KÖK HÜCRE PROF. DR. E. SÜMER ARAS 2. HAFTA

GELİŞİM BİYOLOJİSİNE GİRİŞ Özelleşme (Spesifikasyon) Kök Hücre Kavramı

Gelişim Biyolojisine Giriş Olgun bir yumurta hücresinin sperm hücresiyle döllenmesi sonucu oluşan zigotun anne karnında veya yumurta içinde farklılaşarak embriyoyu meydana getirmesi evrelerini inceleyen bilim dalına Embriyoloji denir. Embriyolojik gelişimi takiben bazı organizmalarda post embriyonik gelişme söz konusudur. Hem embriyonik hem de post embriyonik gelişmenin incelenmesine Ontogeni adı verilir.

Döllenme Gametler olarak adlandırılan, olgunlaşmış cinsiyet hücreleri olan sperm ve yumurtanın birleşmesiyle meydana gelir. Gamet hücrelerinin füzyonu yumurtayı uyararak gelişmeyi ve yeni birey oluşumunu başlatır.

Segmentasyon Çok hızlı ve seri mitotik bölünmedir. Zigot blastomer adı verilen küçük hücrelere bölünür. Bölünme sonlandığında, blastomerler, blastula adlı küreyi oluştururlar. Gastrulasyon Mitotik bölünme hızı yavaşladığında, blastomerler pozisyonlarını değiştirirler. Gastrulasyon sonucu, embriyonun içerdiği 3 eşey tabakası, vücut organlarını oluşturmak için birbirleriyle etkileşime girer.

Organogenez Hücrelerin doku ve organları oluşturmak için kendilerini tekrar düzenledikleri evredir. Birçok organ, birden fazla eşey tabakası katmanı içerir. Metamorfoz Birçok türde, gerek yumurtadan çıkan, gerekse doğumla dünyaya gelen organizmaların seksüel olgunluğa erişme sürecidir.

Gametogenez Gametlerin gelişmesi, genellikle organizma fiziksel olgunluğa erişinceye kadar tamamlanmaz. Olgunlukta, gametler serbest kalırlar ya da yeni embriyo için döllenmeye başlarlar. Sonuç olarak yetişkin organizma yaşlanır ve ölür. Epigenez: Aristo ve Harvey tarafından desteklenen bu görüşe göre embriyonun organları her nesilde de novo oluşur. Ön oluşum: Malpighi tarafından desteklenen bu görüş ise organların minyatür halde yumurtada veya spermde hazır bulunduğunu savunur.

Döllenmiş yumurta formunun üç embriyonik germ tabakası bulunur. Ektoderm(dış tabaka); derinin yüzey tabakasını oluşturur ve beyin ve sinir sistemini meydana getirir. Endoderm(iç tabaka); sindirim kanalının ve ilgili organlarının epitel tabakasını meydana getirir. Mezoderm(orta tabaka); kan, kalp, böbrek, gonat, kemik, kas ve bağ dokuyu oluştururlar.

KAYNAKLAR *Kök hücre biyolojisi ve klinik uygulamalar. TÜBA yayınları http://www.tuba.gov.tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1511-kok-hucre- biyolojisi-ve-klinik-uygulamalar.html *Kök hücre araştırmalarında güncel kavramlar, TÜBA yayınları *http://www.tuba.gov.tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1512-kok-hucre- aratirmalarinda-guncel-kavramlar.html Diğer Kaynaklar *www.pubmed.com *www.sciencedirect.com