MAKRO İKTİSAT II BÖLÜM 13-2 TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE DOÇ. DR. OKTAY KIZILKAYA

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE KISA DÖNEM MAKRO DENGE P Negatif eğimli AD toplam talep eğrisi ile pozitif eğimli SRAS kısa dönem toplam arz eğrisinin beraber gösterilmesi sonucu ortaya çıkan dengeye, kısa dönem makro denge denir. ESR noktası, toplam talebin kısa dönem toplam arza eşit olduğu kısa dönem makro iktisadi dengeyi temsil eder. PE ESR AD SRAS Y

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE KISA DÖNEM MAKRO DENGE Kısa dönem toplam arz eğrisinin konumu veya toplam talep eğrisinin konumu değişince, kısa dönem makro iktisadi denge değişir. Girdi fiyatlarının ve verimliliğin değişmesi sonucu kısa dönem toplam arz eğrisinin kaymasına arz şoku denir. Kısa dönem toplam arz eğrisinin içe-sola doğru kayması, negatif-yararsız-ters arz şoku olarak nitelendirilir. Kısa dönem toplam arz eğrisinin dışa-sağa doğru kaymasına, pozitif-yararlı arz şoku denir.

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE KISA DÖNEM MAKRO DENGE P P (a) SRAS2 SRAS1 SRAS1 (b) SRAS2 E1 E2 P2 P1 P1 P2 E1 E1 AD AD Y2 Y1 Y Y1 Y2 Y Arz Şokları

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE KISA DÖNEM MAKRO DENGE Kısa dönem toplam talep eğrisinin içe-sola doğru kaymasına, negatif-yararsız talep şoku denir. (Servetin azalması-Bekleyişlerin bozulması etkisi) Kısa dönem toplam talep eğrisinin dışa-sağa doğru kaymasına, pozitif yararlı talep şoku denir. (Servetin artması-Beklyişlerin iyileşmesi etkisi)

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE KISA DÖNEM MAKRO DENGE P P SRAS SRAS (a) (b) P1 E1 P2 E2 P2 E2 P1 E1 AD2 AD1 AD1 AD2 Y2 Y1 Y Y1 Y2 Y Talep Şokları

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Uzun Dönem Makro İktisadi Denge LRAS AD Negatif eğimli AD eğrisinin, pozitif eğimli SRAS ve dik LRAS eğrisinin beraber gösterilmesi sonucunda elde edilen denge uzun dönem makro denge olarak nitelendirilir. ELR noktası uzun dönem makro dengeyi ifade eder. PE ELR SRAS YE YP Y

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Talep Şoku ve Uzun Dönem Denge LRAS SRAS1 SRAS2 Ekonomi E1 noktasında dengededir. Negatif talep şoku sonucunda AD1 eğrisi AD2 konumuna gelir ve denge noktası E2 olur. Fakat negatif talep şoku toplam çıktı üzerinde durgunlaştırıcı etki yapar. P1 E1 P2 E2 P3 E3 AD2 AD1 Y1 YP Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Talep Şoku ve Uzun Dönem Denge LRAS SRAS1 SRAS2 Durgunlaştırıcı etki geçicidir. Ücret haddi ve girdi fiyatları, fiyat düzeyinde meydana gelen düşüşe zaman içinde düşerek eşlik ederler. Böylelikle kısa dönem arz eğrisi dışa kayarak E3 noktasında yeni dengeye ulaşır. Ekonomi kendini düzenleyerek uzun dönem makro dengeye ulaşır. P1 E1 P2 E2 P3 E3 AD2 AD1 Y1 YP Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumlu Talep Şoku ve Uzun Dönem Denge LRAS SRAS2 SRAS1 Ekonomi E1 bileşiminde faaliyette bulunmaktadır. Pozitif talep şoku nedeniyle AD1 eğrisi AD2 konumuna gelir ve denge E2 olur. Pozitif talep şoku toplam çıktı düzeyi üzerinde enflasyonist açık oluşturur. E3 P3 P2 E2 E1 P1 AD2 AD1 YP Y1 Y Enflasyonist Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumlu Talep Şoku ve Uzun Dönem Denge LRAS SRAS2 SRAS1 Enflasyonist etki geçicidir. Ücret haddi ve girdi fiyatları, fiyat düzeyinde meydana gelen artışa zaman içinde artarak eşlik ederler. Böylelikle SRAS1 sola kayarak SRAS2 konumuna gelir ve E3 denge noktası oluşur. Ekonomi kendini düzenleyerek uzun dönem makro dengeye ulaşır. E3 P3 P2 E2 E1 P1 AD2 AD1 YP Y1 Y Enflasyonist Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P LRAS SRAS Talep şokuyla karşı karşıya kalan bir ekonomide hükümet ekonominin uzun dönemde kendi kendini düzenleyerek uzun dönem dengesine ulaşmasını beklemek yerine, uzun dönem makro dengeyi hemen sağlayacak politka izlemeyi tercih edebilir. P1 E1 P2 E2 AD1 AD2 Y1 Yp Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P LRAS SRAS Talep şokuna karşı iki politika izlenmesi mümkündür: Maliye Politikası: Hükümet Alımları, Transfer Ödemeleri ve Vergiler Para Politilası: Para arzı P1 E1 P2 E2 AD1 AD2 Y1 Yp Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Talep Şoku ve Maliye-Para Politikaları LRAS SRAS Ekonomi E1 de dengededir. Negatif talep şoku sonucu (bekleyişlerin kötüleşmesi) AD1 sola kayarak AD2 konumuna gelir, E2 noktasında denge sağlanır ve durgunlaştırıcı açık ortaya çıkar. P1 E1 P2 E2 AD1 AD2 Y1 Yp Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Talep Şoku ve Maliye-Para Politikaları LRAS SRAS Hükümet, Merkez Bankası genişletici para veya maliye politikası uygulamayı tercih eder ve AD1 tekrar AD2 konumuna döner Bu politikanın yararı, toplumu durgunlaştırıcı açığın yol açtığı işsizliğe bir süre katlanmaktan kurtarmasıdır. P1 E1 P2 E2 AD1 AD2 Y1 Yp Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumlu Talep Şoku ve İktisat Politikası LRAS SRAS Ekonomi E1’ de dengededir. Olumlu talep şoku sonucunda (beklentilerin iyileşmesi gibi) AD1 eğrisi sağa doğru kayar, AD2 konumuna gelir ve yeni denge noktası E2 olur. P2 E2 P1 E1 AD2 AD1 Yp Y1 Y Enflasyonist Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumlu Talep Şoku ve İktisat Politikası LRAS SRAS Enflasyonist açık ortaya çıkar. Hükümet, beklemek yerine daraltıcı maliye ve/veya para politikası izleyerek toplam talebin AD2’den AD1 konumuna gelmesini sağlayabilir. P2 E2 P1 E1 AD2 AD1 Yp Y1 Y Enflasyonist Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumlu Talep Şoku ve İktisat Politikası LRAS SRAS Böyle bir aktif politikanın yararı, enflasyonist açığın içerdiği istihdam imkanından vazgeçmek karşılığında fiyat istikrarının hemen sağlanmasıdır. P2 E2 P1 E1 AD2 AD1 Yp Y1 Y Enflasyonist Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Arz Şoku ve İktisat Politikası LRAS SRAS2 SRAS1 Ekonomi E1 noktasında dengededir. Negatif arz şoku sonrası SRAS1 eğrisi SRAS2 konumuna gelir, denge E2 noktasında oluşur, durgunlaştırıcı açık ortaya çıkar. Fiyat P2’ye yükselir. E3 P3 P2 E2 E1 E4 P1 AD2 AD3 AD1 Y2 Y1 YP Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Arz Şoku ve İktisat Politikası LRAS SRAS2 SRAS1 Hükümet olumsuz arz şoku sonrasında oluşan durgunlaştırıcı açığı SRAS eğrisinin konumunu değiştirerek kapatamaz. E3 P3 P2 E2 E1 E4 P1 AD2 AD3 AD1 Y2 Y1 YP Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Arz Şoku ve İktisat Politikası LRAS SRAS2 SRAS1 Arz şokunun yol açtığı durgunlaştırıcı açığı-işsizliği önemserse, genişletici maliye ve/veya para politikası izleyerek toplam talep eğrisini AD1 konumundan AD2 konumuna kaydorabilir ve böylece E3 noktasında dengeyi sağlayabilir. Bu durumda durgunlaştırıcı açık fiyat düzeyinin yükselmesi pahasına kapatılır. E3 P3 P2 E2 E1 E4 P1 AD2 AD3 AD1 Y2 Y1 YP Y Durgunlaştırıcı Açık

TOPLAM ARZ VE TOPLAM TALEP: MAKRO DENGE İKTİSAT POLİTİKASI VE UZUN DÖNEM MAKRO DENGE P Olumsuz Arz Şoku ve İktisat Politikası LRAS SRAS2 SRAS1 Hükümet olumsuz arz şokunun fiyat düzeyi üzerindeki olumsuz etkisini önemserse, daraltıcı maliye ve para politikası izleyerek toplam talep eğrisini AD1 konumundan AD3 konumuna kaydırabilir ve denge E4 noktasında oluşur. Negatif arz şokunun fiyat düzeyi-enflasyon üzerindeki olumsuz etkisi, işsizliğin artması pahasına giderilir. E3 P3 P2 E2 E1 E4 P1 AD2 AD3 AD1 Y2 Y1 YP Y Durgunlaştırıcı Açık

Dinlediğiniz için teşekkürler….