PROTEİN SENTEZİ

Protein Sentezi’nin Basamakları TRANSKRİPSİYON TRANSLASYON

Gen2 DNA molekülü Gen1 Gen3 DNA zinciri (Kalıp) Transkripsiyon mRNA Translasyon PROTEİN Amino asit

TRANSKRİPSİYON (YAZMA) DNA’da bulunan genetik şifre kalıp olarak kullanılarak, RNA polimeraz enzimi ile mRNA molekülü sentezlenmesidir.

Ribonükleotitler

RNA Polimeraz enzimi, DNA’nın belirli bir bölümününden başlayarak DNA’nın iki zinciri arasındaki hidrojen bağlarını koparır. Yani DNA’nın belirli bir kısmını açar.

RNA polimeraz enzimi,DNA’nın açılan kısmındaki bir zinciri kalıp olarak kullanarak yeni bir mRNA sentezler.

mRNA sentezi sona erer. mRNA serbest kalır. DNA’nın açılan kısmı tekrar ikili sarmal haline geçer.

Kodon: mRNA üzerinde her bir aminoasit’i temsil eden baz üçlüsüne kodon adı verilir. Kodon 3 Kodon 4 Kodon 5 Kodon 6 Kodon 7 Ribonükleik Asit

2.harf Dur Dur Dur 3.harf (başlat)

Peki, DNA’nın hangi zinciri kalıp olarak kullanılır ? Hangi tarafın kullanılacağı canlıdan canlıya değişebilir ama BİR CANLIDA HER ZAMAN SADECE BİR ZİNCİR KALIP OLARAK KULLANILIR.

Tamamlayıcı Zincir RNA Polimeraz Anlamlı Zincir

Anlamlı Zincir mRNA sentezinin gerçekleştiği DNA zinciridir. Diğer zincir ise sadece anlamlı zincir ile birlikte durur.Bu zincire ise tamamlayıcı zincir adı verilir.

Transkripsiyon sonucu meydana gelen mRNA’ya ne olur ?

Translasyon basamağına katılmak üzere çekirdekten sitoplazmaya geçer.

TRANSLASYON (ÇEVİRME) mRNA tRNA Aminoasit Ribozom TRANSLASYON

Protein Amino asit Ribozom hareket yönü

Antikodon Bir mRNA’daki kodon’a karşılık gelen, tRNA’daki üçlü baz dizisidir.

Amino asit Ester bağı tRNA molekülü Antikodon Kodon

TRANSLASYON Ribozomun iki alt birimi, ilk aminoasit taşıyan tRNA ve mRNA bir araya gelir. Önce; Ribozomun küçük alt birimi ile mRNA birleşir. Daha sonra; Başlangıç antikodonuna sahip ve metiyonin taşıyan tRNA ribozom’un P bölgesine yerleşir. Ve son olarak; Ribozom büyük alt birimi, küçük alt birimine bağlanır.

mRNA’daki kodonu tamamlayacak şekilde bir tRNA taşıdığı aminoasit ile birlikte, ribozom’un A bölgesine bağlanır. A bölgesinde tRNA’ya bağlı aminoasit hemen P bölgesinde bulunan tRNA’nın aminoasitine peptit bağı ile bağlanır. Bağlanmadan sonra P bölgesine geçer.Bu bölgede A bölgesine yeni gelen bir aminoasit ile peptit bağı kurar.

Son olarak E bölgesine geçer Son olarak E bölgesine geçer.E bölgesinde tRNA bağlı olduğu aminoasitten ayrılır. Artık aminoasit oluşmakta olan polipeptit’in bir parçası haline gelmiştir. A’dan,P’ye ve P’den E’ye geçişlerde tRNA ile birlikte mRNA’da 3 baz ileriye gider.

Ribozom küçük alt birimi üzerinde A bölgesi hizasına UAA,UAG VE UGA kodonları gelirse; Bu kodonların hiçbiri tRNA ile uyum göstermez. Bunun yerine ayrılma faktörü bu Dur kodonlarına bağlanır. Ayrılma faktörü, P bölgesindeki tRNA’yı bağlı olduğu aminasitten ayırır.

Meydana gelmiş olan polipeptit ribozom’dan ayrılır. Ribozom büyük ve küçük alt birimleri ile mRNA birbirlerinden ayrılır.

Her polipeptit yapılırken metiyonin ile başlandığına göre her polipeptit’in başında metiyonin amino asiti var mıdır ? Hayır.Bazen translasyon sonucu oluşan polipeptit’in başındaki metiyonin özel bir enzim ile alınır.

2010-LYS

2011-LYS

(2011-LYS)

(1997-Öys)

(2006-ÖSS)

SANTRAL DOGMA Bilginin DNA’dan proteine doğru meydana getirdiği akışa santral dogma adı verilir.

Translasyon Transkripsiyon Replikasyon

Bir Gen-Bir Enzim Hipotezi A Geni B Geni C Geni Öncü madde A enzimi Ornitin B enzimi C enzimi Sitrualin Arjinin

Bir gen bir enzim hipotezi doğrudur ama…. Eksiktir. Sonuçta her enzim bir protein olduğuna göre.. Bir gen bir protein hipotezi şeklinde yeniden ifade edilmelidir. Fakat …

Gerçekte her bir gen bir polipeptit’i ifade eder. Bir protein 1,2,3 veya daha çok polipeptit’den meydana gelebilir. Aslında en doğrusu BİR GEN BİR POLİPEPTİT HİPOTEZİDİR yani “Gerçekte her bir gen bir polipeptit’i ifade eder.”