzını yakalamaya çalışma çabasıdır.

“Bir anlaşmazlık olduğunda, muhatabınızın ayakkabılarını giyerek soruna bakın!” Kızılderili atasözü

Hasta sağlık çalışanı ilişkileri İşin özü sevgi hastayı sevmek, insanı sevmek En cahil insan bile sevgiyi hisseder Soruna değil hastaya odaklanmak Astımı değil, astımı olan bir hastayı tedavi etmek Bir güler yüz, bir tatlı dil hepimiz aslında hayatın her bölümünde güler yüz ve tatlı dil bekleriz Kendimizle barışık olmak Hiçbir tartışma kazanılmaz. Tartışma varsa herkes kendine göre haklıdır. Sorunu çözmek için doğru iletişim kurmak gerekir.

HASTA SORUMLULUKLARI Son dönemde hasta haklarının yanında bir de “Hasta Sorumluluğu” kavramı ortaya çıkmıştır. Henüz bu kavramın, içeriği ve kapsamı ortaya konmamıştır. Ancak genel olarak, hastanın bir sağlık kuruluşuna başvurmadan ve başvurduktan sonraki süreçte yerine getirmesi gereken ödev ve yükümlülüklerdir diye tarif edilebilir.

HASTA SORUMLULUKLARI Genel Sorumluluklar Kişiler kendi sağlığına dikkat etmek için elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaşam için verilen tavsiyelere uymalıdır. Kişi uygunsa kan verebilir ya da organ bağışında bulunabilir. Basit durumlarda kişiler kendi bakımlarını yapmalıdır. Sosyal Güvenlik Durumu Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanında bildirmek durumundadır. Hasta; sağlık karnesinin (Bağ-Kur, Yeşil Kart gibi) vizesini zamanında yaptırmak zorundadır. Sağlık Çalışanlarını Bilgilendirme Hastane Kurallarına Uyma Tedavisi İle İlgili Önerilere Uyma

HASTA HAKLARI UYGULAMALARI SAĞLIK BAKANLIĞI HASTA HAKLARI UYGULAMALARI

HASTA HAKLARI UYGULAMA İLKESİ KURUM VEYA ÇALIŞAN ODAKLI SAĞLIK HİZMETİ SUNUMU YAKLAŞIMINDAN “HASTA ODAKLI-KATILIMCI” SAĞLIK HİZMETİ SUNUMU YAKLAŞIMINA GEÇİŞ

BU GÜNE KADAR NELER YAPILDI ? OLUŞTURULAN KURUL VE BİRİMLER BAKANLIK HASTA HAKLARI ŞUBESİ HASTA HAKLARI İL KOORDİNATÖRLÜKLERİ HASTANE HASTA HAKLARI KURULU HASTANE HASTA HAKLARI BİRİMİ

BU GÜNE KADAR NELER YAPILDI ? BAKANLIK HASTA HAKLARI ŞUBESİ Hasta hakları ihlallerinin önlenmesi, uygulamaların geliştirilmesi, izlenmesi ve ülke genelinde koordine edilmesi amacıyla Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Hasta hakları şubesi kurulmuştur.

BU GÜNE KADAR NELER YAPILDI ? İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HASTA HAKLARI İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ Hasta hakları uygulamalarının il genelinde koordine etmek ve denetlemek amacıyla Sağlık Müdürlüğü bünyesinde kurulmuştur.

İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ GÖREVLERİ Görevli olduğu ildeki sağlık çalışanlarının hasta hakları uygulamaları ile ilgili hizmete uyum ve eğitim ihtiyaçlarını belirlemek üzere hastane hasta hakları birimleri ile sürekli iletişimde olmak İl genelinde tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında bulunan kurul ve birim görevlilerine hasta hakları uygulamaları ve eğitimi konusunda toplantı organize etmek, bu birimleri bilgilendirmek, uygulamaları sürdürmek, toplantı kayıtlarının raporlarını tutmak Hasta hakları uygulamaları ve eğitimleri konusunda danışmanlık yapmak Hasta hakları uygulamaları ve eğitimleri konularını kurul ve birim görevlilerinin desteğini alarak onların ihtiyaçları doğrultusunda belirlemek

İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ GÖREVLERİ Eğitime katılanlar için sertifika, katılım belgesi, kredi sistemi gibi ödül sistemlerinin geliştirilmesine destek olmak Hastanelerin hasta hakları uygulamalarını ve eğitimlerini yerinde denetlemek Hasta hakları birimlerinin doldurdukları hasta hakları formlarını kontrol etmek ve istenilen formları düzenli olarak Bakanlığa göndermek Sağlık hizmet sunumunu kolaylaştırmak, sağlık hizmetlerinden yararlanma sürelerini kısaltmak ve vatandaşların sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliğini artırmak amacıyla polikliniklerde “Hekim Seçme Uygulaması”nı koordine etmek İl Koordinatörlüğü bünyesinde arşiv oluşturmak

İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ GÖREVLERİ Hasta hakları uygulamalarını geliştirmek için ildeki imkanları değerlendirmek, yetkililerle işbirliği yaparak araç-gereç ve malzemelerin temini, bakım, onarım ve korunmasını sağlamak. Eğitim programlarına katkıda bulunacak eğitimciler ile işbirliği yapmak, üniversite, kütüphane gibi kurumlardan yararlanmak. Görevi ile ilgili seminer, konferans gibi etkinliklere katılmak, güncel ve mesleki yayınları izlemek ve ilgili yerlere duyurmak Hasta hakları uygulamaları hakkında vatandaşların, hasta ve yakınlarının bilgilendirilmesini sağlamak.

İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ GÖREVLERİ Kurul kararlarının yerine getirilip getirilmediğini kontrol etmek İlçe ve grup başkanlıklarında hasta hakları uygulamalarının başlatılması ve geliştirilmesi için plan, program hazırlamak ve uygulamak Hasta hakları kurulları ve birimleri hakkında yapılan şikayetleri incelemek, sonuçlandırmak

BU GÜNE KADAR NELER YAPILDI ? HASTANE HASTA HAKLARI BİRİMLERİ Hasta hakları uygulamalarının planlanması, değerlendirilmesi, uygulanması amacıyla illerde tüm kamu hastaneleri ve ilçelerdeki 100 yatak ve üstü hastanelerde kurulmuştur.

BU GÜNE KADAR NELER YAPILDI ? HASTANE HASTA HAKLARI KURULLARI Hasta hakları uygulamalarının planlanması, değerlendirilmesi, uygulanması ve önerilerde bulunulması amacıyla illerde tüm kamu hastaneleri ve ilçelerdeki 100 yatak ve üstü hastanelerde kurulmuştur. Kurul biri başkan olmak üzere 8 kişiden teşekkül eder.

HASTA HAKLARI KURUL ÜYELERİ Hasta Hakları Kurulu aşağıdaki üyelerden oluşur; a) Başkan: Kamu hastanelerinde hastanenin kalite hizmetlerinden sorumlu Baştabip Yardımcısı, kurulun başkanıdır. b) Hasta Hakları Birim Sorumlusu, c) Hakkında başvuruda bulunulan personelin birim sorumlusu, d) Hasta hakları konusunda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu temsilcisi e) Varsa hastanın avukatı (Hastayı temsil ettiğine dair vekaletin bulunması gerekir. Ayrıca hasta veya yakını isterlerse kurula girerek kurul üyelerini konu hakkında bilgilendirebilirler. Ama oylamaya katılamazlar ve oylama sırasında kurulda bulunamazlar.) f) 4688 Sayılı Kamu Sendikaları Kanununa göre kurumda yetki almış sendika temsilcisi, g) Valiliğin belirleyeceği bir vatandaş. h) İl genel meclisi üyeleri arasından Vali tarafından seçilecek bir üye,

HASTA HAKLARI BİRİMİ İŞ AKIŞ ŞEMASI BAŞVURUNUN ALINMASI (şahsen veya internet yoluyla) SORUN YERİNDE ÇÖZÜLMEYE ÇALIŞILIR BAŞVURU FORMU DOLDURULUR VE İNTERNET ORTAMINA AKTARILIR ACİL DURUM SÖZ KONUSU İSE HASTANE İDARESİ HEMEN BİLGİLENDİRİLİR ACİL DURUM YOKSA ŞİKAYETLE İLGİLİ KİŞİLERDEN GEREKLİ BİLGİLER ALINIR DOSYA HAZIRLANARAK HASTA HAKLARI KURULUNA SUNULUR KURULDA ALINAN KARARLAR KURUL KARAR DEFTERİNE YAZILIR KARARLAR BAŞVURANA VE SAĞLIK ÇALIŞANINA İLETİLİR

HASTA HAKLARI KURULLARI İŞ AKIŞ ŞEMASI BAŞVURUDAN EN GEÇ 15 GÜN SONRA KURUL DOSYALARI DEĞERLENDİRİR VE OY ÇOKLUĞUYLA KARARA BAĞLAR HASTA HAKKI İHLALİ VARSA VEYA KONU TEKNİK BİR KONU İSE ALINAN KARARLARDAN İDARE HABERDAR EDİLİR İDARİ TAKİBAT BAŞLAR BAŞVURAN KİŞİ VE SAĞLIK ÇALIŞANINA SONUÇ BİLDİRİLİR AYRICA KURUL HASTANEYLE İLGİLİ ÖNERİLERİNİ İDAREYE YAZILI OLARAK BİLDİRİR

Bu kapsamda ilimiz merkezindeki tüm hastanelerde ve ilçelerdeki 100 ve üstü yatak kapasitesine sahip hastanelerde hasta hakları birimleri ve kurulları oluşturulmuştur Hasta hakları kurulları ve birimleri 03.10.2005 tarihinden itibaren faaliyete geçmiştir Bursa Devlet Hastanesi ise bu konuda pilot hastane olup uygulama Şubat 2004 tarihinde başlamıştır

BURSA DEVLET HASTANESİ HASTA HAKLARI BİRİMİ

BURSA DEVLET HASTANESİ HASTA HAKLARI BİRİMİ

BURSA DEVLET HASTANESİ HASTA HAKLARI BİRİMİ

BURSA DEVLET HASTANESİ HASTA HAKLARI BİRİMİ

Bursa İli Hasta Hakları İstatistikleri Ekim-Aralık 2005 Toplam başvuru sayısı:342 Yerinde çözülen sorun sayısı:293 Kurula havale edilen dosya sayısı:49

Kurula sevk edilen dosya sayısı:49 Hasta hakkı ihlali yok:40 Hasta hakkı ihlali var: 7 Teknik konu:1 Kapsam Dışı:1

“BİR HASTAYLA İLGİLENİR GÖRÜNMENİN EN İYİ YOLU, ONUNLA İLGİLENMEKTİR”

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM İletişim: Dr.Özgür ÖZDEMİR Bursa İl Sağlık Müdürlüğü Telefon: 0-224-2330071/1440 Mail: drozgur@bsm.gov.tr Sunu için: www.bsm.gov.tr