TERMINOLOGIA ANATOMICA (Devam) Levent SARIKCIOĞLU

Anatomik terimler, Latince ve Grekçe kökenlidirler.

Latince’de Y ve Z harflerinin kullanıldığı sözcükler yalnızca Grekçe’den bu dile katılmış olanlardır Coccyx Epiphysis Pylorus Thymus Art. zygapophysialis

Gaster (Grekçe, Fem.) Ventriculus (Latince, Masc.) Stomachus (Latince, Masc.)

Cor (Latince, Neutrum) Apex cordis V. cordis magna Cardia (Grekçe, Feminine) N. cardiacus superior. Myocard

Fel (Latince, neutrum): Safra Vesica fellae Bilis (Latince, Dişi): safra Vesica biliaris Chole (Grekçe, önek) Ductus choledochus Chole: safra, dochus: içeren

Akronim isimler Eponim isimler Homonim isimler Sinonim isimler Metonim isimler

AKRONİM İSİMLER Birden fazla kelimenin baş harflerinden oluşturulan yapay kelimelerdir. IVP :İntra Venöz Pyelografi AVM :Arterio Venöz Malformasyon IM :İntra muscular AIDS PICA LAD KOAH SA düğüm

ASD

VSD

LAD

MI

LP (Lumbal ponksiyon)

EPONİM İSİMLER Özel isimlere dayanan tanımlamalardır. Galen veni Camper fasyası Sylvius kanalı Behçet hastalığı Waldeyer caddesi

Tendo calcanei

Cornu ammonis

Broca’nın diyagonal bandı

Giacomini bandı Carlo Giacomini (1840-1898)

Aquaductus mesencephali (Sylvius kanalı)

Vena cerebri magna (Galen veni)

Tuba auditiva Bartolomeo Eustachio 1524-1574

Fasciculus mamillothalamicus’tur (Vicq D’azyr demeti) Felix Vicq D’azyr

HOMONİM İSİMLER Aynı şekilde yazılan fakat farklı anlamları olan kelimelerdir Os: ağız, kemik Nom Gen Anlam Os ossis Kemik Os oris Ağız

Os frontale Cavitas oris

SİNONİM İSİMLER Eş anlamları olan farklı kelimelerdir Billis, Fel, Chole:Safra ren, nephros: Böbrek testis, orchis : Erkek üreme bezi Jugulo, cervix, collum : Boyun Palpebra, Blepharon: Göz kapağı Ventriculus, gaster: Mide

METONİM İSİMLER Mecazi anlamda kullanılan kelimelerdir. Bulbus:Soğan, Göz küresi (bulbus oculi) Atlas:Dünyayı omuzlarında taşıyan tanrının adı, 1.boyun omuru. Iris: Gökkuşağı tanrısı

Atlas

iris iris

Bütün terimler doğru mu? Yanlış terim var mı?

LATİN HARFLERİNİN SÖYLENİŞİ

Türkçedeki gibi okunan harfler Sesli harfler A E O U Sessiz harfler B D F G H K L M N P R S V Z

Ganglion Genu Gingiva Vagina Glandula Griseus Gyrus Glukoz Gelatin Hata özellikle g harfinin –i veya –e harfinden önce geldiği durumlarda yapılmaktadır

I harfi, i yada y olarak okunur sessiz harften önce gelirse i olarak okunur Incus (inkus) sesli harften önce gelirse y olarak okunur Excavatio (Ekskavasyo)

C’nin K olarak okunduğu durumlar a,o,u sesli harflerinin önüne geldiğinde Caput (Kaput) Collum (Kollum) Cutis (Kutis) y dışındaki sessiz harflerin önüne gelirse Punctum (Punktum) Acromion (Akromiyon) Bucca (Bukka)

C’nin S olarak okunduğu durumlar Y harfi ile birlikte olduğunda Cystis (Sistis) e ve i harfleri ile birlikte olduğunda Accesorius (Aksesoryus) Processus (Prosessus) Cisterna (Sisterna) ae,oe çiftleri önüne geldiği durumlarda Caecum (Sekum) Coeliacus (Söliakus)

J harfi, y olarak okunur Jejunum (Yeyunum) Major (Mayor) Jugularis (Yugularis)

Q’ harfi ku olarak okunur Aquaductus (akuaduktus) Quadriceps (kuadriseps)

T harfinin okunuşu ia, ie, io, iu önünde ise s olarak okunur spatium (spasyum) Adventitia (Adventisya) Articulatio (artikulasyo) Geri kalan durumlarda t olarak okunur Tibia (tibiya) Trachea (trakea)

X harfi, ks şeklinde okunur Axis (aksis) Xyphoideus (Ksifoideus)

ae diftongu, e olarak okunur Venae (vene) arteriae, (arterie) Caecum (sekum)

au diftongu av veya o benzeri bir ses olarak okunur. Auricula, (Avrikula) Autonomicus (otonomikus)

eu diftongu, ö olarak okunur Neuron (nöron)

EUROPA

oe diftongu, ö olarak okunur Coeliacus (söliyakus) Oesophagus (özofagus)

Ch sessiz çifti, k olarak okunur chorda (korda) chylus (kilus) Chymus (kimus)

Ph sessiz çifti, f olarak okunur Phalanx (Falanks) Pharynx (Farinks)

Ps sessiz çifti, pıs olarak okunur Psoas (pısoas)

rh sessiz çifti, r olarak okunur Rhomboideus (romboideus) Rhinencephalon (rinensefalon)

th sessiz çifti, t olarak okunur Thorax (toraks) Arthrologia (Artrologya)

sch sessiz üçlüsü, sk olarak okunur ischium (iskiyum) ischiadicus (iskiyadikus)

Nervus Nervus

Arteria Arterya

Musculus Muskulus

Fossa Fossa

Processus Pırosessus

Caecum Sekum

Accessorius Aksessoriyus

Chorda Corda

Trochlea Troklea

Pancreas Pankreas

Cranium Kranyum

Xyphoideus Ksifoideus

Cerebrum Serebrum

Cerebellum Serebellum

Caput Kaput

collum kollum

cutis kutis

punctum punktum

Acromion Akromiyon

Articulation Artikulasyon

Scapula Skapula

Bucca Bukka

Cisterna Sisterna

Excavatio Ekskavasyo

Articulatio Artikulasyo

İsimlerin hal (casus) özelliği Nominativus (Yalın hali) (kim?) Genitivus (-in hali) (kimin?) Accusativus (-i hali) (kimi?) Dativus (-e hali) (kime?) Ablativus (-den hali) (kimden?) Vocativus (ünlem ya da çağrı hali)

Cerebrum, -i (Lat., Neut.)

Cerebrum, -i (Lat., Neut.) Cerebrum Nominativus hali (Nom.) Cerebri Genitivus hali (Gen.)

Masculin isimlerin Nom hali -us ile biter Musculus Nervus Gen hali ise -i ile biter Musculi Nervi

Musculus, -i Nervus, -i Oculus, -i Angulus, -i Fasciculus, -i Ramus, -i Trucus, -i Gyrus, -i Nodus, -i Tubulus, -i

Feminin isimlerin Nom hali -a ile biter Arteria Vena Gen hali ise -ae ile biter Arteriae Venae

Arteria, -ae Fossa, -ae Lamina, -ae Incisura, -ae Vena, -ae Crista, -ae Apertura, -ae Eminentia, -ae Fissura, -ae Fascia, -ae

Neutrum isimlerin Nom hali -um ile biter Ligamentum Brachium Gen hali ise -i ile biter Ligamenti brachii

Brachium, -i Ligamentum, -i Retinaculum, -i Septum, -i Tuberculum, -i labium, -i

İsimler yanyana gelip tek bir isim oluştururken aralarında o harfi bulunur acromioclavicularis Acromion, clavicula omohyoideus Omus, hyoid sternoclavicularis Sternum, clavicula vertebrobasiler Vertebra, basilar humeroulnar Humerus, ulna

İSİM TAMLAMASI Bir isim tamlamasında, birinci terim nominativus halinde kalırken bundan sonra gelen isim genitivus halinde olmak zorundadır

Örnek Fornix cerebri Fornix erkek bir isimdir ve genitivus hali fornicis tir. cerebrum ise bir nört isimdir ve genitivus hali cerebri şeklindedir. Bu iki isim yan yana geldiğinde birinci isim nominativus sonraki genitivus halinde olmak zorundadır. Bu yüzden Fornix cerebri şeklinde kullanılır.

Örnek Fornix cerebri Fornix (kubbe), Cerebrum (beyin) Fornix, -icis (Masc) Cerebrum, i (neut.) Fornix erkek bir isimdir ve genitivus hali fornicis tir. cerebrum ise bir nört isimdir ve genitivus hali cerebri şeklindedir. Bu iki isim yan yana geldiğinde birinci isim nominativus sonraki genitivus halinde olmak zorundadır. Bu yüzden Fornix cerebri şeklinde kullanılır.

Örnek Musculus brachii Musculus erkek bir isimdir ve genitivus hali musculi şeklindedir brachium ise bir nört isimdir ve genitivus hali brachii şeklindedir. Bu iki isim yan yana geldiğinde birinci isim nominativus sonraki genitivus halinde olmak zorundadır. Bu yüzden Musculus brachii şeklinde kullanılır.

Örnek Musculus brachii Musculus (kas), brachium (kol) Musculus, -i (Masc.) Brachium, brachii (neut.) Musculus erkek bir isimdir ve genitivus hali musculi şeklindedir brachium ise bir nört isimdir ve genitivus hali brachii şeklindedir. Bu iki isim yan yana geldiğinde birinci isim nominativus sonraki genitivus halinde olmak zorundadır. Bu yüzden Musculus brachii şeklinde kullanılır.

Örnek Spina scapulae Spina (diken), Scapula (kürek kemiği) Spina, -ae (Fem.) Scapula, -ae (Fem.) Spina dişi bir isimdir ve genitivus hali spinae dir. Scapula da bir dişi isimdir ve genitivus hali scapulae şeklindedir. Bu iki isim yan yana geldiğinde birinci isim nominativus sonraki genitivus halinde olmak zorundadır. Bu yüzden Spina scapulae şeklinde kullanılır.

Örnek Arcus aortae Arcus (L., Masc., kemer), Aorta (Gr., Fem., aorta) Arcus, -us (Masc.) Aorta, -ae (Fem.) Arcus erkek bir isimdir ve genitivus hali de aynıdır. Aorta ise bir dişi isimdir ve genitivus hali aortae şeklindedir. Bu iki isim yan yana geldiğinde birinci isim nominativus sonraki genitivus halinde olmak zorundadır. Bu yüzden Arcus aortae şeklinde kullanılır.

Örnek Cavitas abdominis

Örnek Cavitas abdominis cavitas, -atis (Fem.) (boşluk) abdomen, -inis (Fem.) (karın)

Örnek Acervulus cerebri

Örnek Acervulus cerebri Acervulus, -i (masc.) (kum) cerebrum, -i (neut.) (beyin)

Örnek Fossa acetabuli Fossa, -ae (Fem.) (çukur) acetabulum, -i (Neut.) (Sirke çanağı)

Örnek Aditus laryngis Aditus, -us (Masc.) (Giriş) larynx, -gis (Masc.) (Gırtlak)

Örnek Aditus pharyngis

Örnek Aditus pharyngis Aditus, -us (Masc.) (Giriş) pharynx, -gis (Masc.) (Yutak)

Örnek Alveus hippocampi

Örnek Alveus hippocampi alveus, -i (Masc.) (oyuk, boşluk) hippocampus, -i (Masc.) (deniz atı)

Örnek Ampulla recti

Örnek Ampulla recti ampulla, -ae (Fem.) (şişkinlik) rectum, -i (Neut.) (kalın bağırsağın son kısmı)

Örnek Nucleus amygdalae

Örnek Nucleus amygdalae nucleus, -i (Masc.) (çakirdek) amygdala, -ae (Fem.) (badem)

Örnek Articulatio coxae

Örnek Articulatio coxae Articulatio, -onis (Fem.) (eklem) coxa, -ae (Fem.) (kalça kemiği)

Örnek Fenestra vestibuli

Örnek Fenestra vestibuli Fenestra, -ae (Fem.) (pencere) vestibulum, -i (Neut.) (giriş)

Örnek Basis cranii

Örnek Basis cranii Basis, -is (Fem.) (taban) cranium, -i (Neut.) (kafa)

Örnek Cervix uteri

Örnek Cervix uteri Cervix, -icis (Fem.) (Boyun) Uterus, -i (Masc.) (uterus, ana rahmi)

Örnek Cisterna chyli Cisterna, -ae (Fem.) (Sarnıç) chylus, -i (Masc.) (lenf sıvısı)

Örnek Gyrus cinguli

Örnek Gyrus cinguli Gyrus, -i (Masc.) (Sarnıç) cingulum, -i (Neut. ) (kuşak, kemer)

Örnek Os femoris

Örnek Os femoris Os, -ossis (Masc.) (kemik) femur, -oris (Masc.) (uyluk)

Örnek Os humeri

Örnek Os humeri Os, -ossis (Masc.) (kemik) humerus, -i (Masc.) (kol)

Örnek Os coxae

Örnek Os coxae Os, -ossis (Masc.) (kemik) coxa, -ae (Fem.) (kalça)

Örnek Cavitas oris

Örnek Cavitas oris Cavitas, -atis (Fem.) (Boşluk) Os, -oris (Masc.) (ağız)

Örnek Sulcus costae

Örnek Sulcus costae Sulcus, -i (Masc.) (oluk) costa, -ae (Fem.) (kaburga)

Örnek Falx cerebri

Örnek Falx cerebri Falx, -cis (Fem.) (orak) cerebrum, -i (neut., ) (beyin)

Örnek Isthmus faucium

Örnek Isthmus faucium Isthmus, -i (Masc.) (darlık) fauces, -ium (Fem.) (boğaz)

Örnek Cupula pleurae

Örnek Cupula pleurae Cupula, -ae (Fem.) (kubbe) pleura, -ae (Fem.) (akciğeri saran zar)

Örnek Cymba conchae

Örnek Cymba conchae Cymba, -ae (Fem. , Gr.) (kayık, sandal) concha, -ae (Fem.) (midye kabuğu)

Örnek Decensus testis

Örnek Decensus testis Decensus, -us (Masc.) (iniş) testis, -is (Masc.) (erkek üreme bezi)

Örnek Dorsum nasi dorsum, -i (Neut. ) (sırt) nasus, -i (Masc.) (burun)

Örnek Isthmus prostatae

Örnek Isthmus prostatae Isthmus, -i (Masc.) (darlık) prostata, -ae (Fem.) (prostat bezi)

Örnek Os fabellae

Örnek Os fabellae os, ossis (Masc.) (kemik) fabella, -ae (Fem.) (küçük fasulye)

Örnek Flexura coli

Örnek Flexura coli Flexura, -ae (Fem.) (kıvrım) colon, -i (neut., Gr.) (kolon)

Örnek Fundus uteri

Örnek Fundus uteri Fundus, -i (Masc.) (taban) uterus, -i (Masc., Gr.) (uterus, ana rahmi)

Örnek Crista galli

Örnek Crista galli Crista, -ae (Fem.) (ibik, keskin kenar) gallus, -i (Masc., Gr.) (horoz)

Örnek Ala vomeris Ala, -ae (Fem.) (kanat) vomer, -is (Masc., Gr.) (sapan demiri)

Masc olanlar Tekil nom. Çoğul nom. alveolus: küçük oyuk, kesecik alveoli: kesecikler canaliculus: kanalcık canaliculi: kanalcıklar canalis: kanal canales: kanalcıklar dens: diş dentes: dişler ductulus: kanalcık, borucuk ductuli: kanalcıklar gyrus: kıvrım gyri musculus: kas musculi nervus: sinir nervi nodus: düğüm nodi nucleus: çekirdek nuclei ramus: dal, kol rami truncus: kök, gövde, kütük trunci tubulus: borucuk tubuli villus: tüy ya da parmaksı uzantı villi

Fem olanlar Tekil nom. Çoğul nom. ala: kanat alae arteria: atardamar arteriae articulatio: oynak, eklem articulationes cartilago: kıkırdak cartilagines cellula: hücre cellulae glandula: bez glandulae impressio: iz impressiones pars: parça partes phalanx: parmak kemiği phalanges plica: kıvrım plicae radix: kök radices regio: bölge regiones vena: toplardamar venae vertebra: omur vertebrae

Neut olanlar Tekil nom. Çoğul nom. corpus: gövde, beden, sisim corpora foramen: delik foramina ganglion: düğüm ganglia labium: dudak labia ligamentum: bağ ligamenta organum: organ organa os: kemik ossa ostium: ağız, açıklık ostia vas: damar vasa