OPERASYON TEKLİF ÇAĞRISI EĞİTİMİ FAYDALANICI: Potansiyel Operasyon Faydalanıcıları YER: Ankara TARİH: 5-6 Şubat 2013 Saat: 9.30-16.30

EĞİTİMİN HEDEFLERİ Bu eğitim, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı kapsamında yayınlanmış olan Operasyon Teklif Çağrısı’na uyumlu olarak Operasyon Tanımlama Belgesinin (Operation Identification Sheet) hazırlanması ile ilgili potensiyel faydalanıcıların bilgilerini ve becerilerini artırmayı amaçlar.

EĞİTİM TASLAĞI PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ OPERASYON TANIMLAMA BELGESİ HAZIRLAMA BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME

PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ PROJE YAŞAM DÖNÜGÜSÜ Planlama Değerlendirme Uygulama Değerlendirme

AB PDY REHBERİ PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ KILAVUZU http://ec.europa.eu/echo/files/partners/humanitarian_aid/fpa/2003/guidelines/project_cycle_mngmt_en.pdf PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ REHBERİ http://ec.europa.eu/europeaid/multimedia/publications/documents/tools/europeaid_adm_pcm_guidelines_2004_en.pdf

PROJE DÖNGÜSÜ 6

NEDİR…? Proje Döngüsü Yönetimi (PCM)? Bütüncül Yaklaşım ve Mantıksal Çerçeveden yararlanarak Proje Döngüsündeki 6 aşamanın yönetilmesi için kullanılan bir yöntemdir. Bütüncül Yaklaşım? Bir yöntem olarak... Daha etkili, etkin ve sürdürebilir projeler elde etmek amacıyla 6 aşamalı bir süreçtir. Hazırlanacak projenin her aşaması ile ilgili gerekli kararlar için hazırlanması gereken dokümanların vb. belirlenmesi Aynı temel formata sahip olan dokümanların kullanımı ile standart bir sistem kurulmasıdır. 7

BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM İKG OP hedefleri Standart dokümanlar Operasyon Tanımlama Belgesi İhale Dökümanları Raporlar Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (MÇY)    Müdahale mantığı Nesnel Doğrulana bilir Kriterler  Doğrulama kaynakları  varsayıml ar/riskler Genel Amaç Özel amaçlar Beklenen sonuçlar Faaliyetler Sonuç tabanlı çalışma planı & bütçe 8

NEDEN PCM (PDY)? Olumsuz deneyim: PDY’nin getirdikleri: Belirsiz stratejik çerçeve Yetersiz durum analizi Faaliyet odaklı planlama ve uygulama Doğrulanamayan çıktılar Harcama baskısı Kısa vadeli bakış açısı Tutarsız proje dokümanları Ortak algı eksikliği PDY’nin getirdikleri: Net tanımlanmış yaklaşım Geliştirilmiş analiz Hedef odaklı planlama ve uygulama Doğrulanabilir çıktılar Kaliteye daha fazla ağırlık verilmesi Sürdürebilirliğe odaklanılması Standart formatlar Hedefler ve hedeflere ulaşma konusunda ortak anlayış 9

KALİTE: KİLİT ETMENLER Prensipler: İlgililik Fizibilite Sürdürebilirlik 2) MÇY araçları 3) Tamamlayıcı araçlar Daha iyi projeler & hedef gruplar için sürdürebilir faydalar

KALİTE GÖSTERGELERİ İlgililik – projenin, söz konusu faydalanıcılarının gerçek sorunlarını IKG OP kapsamında ele alıp almadığı ile ilgilidir Fizibilite – proje hedeflerine etkili bir şekilde ulaşılıp ulaşılamayacağı ile ilgilidir Sürdürebilirlik – dışarıdan sağlanan yardım sona erdiğinde proje faydalarının devam edip etmeyeceği ile ilgilidir 11

PDY ARAÇLARI Tamamlayıcı Araçlar MÇY Araçları: Katılımcı çalıştayları Çevresel değerlendirme Cinsiyet eşitliği analizi Kurumsal ölçme değerlendirme Ekonomik ve finansal analiz MÇY Araçları: Paydaş analizi Sorun analizi Hedeflerin analizi Strateji analizi Mantıksal Çerçeve Faaliyet planlaması Kaynak planlaması 12

MANTIKSAL ÇERÇEVE YAKLAŞIMI Sorunların ve hedeflerin önceliklerinin belirlenmesi, sonuçların ve ilgili faaliyetlerin tanımlanmasını kapsayacak şekilde başarı göstergelerinin ve varsayımların dikkatli bir şekilde incelenmesiyle bir projeyi oluşturma tekniğidir. MÇY, proje döngüsünün her bir aşaması için kilit bir yönetim aracıdır: uygulamadan, değerlendirmeye kadar, diğer araçları oluşturmak için kullanılan «ana araçtır» (örn. uygulama ve kaynak şemaları, izleme planı, vs.) 13

MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ    Müdahale mantığı Nesnel Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları  Varsayımlar/riskler Genel Amaç Projenin katkıda bulunacağı genel amaç nedir? Genel amaç ile ilgili kilit göstergeler nelerdir? Bu göstergeler için bilgi kaynakları nelerdir? Bu amaçlara ulaşmak için gerekli olan genel faktörler ve koşullar nelerdir? Riskler nelerdir? Proje amacı (= özel amaç) Projenin katkıda bulunacağı özel amaç nedir? Özel amaç ile ilgili kilit göstergeler nelerdir? Beklenen sonuçlar Özel amaçalara ulaşmak için öngörülmüş olan çıktılar nelerdir? Elde edilen sonuçları ölçmek için kullanılacak olan göstergeler nelerdir? Bu amaçlara ulaşmak için gerekli olan faktörler ve koşullar nelerdir? Riskler nelerdir? Faaliyetler Beklenen sonuçları elde etmek için yapılması gereken faaliyetler nelerdir ve bunlar hangı sırayla yapılmalıdır? Araçlar: Bu faaliyetleri uygulamak için hangi araçlar gereklidir? Maliyet: Bu faaliyetleri uygulamak için gerekli maliyet nedir? Ön-koşullar:proje başlamadan önce yerine getirilmesi gereken koşullar 14

MÇY SORULACAK SORULAR Bir proje NEDEN uygulanır (Müdahale Mantığı); Proje ile NE başarılmaya çalışılır (Müdahale Mantığı ve Göstergeler); Proje bunu NASIL başaracaktır (Faaliyetler, Araçlar); HANGİ dış etkenler projenin başarısı için önemlidir (Varsayımlar); Projenin başarısını değerlendirmek için gerekli bilgileri NEREDE bulabiliriz (Doğrulama Kaynakları); HANGİ araçlar gereklidir (Araçlar); Projenin maliyeti NE KADAR olacaktır (Maliyet); Proje başlamadan önce HANGİ ön-koşullar yerine getirilmelidir (Ön-Koşullar); 15

MÇY: 2 AŞAMA Analiz Aşaması (Kapsam/Durum Analizi) 1. Paydaş ve Sorun Analizi (Gerçeğin resmi: neden ve sonuçları belirleyerek paydaşları ve onların sorunlarını tespit etmek) 2. Hedeflerin Analizi (Geleceğe dair iyileştirilmiş durumun resmi: tespit edilmiş sorunlardan hedeflerin geliştirilmesi) 3. Strateji Analizi (Belli bir durumu ele almak üzere farklı seçeneklerin karşılaştırılması)   16

MÇY:2 AŞAMA Planlama Aşaması 1. Mantıksal Çerçeve: Proje yapısını tanımlayın, iç mantığını test edin, hedefleri ölçülebilir kavramlarla formüle edin, araçları ve maliyeti tanımlayın 2. Faaliyetlerin planlanması: Faaliyetlerin sırasını ve birbirine bağımlılığını belirleyin; ana aşamaları belirleyin ve sorumlulukları paylaştırın 3. Kaynakların planlanması: Planlanan faaliyetlerden yola çıkarak, girdi planlaması ve bütçe yapın 17

STRATEJİ ANALİZİ Adım 1: Yerine getirmek istemediğiniz hedefleri belirleyin (arzu edilmeyen veya gerçekleştirilmesi mümkün olmayan); Adım 2: Olası stratejileri veya bileşenleri elde etmek için hedefleri gruplayın (kümelemek); Adım 3: Mutabık kalınan kriterlere göre hangi stratejinin/stratejilerin optimal stratejiyi temsil ettiğini değerlendirin; Adım 4: Genel Hedef(ler)i ve Proje Amacını belirleyin 18

VARSAYIMLAR Projenin başarısı için önemli olan dış etkenler neden ele alınmalıdır? Daha geniş küresel çevreyi ve sürdürebilirliğe ilişkin hususları belirlerler; Projenin kontrol edemeyeceği etkenleri özetler Projenin ele almadığı ancak yakından izlenmesi gereken unsurları dikkate alır. 19

VARSAYIM ALGORİTMASI Gerçekleşme ihtimali nedir? Kesine Yakın Orta düzeyde İhtimal Dışı Mantıksal çerçeveye dahil etme Varsayım olarak ekle Dışsal faktörü etkileyecek şekilde proje yeniden dizayn edilebilir mi? Evet Hayır Dışsal faktör önemli mi? Faaliyetler ve sonuçlar ekleyerek projeyi yeniden dizayn et; eğer gerekiyor ise proje amacını yeniden formüle et Proje yapılabilir değil Evet

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Bir projenin sürdürülebilir olduğunu söyleyebilmek için fon desteğinin tamamlanmasından sonra proje, faydalanıcıya uzun bir süre daha fayda sağlamaya devam etmelidir. Geçmişte projeler sürdürebilir faydalar sağlama konusunda sıklıkla başarısız olmuştur. Çünkü bazı kritik başarı etkenleri yeterince dikkate alınmamıştır. 21

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK FAKTÖRLERİ Politika desteği Uygun teknoloji Kurumsal ve yönetimsel kapasite Ekonomik ve finansal kapasite Sosyo-kültürel ve cinsiyet eşitliği konuları Çevresel koruma 22

GÖSTERGELER (1) Göstergeler? Nesnel Doğrulanabilir Göstergeler (NDG), proje faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan değişiklik veya sonuçlara ilişkin spesifik doğrulanabilir ölçülerdir. Performansın ölçümü için bir temel sağlarlar. Projenin neyi başarmaya çalıştığını başkalarına anlatmak için fayda sağlar. 23

GÖSTERGELER (2) Nesnel Doğrulanabilir Göstergeler (NDG) nasıl tanımlanır? Her bir sonuç için en uygun göstergeyi belirleyin. Göstergeyi esas alarak aşağıdaki kavramlar doğrultusunda «hedefleri» (sonuçların tam olarak neyi amaçladığını) tanımlayın: Nicelik (ne kadar?) Nitelik (ne?) Hedef grubu (kim?) Zaman/süre (ne zaman başlayacak ve ne kadar sürecek) Yer (nerede?) 24

GÖSTERGELER (3) NDG özellikleri: Spesifik Ölçülebilir Mevcut –(kabul edilebilir bir maliyetle) İlgili – (proje hedefleri ile ilgili) Zaman Kısıtlaması – (yöneticiler için yaralı olması durumunda) 25

DOĞRULAMA KAYNAKLARI Hedeflerin başarılması konusunda bilgileri nerede ve ne şekilde bulabileceğimizi tarif ederler Açıklığa kavuşması gereken sorular: Uygun dış kaynaklar mevcut mu? Yeterince belirgin mi? Bunlar güvenilir ve erişilebilir mi? Bilgiyi elde etme maliyeti makul mu? Başka kaynaklar yaratılmalı mı? Mümkün olduğu ölçüde mevcut kaynakları kullanmaya çalışın 26

Tanımlama Belgesinin Hazırlanması II. Operasyon Tanımlama Belgesinin Hazırlanması

Yayınlanma Tarihi: 21 Ocak 2013 OPERASYON TEKLİF ÇAĞRISI REHBERİ Yayınlanma Tarihi: 21 Ocak 2013 Operasyon Tanımlama Belgesinin (OIS) Teslim Tarihi ve Saati : 25 Şubat 2013, 16:00 28

OPERASYON NEDİR? Operasyon, İKG OP hedeflerine ulaşılmasını sağlayan bir veya birden fazla ‘’operasyon faydalanıcıları’’ tarafından başlatılan ve uygulanan ve AB ve ulusal kamu fonları tarafından ortaklaşa finanse edilen tam teşekküllü proje ve projeleri kapsar. Bir operasyon genellikle hizmet, mal ve hibe gibi farklı ihale süreçleri yoluyla uygulanan birden fazla bileşenden oluşur. 29

OPERASYON TANIMLAMA BELGESİ (OTB) NEDİR ? TEKLİF ÇAĞRISI!!!!!!!

OPERASYON TANIMLAMA BELGESİ (OTB) Operasyon Tanımlama Belgesi ilk aşamada operasyon ile ilgili tüm temel koşul ve gereksinimleri sunar. OTB operasyonun tüm bileşenleri ile ilgili bilgi vermeyi amaçlayan genel bir referans belgesidir. Operasyon içerisindeki tüm bileşenler OTB kapsamında ele alınmalıdır. 31

HİZMET/ HİBE/MAL ALIMI DOKÜMAN HİYERARŞİSİ İKG OP OTB 1 HİZMET HİZMET/MAL ALIMI OTB 2 (BKA) HİZMET/ HİBE/MAL ALIMI PROGRAM SEVİYESİ OPERASYON SEVİYESİ PROJE SEVİYESİ 32

BAŞVURU SAHİPLERİNİN UYGUNLUĞU Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının üst kuruluşları (TC Anayasası Madde:135), Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), Bölgesel Kalkınma Ajansları, Ulusal düzeyde örgütlenmiş işveren organizasyonları ve sendika konfederasyonları (hem Türkiye hem AB üye ülkelerinde), AB üye ülkerinde sendika konfederasyonları,tekliflerinde en az Türkiye’den bir ortak bulmalıdır. Büyükşehir Belediyeleri, Üniversiteler, En az talep ettiği fon büyüklüğünde bir proje uygulamış ve tamamlamış olan sivil toplum kuruluşları (STK). 33

BAŞVURU SAHİPLERİNİN UYGUNLUĞU AB üye devletleri içerisindeki işçi sendikaları konfederasyonları ve ulusal düzeyde örgütlenen işveren örgütleri Türkiye içerisinde en az bir ortak bulmak zorundadır. Teklif Çağrısı rehberi bölüm 1.3 gözden geçiriniz. 34

ÖNEMLİ Sadece bölgesel kalkınma ajansları teklif çağrısı (hibe) bileşeni de dahil olmak üzere teklifte bulunabilirler. Bir başvuru sahibi Operasyon Çağrısı kapsamında birden fazla başvuru yapabilir. Bir başvuru sahibi Operasyon Çağrısı kapsamında ikiden fazla operasyon uygulayamaz. Bir başvuruda birden fazla ortak olabilir. 35

OPERASYON TANIMLAMA BELGESİ İÇERİĞİ

İyi bir başlık nasıl olmalıdır? – 1. OPERASYON BAŞLIĞI İyi bir başlık nasıl olmalıdır? – Operasyonun içeriğini kısa, çarpıcı ve etkili bir şekilde yansıtmalıdır. 37

Bu kısım aşağıdaki gibi doldurulacaktır: 2. OPERASYON YAPISI Bu kısım aşağıdaki gibi doldurulacaktır:   Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Avrupa Birliği Koordinasyon Daire Başkanlığı 38

Kurumunuzun web sitesi bilgisi İletişim Bilgileri: 3. OPERASYONUN UYGULANMASINDAN SORUMLU KURUMLAR Kurumunuzun Resmi adı Kurumunuzun adresi Kurumunuzun web sitesi bilgisi   İletişim Bilgileri: (kurumunuzun temsilci detayları) Telefon Faks E-posta Ortakların kurum bilgileri 39

4.2 Öncelik Ekseni Başlığı 4.3 Tedbir başlığı 4. OPERASYONEL PROGRAMLA UYUM VE UYGUNLUK (GENEL BAKIŞ) 4.1 Başlık ve Program Numarası: İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı- CCI No. 2007TR05IPO001   4.2 Öncelik Ekseni Başlığı 4.3 Tedbir başlığı  Operasyon Teklif Çağrısı Rehberinin Bölüm 1.1 gözden geçiriniz 40

ÖNCELİK EKSENİ 1 Özellikle kadınların işgücüne katılımlarını artırarak ve özellikle gençler için olmak üzere işsizlik oranlarını azaltarak, daha çok insanı istihdama çekmek ve istihdamda kalmalarını temin etmek. Tedbir 1.1: Önceden Tarımda Çalışanlar Dahil, Kadınların İşgücüne Katılımlarının Teşvik Edilmesi ve Kadın İstihdamının Artırılması. Tedbir 1.2: Gençlerin İstihdamının Artırılması.   Tedbir 1.3: Kayıtlı İstihdamın Teşvik Edilmesi 41

ÖNCELİK EKSENİ 2 Eğitim kalitesinin arttırılması, eğitim ve iş piyasası arasındaki bağın kuvvetlendirilmesi ve başta kız çocuklarının olmak üzere her düzeyde okullaşma oranlarının yükseltilmesi suretiyle insan kaynağına yapılan yatırımın arttırılması Tedbir 2.1: Eğitimin önemi hakkındaki bilincin arttırılması ve başta kadınlar olmak üzere insan kaynaklarının geliştirilmesi ve iş piyasasına giriş için okullaşmanın arttırılması. 42

ÖNCELİK EKSENİ 3 Yaşam boyu öğrenmenin ilerletilmesi ve insan kaynağına işletmeler ve işçiler tarafından yatırım yapılmasının teşvik edilmesiyle, işçilerin, isletmelerin ve girişimcilerin uyum yeteneklerinin arttırılması Tedbir 3.1: Hayat boyu öğrenme için gerekli olan beceri ve yeterliliklerin geliştirilmesi Tedbir 3.2: İnsan kaynaklarına daha fazla yatırım yaparak işçi ve işverenlerin uyum yeteneklerinin artırılması. 43

ÖNCELİK EKSENİ 4 İtina gösterilmesi gereken kişilerin isgücüne dâhil olmalarının sürdürülebilir hale getirilmesi ve isgücü piyasasındaki tüm ayrımcılık türleri ile mücadele edilmesi amacıyla gereken imkânları sağlayarak içermeci bir işgücü piyasasının teşvik edilmesi.   Tedbir 4.1: Dezavantajlı kişilerin istihdam edilebilirliğinin artırılması, işgücü piyasasına erişimlerinin kolaylaştırılması ve işgücü piyasasına girişlerinin önündeki engellerin ortadan kaldırılması 44

ÖNEMLİ!!!! Teklifler yalnızca bir öncelik ekseniyle ilgili olmalıdır Teklifler aynı öncelik ekseni altında birden fazla tedbirle ilgili olabilir. Bu durumda teklifle en ilgili olan tedbir esas alınmalıdır. 45

5.OPERASYON 5.1 Operasyonel Programın Hedeflerine Katkı Uygun tedbirle bağlantısı olan operasyon, Operasyonel Programın (sayısal göstergeleri sağlanan) hedeflerinin gerçekleştirilmesine nasıl katkıda bulunur Operasyon ve OP’ın tedbirleri arasındaki ilişkiler 46

5.2 GENEL HEDEF Genel hedef bir tanedir Bir cümle olarak açıklanır Uygulanması planlanan operasyon bir öncelik eksenine uygun olmalıdır Operasyonun Genel Hedefleri, operasyonun toplum için neden önemli olduğu, diğer gruplara,faydalanıcılara uzun vadede nasıl yararlar sağladığını açıklamalıdır. Hedef Operasyonun İKG OP içerisine nasıl alındığını göstermelidir.Genel Hedefler bir (veya birden fazla) Operasyon amacından daha kapsamlı olmalıdır. 47

5.3 OPERASYON AMACI Operasyonel Programın ilgili tedbirleri belirlenmelidir veya operasyon amaç(lar)ı bu başlık altında yazılmış ilgili tedbirlerle uyumlu olmalıdır. Operasyon amacı operasyonun temel amacını içermelidir ve operasyon tarafından organize edilecek faaliyetlerden yararlanan operasyon faydalanıcıları veya hedef gruplar tarafından elde edilecek olan faydalara uygun olarak tanımlanmalıdır. 48

5.4 YER Öncelik 1. Bölge- 12 NUTS II seviyesi bölgeleri (kişi başına düşen GSYİH, ülke ortalamasının %75’den daha az) kapsar Öncelik 2. Bölge – 14 NUTS II seviyesindeki bölgeleri kapsar Operasyon Rehberi Bölüm 1.2’yi gözden geçiriniz 49

5.4 YER (ÖNCELİKLİ BÖLGE 1) Bölge İller TR A1: Erzurum, Bayburt, Erzincan, TR A2: Kars, Ağrı, Ardahan, Iğdır TR B1: Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli TR B2: Van, Bitlis, Hakkari, Muş TR C1: Gaziantep, Adıyaman, Kilis TR C2: Diyarbakır, Şanlıurfa TR C3: Batman, Mardin, Siirt, Şırnak TR 63: Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye TR 72: Kayseri, Sivas, Yozgat TR 82: Kastamonu, Çankırı, Sinop TR 83: Samsun, Amasya, Çorum, Tokat TR 90: Trabzon, Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize 50

5.4 YER (ÖNCELİKLİ BÖLGE 2) Bölge İller TR 10: İstanbul TR 21: Tekirdağ, Edirne, Kırklareli TR 22: Balıkesir, Çanakkale TR 31: İzmir TR 32: Aydın, Denizli, Muğla TR 33: Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak TR 41: Bursa, Eskişehir, Bilecik TR 42: Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova TR 51: Ankara TR 52: Konya, Karaman TR 61: Antalya, Isparta, Burdur TR 62: Adana, Mersin TR 71: Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir TR 81: Zonguldak, Karabük, Bartın 51

5.5 SÜRE Ay (maks. 24 ay) Sözleşmenin imzalanmasından itibaren Sözleşme(ler) OTB’in onaylanmasının ardından imzalanacaktır. Başarılı bir ihale yönetimi en az 6-12 ay arasındadır. Tüm faaliyetler OTB’in kapanış tarihinden önce bitmiş olmalıdır. 52

5.6 HEDEF GRUPLAR Operasyon Teklif Çağrısının Bölüm 1.4’ü gözden geçiriniz. Tedbir 1.1 İşsiz kadınlar (uzun dönemli işsiz kadınlar dahil) İşgücüne katılamamış kadınlar Ev eksenli çalışan kadınlar Güvencesiz işlerde çalışan ve işsiz olma tehlikesi olan kadınlar 53

5.6 HEDEF GRUPLAR Tedbir 1.2 Üniversiteden yeni mezun olan genç işsizler Ortaöğretim mezunu olan genç işsizler Düşük eğitim düzeyine sahip genç işsizler Okulu erken terkedenler Okuyan gençler Düşük eğitim düzeyine sahip genç işsiz kadınlar Güvencesiz işlerde çalışan gençler ve işsiz olma riski olan gençler 54

5.6 HEDEF GRUPLAR Tedbir 1.3 Kayıtdışı çalışanlar ve bu kişilerin bakmakla yükümlü olduğu kişiler Düşük eğitim düzeyine sahip kayıtsız kadın işçiler Kayıtsız genç işçiler İlgili kurumların çalışanları Sosyal ortaklar Güvencesiz işlerde çalışan gençler ve işsiz kalma riski olan gençler Ev eksenli çalışan kadınlar Güvencesiz işlerde çalışan ve işsiz kalma riski olan kadınlar 55

5.6 HEDEF GRUPLAR Tedbir 2.1 Okuldan ayrılanlar, özellikle kızlar Öğrenciler, okulu bırakma riski olan ve uzun vadeli devamsızlık yapan ortaöğretim çağındaki özellikle kız çocukları Okul erken terkedenler Öğrenciler,kültürel engeller nedeniyle ortaöğretime erişemeyen özellikle kız çocukları Kızlarını okula göndermek istemeyen ebeveynler ya da göndermeye gücü yetmeyen ebeveynler Öğretmenler, özellikle öğrencilere ve diğer eğitim personeline psikolojik ve mesleki rehberlik sağlayan öğretmenler Yerel otoriteler, sivil toplum kuruluşları ve diğer ilgili paydaşlar 56

5.6 HEDEF GRUPLAR Tedbir 3.1 Mesleki eğitim kurumlarının öğrencileri ve öğretmenleri Okuma yazma bilmeyen yetişkinler özellikle işsiz kadınlar İşsiz yetişkinler özellikle kadınlar MEB Personeli Mesleki Yeterlilik Kurumu Personeli 57

5.6 HEDEF GRUPLAR Tedbir 3.2 Şirketler KOBİ’lerdeki işverenler ve çalışanlar Sosyal ortaklar Sürekli eğitim merkezleri ve üniversitelerin araştırma merkezleri Kamu ve özel mesleki eğitim kurumları STK’lar Kamu kuruluşları 58

5.6 HEDEF GRUPLAR Tedbir 4.1 Engelli kişiler, Gecekondu bölgelerinde yaşayanlar dahil olmak üzere yoksul olan veya yoksulluk riski altında olan kişiler, Eski mahkümlar hükümlüler ve tutuklular, Yerinden edilmiş kişiler (IDPs), Çalışan çocuklar ve aileleri, İşverenler ve iş yerindeki diğer çalışanlar , Roman vatandaşlar, Yoksulluk riski altındaki çocuklar ve korunmaya muhtaç çocuklar , Diğer dezavantajlı kişiler (örneğin uyuşturucu bağımlıları, aile içi şiddete maruz kalmış kadınlar, barınakta yaşıyanlar, çocuğunu tek başına büyüten ebeveynler, evsiz kişiler, mevsimlik çalışan tarım işçileri ve onların aileleri, yaşlılar, göçerler vs) 59

5.7 OPERASYON VE OPERASYON ARKA PLANININ TANIMI Son istatistiki veriler ve raporlar tarafından ihtiyaç duyulan gerekçelendirmeler Planlanan operasyon için stratejik dökümanlar   Operasyon müdahale alanlarındaki mevcut durumu aşağıdaki şekilde belirtiniz: Yerel/ulusal politika ve stratejiler ve/veya sektörel ve kurumsal alanlar için ekonomik veriler; Sektör ve kurumsal alanlardaki kurumsal yapı, kurumlar ve operasyon sistemlerinin kökeni ve geçmişi; Operasyonda ele alınacak problemler. 60

5.8 ÖLÇÜLEBİLİR SONUÇLAR VE GÖSTERGELERİ Çıktı ve sonuç göstergeleri, Planlanan operasyonun uygulanması kapsamında kaydedilen ilerlemeyi değerlendirmek için kullanılır ve operasyonun uygulanmasından sonra ulaşılan sonuçlardır. Operasyon teklif çağrısı rehberinin Bölüm 1.6’yı gözden geçiriniz. 61

HER TEKLİF İÇERİSİNDE EN AZ İKİ GÖSTERGE OLMALIDIR 5.8 GÖSTERGELER HER TEKLİF İÇERİSİNDE EN AZ İKİ GÖSTERGE OLMALIDIR Tedbir 1.1: Kadınlar için düzenlenen girişimcilik kurslarına katılan kadın sayısı: 650 Çıraklık /Staj programlarından yararlanmış kadın sayısı: 100 İstihdam odaklı dersler ile rehberlik ve danışmanlık hizmetlerine katılan kadınların sayısı: 25.000 62

5.8 GÖSTERGELER Tedbir 1.2: Girişimcilik kurslarına katılan genç sayısı: 700 İstihdama yönelik kurslara katılan genç sayısı: 3.700 Staj ve çıraklık programlarına katılan genç sayısı: 2.500 Kariyer rehberliği hizmetleri de dahil olmak üzere rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinden yararlanan gençlerin sayısı: 3.200 63

5.8 GÖSTERGELER Tedbir 1.3:   SGK ve sosyal ortaklar arasında kurulan yerel ortaklıkların sayısı: 5 İlgili ortaklar arasındaki kayıtlı istihdamın teşviki ile ilgili ikili projelerin sayısı: 3 Kayıtlı istihdamın desteklenmesi için çeşitli eğitimlere katılan kişi sayısı: 1.100 64

5.8 GÖSTERGELER Tedbir 2.1: Eğitim verilmiş aile sayısı: 3.000   Eğitim verilmiş aile sayısı: 3.000 Kız çocuklarını okula göndermeye ikna etmek için ziyaret edilen aile sayısı: 6.000 Ekipmanla donatılmış okul ve yurt sayısı: 6 65

5.8 GÖSTERGELER Tedbir 3.1: Mesleki bilgi ve becerilere dayalı test edilmiş ve sertifika almış kişi sayısı: 750 Yetkili kurumlar tarafından onaylanan Toplu Meslek Standartları ve Yeterliliklerin sayısı: 125 Akredite edilmiş eğitim ve öğrenim kurumlarının sayısı: 5 Hayat Boyu Öğrenme için izleme, değerlendirme ve ölçümler ile ilgili yeni yöntemler konusunda eğitim almış öğretmen sayısı :1000 66

5.8 GÖSTERGELER Tedbir 3.2:   Eğitim ihtiyacı analizini takiben verilmiş olan iş örgütlenmesi ile ilgili eğitime katılan çalışan sayısı: 1.250 Eğitim ihtiyacı analizini takiben düzenlenen eğitimlere katılan işveren sayısı: 875 Uygunluk geliştirilmesi konusunda danışmanlık hizmetlerinden yararlanan kişi sayısı:50 67

5.8 GÖSTERGELER Tedbir 4.1: Kamu istihdam, rehberlik, danışma ve rehabilitasyon hizmetlerine doğrudan katılan veya yönlendirilmiş olan dezavantajlı kişi sayısı: 2.500 Dezavantajlı kişilere karşı önyargıların ortadan kaldırılması için yapılan faaliyet sayısı: 15 Dezavantajlı insanları, kamu hizmetlerine erişim hakkında bilgilendirme için farkındalığı artırmak amacıyla yapılan faaliyet sayısı : 15 68

5.9 FAALİYETLER Her bir tedbir altında kabul edilen farklı faaliyetler (Örneğin, analiz, araştırma, saha çalışması , pazar araştırması, eğitim, staj, farkındalık ve bilinç artırma faaliyetleri, ortaklık ve ortak ağ kurma, kurumsal kapasitenin oluşturulması tedbirleri doğrultusunda oluşturulmuş faaliyetler) Teklif Çağrısı Rehberi içerisindeki Bölüm 1.5’e uygun olarak belirtilen faaliyetlerin listesini inceleyiniz. 69

FAALİYET PLANLAMASI Ana faaliyetleri listeleyin; Faaliyetleri, yönetilebilir işlemlere ayırın; Sıralamayı ve kendi aralarındaki bağlantıyı belirleyin; Faaliyetlerin ne zaman başlayacağı, ne kadar süreceği ve ne zaman tamamlanacağı konusunda tahminlerde bulunun; Ana faaliyetlerin planlamasını özetleyin; Ana aşamaları tanımlayın; Uzmanlıkları tanımlayın; Ekip içerisinde görev tahsisi yapın; Ekip üyeleri için gerekli zamana dair tahminde bulunun 70

KAYNAK PLANLAMASI Mantıksal çerçevenin hedefe odaklı yaklaşımı korunmalıdır Sonuç odaklı bütçeleme ve maliyetin uygunluğunun izlenmesi kolaylaştırılmalıdır Kaynakların planlı mobilizasyonu için temel oluşturulmalıdır (dış ve iç) 71

6. UYGULAMA DÜZENLEMELERİ Operasyon Teklif Çağrısı Rehberi EK III’ü gözden geçiriniz Operasyon Teklif Çağrısı Rehberi EK IV’ü gözden geçiriniz 72

6.1 KURUMSAL ÇERÇEVE Operasyon uygulamaları için öngörülen kurumsal düzenlemeler Lütfen EK II’de bulunan finansal ve operasyonel kapasite tablosunu doldurunuz ve Operasyon Tanımlama Belgesi ile beraber sununuz. 73

6.2 ÖNERİLEN İZLEME YAPISI VE METODOLOJİ Operasyonun izlenmesinden kim sorumludur? Operasyon Teklif Çağrısı Rehberi Ek IV’ü gözden geçiriniz. Ek IV’deki sarı işaretli alanlar doldurularak OTB’ne eklenmelidir. 74

6.3 UYGULAMALARIN DÜZENLENMESİ 6.3 Operasyonun uygulanması ve sıralanması için gerekli usüller ve sözleşmeler Usüllerin çeşitlerini (teklif çağrısı,ön çağrı olmaksızın ulusal kurumlar tarafından direkt uygulanan, uluslararası kurumlarla direk anlaşmalar vs) listeleyiniz İlgili sözleşmeleri (hibe sözleşmeleri, uluslararası kuruluşlar, hizmet, malzeme, uluslararası kurumlarla katkı anlaşmaları) amaçlanan faaliyetler için listeleyin Bu bölüm OTB ‘lerin seçimlerinden sonra doldurulacaktır. 75

7. RİSKLER VE VARSAYIMLAR ‘Riskler’ ortaya çıkma olasılığı kontrolünüz dışında olan ve belirsiz olaylardır. Bu olaylar tetiklendiğinde operasyonun uygulanmasında sorunlara neden olur. Bu nedenle, riskin tanımlanabilmesi için sorunların kaynağına ile sorunun kendisine bakılmalıdır. Riskler şu an için mevcut olmayan tüm faktörler olarak tanımlanabilir ancak bunlar meydana gelirse operasyonun uygulanmasını etkileyeceği bilinmektedir. Her faaliyet risk içerir. Eğer meydana gelirse, bazı riskler, bir faaliyeti diğerlerinden daha çok etkileyecektir. 76

7. RİSKLER VE VARSAYIMLAR Risk örnekleri:  Yasal arkaplanda yapılan herhangi önemli değişiklikler risklerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Kurumsal yapı içerisinde yapılan herhangi önemli bir değişiklik operasyona ilişkin risklerin ortaya çıkmasına neden olabilir. İş akışı üzerindeki periodik değişiklikler yoğun dönemlerdeki eğitimlerin uygulanamaması gibi risklere neden olabilir. Operasyonun uygulanması sırasında nihai hedef grubun/yüklenicin/faydalanıcıların/ortak kurumların isteksizliği ve bağlılık eksikliği. Operasyon faaliyetlerinin işbirliği ve koordinasyon eksikliği Faaliyetlere yeterli sayıda katılımcı olmaması 77

7. RİSKLER VE VARSAYIMLAR Varsayımlar mevcut operasyonların veya kurumunuzun planları temelinde oluşturulan, gelecek özellikleri taşıyan bazı savlardır. Varsayımlar operasyonun başarısı için garanti edilen ve kilit kritik dış etkenler olan ön koşullar olarak yorumlanabilir. 78

7. RİSKLER VE VARSAYIMLAR Varsayımlar için bazı örnekler:   Operasyon sırasında geliştirilecek yeni bir mevzuatın yürürlülüğe girmesiyle kurumsal yapının oluşturulması Tüm paydaşlar ve kurumlar arasında etkin ve etkili işbirliği ve koordinasyonun olması Hedef grupların operasyon faaliyetlerine katılmaya hazır olması Paydaşların operasyonda çalışmaya hazır olması 79

8. OPERASYONUN BEKLENEN ETKİLERİ Seçilmiş hedef grupların üzerinde planlanan operasyonun uygulanmasına olumlu etkilerinin ne olduğu hakkında bilgiler.  İki temel soruya cevap vermek zorundasınız: Operasyonun uygulanmasının sonunda başlangıca göre ne daha iyi olacaktır? Hedef grubun durumu operasyon ile nasıl gelişecektir? 80

9. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Operasyon içerisinde gerçekleşen faaliyetler operasyonun bitmesinden sonra nasıl muhafaza edilecektir/sürdürülecektir/ devam edilecektir. Sürdürülebilirliğin ele alınan iki yönü vardır a) Kurumsal sürdürülebilirlik b) Mali sürdürülebilirlik 81

9. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kurumsal sürdürülebilirlik, operasyon çerçevesinde, operasyon faydalanıcısı tarafından operasyonun tamamlanmasından sonra sürüdürülmesi anlamına gelir ve özellikle nitelikli insan kaynaklarının geliştirilmesi ile ilgilidir. Mali sürdürülebilirlik, operasyon kapsamında gerekli mali kaynakların sürdürülmesi ve operasyon kapsamında gelişmelerin devamlılığının sağlanması demektir. Bu nedenle mali sürdürülebilirlik kurumun gelir kapasitesi ile ilgilidir. 82

10. İKG OP YATAY KONULAR Operasyonun uygulanması esnasında aşağıda belirtilen unsurların nasıl yaygın hale getirileceğine dair bilgiler sağlanmalıdır. Örneğin; Fırsat eşitliği, Sürdürülebilir kalkınma, Çevre koruma, Sivil toplum katılımı, Çoğrafi, sektörel ve tematik odaklanma, Dezavantajlı kişilerle ilgilenme, iyi yönetişim Operasyon teklif çağrısı Rehberinin Bölüm1.7’yi gözden geçiriniz. 83

10. YATAY KONULAR Örnekler: Kadınların/dezavantalı kişilerin istihdam edilebilirliği ve/veya istihdam durumlarının iyileştirilmesi Çevre dostu eğitimlerin düzenlenmesi Sağlık ve güvenlik konuları hakkında farkındalığın artırılması Çevre dostu ekipmanların alımı ve/veya daha az enerji tüketimi Şeffaf bilgilendirmenin sağlanması (örneğin AB fon kullanımı) Sivil toplum örgütleriyle işbirliğinin ve/veya iletişimin kurulması 84

Operasyon Hazırlama Pratik Rehberinin Bölüm 11’i gözden geçiriniz. 11. DİĞER IPA BİLEŞENLERİ/ULUSAL PROGRAMLAR/POLİTİKALARLA İLİŞKİLER Planlanan operasyon ile uygulanmakta olan diğer Operasyonel Programlar arasında veya IPA’nın farklı bileşenleri altında uygulanan süreçler arasında olası bağlantılar ile ilgili bilginin sağlanması. Operasyon Hazırlama Pratik Rehberinin Bölüm 11’i gözden geçiriniz. 85

12. AVRUPA KOMİSYONUN’DAN FİNANSMAN TALEPLERİ Bütçe dökümünü ve toplam bütçe planını 14. bölümde tanımlayınız.   İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı tarafından belirlenen finansman oranı %85 olarak sabitlenmiştir. Planlanan operasyonun AB katkısı, toplam bütçenin %85’i olarak belirtilmelidir. Operasyon Teklif Çağrısı Rehberinin 1.8’i bölümünü gözden geçiriniz. 86

13. EŞ FİNANSMAN İKG OP ulusal eş finansman oranı %15 olarak sabittir. Planlanan operasyonun bütçe dökümünün ve toplam bütçesinin ardından, ulusal eş finansman olarak planlanan bütçenin %15’ini belirtmelisiniz. Bu operasyon çağrısı altında, bütçenin %15’i ÇSGB tarafından karşılanacaktır. Operasyon teklif çağrısı rehberinin bölüm 1.8’i gözden geçiriniz. . 87

14. BÜTÇE DÖKÜMÜ Operasyon Çağrısı için toplam tahsis edilen bütçe: 144 milyon Avro   Öncelik Ekseni 1 (Tedbir 1.1, Tedbir 1.2, Tedbir 1.3) : 63 milyon Avro Öncelik Ekseni 2 (Tedbir 2.1): 28 milyon Avro Öncelik Ekseni 3 (Tedbir 3.1, Tedbir 3.2): 33 milyon Avro Öncelik Ekseni 4 (Tedbir 4.1): 20 milyon Avro Operasyon Çağrısı kapsamında finanse edilen operasyonların önerilen ‘’hizmet’’ bileşenlerinin bütçesi tahmini, 2 Milyon Avro ile 5 Milyon Avro arasında olacaktır. Bu teklif çağrısı kapsamında finanse edilen operasyonların süresi en fazla 24 ay olabilir. Program Otoritesi mevcut fonunun tamamını kullanmama hakkını ve bir tedbirden diğerine fon transferi yapma hakkını saklı tutar. 88

OTB BÜTÇE ŞABLONU €M AB Katkısı Eş Finansman Toplam Hizmet Mal Alımı Hibe

15. FON KAYNAĞI İLE NAKİT AKIŞI Sözleşmeler İlk ödeme Ara ödeme Nihai Ödeme Hizmet Sözleşmesi Ay/Yıl Miktar (% toplam) Mal Alımı Sözleşmesi (toplam % ) Hibe Sözleşmesi (Toplam % ) Bu bölüm OTB’in seçilmesinden sonra doldurulacaktır

OTB BÜTÇE TASARIMI Aşağıdan yukarıya yaklaşım Projelerin tanımlanması (hizmet, mal alımı, hibeler) Proje bütçesinin hazırlanması Proje toplam bütçesinin belirlenmesi

HİZMET PROJESİ BÜTÇESİ Ücretler Arızi Harcamalar Çalışanlar Diğer Harcamalar Götürü Usülü

ÜCRETLERİN KARŞILANMASI Kilit ve kilit olmayan uzmanların ücreti Ulusal ve uluslararası uzmanlar Danışman tarafından uzmana konaklama, ülkeye geliş ve gidiş, sağlık sigortası ve diğer gerekli masraflar için yapılan ödeme Marjin – Danışmanın genel masraflarını, kârını ve destek hizmetlerini kapsayan miktar

ÜCRETLERİN HESAPLANMASI Uzmanlara ödenen ücretler Hangi kategoriler? Uzmanların sayısı ? Her uzman için ihtiyaç duyulan gün sayısı? Kıdemli veya Kıdemli olmayan? Tam zamanlı veya yarı zamanlı? Proje süresince uzmanların çalışacağı gün sayısı? Uluslararası ve yerel uzmanlar?

ARIZİ BÜTÇE ÇEŞİTLERİ ÇALIŞAN Belirli amaçlar doğrultusunda uluslararası/yerel uzmanların seyahat masrafları ve harcırahları Operasyon uygulama yeri dışında düzenlenen faaliyetlere katılan katılımcılar için (yararlanıcı kurumlardaki çalışanların) seyahat ve konaklama giderleri Faydalanıcı kurumdan çalışma ziyaretine katılan kişilerin seyahat, konaklama ve harcırah masrafları

ARIZİ BÜTÇE ÇEŞİTLERİ Diğer harcamalar (en yaygın) Faaliyetlerle ilgili masraflar (toplantı/eğitim yerinin kiralanması, eğitim ekipmanları, yemek hizmetleri yazılı/sözlü çeviri, eğitim materyallerinin basımı vs.) Hedef grup için hazırlanan materyallerin basılması ve dağıtılması Görünürlük harcamaları - promosyon materyalleri dahil Yazılım geliştirme, araştırma vb masraflar

ARIZİ HARCAMALARIN PLANLAMASI Faaliyetler: konferanslar, seminerler, çalıştaylar, eğitimler Kaç gün? Kaç kişi katılacak? Faaliyetin yapıldığı yerlerin dışından gelenlerin proje bütçesinden karşılanan masrafları, katılımcıların seyahat masrafları Konaklama Yer kiralaması, teknik ve dekoratif düzenlemeler, afişler dahil Yemek hizmeti Görünürlük kitleri (dosyalar, kalemler, promosyon materyalleri) Çeviri ( ardıl veya simultane)

ARIZİ HARCAMALARIN PLANLAMASI Çalışma Ziyareti Kaç gün? Katılımcı sayısı? Hangi ülke? Katılımcıların seyahat maliyetleri Tercüme (çoğunlukla ardıl) Proje uzmanları: seyahat ve harcırah

ARIZİ HARCAMALARIN PLANLAMASI Götürü hizmetler: Örneğin IT yazılım geliştirme, araştırmalar/anketler, büyük etkinlik organizasyonları Kaynak planlaması (ücret) + arızi harcamalar İkincil ihale Danışmanın Sözleşme Makamı haline gelmesi Tahmin: tarihsel veri veya ‘mini pazar araştırması’ veya proforma teklif talepleri

III. BAŞVURU VE DEĞERLENDİRME

OPERASYON ÇAĞRISI BELGELERİ Başvuru sahipleri ilgili tüm belgelere (EKLER Dahil) http://www.ikg.gov.tr web-sayfasından erişebilir. EK I: Operasyon Tanımlama Belgesi (OIS) EK-II: Finansal ve Operasyonel Kapasite Tablosu EK-III: Faydalanıcıların Görev ve Sorumlulukları ile ilgili Rehber EK-IV: Uygulama Yapısı ile ilgili Rehber (bu döküman sadece OTB’in uygulama yapısı-Bölüm 6 ‘da kullanılabilir) EK-V: Uygun olmayan harcamalarla ilgili Rehber Ek-VI : Akreditasyon Sürecine İlişkin Rehber 101

OTB 25 ŞUBAT 2013 tarihine yollanmalıdır UYGULAMA PROSÜDÜRÜ OTB 25 ŞUBAT 2013 tarihine yollanmalıdır Kapalı zarfın içerisinde 3 basılı kopya ve 1 elektronik kopya olmalıdır 102

NELER SUNULACAK? Doldurulmuş Operasyon Tanımlama Belgesi Operasyon Çağrısı Rehberi EK II Operasyon Çağrısı Rehberi EK IV, doldurulmuş ve OTB belgesine eklenmiş olmalıdır, İmzalı Başvuru Mektubu (başvuru sahibinin resmi temsilcisi tarafından imzalanmış) 103

Son teslim tarihinden sonra yapılan başvurular kabul edilmeyecektir! OTB SUNULMASI ZARF üzerinde aşağıdaki maddeler açıkça belirtilmelidir : Operasyon çağrısı başlığı Teklifi sunulan operasyon başlığı Başvuru sahibinin adı Son teslim tarihinden sonra yapılan başvurular kabul edilmeyecektir! 104

BAŞVURU USÜLLERİ Sorularınızı için lütfen cfo@ikg.gov.tr e-posta adresine gönderiniz. Program Otoritesine sorularınızı teklif çağrısının son teslim tarihinden 10 gün öncesine kadar (15 Şubat 2013) gönderebilirsiniz. Önemli duyurular ve sorular ve cevaplar http://www.ikg.gov.tr adresinde yayınlanacaktır. Lütfen düzenli olarak bu adresi kontrol ediniz. 105

DEĞERLENDİRME SÜRECİ BAŞVURULARIN SEÇİLMESİ Değerlendirme aşağıdaki belirtilmiştir 1.Değerlendirme Komitesi kurulacaktır 2.Seçim İdari kontrol puanları Seçim kriterleri Kazanma Kriterleri Değerlendirme Operasyon Çağrısı Rehberi Bölüm 2.2’ye göre yapılacaktır 106

OTB ile ilgili noktalar KATMA DEĞER UNSURLARI KATMA DEĞER UNSURLARI OTB ile ilgili noktalar Asg. ve Aza. toplam puan Puan Diğer IPA bileşenleri (IPARD, Bölgesel Rekabet Edilebilirlik OP için ), Bölgesel Kalkınma Ajansları, ulusal programlar ve diğer hibe destek programları tarafından desteklenen faaliyetlerle bağlantılı ve tamamlayıcı mı? 5.7 ve 11 0-5*2 Özellikle Sivil Toplum Kuruluşları, üniversiteler, Türkiye ve AB üye ülkelerinde ilgili ortak kuluşlarla işbirliğinin geliştirilip geliştirilmediği 5.7 ve 5.9 0-5 Operasyona özel sektörün dahil edilip edilmediği Teklif içerisinde büyüyen sektörler ve yeni yatırımlara ilaveten işgücü piyasasının ihtiyaçlarının ne ölçüde dikkate alındığı 5.9 ve 5.7 TOPLAM PUAN 0-25 107

BAŞARI KRİTERLERİ Her düzeyde sorumlulukların anlaşılması ve üstlenilmesi, Açık/esnek ama etkili yönetim tarzı, İnteraktif yaklaşım- diğer ortaklarla çalışma ve öğrenme, AB kurumlarıyla, uzmanlarıyla ve ortaklarla işbirliği becerisi 108

OPERASYONLAR NEDEN BAŞARISIZ OLUR? Hedefler ile sorunların arasındaki ilişkinin zayıf olması, Kötü mali ve bütçe planlaması, Görevlendirme, finansman, zaman planlaması arasındaki iç ilişkinin eksikliği, Paydaşlar arasındaki bağın zayıf olması, Operasyon dayanışması ve sinerjisinin olmaması, Katı hedefler ve süreçler (esnek olmayan), Program veya politika mantıksal çerçevesine bağlantılı olmama, Yanlış beklentiler (iyimser hedeflere dayalı) 109

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ!