FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 6. SINIF MADDENİN TANECİKLİ YAPISI

MADDE NEDİR ? Uzayda bir yer kaplayan (hacmi) olan , kütlesi olan ve tanecikli yapıya sahip olan tüm şeylere madde denir. Madde atom denilen tanecikli yapıya sahiptir.

ATOM Atom maddenin en küçük yapı taşıdır . Atom mikroskopla görülmez.

ELEMENT Element aynı cins atomlardan oluşan yapılardır. Element atomik yapıda bulunabilir. Element yapıda olan maddeler; Demir , oksijen , hidrojen gibi maddelerdir.

ELEMENT II Element kimyasal yollarla ayrışamayan bir atom dur ya da atom topluluğudur. Element semboller ile gösterilir. Elementler saf maddelerdir. Oksijen,hidrojen ve karbon vücudumuzu oluşturan başlıca elementlerdir.

MOLEKÜLER YAPIDA ELEMENT Moleküler yapıda elementler aynı cins atomların birleşmesiyle oluşur kısacası aynı cins atom grubudur. Bir maddede aynı moleküler yapıda element bulunursa o madde element yapıda bir maddedir. Ama aynı tür moleküler yapıda element bulunmazsa o madde element yapıda madde değildir.

ATOMİK YAPIDA ELEMENT Atomik yapıda element aynı cins atomlardan oluşur. Atomik yapılı element grup olarak bulunamazlar.

BİLEŞİKLER Bileşikler farklı cins atomlardan oluşan moleküllerdir. Bileşikler atomik yapıda asla ve asla bulunamazlar. Bileşikler kimyasal yollarla ayrışabilirler. Örnek: su hidrojen ve oksijene ayrılabilir.

KARIŞIMLAR Karışımlar farklı tür moleküllerden yada farklı tür ayrı atomlardan oluşmuştur. Karışımlar homojen yapıda ve ya heterojen yapıda bulunabilirler. Karışımlar fiziksel yollarla ayrışırlar.

HOMOJEN KARIŞIMLAR Homojen karışımlar dışarıdan bakıldığında tek bir maddeymiş gibi görülen maddelerdir. Homojen karışımlara örnek: tuzlu su, şekerli su,hava kolonya, gazoz,sirke… gibi maddeler.

HOMOJEN KARIŞIMLAR Homojen karışımlara örnek resimler;

HETEROJEN KARIŞIMLAR Heterojen karışımlar birden fazla madde içeren karışımlardır. Homojen karışımlarda birden fazla maddeden oluşur ama tek bir madde imiş gibi görünürler.Heterojen karışımlar ise dışarıdan bakıldığında tek bir madde imiş gibi gözükmezler.

HETEROJEN KARIŞIMLAR Heterojen karışımlara örnek resimler;

FİZİKSEL DEĞİŞİMLER Fiziksel değişimler donma,kaynama,büzüşme,kesme,yontma gibi yani fiziksel değişimler maddenin yapısını değiştirmeyen değişimlerdir.

FİZİKSEL DEĞİŞİMLER Fiziksel değişimler ile ilgili resimler;

KİMYASAL DEĞİŞİMLER Kimyasal değişimler maddenin kimyasını yani maddenin atomik yapısını değiştiren etkenlerdir. Yakmak,küflenmek,çürümek,bozulma,sütün yoğurt olması gibi etkiler kimyasal değişime neden olurlar.

KİMYASAL DEĞİŞİMLER Kimyasal değişimlere örnek resimler;

KATI MADDELER Katı maddelerin atom taneceler çok sık olduğundan yani birbirine çok yakın olduklarından katı maddeler sıkıştırılamaz.Tabi sünger gibi yumuşak maddeler ve esnek maddeler hariç. Katı maddeler öteleme (bir yerden bir yere taşıma ve ya taşınma hareket etme) yapamazlar. Sadece titreşim yaparlar.

SIVI MADDELER Sıvı maddeler akışkan yapıya sahiptirler. Sıvı maddelerin tanecikleri arasındaki boşluklar katılardan biraz daha boşlukludur ama sıkıştırılacak kadar değil sıvı maddelerde sıkıştırılamazlar. Sıvı maddeler hem titreşim hem öteleme yaparlar.

GAZ MADDELER Gaz maddeler akışkan ve yayılma özelliğine sahip bir maddelerdir. Gaz maddelerin tanecikler arası boşluklar çok fazla olduğundan gaz maddeler sıkışma özelliğine sahiptirler. Gazlar hem titreşim hem öteleme hareketi yapabilirler. Gazların da hacimleri vardır.

NOT : Atom parçalanabilir bir yapıdır. Bugün kullandığımız atom kavramını ilk kez ortaya atan düşünürler: Leukippos ve demokritos ikilisidir. Atomun parçalanmasını ilk kez Einstein ve hirosima bulmuştur. Atom bombasını da Einstein bulmuştur. Elektrik,ışık,ses ve enerji madde değildir.