İLK VE ORTAÖĞRETİMLERDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR KÜLTÜRÜ

Yirmi birinci yüzyıla girerken, dünyamız hızlı bir değişim ve gelişmeye sahne olmaktadır. Her alanda olduğu gibi bilim ve teknikte de geçmişe göre daha büyük bir hızla gelişme, yenileşme ve değişme görülmektedir. Bu hızlı gelişmelere ayak uydurabilmenin en etkili ve temel aracı şüphesiz eğitimdir. Beden eğitimi ve spor genel eğitimin bir parçası olarak kabul edilmektedir. Zira beden eğitimi ve spor genel eğitimin amaçlarına hareket yoluyla katkıda bulunmaktadır.

BEDEN EĞİTİMİN TEMEL AMAÇLARI; Organik gelişim, bu amaç kuvvet, güç, dayanıklılık ve kalp, dolaşım sistemi dayanıklılığı gibi, fiziksel uygunluk öğelerini içerir Sinir-kas uyumu gelişimi; koordinasyon motor performans, sportif beceri ve diğer hareket aktivitelerini içerir Kişisel sosyal gelişim; olumlu davranışları, liderliği ve demokratik davranışları içerir Zihinsel gelişim; bu amaç bilgileri, stratejileri ve anlama kabiliyetini içerir

Değişik yaş gruplarında gelişim karakteristikleri ve sporlara katılım rehberi Bebeklik(0-2 yaş)Erken çocukluk(3-5 yaş)Çocukluk(6-9 yaş)Geç çocukluk (10-12 yaş)Motor beceriler, Beceriler başlıca refleks; postür görsel girdilere dayalı, Temel beceriler sınırlı; denge becerileri sınırlı, Temel beceriler gelişmiş; bağlantılı beceriler başlamış; denge kontrolü otomatik olmaya başlamış, Bağlantılı beceriler gelişmiş; denge kontrolü pubertede azalır Öğrenme becerileri, Eğitime yanıt minimal, eğitim yararları uzun vadeli değil Dikkat süresi kısa; dikkat aşırı dışa dönük; eğitime yanıt sınırlı Dikkat süresi kısa; aşırı içe dönük; kooperasyon gelişmiş Seçici dikkat; bellek stratejileri kullanır. Görüş Hipermetrop; göz hareketleri keskin değil; hareketli objeleri izleme ve yönelme zor Hareketli objelerin izlenmesi ve yönlenme gelişmiş fakat hala zor Erişkinlerle aynı nitelikte Sporlara katılım kılavuzu Yüzme ve egzersiz programlarının avantajı yok; serbest oyun cesareti; güvenli, yapılanmamış oyun çevresi sağlanması Yarışmadan kaçının, sözlü ve demonstratif sınırlı eğitim; eğlenceli oyun önemli Yarışmayı en azda tutun; spor kuralları esnek; temel becerileri önemseyin; eğitim zamanını kısa tutun Yarışma en azda; temel ve bağlantılı becerileri önemseyin; pubertede spora katılma yoğunluğu azalır. Önerilen aktiviteler, Serbest oyun Yürüme, koşma, yüzme, fırlatma, yakalama Yüzme, koşma, jimnastik, giriş seviyesinde futbol; basketbol, güreş gibi kompleks beceri sporları zordur. Giriş düzeyinde futbol, basketbol, güreş ve diğer temas sporlarıdır.

İNSAN HAYATI BOYUNCA HAREKET ETMEK MECBURİYETİNDEDİR İnsan hayatı boyunca hareket etmek mecburiyetindedir. Çünkü hareket halinde kendisini daha sağlıklı, daha zinde ve mutlu hisseder.Beden eğitimi ve spor eğitimine ilkokuldan düzenli ve amaçlı bir şekilde başlamalı ki, çocuğun gelecek yıllarda yaşayacağı süreçte zihinsel ve bedensel alt yapısının ilk basamaklarını meydana getirmelidir. İleriki yaşlarda terk edilmeyen yaşam biçimi, spor alışkanlıkları ve becerilerin temeli okul öncesi ve ilköğretim gibi erken dönemlerde kazandırmanın yararlı olduğu belirtilmektedir

Eğitim; bireyin içinde yaşadığı toplumda davranış biçimleri edindiği süreçler toplamıdır. Bireyi; ilgi ve istek ve yetenekleri doğrultusunda ve pozitif düşünceye dayalı olarak, toplumun bilgi, değer ve davranış ilkeleri yönünde biçimlendiren, Barış, özgürlük ve toplumsal adalet ideallerine bağlı ve mesleki bilgi ve beceriyle donatılmış yurttaşlar yetiştiren, Ülke kalkınmasını ve gelişmesini doğrudan etkileyerek geleceği belirleyen, Ulusal ve evrensel değerleri uyum içinde kaynaştıran psikolojik, sosyo-kültürel ve ekonomik yaşamın vazgeçilmez bir sürecidir.

Eğitim programı; çocuklar, gençler ve yetişkinler için düzenlenen, milli eğitim politikasına ters düşmeyen bütün etkinlikleri ve yaşantıları kapsar Öğretim programı, genellikler belli bilgi kategorilerinden oluşan ve bir kısım okullarda beceriye ve uygulamaya ağırlık tanıyan bilgi ve becerinin eğitim programının amaçları doğrultusunda ve planlı bir biçimde kazandırılmasına yönelik programdır. Öğretim öğrenme süreçleriyle ilgili tüm faaliyetleri kapsar. Bir diğer yönüyle öğretim programları ders programlarının bütünüdür

BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR Beden eğitimi, bedensel, ruhsal ve toplumsal davranışları oluşturma eğitimidir. Beden bu tür eğitimde amaç değil araçtır. Büyük kas etkinlikleri yoluyla bedensel nitelikleri kazanma da doğal bir sonuçtur. Beden eğitimi, organizman bütünlük ilkesine dayalı tüm kişilik eğitimidir.Devlet Planlama Teşkilatının tanımına göre ise, insan bütününü oluşturan fiziki, ruhi ve zihni niteliklerin bulunduğu yaşın ve kapasitenin gerektirdiği verim gücüne ulaştırabilmesi için rekabet olmaksızın yapılan faaliyetlerin tamamıdır

“Spor sözcüğünün ilk kullanımı eğlenme, gevşeme, rahatlama anlamlarını içermekte” haz ögesi öne çıkmaktadır. Daha geniş bir bakışla sporu, farklı amaç, değer ve yaptırımlarca yönlendirilen, performansa dayalı, bilinçli olarak zorlukların oluşturulmasını ve bunların aşılmasını hedefleyen ve haz veren biyo - psiko - sosyal etkinlikler olarak belirleyebiliriz. Çok boyutlu ve karmaşık bir olgu olarak sporun, çeşitli toplumsal işlevler (meslek edindirme, gelir sağlama, statü ve prestij sağlama, sosyal çevre oluşturma, bağlılık duygusu geliştirme, toplumsallaştırma... vb.) üstlendiği söylenebilir. Modern toplumun bir olgusu olarak spor, doğal olarak, bu toplum biçiminin temel özelliklerini taşımaktadır. Bu anlamda spor, kitleselleşmiş, örgütlenmiş, küreselleşmiş, çeşitlenmiş, profesyonelleşmiş, ticarileşmiş, bilimselleşmiş, siyasallaşmış, hatta estetikleşmiştir…

Kültür öylesine içerikli bir kavram ki, bu konudaki incelemeleriyle tanınan iki sosyal bilimci kültürün, 164 farklı tanımını derlemişlerdir. Başka bir sosyal bilimci de “bilimsel bir kavramın bu kadar çok tanımı varsa, onun tanımlanamayacağını kabul etmek gerekir” demiştir. Bu konuda Bozkurt GÜVENÇ de şöyle diyor: “Kültürün kısa bir tanımını yapmam istenseydi, yapamazdım herhalde. Tanım işini deneyenlerin de pek başarılı olduklarını sanmıyorum. Kültür, çağımızın çokça kullanılan ama az anlaşılan yüklü kavramlarından biridir. 1) İnsanlar benzer, çünkü kültürleri benzer, 2) İnsanlar farklıdır, çünkü kültürleri farklıdır, 3) İnsanlar değişir, çünkü kültürleri değişir. Çünkü insan, kültürünün ürünüdür !”

Kültür, folk kültürü, popüler kültür, kitle kültürü gibi nitelemelerle de tanımlanmaktadır. Yaygın görüşe göre spor, bireylerin kültürel ve eğlenceli etkinlikleri olarak tanımlanan popüler kültürün bir parçası olarak değerlendirilir. Popüler kültür ürünü olarak sporun “kitlelerin onayı alınarak kitle iletişim araçlarından sunulduğu görülmektedir.” Özetle spor kültürü, spora ilişkin her türlü olumlu-olumsuz; maddi- manevi değeri, ürünü ve davranışı belirtir. Türkiye’de, spor yerine futbol, spor kültürü yerine de futbol kültürü demek daha doğru olur. Spor futbola, futbol da Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş’a indirgenmiş durumdadır. Bu durum, kültürel anlamda bir çeşitlilik ve zenginlik yaratamaz