ÇOCUKLUK VE ERİŞKİN DÖNEMLERİNDE AŞILAR DR ÖNDER YILMAZ 22 01 2019

AMAÇ Aşılama ,aşı tarihçesi ,aşı programı hakkında bilgi vermek.

HEDEFLER Aşı tarihçesini özetleyebilmek. Aşı endikasyonlarını sayabilmek. Aşı kontrendikasyonlarını sayabilmek. Aşıların yan etkilerini sayabilmek.

Aşı nedir? Aşı bir hastalığa karşı spesifik koruma amacıyla hazırlanmış immünobiyolojik materyaldir.

Aşının Tarihçesi Tarihte ilk aşı uygulaması M.Ö. 590’da Çin’de Sung Hanedanlığı döneminde çiçek hastalığından korunmak için hasta insanın derisinden alınan materyalin sağlıklı insanın burnunun içine verilmesi şeklinde yapılmıştır. İstanbul’da bulunan Lady Mary Montague 1721’de İngiltere’ye yazdığı mektuplarda çiçek aşısından bahsetmektedir. Kaynak:Aşı Portalı ,Aşı Dünyası

Sistemli aşılamanın ilk kez yine ilk kez 1796’da Edward Jenner tarafından başlatıldığı ileri sürülmektedir. Pasteur 1885’te daha önce köpeklerde etkinliği kanıtlanan kuduz aşısını bir köpek tarafından Joseph Meister adlı kişiye uygulamıştır. 1892’de Laffnike kolera aşısını,1896’da Wright tifo aşısını,Calmette ve Guerin 1921’de BCG aşısını geliştirmiştir.

Türkiye’de 1896’da difteri,1897’de sığır vebası,1903’te kızıl serumları üretilmiştir. 1911’de tifo,1913’te kolera ,dizanteri ve veba aşıları Türkiye’de ilk kez hazırlandı ve uygulanmıştır.. 1927’de verem aşısı uygulanmıştır.. 1928’de Hıfzısıhha Enstitüsü ile üretim merkezileştirilmiştir.

1930’lu yıllarda çiçek,1937’de difteri,boğmaca,1952’de BCG,1963’te oral polio,1968’de DBT,1970’te kızamık,1998’de hepatit b,2006’da Hib,2007’de pentavalan aşı uygulanmaya başlanmıştır.

Aşı Tipleri Canlı aşılar :BCG,tifo,KKK,suçiçeği,oral polio,rotavirus,influenza ,adenovirus. İnaktive aşılar:İnaktif polio ,boğmaca, hepatit A Toksoid aşı: Difteri,tetanoz EKMUD Erişkin Bağışıklama Rehberi

Polisakkarit aşı:Pnömokok,h.influenza tip b,pnömokok Rekombinant aşı:Hepatit B EKMUD Erişkin Bağışıklama Rehberi

Aşı Kontrendikasyonları Aşı ve içeriğine karşı anaflaksi benzeri tablo İmmün süprese ilaç alanlarda aşı İmmün yetmezlikte canlı aşı İlerleyici nörolojik hastalıklarda aşılama 72 ay ve üzeri boğmaca aşısı

DBT sonrası 7 gün içinde ortaya çıkan ensefalopatide boğmaca aşısı. Ateşli/ateşsiz ağır ve orta şiddette enfeksiyon varlığı Hamilelerde canlı aşılar İmmün yetmezliği olan çocukla temasta oral polio

Yanlış Bilinen Kontrendikasyonlar Prematür doğmak Anne sütü alıyor olmak Hafif ateşli enfeksiyon(38.5 derecenin altı) Başka bir nedenle antibiyotik kullanıyor olması Ailede aşıya bağlı konvülsiyon öyküsü olması Nonspesipik alerjik hastalık öyküsü olması

Annenin gebe olması Daha önceki DBTaşısından sonra lokal reaksiyon öyküsünün olması. Penisilin alerjisi Kronik akciğer,karaciğer,kalp ve böbrek hastalıkları Konvülsiyon öyküsü olması Malnütrisyon

ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARI

Hepatit A Aşısı İnaktif aşıdır. 1.doz 18. ayın sonu ,2.doz 24.ayın sonunda uygulanır. 2 doz arasında 6-12 ay olmalıdır. 2 doz aşıdan sonra yaşam boyu koruma söz konusudur. Aşı 1 yaş üzerinde daha immünojeniktir. Nadiren anaflaksi gelişir. TTB 1. Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Hepatit B Aşısı Rekombinant aşıdır. Aşılama doğumdan hemen sonra(0. ay), 1. ay ve 6. ay olmak üzere 3 doz yapılır. Anne HBsAg (+) ise; doğumda hepatit immünoglobulini (HBIG) ve hepatit B aşısı yapılır. daha sonra 1. ayda 2.doz, 6.ayda 3.doz yapılır. Annenin HBsAg durumu bilinmiyorsa; 12 saat içinde hepatit B aşısı yapılır. Anneden HBsAg bakılır ve anne HBsAg (+) bulunursa HBIG ilk bir hafta içinde yapılır. Current Diagnosis and Treatment of Pediatrics

Doğumdan itibaren bütün bebeklere önerilir Doğumdan itibaren bütün bebeklere önerilir.2000 gr altında doğan preterm bebeklerde 2.ay ek bir doz eklenerek 0,1,2,6 ay şeması uygulanır. Annesi kesin olarak hepatit B taşıyıcısı olmayan 2000 gr altı preterm bebeklerde aşıya başlamak için bebeğin 1 ayı doldurması veya 2000 gramı aşması beklenir .Ek doz uygulanmaz. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

2000 gr altı doğan term bebekler rutin 0,1,6 ay şeması uygulanır. Annesi taşıyıcı olan veya taşıyıcılık durumu bilinmeyen 2000 gr bebeklerde beklemeden 0,1,2,6 ay şeması uygulanır. 2000 gr altı doğan term bebekler rutin 0,1,6 ay şeması uygulanır. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

BCG Aşısı Canlı atenüe aşıdır. Deltoide veya omza intradermal uygulanır. 2.ayda uygulanır.5 yaş altına uygulanabilir. Lepraya karşı da koruyucudur. Lenfoma ,lösemi ,HIV,generalize malign hastalık gibi immün cevabın baskılandığı durumlarda ve gebelikte kontrendikedir. Osteit/osteomiyelit,bölgesel lenfadenit/süpüratif lenfadenit görülebilr. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Difteri‐Aselüler Boğmaca‐Tetanoz Aşısı DaBT‐IPA‐Hib 5’li karma aşısı içerisinde 2., 4., 6., 18.aylarda uygulanır. Ayrıca DaBT‐IPA 4’lü karma aşısı içerisinde 1. sınıfta uygulanır. Aşı yapılan yerde kızarıklık, şişlik, ağrı, aşı sonrası yüksek ateş, uzamış ve durdurulamayan ağlama, konvülsiyon, ensefalit gelişebilir. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Aşının bileşenlerinden birine veya boğmaca aşılarına (aselüler veya tam hücre boğmaca) karşı alerji varsa ya da aynı maddeleri içeren bir aşının enjeksiyonunun ardından alerjik reaksiyon yaşamışsa, ensefalopati varsa, daha önceden boğmaca aşısının (aselüler ya da tam hücre) uygulanmasının ardından 7 gün içinde bir beyin hastalığı (ensefalopati) yaşanmışsa uygulanmaz. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Pnömokok Aşısı Polisakkarit aşıdır. 2,4,6 ay sonu olmak üzere üç doz yapılır. 12-15 ay arasında 1 kez,12.aydan önce üç doz yapılan HIV+ veya preterm bebeklerde 2 yaşında yapılır. Tüm pnömonilere karşı koruyucu değildir,ancak önemli bir kısmına karşı koruyucudur. Anaflaksi gelişebilir. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Kızamık-Kızamıkcık-Kabakulak(KKK) Aşısı Canlı atenüe aşıdır. 1 yaş ve 1.sınıfta uygulanır. İmmün yetmezlik durumlarında,immünosüpresif tedavi alanlarda,hematolojik kanserlerde ve aktif tbc varlığında kontrendikedir. Hafif ateş,lokal LAP,febril konvülsiyon,makülopapüler döküntü,trombositopenik purpura görülebilir. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Oral Polio – İnaktif Polio Aşısı Oral polio aşısı canlı aşıdır. Oral polio aşısı 6. ay ve 18. ayda 2 doz uygulanır. Oral polio aşısı neomisin ve streptomisin alerjisi olanlarda ve immün yetmezlerde kontrendikedir. İnaktif polio aşısı 5’li karma aşı içerisinde 2., 4. , 6. , 18.aylarda ve 4’lü karma aşı içerisinde ilkokul 1. sınıfta uygulanır. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Hemofilus İnfluenza Tip B (Hib) Aşısı Polisakkarit aşıdır. 5’li karma aşı içerisinde 2., 4. , 6. , 18.aylarda uygulanır. 5 yaş sonrası yalnız riskli gruplara uygulanır. Riskli gruplar: Orak hücre hastalığı olanlar Splenektomili hastalar Kemoterapi alanlar HIV enfeksiyonu olanlar Konjenital immün yetmezlikliler TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Su Çiçeği Aşısı Canlı atenüe aşıdır. 12. ay cilt altına uygulanır. 1-12 yaş arasındaki çocuklara bir ya da iki doz uygulama tercihi ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Ancak ≥13 yaşta aşı uygulanacağında en az bir ay ara ile 2 doz şeklinde uygulanmalıdır. < 13 yaş çocuklara 2 doz aşı uygulanacaksa dozlar arasında en az 3 ay süre bırakılması daha uygundur. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

Ateş,,suçiçeği benzeri yaygın döküntü,LAP,artralji,myalji, Bell paralizisi,Guillain Barre sendromu,Henoch-Schönlein purpurası,hepatit ,ensefalit görülebilir. Anaflaksi varlığında, kemik iliği veya lenfatik sistemi etkileyen maligniteli hastalarda, immünsupresif tedavi alanlarda, tedavi edilmemiş tbc varlığında, ve gebelikte kontrendikedir. TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

İlk karşılaşma:KPA,DaBT-IPA-Hib,Hep.B PPD ile TCT 6 yaşından küçük ve yaşamının ilk yılında hiç aşılanmamış çocuklarda aşılama şeması (12-71 ay) İlk karşılaşma:KPA,DaBT-IPA-Hib,Hep.B PPD ile TCT İlk karşılaşmadan 2 gün sonra: KKK , TCT sonucuna göre BCG İlk karşılaşmadan 2 ay sonra: DaBT-İPA-Hib/DaBT-İPA, Hep B, OPA, KPA İlk karşılaşmadan 8 ay sonra: DaBT-İPA,Hep.B ,OPA TTB Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi

6-13 yaş arası daha önce hiç aşılanmamış çocukta aşı şeması İlk karşılaşma:DaBT/İPA,hepatit B,KKK 2 ay sonra:DaBT/İPA,OPA,hepatit B,KKK 8 ay sonra:DaBT/İPA,OPA,hepatit B

14 yaş üzerinde daha önce hiç aşılanmamış çocuklarda aşılama şeması İlk karşılaşma Td ,OPA,Hep.B ,KKK İlk karşılaşma dan 2 ay sonra Td,OPA,Hep.B ,KKK İlk karşılaşmadan 8 ay sonra Td,OPA,Hep.B

1) Aşılama durumunu bilmeyenler Hiç aşılama yapılmamış gibi kabul edilerek aşı programına alınır.

2) Aşılamada gecikme olması Aşılamada gecikme olursa, aşılamaya kalındığı yerden devam edilir.

ERİŞKİN AŞILARI

ERİŞKİN DÖNEMDE YAPILMASI ÖNERİLEN AŞILAR DİFTERİ AŞISI HERPES ZOSTER AŞISI BOĞMACA AŞISI KKK AŞISI TETANOZ AŞISI MENİNGOKOK AŞISI İNFLUENZA AŞISI PNÖMOKOK AŞISI HPV AŞISI HEPATİT A AŞISI HAEMOPHİLUS AŞISI HEPATİT B AŞISI KUDUZ AŞISI SU ÇİÇEĞİ AŞISI

Difteri Aşısı difteri bağışıklamasında yüksek risk grupları Sağlık çalışanları, Askerler, Toplumla teması yüksek olan kamu çalışanları, Öğretmenler, Alkolikler Evsizler Yüksek riskli 25 yaşın üzerindeki bireylerde difteri-toksoid içeren bir aşı ile (tercihen Td) immünizasyon uygulanması önerilir.

Boğmaca Aşısı Tdap (Tetanoz-difteri-asellüler Boğmaca aşısı) 2005’de FDA onayı almıştır. ABD’de son yıllarda gözlenen Boğmaca epidemilerinde en yüksek olgu sayısının altı aydan küçük bebekler olması nedeniyle erişkinlere Tdap önerilmektedir.

Tetanoz Aşısı Tetanoz aşısıyla oluşan koruyucu antitoksin düzeyleri, ilerleyen yaşla birlikte belirgin olarak azalmaktadır. “Maternal Neonatal Tetanoz Eliminasyon Programı” sayesinde günümüzde artık yenidoğan tetanozu olguları görülmemekle birlikte ileri yaşlarda tetanoz olgularına rastlanmaktadır.

Tetanoz Aşısı ve Uygulama Şekilleri Tetanoz ve difteri toksoid aşılarıyla hiç aşılanmamış erişkinlerde, primer aşı şemasına başlanmalı veya eksik dozlar tamamlanmalıdır. Erişkinler için primer aşılama üç dozdur: dört hafta ara ile iki doz, ikinci dozdan 6–12 ay sonra üçüncü doz Aşılar deltoid kasa ı.m. uygulanır.

Erişkinlerin her 10 yılda bir Td rapeli ile aşılanması ve bu rapellerden birinin Tdap olması önerilir. Gebelere de önceki Td veya Tdap aşı durumlarına bakılmaksızın her gebelikte Tdap yapılması önerilmektedir. Gebelikte Tdap yapılması için ideal dönem 27- 36. gebelik haftalarıdır.

TETANOZ AŞISI KONTRAENDİKASYONLARI Aşılama sonrası ciddi allerjik reaksiyonlar oluşmuş veya nörolojik bulgular gelişmişse aşı kontrendikedir. Orta veya ağır derecedeki akut hastalıklarda iyileşene kadar aşı ertelenmelidir.

TETANOZ AŞISI YAN ETKİLERİ Aşı sonrası en sık görülen yan etki; enjeksiyon yerinde ağrı, eritem ve şişliktir. Önceden çok sayıda aşı yapılmış kişilerde Arthus tipi lokal aşırı duyarlılık reaksiyonu gelişebilir.

Kimlere tetanoz aşısı yapalım? Çocukluk çağında rutin olarak primer immünizasyonunu tamamlamamış/hiç aşılanmamış erişkinler Gebelere 12 aydan küçük bebeklerle temas olasılığı yüksek olan sağlık çalışanlarına Her türlü kirli yaraya maruz kalan bireyler

Grip (İnfluenza) Aşısı mevsimsel salgın ve pandemilere, İnfluenza B mevsimsel salgınlara, İnfluenza C sporadik olgulara ve kısıtlı bölgesel salgınlara neden olur.

Grip (İnfluenza) Aşısı Endikasyonları En öncelikli grup Gebeler (gebeliğin her döneminde yapılabilir, kontrendikasyon yoktur) Öncelikli gruplar (önem sırası yoktur) Sağlık çalışanları 6-59 aylık çocuklar Yaşlılar (65 yaş üstü) Yüksek risk grubunda olan bireyler

Aşının koruyucu etkisi uygulamadan 1-2 hafta sonra başlar Aşının koruyucu etkisi uygulamadan 1-2 hafta sonra başlar.Bu yüzden aşının en uygun zamanı ,gribin en sık görüldüğü ayların hemen öncesi yani güz ayları olup ekim ve kasım ayları tercih edilir. Salgın başlamadıysa aralık ayı da dahil olmak üzere her zaman aşı yapılabilir Sağlıklı erişkinlerde koruyuculuk 6-8 ay veya daha uzun sürer.

Pnömokok Aşısı Biri polisakkarit (PPSV23) diğeri konjuge (PCV13) olmak üzere iki tip pnömokok aşısı bulunmaktadır. Antikor yanıtının daha geniş olmasını sağlamak amacı ile konjuge aşıyı takiben polisakkarit aşı yapılması en etkin yöntemdir.

Pnömokok Aşısı Endikasyonları Kronik akciğer hastalığı (astım hariç) Kronik KVS hastalığı DM Kronik karaciğer hastalığı ve nefrotik sendrom Fonksiyonel ve anatomik aspleni İmmünsüpresif hastalıklar

Koklear implantlar BOS kaçakları HIV tanısı alanlar Bakım evinde kalanlar Lösemi,Hodgkin lenfoma,MM gibi hematolojik hastalıklar Yaygın malignite Uzun süre immünsüpresif tedavi

HEPATİT A AŞISI Günümüzde inaktive, canlı attenüe ve kombine olmak üzere üç farklı tip Hepatit A aşısı mevcuttur.

HEPATİT A AŞISI Endikasyonları -1 Hepatit A’nın yüksek ya da orta derecede endemik olduğu yerlere seyahat eden kişiler Uyuşturucu bağımlıları Mesleki olarak enfeksiyon riski artmış kişiler (çocuk kliniklerinde, yuva ve kreşlerde çalışan seronegatif personel) Kronik karaciğer hastalığı (HBV, HCV) olan seronegatif kişiler Özel bakıma gereksinim gösteren hastaları barındıran kurumlarda hem hastalar hem de sağlık/bakım personeli

HEPATİT A AŞISI Endikasyonları -2 Küçük çocukların gündüz bırakıldıkları yuva ve kreşlerde hem personel hem de çocuklar Kanalizasyon işçileri Hijyen uyumunun zayıf olduğu seronegatif temizlik işçileri ve gıda hazırlama işinde çalışanlar Solid organ ve kemik iliği nakli adayları ve alıcıları ile pıhtılaşma faktör konsantreleri alan kişiler HAV ile enfekte primatlarla veya araştırma laboratuvarı şartlarında çalışan kişiler

Hepatit B Aşısı Kullanımdaki Hepatit B aşıları, Hepatit B virüsünün rekombinant DNA teknolojisi ile üretilmiş majör yüzey antijenini içerir. Rekombinasyon teknolojisi ile üretilen aşılar hiçbir enfeksiyöz parçacık içermedikleri için plazma aşılarına göre daha avantajlı ve güvenilirdirler.

Hepatit B Aşısı Endikasyonları-1 Hasta ve hasta çıkartıları ile teması bulunan tüm sağlık personeli Tıp fakülteleri, diş hekimliği fakülteleri, sağlık meslek yüksekokulları vs. öğrencileri Hemodiyaliz hastaları Sık kan ve kan ürünü kullanmak zorunda kalanlar

Hepatit B Aşısı Endikasyonları-2 Damar yoluyla uyuşturucu kullananlar Hepatit B taşıyıcısı ile aile içi temaslılardan aşısız olanlar Çok sayıda cinsel eşi olanlar Homoseksüeller

Hepatit B Aşısı Endikasyonları-3 Hepatit B dışında kronik karaciğer hastalığı olanlar Cezaevleri ve ıslahevlerinde olanlar Endemik bölgelere seyahat edenler Berberler-kuaförler, manikür-pedikürcüler Zihinsel özürlü bakımevlerinde bulunanlar

Hepatit B Aşısı Endikasyonları-4 Yetiştirme yurtlarında bulunan kişiler İtfaiye personeli Askerler-polis memurları (yüksek risk altındakiler) Kazalarda ve afetlerde ilk yardım uygulayan kişiler

Hepatit B Temas Sonrası Profilaksi HBsag pozitif kişiden seronegatif kişiye temas sonrası ilk 6-24 saat içerisinde HBIG 0.06 ml/kg dozda İM olarak uygulanmalı ve aşılama başlanmalıdır. Akut veya Kronik Hepatit B enfeksiyonu olan kişilerle cinsel ilişkiye girilmesi halinde, en geç 14 gün içinde HBIG ve aşı uygulaması yapılmalıdır.

SUÇİÇEĞİ (VARİCELLA ZOSTER) AŞISI OKA suşundan elde edilmiş, hücreden arındırılmış canlı aşıdır. Aşı çok az oranda neomisin ve jelatin içermektedir.

SU ÇİÇEĞİ AŞISI Endikasyonları Bulaş veya temas riski yüksek olanlar Ciddi seyirli suçiçeği açısından yüksek riskli kişilerle yakın teması olan kişiler küçük çocukların öğretmenleri, çocuk bakımı yapan kişiler, kreş personeli, ör. sağlık personeli, immünkompromize bireylerin aile temaslıları yatılı okul öğrencileri, askeri personel, aynı evde çocukla birlikte kalan ergen ve erişkinler, çocuk doğurma çağındaki hamile olmayan kadınlar uluslararası yolculuk yapanlar

Suçiçeği aşısı KONTRAENDİKASYONLARI-1 Konjenital immünyetmezlik, bazı kan hastalıkları, lösemi, lenfoma gibi hastalıklarda, immünsupresif tedavi alan kanser hastalarında, CD4<200/mm3 olan HIV enfeksiyonlu hastalarda ve gebelerde aşı kontraendikedir. İmmünsupresif tedavi bitiminden sonra en az üç ay Varisella aşısı verilmemelidir.

Suçiçeği aşısı KONTRAENDİKASYONLARI-2 Steroid tedavisi 14 günden uzun sürmüş olan kişilerin bu tedaviden sonra bir ay geçene kadar aşılanmaması önerilir. intravenöz immünglobulin (IVIG), VZIG, Eritrosit transfüzyonları hariç kan ürünleri Plazma transfüzyonları verilmesinin üzerinden beş ay geçene kadar aşı yapılmamalıdır. Ayrıca mümkünse aşıdan sonra üç hafta içerisinde immünglobulin verilmemelidir. Aşıdan sonraki altı hafta içerisinde salisilat verilmemesi genel olarak önerilmektedir.

Herpes Zoster (Zona) Aşısı İçeriği İnsan diploid (MRC-5) hücrelerinde üretilmiş canlı attenüe bir aşıdır. Oka suşundan hazırlanmıştır. Endikasyonları 60 yaş üzerindeki tüm bireylere önerilmektedir. Kronik hastalığı olanlar (KBY, Diabetes Mellitus, Romatoid Artrit, KOAH) huzurevinde kalanlar zona açısından artmış riske sahip olacaklarından aşılanması önerilmektedir.

Herpes Zoster (Zona) Aşısı Kontrendikasyonları Kemik iliği ya da lenfatik sistemin etkilendiği lösemi, lenfoma ve diğer malignitelerde görülen immün yetmezlik halleri; 2 haftadan uzun süre immünsüpresif dozda kortikosteroid kullanımı; Primer ya da kazanılmış immün yetmezlik halleri; Aktif tüberküloz; Gebelik ve 38.5° ’nin üzerinde ateşin eşlik ettiği hastalıklar kontraendikedir.

KKK Aşıları Hastalığı geçirmemiş olan yetişkinlere en az 1 doz subkütan yoldan KKK aşısı yapılmalıdır. Aşağıdaki durumlarda en az 28 gün arayla 2. doz KKK aşısı uygulanmalıdır: Yakın zamanda kızamık, kızamıkçık veya kabakulağa maruz kalma ya da salgın durumu Bir sağlık kuruluşunda ya da bakım evinde çalışma Yükseköğrenim kurumlarında eğitim görme Temas riskinin yüksek olduğu uluslararası seyahat planlama

KKK Aşısı Yan Etkileri Enjeksiyon yerinde ağrı, eritem ve şişliktir. Ateş(en sık), geçici döküntü, geçici lenfadenopati de görülebilir. Parotit, allerjik reaksiyonlar, trombositopeni(kabakulak aşısına bağlı) Daha çok kadınlarda artralji ve geçici artrit(kızamıkçık aşısına bağlı)

Temas Sonrası Profilaksi Kızamık geçiren hasta ile temas sonrası duyarlı kişilere ilk 72 saat içerisinde KKK aşısı yapılması korunmada yeterli olabilir. Kabakulak ve kızamıkçık için temas sonrası profilakside KKK aşısı etkili olmaz.

MENİNGOKOK AŞISI Endikasyonları Anatomik veya fonksiyonel aspleni Yurtta kalan öğrenciler,askeri personel Geç kompleman (C5-9) komponent yetmezlikleri Rutin olarak N.meningitis suşları ile karşılaşan laboratuvar çalışanları Bakımevlerinde yaşayan kişiler

MENİNGOKOK AŞISI Endikasyonları Meningokokal hastalığın hiperendemik veya epidemik olduğu ülkelerde yaşayan veya o bölgeye seyahat edecek kişilere aşı önerilir. Meningokok aşısı, yıllık hac döneminde Mekke’ye gidecek olan herkese yapılması zorunlu tutulmaktadır. Daha önce MPSV4 ile aşılanmış olan ve enfeksiyon için yüksek risk altındaki erişkinlere (örn. hastalığın epidemik olduğu alanlarda yaşayan kişilere) beş yıl sonra yeniden aşılama önerilir.

HPV Endikasyonları HPV aşıları, yüksek grade serviks intraepitelyal neoplazileri (CIN), serviks kanseri, yüksek grade vulvar intraepitelyal neoplaziler (VIN) ve genital siğillerin önlenmesinde endikedir. HPV ile enfekte olmayan seksüel aktif kadınlar aşıdan tam yarar görürler. Daha önceden HPV ile enfekte olan kadınlarda ise aşı daha az etkilidir. Aşı genital siğilleri, anormal smear testi ya da HPV DNA testi pozitif olan kadınlara da aşı uygulanması tavsiye edilmektedir. Aşının, en az 5 yıl koruyucu olduğu bildirilmektedir.

HAEMOPHİLUS İNFLUENZAE TİP B (HİB) AŞISI Endikasyonları Fonksiyonel ya da anatomik aspleni İmmünglobülin yetmezlikleri Kompleman eksikliği Kök hücre transplantasyonu Malignite nedeniyle kemoterapi ve/veya radyoterapi alanlar Splenektomiden 14 gün veya daha öncesinde tek doz yapılması önerilmektedir. Hematopoietik kök hücre alıcılarına transplantasyondan 6-12 ay sonra en az 4 hafta arayla 3 doz aşı uygulanmalıdır.

Kuduz Aşısı Temas öncesi profilaksi-1 Kuduz açısından yüksek riskli işlerde çalışanlar kuduz araştırma laboratuvarı çalışanları kuduz aşısı üretiminde çalışanlar, vb. Kuduz açısından riskli işlerde çalışanlar veteriner hekimler, hayvan bakıcıları, hayvan barınaklarında çalışan personel, mağara araştırmacıları

Kuduz riski olan hayvanlarla sık temas edenler Yaban hayat ile temas riski yüksek olan doğa sporları yapanlar Köpek kuduzu görülme oranının yüksek olduğu ve riskli temas halinde uygun tıbbi yaklaşımın verilemeyeceği bölgelere seyahat edenlere profilaksi önerilir

Temas öncesi profilakside, 0, 7 ve 21 ya da 28 Temas öncesi profilakside, 0, 7 ve 21 ya da 28. günlerde birer doz olmak üzere toplam 3 doz aşı uygulanır. Temas öncesi profilaksiyi tamamlayan bireylere periyodik olarak rapel doz aşı yapılmasına gerek yoktur. Ancak mesleki olarak temas riski yüksek olan kişilerde rapel doz önerilir.

Kuduz araştırma laboratuvarı çalışanları ya da kuduz aşısı üretiminde çalışanlar gibi yüksek risk grubunda olan kişilerde her 6 ayda bir, Diğer risk gruplarında ise 2 yılda bir antikor düzeyi ölçülmeli ve rapel doz ihtiyacına buna göre karar verilmelidir.

KUDUZ AŞISI TEMAS SONRASI PROFİLAKSİ-1 DSÖ kuduz profilaksisinde yara temizliğini takiben kuduz immünglobulin ile pasif immünizasyon ve hücre kültürü aşıları ile aşılamayı önermektedir. Profilaksi kararı verilirken; Temas edilen hayvanın kuduz olma olasılığına dair veriler, Temasın ciddiyeti, Hayvanın aşılanma durumu Laboratuvar incelemesi yapma olanağının bulunup bulunmaması dikkate alınmalıdır.

KUDUZ AŞISI TEMAS SONRASI PROFİLAKSİ-2 erişkinler ile 2 yaş ve üzeri çocuklarda deltoid kas içine, 2 yaşından küçük çocuklarda uyluğun anterolateraline uygulanmalıdır. Temas sonrası bağışıklaması uygun biçimde yapılmış bireylerde rutin olarak antikor testi yapmaya gerek yoktur. Aşılama takvimi sürdürülmekte iken yeniden riskli teması olan bireylerde aşılama şeması aynı şekilde sürdürülür.

KUDUZ AŞISI TEMAZ SONRASI PROFİLAKSİ-3 Kuduz aşısı gebelerde güvenlidir. Kuduz aşısı, nötralizan antikor titreleri düştükten sonra dahi bireyi ömür boyu koruyacak immünolojik bellek oluşturur. Daha önce tam doz aşılaması yapılmış bireylere yeniden riskli hayvan teması olması durumunda, 0 ve 3. günlerde iki doz aşı yapılır.

Kaynakça TTB 1.Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi EKMUD Erişkin Bağışıklama Rehberi Current Pediatri Tanı ve Tedavi Current Aile Hekimliği Tanı ve Tedavi