NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Sanat tarihi Doğu sanatı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu ubyo.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Doğu sanatı «İçlerinde Mısır ve Mezopotamya’nın da bulunduğu Yakın ve Orta Doğu ile As­ya’nın birbirinden farklı gelenek ve göreneklere sahip değişik kültür, ırk ve ülke­lere mensup toplumların kültür ve sanatları, Batılılar tarafından Doğu Sanatı adı altında toplanmıştır.» «Eski İran ve Hint uygarlıklarından başka Uzak Doğu coğrafyasında da Konfüçyüsçülük, Taoizm, fiintoizm, Budizm, İslam ve Hristiyanlık gibi felsefe ve dinlerin etkili olduğu köklü sanat gelenekleri vardır.» NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Doğu sanatı Eski İran ve Hindistan’da Sanat «İran’ın Neolitik yerleşimlerinden Kuzistan’daki Ali Koş’da konut mimarisi; Yanık Tepe’de geliş­miş seramik ve yuvarlak planlı ev örnekleri; Ha- sanlu’da apadanaların ilk örnekleri; Tall-Nokho- di’de surla çevrili geniş bahçeli saray yapıları, kule tipli tapınaklar bulunmaktadır. Hindis­tan’daki Bhimbetka ve Vindhiyan Vadisi’nin ba­rınma görmüş mağaralarında ehlileştirilmiş hay­van resimleri, dans, av ve savaş resimleri bulun­muştur.» «İndus Vadisi uygarlığı Ari (Aryan) göç dalgasıyla ortadan kalkmış, Hint mitolojisinin oluştuğu Veda toplumu denilen yeni bir uygar­lık ortaya çıkmıştır. Sanskrit edebiyatının ilk kay­nakları olan Vedalar, Hint mitolojisinin de ilk ve ana kaynağıdır. MÖ 4.-MS 5. yüzyıllar arasında mimarlık, resim ve heykel sanatları din ile iç içe­dir. 8. yüzyıldan sonra tapınak mimarisinde ku­lelerin önemi artar.» «MÖ 2. bin yıllarında İran’a göç eden Med ve Persler, MÖ 1. bin yıllarında Iran tarih ve kültürünün en önemli toplulukları olmuşlardır. Asur kaynaklarında ilk kez MÖ 842’de Perslerden, MÖ 834 yılında Medlerden söz edilmektedir. Demir Çağı’nın bu evrelerinde Iran Platosu Urmiye Gölü yakınlarındaki Hasanlu yerleşimi dikkat çekicidir. İran’daki apadana mimarisinin kökeni olduğu kabul edilen yapı­ların ilk örnekleri bu yerleşimde bulunur.» NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Doğu sanatı Persopolis Genel Görünüm NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Doğu sanatı Çin Sanatı «Xia Hanedanlığı zamanında, bronz (tunç) kültü­rü yaşanmış; Shang (Yin) Hanedanlığı zamanın­da yazı kullanılmış, bronz (tunç) ve seramik kap­lar üretilmiş, para ve kentleşme ortaya çıkmıştır. Zhou Hanedanlığı zamanında, yeşim taşı ve cam işlenmiştir. Qin Hanedanlığı zamanında, Büyük Çin Seddi ile Qin Huang Shi Di Anıt Mezarı ve Terra Kotta Ordusu öne çıkar. Han Hanedanlığı zamanında, kâğıt icad edilmiş, taştan mezar hey­kelleri; Üç Krallık ve Altı Hanedan zamanlarında, çok sayıda Budist manastır ve mağara tapınağı yapılmıştır. Sui Hanedanı zamanında beyazımsı bünyeli seramikler gelişmeye başlamıştır. Tang Hanedanı zamanında kaliteli porselen üretimi gelişmiş; ünlü kişilerin mezarlarına abartılı sayı­larda seramikten ölü hediyeleri koymak bir gele­ neğe dönüşmüş; ilk kez bu dönemde manzara resmi gelişmeye başlamıştır.» NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Doğu sanatı Terra Cota Ordusu. Sağda Savaş Arabası NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Doğu sanatı Japon Sanatı «Japon sanatını dönemlerine göre tanımlamak Japonya’nın tarih öncesi dönemleri Seramik Ön­cesi Dönem, Jomon Dönemi, Yayoi Dönemi ve Kohun Dönemi olmak üzere başlıca dört döne­me ayrılır. Asuka (Yamato) devrinde yeni tapı­naklar inşa edilmiş; tanrı heykelleri ve duvar re­simleri yapılmıştır. Nara devrinde Çin sanatının etkisinde gelişen kuru lake ve kil tekniklerinde heykeller üretilmiş; Budizm’in kutsal metinleri olan E inga kyo adlı sutranın kopyaları yapılmış­tır. Heiyan devrinde dinsel içerikli duvar resim­leri ve mandala resim türü gelişmiş, Japon resmi­nin öz karakterini taşıyan Yamato-E okulu resim­leri yapılmıştır.» NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Çelebi, R. (2008). “Sasani”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklo­pedisi, C.3, s.1370-1371. Çilingiroğlu, A. (1997). “İran”, Eczacıbaşı Sanat Ansik­lopedisi, C.2, s.857-861. Canan Parla (edit.), Sanat Tarihi, Anadolu Üniversitesi Yayını no: 2962, 2013. Eberhard, W. (1987). Çin Tarihi (Cev. İkbal Berk), 2. Baskı, Ankara: TTK Yayınları. Eberhard, W. (1992). Uzak Doğu Tarihi, 3. Baskı, An­kara: TTK Yayınları. Güvenç, B. (2010). Japon Kültürü, Isatnbul: Boyut Ya­yıncılık. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©