KAYNAKLARIN BİLİMSEL NİTELİKLERİNİN BELİRLENMESİ ve OKUNUP DEĞERLENDİRİLMESİ

Kaynakların Değerlendirilmesi Araştırmacının, kaynaklar arasında kaybolarak uğrayabileceği zaman kaybını en aza indirmesi gerekir. Bunun için; Derlenen kaynakların sağlıklı bir şekilde tasnif edilmesi Çalışmanın yazımına başlanmadan önce, Hangi konunun hangi kaynağın içinde olduğu Kaynakların nerede bulunduğunun sağlıklı bir şekilde kayıt altına alınmış olması gerekir.

İçindeki Bilginin Türüne Göre Kaynaklar Birincil Kaynaklar İçindeki Bilginin Türüne Göre Kaynaklar İkincil Kaynaklar Üçüncül Kaynaklar

Birincil Kaynaklar Bir konudaki ilk kaynaklar O konuda yazılmış ya da derlenmiş olan ilk bilgilerin yer aldığı kaynaklar edebiyat eserleri (romanlar, hikayeler vb.) raporlar istatistikler deney sonuçları anketler gazete haberleri vb.

İkincil Kaynaklar Bir konudaki birincil kaynaklara dayanarak yapılmış olan tüm çalışmalar Her türlü makale, kitap, rapor, tezler Türkiye’deki bölgeler arası dengesizliğe ilişkin istatistiki veriler (birincil kaynak) Türkiye’deki bölgeler arası gelişmişlik farkının yoğunluğunu ortaya koyan ve yoğun olarak istatistikleri değerlendiren bir makale (ikincil kaynak)

Üçüncül Kaynaklar İkincil kaynaklara dayanarak hazırlanan çalışmalardır. Örn. ders kitapları Hukuka giriş, iktisada giriş, sosyolojiye giriş Ansiklopediler, sözlükler Konu ile ilgili birincil ve ikincil verilere erişim sağlayan dizinler, bibliyografyalar abstraklar

Bilimsel Çalışmalarda Birincil, İkincil ve Üçüncül Kaynaklara Başvurulma Derecesi Lisans tezlerinde, çoğu kez ikincil ve üçüncül kaynaklara başvurulur. Yüksek Lisans tezlerinde, yine çoğunlukla ikincil kaynaklara başvurulur fakat birincil kaynaklardan da yararlanılır. Doktora tezlerinde, mümkün olduğunca birincil kaynaklardan yararlanılır, ikincil kaynaklara da başvurulur. Makaleler de ise, birincil ve ikincil kaynaklar bir arada kullanılır.

Araştırmanın Yayıncısı Yazarın Uzmanlık Alanı Kaynakların Bilimsellik Düzeyinin Değerlendirilmesinde Önemli Olan Hususlar Yayının Basım Yılı Yayının Kaynakçası

Araştırmanın Yayıncısı Kitaplar Her yayınevinin bir uzmanlık alanı vardır. Örneğin ülkemizde Beta, Detay, Simge yayınevleri Dünyada IRWIN, John-Wiley vb. yayınevleri, sosyal bilimler (işletme-iktisat) alanında ünlüdür. Bu tür yayınevlerinin eserleri belirli bir bilimsellik düzeyindedir. Üniversiteler tarafından yapılan resmi yayınların genellikle belirli bir bilimsel kalitede olduğu varsayılır.

Araştırmanın Yayıncısı Dergiler Bir dergideki yazıların bilimsel olmasının ön koşulları: 1. Derginin düzenli yayınlanıyor olması 2. Derginin hakem heyetinin bulunması 3.Yazarların ve hakemlerin konularında uzman kişiler olması 4. Araştırma yazıları ve orijinal çalışmaların ağırlıkta olması 5.Makalelerin özet, giriş, ana metin, sonuç ve kaynakçalarının bulunması 6. Makalelerin anahtar sözcüklerinin bulunması 7. Dergide dizin olması 8. Derginin ISSN numarasının bulunması

Yazarın Uzmanlık Alanı Araştırmacının elde ettiği kaynakların yazarlarının tanınmış uzmanlar olması, söz konusu kaynakların bilimsellik düzeylerinin bir garantisidir.

Yayının Basım Yılı Araştırmacının yararlanacağı kaynakların mümkün olduğunca yeni kaynaklar olması gerekir. Ancak çok eskiden yayınlanmış fakat temel kaynak niteliğinde olan kaynaklar da kullanılabilir.

Araştırmanın Kaynakçası Bir eserin kaynakçasının zenginliği, bilimselliğinin göstergesidir. Kaynakçada temel eserlerin yer almadığı bir eser, bilimsellik açısından yeterli olarak nitelendirilemez.

KAYNAKÇA KARTLARININ HAZIRLANMASI Çalışmanın bitiminde, kaynakça hazırlanırken yararlanılan kartlardır. Tüm bibliyografik bilgileri kapsar. Araştırmacı elde ettiği her kaynak için, o kaynağı tanıtıcı bilgilerin (yazarın adı soyadı, eserin adı, baskısı, yayınevi, yayın yılı) ve kaynağın kısa bir özetinin yer aldığı bir kart hazırlamalıdır. Lisans düzeyinde kaynak sayısı 10-20 civarında olacağından, kart hazırlamak yerine kaynakların künyelerini bir deftere not etmek daha uygundur.

OKUYUP NOT ALMA: NOT KARTLARININ HAZIRLANMASI Araştırmacı okuduğu bir kaynaktaki bilgileri bir karta yazabilir. Kartın sol üst köşesine alıntı yapılan bilgilerin konusu Sağ üst köşesine eser ile bilgiler Sağ alt kösesine de alıntı yapılan sayfa numarası yazılır. Üç tür not kartı vardır: 1. Özet not kartı 2. Alıntı not kartı 3. Karma not kartı

KONU KAYNAKÇASI KARTI HAZIRLANMASI Araştırmacının eriştiği her kaynağı okuyarak özetleme yaparak not kartı hazırlaması uzun zaman alacaktır. Araştırmada zaman kaybını en aza indirebilmek amacıyla, Not kartları hazırlanmasına alternatif bir yöntem, konu kaynakçası kartları hazırlanması yöntemidir. Not kart hazırlama yönteminden üstün yanı: Konu kaynakçası kartı hazırlanırken, birkaç ana kaynağı okuduktan sonra, artık araştırmacının eline geçen her kaynağı okumasına gerek olmamasıdır. Bu kartların hazırlanmasına geçici plan belirlenmeden önce, hazırlık okuması aşamasında başlanılmasında yarar vardır.

ARAŞTIRMANIN YAZILMASI I: USLUP ve METNİN YAZILMASI

Konu Kaynakçası Kartlarından Yararlanma Araştırmacı metni yazmaya başlama safhasında, yazacağı konuya ilişkin konu kaynakçası kartında yer alan tüm makale, kitap, doküman vb. kaynakları elinin altında hazır tutmalıdır. Araştırmacının yazmaya başlamadan önce, yazacağı konuya hakim olması her okuduğu kaynağı daha önce okumuş olduğu kaynaklarla karşılaştırarak değerlendirmesi konuyu hangi çerçevede yazacağının taslağını zihninde oluşturması gerekir.

Yazı Üslubu Yazma safhasında artık araştırmacı bir yazardır ve her yazarın kendine özgü bir üslubu vardır. Edebi metinlerde süslemeler ön planda iken, bilimsel metinlerde sadelik ve açıklık esastır. Bilimsel bir metni yazmak çok çalışma ve konuya hakimiyet ister. Etkili bir anlatımın koşulu her paragraf, cümle ve sözcük üzerinde titizlikle durularak, belirli kuralların süzgecinden geçirilmesidir. Araştırmacı yazdıkça ve yazdıklarını gerek kendisi gerek başkaları düzelttikçe, yavaş yavaş üslubunu iyileştirebilir.

Paragraf Paragraf, bir tek düşünce, fikir ya da olayı tam olarak anlatan cümleler grubudur. Paragraf içindeki cümleler birbirine bağlı olmalı ve anlatılmak istenen fikrin kolayca anlaşılmasını sağlayacak şekilde sıralanmalıdır. Paragrafın uzunluğu, paragrafın taşıdığı fikrin uzun ya da kısa olmasına göre değişir. Ancak bir paragrafta bir fikir sunulmalıdır.

Paragraf Paragraf, giriş, gelişme ve sonuç olmak üzere üç bölümden oluşur. Paragrafın ilk cümlesi, anlatılmak istenen fikrin ne olduğunu belirten giriş cümlesidir. Gelişme cümlesinde, açıklanan duygu, düşünce ya da olayın ne olduğu belirtilir ve gerekiyorsa örnek verilir. Sonuç cümlesinde ise, hüküm bildirildiği gibi, izleyen paragrafta açıklanacak konuyu belirten ifadelere de yer verilebilir.

Cümle 1. Cümle dilbilgisi kurallarına uygun olmalıdır. Cümle, tek başına bir anlam ya da hüküm ifade eden sözcük topluluğudur. Her sağlam cümlede olması gereken özellikler: 1. Cümle dilbilgisi kurallarına uygun olmalıdır. 2. Cümle duru ve yalın olmalıdır. 3. Cümle açık ve akıcı olmalıdır. 4. Cümle mümkün olduğunca kısa olmalıdır (Bilimsel araştırmalarda) 5. Okuyucu cümleyi okuyup bitirdikten sonra, o cümleyi anlamak için tekrar başa dönüp okumak zorunda kalmamalıdır.

Sözcükler Araştırmacı çalışmasını yazarken düşüncelerini ifade eden uygun sözcükleri kullanmalıdır. Araştırmacı herkesin anlayabileceği sözcükleri kullanmalıdır. Yabancı sözcüklerin Türkçe karşılıkları henüz herkes tarafından bilinmiyorsa, Türkçe’sinin yanına parantez içinde yabancı sözcük yazılmalıdır. Araştırmacı çevirileri ana fikre sadık kalarak kendi üslubu ile yeniden yazmalıdır.

İlk Müsveddenin Yazılması Araştırmacı, ilk müsveddeyi yazmaya başlamadan önce geçici plana uygun olarak kaynak taramasını yapmış ve kaynakları okuyup değerlendirmiş olmalıdır. Araştırmacı ilk önce kendini en hazır hissettiği bölümü yazmaya başlamalıdır. Araştırmanın giriş ve sonuç bölümleri en son yazılmalıdır. İlk müsveddelerin düzeltilmesinde, Metin birkaç kez hızlı bir şekilde okunur Önce üslup olarak gözden geçirilir Cümleler basitleştirilerek akıcılık sağlamaya yönelik düzeltmeler yapılır.

Giriş Bölümünün Yazılması Araştırmacı, giriş bölümünde çalışmasının önemini vurgulayarak aynı alanda kendinden önce yapılmış olan çalışmalardan farklı olarak neler yapmak istediğini açıklar. Konuyu hangi çerçevede ele alıp incelediğini hangi teorilere dayanarak, nelerin açıklanmasının hedeflendiğini belirterek çalışmanın kaç bölümden oluştuğu ve her bölümde hangi başlık altında nelerin inceleneceğini açıklar

Giriş Bölümü Yazılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Giriş bölümü mümkün olduğunca kısa olmalıdır. Araştırmanın önemini vurgularken “bu alanda yapılmış ilk çalışma” gibi aşırı iddialardan kaçınılmalıdır. Giriş bölümünde okuyucunun bilmediği konular kısaca belirtilmelidir. Erişilen sonuçlar giriş bölümünde verilmemelidir.

Sonuç Bölümünün Yazılması Araştırmanın sonuç bölümünde; Hangi konunun hangi teorik çerçeve ya da bilimsel yöntemler yardımıyla incelendiği Ne gibi sonuçlara varıldığı belirtilir. Sonuç bölümünde verilen bilgiler açık ve basit olmalıdır. Sonuç bölümünde araştırmada söylenenlerin tekrarı yapılmamalıdır.

Sonuç Bölümü Yazılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Sonuç Bölümünde: Tüm çalışmaların yeniden özetlenmesi yapılmamalıdır. Aşırı derecede uzun veya kısa olmamalıdır. Araştırmacı, konuyu hangi teorik çerçevede ya da bilimsel yöntemlerden yararlanarak incelediğini ve ne gibi sonuçlara vardığını açık bir şekilde ortaya koymalıdır Sonuç bölümünde kaynaklardan aktarma yapılmamasına özen gösterilmelidir