BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi, 24-30/11/2008 Antalya Pestisitlere Direnç ve Önlenmesi Doç. Dr. Enver Durmuşoğlu Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü 35100 Bornova-İzmir enver.durmusoglu@ege.edu.tr 505 950 23 47

Pestisitlere Dayanıklılık (Direnç) Bir zararlıya karşı aynı pestisitin veya etki mekanizması aynı olan pestisitlerin ard arda uzun süre kullanılması sonucu önce hassasiyet azalışı sonra da dayanıklı popülasyon Pestisitlere karşı dayanıklılık tüm zararlılarda görülür. Kırmızıörümcekler, yaprakbitleri gibi gelişme süreleri kısa yılda çok sayıda döl veren zararlılarda kısa zamanda görülür. Doç.Dr. Enver Durmuşoğlu 24-30 Kasım 2008 Antalya BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi

Hangi Türlere İlk kayıt 1914 yılında ABD’de bildirilmiştir 2007 yılı sonuna kadar 553 türde 331 bileşiğe toplam 7.747 durumda Diptera (% 33,8) Lepidoptera (%15,4) Acarina (13,7) Coleoptera (%13,4) Homoptera (%10,5) Doç.Dr. Enver Durmuşoğlu 24-30 Kasım 2008 Antalya BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi

Hangi İlaçlara Dayanıklılık durumu en çok sırasıyla organik fosforlu bileşiklere (%37,3), klorlandırılmış hidrokarbonlardan cyclodine grubuna (%18,4) piretroitli bileşiklere (%15,5) DDT’ye (%11,8) karbamatlı bileşiklere (%7,1) Doç.Dr. Enver Durmuşoğlu 24-30 Kasım 2008 Antalya BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi

Dayanıklılık Tipleri Morfolojik dayanıklılık Vücut yapısı - sık kıllı olması-kutikula'nın çok kalın olması ilacın hedef yerine ulaşmaması Davranış dayanıklılığı Davranışı - meyve kabuğunu yutmaması - stigmalarını kapatma Fizyolojik dayanıklılık Fizyolojik faaliyetleri - enzimler – etkisizleştirme En yaygını - kalıtsaldır - en tehlikelisi Doç.Dr. Enver Durmuşoğlu 24-30 Kasım 2008 Antalya BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi

Dayanıklılık Tipleri Çapraz dayanıklılık (cross-resistance) Hiç karşılaşmadığı diğer pestisite de dayanıklılık Çok tehlikelidir - çok sayıda pestisite Çok yönlü dayanıklılık (multiple resistance) Birden fazla yolla Doç.Dr. Enver Durmuşoğlu 24-30 Kasım 2008 Antalya BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi

Dayanıklılığın Önlenmesi Pestisit kullanımı arttıkça dayanıklı zararlı sayısında hızlı bir artış En önemli sorunlar içinde ilk sıralarda İlaçlardan beklenen sonuçlar alınamamış Daha fazla pestisit kullanımı ve etkisizlik nedeniyle ciddi ekonomik zararlar ve doğal denge iyice bozuluyor, çevre daha çok kirleniyor. Ciddi strateji arayışları gerekiyor. Zira her şeye rağmen pestisit kullanımı zararlıları kontrol altında tutabilmek için en önemli tarımsal savaş unsurlarının başında gelmektedir. Doç.Dr. Enver Durmuşoğlu 24-30 Kasım 2008 Antalya BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi

Dayanıklılığın Önlenmesi Dayanıklılığı yok etmek kolay değildir. Ancak bazı önlemler ile engellenebilir. Bu önlemlere pestisit direnç yönetimi denir. Gerçekten gerektiğinde pestisit kullanılmalı Alternatif mücadele yöntemleri teşvik edilmeli Diğer savaş yöntemleriyle kombine edilmeli En hassas dönemde uygun dozda kullanılmalı Düşük veya yüksek doz kullanılmamalı Farklı etki mekanizmasına sahip ilaçlar kullanılmalı Sık ilaçlama yapılmamalı Geniş spektrumlu pestisitler tercih edilmemeli Doğal düşmanlara etkisi düşük olanlar tercih edilmeli Etki süresi kısa olanlar tercih edilmeli Sinerjist maddeler ilaçlara eklenmeli Sonuçlar uluslararası düzeyde ve düzenli olarak paylaşılmalı Dayanıklılık takip edilmeli Doç.Dr. Enver Durmuşoğlu 24-30 Kasım 2008 Antalya BKÜ’nin Reçeteli Satışı Eğitimi