“Konuşmayı öğrenmeden başarmayı öğrenemezsiniz”

KESMELİ SÖZCÜKLER An’ane, bid’at, cür’et, cüz’î, def’aten, iz’an, kat’î, kat’iyet, kıt’a, kur’a, Kur’an, mel’un, mes’uliyet, mes’ut, meş’ale, ric’at, rik’a, sun’î, sür’at, şer’an, şer’î, vak’a, kıt’a, Nef’î… Not: Cuma, Rabia, facia, camia… Not: camii, bayii, mevkii, mevzuu, tevazuu

Düzeltme İşaretinin 3 Görevi…

Kelimeler ? Vuru ve tonlama ? Beden dili ? Sessizliğin sesi… “İnananlar mutlaka ka-za-na- cak-tır!”

1. Türkçe’de tek heceli kelimelerde vurgu bulunmaz. Ev, bak, ak, bir, ot, al, bal, kar, nar, ar, ek, tek… Not: Ancak “en, pek, çok…” gibi zarflar, üzerlerinde vurgu bulundurur. Zambaklar en ıssız yerlerde açar. Atları hızlı sür ki köye pek geç varmasın... Çok seviyordun böyle mi alçak!

Çiçekçilerimizdendir 2. Türkçe ’de vurgu son hecededir. Son hecelere ekleme yapıldıkça, vurgu eklenen bölümlere doğru kayar. Çiçek Çiçekçi Çiçekçiler Çiçekçilerim Çiçekçilerimiz Çiçekçilerimizden Çiçekçilerimizdendir

Ankara Erzurum Ardahan Niğde Bursa Kırca Afyon(karahisar) İzmir Konya 3. Yer adlarında özellikle iki hecelilerde vurgu genellikle ilk hecededir. Ankara Erzurum Ardahan Niğde Bursa Kırca Afyon(karahisar) İzmir Konya Samsun Asya Berlin Tokyo

Not-a: Bazı şehir adlarında vurgu orta hecededir. Antalya Antakya Amasya Selanik Not-b: “-stan” ile biten coğrafi isimlerde istisnaî olarak vurgu son heceye kayar. Türkmenistan Afganistan Gürcistan Çeçenistan Tacikistan Hindistan Kazakistan Pakistan

NOT-C: VURGU, BİRLEŞİK SÖZCÜKLERDE BİRİNCİ VE İKİNCİ SÖZCÜĞÜN SON HECESİNDEDİR. KIRIKKALE ÇANAKKALE DİYARBAKIR GAZİANTEP AKŞEHİR BAŞBAKAN ANAVATAN NOT-D: BAZI KELİMELER HEM CİNS, HEM DE ÖZEL İSİM(YER ADI) OLARAK KULLANILIRLAR. BU FARKLI KULLANIMLAR, VURGUDA DA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA SEBEP OLUR. TAKSİM(YER ADI) -TAKSİM(UD TAKSİMİ) KARTAL (YER ADI) -KARTAL(KUŞ ADI) ÇEŞME (YER ADI) -ÇEŞME (PINAR) KURTULUŞ (YER ADI) -KURTULUŞ (KURTULMA İŞİ) ÇARŞAMBA (YER ADI) -ÇARŞAMBA (GÜN ADI) LALELİ, FINDIKLI, AVCILAR, AYDIN, AYRANCI, TOKAT …

4. Türkçe’de benimsenmiş olan yabancı şahıs isimlerinde vurgu sondadır 4. Türkçe’de benimsenmiş olan yabancı şahıs isimlerinde vurgu sondadır. Hasan Osman Enes Mehmet Ali Hamza Bekir Muhammet Hüseyin Mustafa

5. Pekiştirilmiş kelimelerde vurgu, pekiştirme kısmında bulunur 5. Pekiştirilmiş kelimelerde vurgu, pekiştirme kısmında bulunur. Sımsıkı Sapsarı Tertemiz Bembeyaz Büsbütün Not: Pekiştirme, iki heceden oluşmuşsa vurgu ekin son hecesine kayar… Çırılçıplak Sırılsıklam Güpegündüz Çepeçevre Düpedüz Sapasağlam Paramparça

6. Birleşik isimlerde, vurgunun ilk hecede daha güçlü olduğu görülür. Ortaokul Onbaşı Üsteğmen Dalgakıran, Köpekbalığı Karnabahar Sonbahar İlköğretim

7. Yabancı kökenli bazı sözcüklerde vurgu ilk hecededir 7.Yabancı kökenli bazı sözcüklerde vurgu ilk hecededir. Banka, yayla, lider, bilhassa, bihakkın, ezkaza NOT: Bazı hecelerde vurgunun bulunması uzunluk var anlamına gelmez. Irak, yarın, lider, kabine, harita, salı

8.“de” ve “ki” bağlaçları ve mi edatı vurguyu kendinden önceki heceye kaydırırlar. Bitişik yazılan kiler hariç… Rüzgârda ne ateşleri hasretinle yaktım da Bir seni yakamadım, beni yaktığın gibi Çölde su, mahpusta gün, oruçta ekmek gibi bekledim seni Sense araya korkular koydun. Yasaklar koydun... Bitmez tükenmez engeller koydun... Şimdi nerdesin diye sakın sorma Sen çağırdın da ben gelmedim mi?

Sen mi gözlerini ayırmıyorsun… Yoksa ben mi hep baktığın yerdeyim… 9. mi edatı; (i)le; ekeylemler (i)di, (i)miş, (i)se, (i)ken dir; me olumsuzluk eki vurgu almaz… Sen mi gözlerini ayırmıyorsun… Yoksa ben mi hep baktığın yerdeyim… Aç kalbimi öğren seni sevmek ne imiş…

10. Eklere dair…. Okuma odası, dur okuma… 10. Eklere dair…. Okuma odası, dur okuma…. İşi benimse, benimse keyfim yok Haline gülmüş, gonca değil gülmüş… Peynir aldır, bayrağın rengi aldır… Bence doğrudur, düşünce eylemin başıdır. Ben doktorum, benim doktorum…

11. Bağlaç, ünlem ve zarfların durumu… kısmen, niçin, nasıl, fakat, yalnız, şimdi, çünkü, henüz, kalben, yavaş, hatta, ancak, sonra, belki, birden, ayrıca, sanki, ansızın, aferin, önce

12. Ünlemlerdeki vurguya şiddet vurgusu denir 12. Ünlemlerdeki vurguya şiddet vurgusu denir. Ünlem öbeklerinde de vurgu ünlem sözcüğündedir. Ah, beni de vursalar bir kuş yerine... Gurbetten gelmişim yorgunum hancı! Vay başıma gelenler, canım deyip gülenler… Ya Rab bela-yı aşk ile kıl aşina beni… Bre ağalar bre beyler / ölmeden bir dem sürelim…

13. Berkitme Vurgusu Sözcüklere ya da hecelere şiddetle basılması olarak değerlendirilebilir. Ünlüleri uzatma, ünsüzleri tekrarlama ve harflerin üzerine basma gibi şeklinde karşımıza çıkabilir… Yazzıklar olsun, Allaaaah be, evvet sıra kimdeydi, hazzır mısınız, oooof of, aaaah ulan ah…

14. Cümlede konuşmacıya göre en önemli sözcük hangisi ise o vurgulanabilir. Doğruysanız / tökezleseniz de / sonunda / kaybetmeyeceksiniz. (Düşün ve Başar)

15. Ayrıca vurgulanmak istenen söz, fiil cümlelerinde yüklemden önce kullanılır. Kalbimin akış yönü sözlerinle değişti… Uykuya bakış açım dizlerinle değişti… Hayatımın şairi diyorsun benim için Bir şairin hayatı gözlerinle değişti…