QHT-lərə Dövlət Dəstəyinin İnstitusional Mexanizmləri 1 QHT-lərə Dövlət Dəstəyinin İnstitusional Mexanizmləri KONKRET HADİSƏNİN TƏHLİLİ: XORVATİYA Mladen Ivanoviç, Xorvatiya Bələdiyyələr Birliyi Bakı, 30 May 2008

XORVATİYA HAQQINDA İLKİN MƏLUMATLAR 2 XORVATİYA HAQQINDA İLKİN MƏLUMATLAR Siyasi sistemi:Parlamentli Respublika Əhalisi: 4.437.460 Paytaxtı: Zaqreb (əhalisi: 779.145) Dili: Xorvatiya Dili Dini: Katoliklər (87,83%), Müsəlmanlar (1,28%), Pravoslavlar (0,91%)

İNSTİTUSİONAL QHT FORMALARI 3 İNSTİTUSİONAL QHT FORMALARI Xorvatiyada əsas institusional QHT formaları birliklər və fondlardır. Birliklər (üzvlü təşkilatlar) Qeydiyyatdan keçmiş təşkilatların sayı: təxminən 30,000 Fondlar (üzvsüz təşkilatlar) Qeydiyyatdan keçmiş təşkilatların sayı: 120 Birliklərdən fərqli olaraq, fondların köhnəlmiş hüquqi strukturaları ilə əlaqədar olaraq, qeydiyyatdan keçmiş fondlar arasında ziddiyyət Digər institusional formalar: özəl müəssisələr və qeyri-kommersiya korporasiyası (sonuncudan çox nadir hallarda istifadə olunur).

QHT-LƏRİN MALİYYƏLƏŞMƏSİ ÜZRƏ DÖVLƏT SİYASƏTİNİN ÜÇ MƏRHƏLƏSİ 4 QHT-LƏRİN MALİYYƏLƏŞMƏSİ ÜZRƏ DÖVLƏT SİYASƏTİNİN ÜÇ MƏRHƏLƏSİ 1990 – 1998 QHT-lər sistemli şəkildə dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilmirdilər 1998 – 2003 QHT-lərin mərkəzləşmiş şəkildə maliyyəşdirilməsi 2003 – Hazırda QHT-lərin əks- mərkəzləşmiş şəkildə maliyyələşdirilməsi

QHT-LƏRƏ 1990 – 1998 İLLƏRDƏ DƏSTƏK 5 QHT-LƏRƏ 1990 – 1998 İLLƏRDƏ DƏSTƏK Köhnəlmiş hüquqi struktur QHT-lərin fəaliyyəti dövlət tərəfindən sistemli şəkildə nə stimullaşdırılır, nə də dəstəklənirdi. Maliyyələşmə üçün geniş yayılmış meyar “Dövlət üçün maraqlı olan QHT-lər” idi. İctimai vəsaitlərin verilməsinin qeyri-şəffaf mexanizmi QHT-lərə verilmiş ictimai vəsaitlər üzrə dəqiq məlumatların olmaması Xorvatiyada olan xarici donorların sayı

1998 – 2003-CÜ İLLƏRDƏ QHT-lərə DÖVLƏT DƏSTƏYİ 6 1998 – 2003-CÜ İLLƏRDƏ QHT-lərə DÖVLƏT DƏSTƏYİ QHT-lərlə Əməkdaşlıq üzrə Qurumun Yaradılması (1998) - Burada məqsəd QHT-lərlə əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq üçün şəraitin yaradılmasıdır. -Qurumun geniş real imkanları var. Hökumət və QHT-lər arasında Əməkdaşlıq üzrə Layihə Proqramının Planlaşdırılması (2000) Vətəndaş Cəmiyyəti Şurasının Yaradılması (2002)

1998 – 2003-CÜ İLLƏRDƏ QHT-lərə DÖVLƏT DƏSTƏYİ 7 1998 – 2003-CÜ İLLƏRDƏ QHT-lərə DÖVLƏT DƏSTƏYİ Vəsaitlərin mərkəzləşmiş şəkildə verilməsinin üstünlükləri: üstünlük verilən sahələrin müəyyənləşdirilməsi ictimai təkliflər müstəqil komissiyalar nəticələrin ictimai şəkildə bəyan edilməsi müntəzəm monitorinqlər Vəsaitlərin mərkəzdən verilməsinin çatışmazlıqları : Yüksək inzibati xərclər Fəaliyyət sahəsindəki real ehtiyaclar barədə məlumat çatışmazlığı Qurum vasitəsilə 1.997 QHT layihəsinə 14,5 mil € (22,5 mil.$) həcmində maliyyə dəstəyi verilmişdir.

2002-Cİ İLİN MÜHÜM DƏYİŞİKLİYİ 8 2002-Cİ İLİN MÜHÜM DƏYİŞİKLİYİ Milli Lotereyadan gələn resursların yenidən verilməsi: 2002-ci ilə qədər 2002-ci ildən indiyədək Xeyriyyə işləri idman Xüsusi mədəniyyət narkotika və digər zərərli vərdişlərlə mübarizə sosial və xeyriyyə işləri fiziki çatışmazlığı olan insanlar texniki mədəniyyət mədəniyyət qeyri-institusional təhsil vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı

2003-CÜ İLİN MÜHÜM DƏYİŞİKLİKLƏRİ 9 2003-CÜ İLİN MÜHÜM DƏYİŞİKLİKLƏRİ Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafı üçün Milli Fondun Yaradılması Hökumət tərəfindən ictimai fond olaraq yaradıldı Milli Lotereya və dövlət büdcəsindən maliyyələşmişdir Vətəndaş cəmiyyətini müxtəlif vasitələrlə dəstəkləyir Başlıca maliyyələşmə sahələrini müəyyənləşdirir və buna uyğun olaraq müxtəlif maliyyə proqramlarını təsis edir Qərar vermə prosesində xidməti vəzifədən sui-istifadə üzrə ictimai debat tətbiq etmə Vəsaitlər nazirliklər və digər Hökumət müəssisələrinə verilərək əks-mərkəzləşdirildi

10 VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİNİN İNKİŞAFINA İMKAN VERƏN ŞƏRAİTİN YARADILMASI ÜZRƏ MİLLİ STRATEGİYA (2006) 5 illik müddəti əhatə edir Məqsəd vətəndaş cəmiyyətinə dəstəyin yeni hüquqi, maliyyə və institusional sisteminin yaradılmasıdır Zorakılıqsız cəmiyyətin təbliği və insanın fərqli olmaq hüququnun tanınması İctimai faydalı təşkilatlarının tanınması Könüllülük işi və xeyriyyəçiliyin təbliği Siyasi proseslərin ictimaiyyətə açıq olması İctimai vəsaitlərə çıxış üçün qaydaların təkmilləşdirilməsi (Uğurlu təcrübə məcəlləsi)

Üstünlük verilən sahələr üzrə qərar İctimai rəqabət 11 QHT LAYİHƏLƏRİ VƏ PROQRAMLARINA VƏSAİTLƏR AYRILMASL ÜÇÜN UĞURLU TƏCRÜBƏ VƏ ETALONLAR, STANDARTLAR ÜZRƏ MƏCƏLLƏ (2007) Üstünlük verilən sahələr üzrə qərar İctimai rəqabət Ərizələr komissiya tərəfindən açılır Layihələrin professional qiymətləndirilməsi Bütün ərizəçilərlə yazılı əlaqə Nəticələrin ictimai şəkildə elan olunması Müqavilə Monitorinq və qiymətləndirmə

12 QHT-LƏRƏ DÖVLƏT DƏSTƏYİNİ FORMALAŞDIRAN MÜƏSSİSƏLƏR VƏ SƏNƏDLƏRİN ÜMUMİ TƏSVİRİ HÖKUMƏT QHT-LƏRLƏ ƏMƏKDAŞLIQ ÜZRƏ QURUM VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİ ŞURASI VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİNİN İNKİŞAFI ÜZRƏ MİLLİ FOND NAZİRLİKLƏR HÖKUMƏT VƏ QHT-LƏR ARASINDA ƏMƏKDAŞLIQ ÜZRƏ LAYİHƏ PROQRAMI VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİNİN İNKİŞAFI ÜZRƏ MİLLİ STRATEGİYA VƏSAİTLƏRİN AYRILMASI ÜÇÜN YAXŞI TƏCRÜBƏ, STANDARTLAR VƏ ETALONLAR ÜZRƏ MƏCƏLLƏ QHT-LƏR

MİLLİ FOND TƏRƏFİNDƏN QHT-LƏRƏ VERİLƏN VƏSAİTLƏR 13 MİLLİ FOND TƏRƏFİNDƏN QHT-LƏRƏ VERİLƏN VƏSAİTLƏR 2004 2005 2006 2007 Mənbə: Fondun hesabatları

2007-Cİ İLDƏ QHT-LƏRƏ VERİLƏN VƏSAİTLƏR 14 2007-Cİ İLDƏ QHT-LƏRƏ VERİLƏN VƏSAİTLƏR ÜMUMİ: 44,50 Mil. € M. LOTEREYA: 24,15 Mil. € BÜDCƏ: 20,03 Mil. € FOND: 0,32 Mil. € Mənbə: Hökumətin hesabatı

2007-Cİ İLİN MALİYYƏLƏŞDİRMƏ STRUKTURU 15 2007-Cİ İLİN MALİYYƏLƏŞDİRMƏ STRUKTURU Mənbə: Hökumətin hesabatı

- uzunmüddətli öhdəçilik 16 TEXNİKİ YARDIMIN ROLU Xorvatiyada QHT-lərin ictimai mailyyələşdirilməsi üzrə şəffaf mexanizm və əsaslı hüquqi strukturun inkişafında QHAM mühüm rol oynamışdır: - uzunmüddətli öhdəçilik - hərtərəfli məlumatlılıq - ən yaxşı təcrübələrin təqdimatı - qərarların qəbuluna müdaxilənin olmaması

Təşəkkür edirəm! mladen.ivanovic@zg.t-com.hr +385 91 506 7909 17 Bu təqdimat Qeyri-Kommersiya Hüququ üzrə Avropa Mərkəzi tərəfindən həyata keçirilmiş “Vətəndaş Cəmiyyətinin Gücləndirilməsi” layihəsi əsasında Avropa Birliyiinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır. Bu təqdimatıda verilənlər yalnız təqdimatçının şəxsi məsuliyyətidir və heç bir halda Avropa Birliyinin mövqeyiniİ əks etdirən kimi yanaşılmamalıdır. Müəllif Hüquqları © 2008 Qeyri-Kommersiya Hüququ üzrə Avropa Mərkəzi