ONDOKUZMAYIS ÜNİVERSİTESİ HAVZA MYO FİZYOTERAPİ PROGRAMI SAĞLIK PSİKOLOJİSİ Öğr.Gör. Mahmut YARAN

UYKU

UYKU NEDİR? Dış uyaranlara karşı bilincin tümden ya da bir bölümünün yittiği, tepki gücünün zayıfladığı ve her türlü etkinliğin büyük ölçüde azaldığı doğal dinlenme durumu.

REM VE NON-REM UYKU EVRELERİ VE RÜYALAR İnsan beyni uyku sırasında, uyanık olduğu zaman gibi aktiftir. Sekiz saatlik bir uyku süresince normal  yetişkin bir insan iki uyku evresi arasında gider gelir. Bu evreler rem ve non rem evreleridir. Döngü, non rem - rem - non rem - rem şeklinde devam eder. Normal bir uykuda 4-5 döngü yaşanır.   Non Rem Döngüsü: Yavaş uyku da denir.  Non rem hızlı olmayan göz hareketleri anlamındadır.Derin uykudur. Bu evrede, gün boyunca ortaya çıkan yorgunluk ve fiziksel hasarlar tedavi edilir. Uyku döngüsünün ortalama olarak %75'ini oluşturur. Gittikçe derinleleşen 4 fazdan oluşur. 1. ve 2. faz yüzeysel yavaş uyku, 3. ve 4. faz ise derin yavaş uykudur. Bu dönemde görülen rüyalar çoğunlukla hatırlanmaz.

1. Faz:  Uykuya dalma evresidir. Kas aktivitesinde biraz azalma olmuştur. Göz hareketleri yavaş ve iki yönlüdür.  Gece boyunca zaman zaman ortaya çıkar. 2. Faz : Yavaş göz hareketleri devam eder. Kas aktivitesi biraz daha azalmıştır. Beyinde teta dalgaları devam eder. 3. Faz : Uyku iyice derinleşmiştir. Beyinde delta dalgaları görülür.  Kas aktivitesi daha çok azalmıştır. Yavaş göz hareketleri bazen görülebilir . 4. Faz : 3. fazdaki  delta dalgalarının uyku döneminin %20-50 sini oluşturması durumunda 4. fazdan söz edilir. Rem  Döngüsü : Beyin aktivitesi uyanıklığa yakın bir dönemdedir. Rem hızlı göz hareketleri anlamındadır. Vücut geçici bir felç halindedir. Rüyaların %80-90 ı  bu dönemde görülür. Rem dönemi bizi yeniden yapılandırır. Rem ve non rem  dönemlerinde görülen farklıdır. Non rem döneminde siyah beyaz rüyalar görülür ve daha sıradandır. Rem döneminde renkli, normalde mümkün olmayan şeylerin de olduğu rüyalar görülür.

UYKU HİJYENİ Uykunuz gelince yatağa gitmelisiniz Uyuyamazsanız yatakta fazla vakit geçirmemelisiniz Yatak odası çok sıcak ya da çok soğuk olmamalı tercihen karanlık ve hafif serin olmalıdır Yatak odası sadece uyku ve cinsel aktivite için kullanılmalı, çalışma odası ve televizyon odası olarak kullanılmamalıdır Hafta sonu ve tatil süresince sabah kalkış saatleriniz çok değişmemelidir Gün içinde uyumamalı, dayanamıyorsanız 1 saatten kısa süreli ve saat 15:00’ ten önce şekerleme yapılmalıdır Alkol, kafeinli içecekler ve çikolata tüketimi uyku saatinden 4-6 saat öncesinde kesilmelidir Yatmadan önce sigara içilmemelidir Akşam yemekleri çok ağır yenmemeli ancak yatağa da aç gidilmemelidir Uyku öncesi ağır spordan kaçınmalı, egzersizler akşamüstü saatlerine kaydırılmalıdır Yattıktan sonra günlük düşüncelerden uzak durulmalı, yatak odası dışında düşünülüp çözümlenerek yatağa yatılmalıdır Uykuyu bozacak ilaçlar (antidepresanlar, kortizon, grip tedavisinde kullanılan ilaçlar, bazı kalp ilaçları vb.) uykuya yakın saatlerde alınmamalıdır Uyuduğumuz oda sıcaklığı 18-20 derece olmalıdır

NEDEN UYURUZ? Aslında bilimciler bu konuda henüz tam olarak emin değiller. Fakat yaygın olarak, araştırmacılar uykunun vücudumuza güç verdiğine ve özellikle de beynin kendisini yenilediğine inanıyorlar. Son dönemlerde araştırmacılar uyku sürecinin içerdiği bazı detayları ortaya çıkardılar. Gün içerisinde beyin hücreleri, yeni deneyimlerin sonucu olarak beynin diğer kısımlarıyla bağlantılar kurarlar. Uyku sırasında, kurulan bağlantıların önemli olanları güçlendirilirken, önemsiz olarak nitelendirilenler ise budanırlar. Uykusuz bırakılan fareler üzerinde yapılan deneyler bu güçlendirme ve budama süreçlerinin uyku sırasında meydana geldiğini gösteriyor. Uyku aynı zamanda beynin “temizlenmesi” için de bir fırsat oluyor.

GÖZLERİMİZ KAPALI NEDEN UYURUZ? Uyurken genellikle gözlerimiz kapalıdır. Bunun başlıca iki sebebinin olduğuna inanılır. Birincisi uyku sırasında ışık, ses gibi dış uyarılardan etkilenmemek, İkincisi de gözün uyku sırasında kurumasını önlemektir. Bu görüşler şüphesiz doğrudur ama yine de olayı tam açıklayamaz. Uyurken gözü kapama ile ilgili bir başka görüş de “uyurken görme duyusuna gerek yoktur” şeklinde özetlenebilir.

HANGİ SAATLER NEDEN UYURUZ?

UYKU FELCİ NEDENLERİ NELERDİR? . Uyku felcinin başlıca nedenleri arasında, uykusuzluk, uyku düzeninde değişiklikler, anksiyete gibi sorunlar, kalıtsal problemler, sırt üstü yatmak ve madde bağımlılığı görülüyor. Uyku felci sebebiyle bazı halüsinasyonlar görülür, bunlardan en bilineni karabasandır. Kişi göğsünde bir baskı hisseder ve üzerinde biri oturuyor hissine kapılır. Nefes alması zorlaşır ve kendini paniğe sürükler. Uyku felci sırasında bazı kişiler, orta beynin aşırı tetik olma durumu sebebiyle odada olmayan kişilerin varlığını hissedebilir.

UYKUDA KONUŞMA VE SAYIKLAMA NEDEN OLUR? Uykuda konuşma kendi kendine oluşur ve genelde zararsızdır. Bununla birlikte bazı durumlarda daha şiddetli bir rahatsızlığın ve sağlık durumunun belirtisi olabilir. REM uykusu davranış bozukluğu (RDB) ve uykuda korkma bazı insanların uyku sırasında bağırmalarına sebep olan iki çeşit uyku bozukluğudur.

Uykuda konuşmaya sebep olan diğer etmenler şunlardır: • Bazı ilaçlar Duygusal stres Ateş Ruh sağlığı bozuklukları Madde kullanımı Uykuda Sayıklama

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ… Gaye ELİBOL 16530073 Gönül UYANIK 16530402 Hazal DEMİREL 16530055 Rüveyda Nur DÜŞÜNSEL 16530153

KAYNAKÇA http://sedadanruyaanalizi.blogcu.com/rem-ve-non-rem-uyku-evreleri-ve-ruyalar/13923182 http://www.gereksizbilgi.com/insan-gozu-acik-uyuyabilir-mi/ https://bilimfili.com/nasil-ve-neden-uyuruz/ https://bilimfili.com/neden-uyuruz/ https://www.ntv.com.tr/saglik/10-adimda-saglikli-ve-kaliteli-uyku-17-mart-dunya-uyku-gunu,hX4XmzMGHUyX-nc4c12Rnw https://www.sozcu.com.tr/2017/saglik/uyku-felcinin-nedenleri-neler-iste-uyku-felcinden-kurtulma-yollari-1704516/ http://www.bolugundem.com/uyurken-konusma-sayiklama-ve-horlama-nedir-neden-olur-68357h.htm