ÇOCUKLUK ÇAĞINDA KONVÜLZİYONLAR AKUT KONVÜLZİYONA YAKLAŞIM
Konvülziyon nedir? Konvülziyon, santral sinir sisteminde anormal nöron deşarjları ile ani gelişen geçici serebral fonksiyon bozukluğudur. Konvülziyon bir hastalık değildir; beyni etkileyen herhangi bir hastalık veya bozukluğun bulgusudur.
Çocukların %5’i en az bir kez konvülziyon geçirir. En sık görüldüğü yaşlar hayatın ilk 5 yılıdır.
ETİYOLOJİ : Akut konvülziyonun nedenleri nelerdir? Yenidoğanda Süt çocuğu ve küçük çocuklarda Okul çağı çocuğu ve adolesanda
Yenidoğan Konvülziyonlarında Etiyoloji Doğumu izleyen ilk 3 günde ; -Hipoksi,anoxi -Doğum Travması -İntrakraniyal Kanama -Hipoglisemi -Su intoksikasyonu(Hiponatremi) -Hipokalsemi(normofosfatemik) -B6 bağımlılığı ve eksikliği -Konjenital Serebral Anomaliler
Yenidoğan Konvülziyonlarında Etiyoloji 3 günden sonra; -Hipokalsemik (Hipofosfatemik) -Hipomagnezemi -İnfeksiyonlar(Menenjit sepsis,ensefalit,intrauterin enfeksiyon) -5.gün kovülziyonları(Çinko eksikliği,bakır eksikliği ) -İntrakraniyal Kanamalar -Doğuştan Metabolik Hastalıklar -Aminoasidüriler -Galaktozemi -Glikojen Depo Hast. -Üre Siklus defektleri
Yenidoğan Konvülziyonlarında Etiyoloji 3 günden sonra; -Nörokutan Displaziler -Tuberoskleroz -Nörofibromatozis -İncontinentia Pigmenti -Konjenital Serebral Malformasyonlar -MSS Dejeneratif Hast. -Kromozom Anomalileri(13/15 Trizomi) -Selim Familyal Yenidoğan Konvülziyonları -İlaç Kesilmesi Sendromları -Kern İkterus(Ender) -Neoplazmlar
Yenidoğan Konvülziyonlarında Klinik Yenidoğan döneminde organize,generalize deşarjlar olamadığı için generalize tonik -klonik konvülziyon görülmez. En çok amorf (subtle) nöbetler ve multifokal tonik veya klonik konvülziyonlar görülür.
Yenidoğan Konvülziyonlarında Tanıya Gidişte İzlenecek Yol Anamnez Muayene(Fizik ve Nörolojik muayene) Kan Sayımı Biyokimyasl Testler(Kanda şeker,Ca,P,Mg,elektolitler,üre,bilirubin,total protein) Lomber Ponksiyon(gerekirse) Kültürler(gerekirse) İdrar tetkiki(idrarda indirgen maddeler) Screening testler(gerekirse) EEG
Yenidoğan Konvülsyonlarında Tedavi
Yenidoğanlarda akut ve idame tedavi tablosu (metabolik yaklaşım) İlk Doz İdame Glikoz 2-4mg/kg %10’luk Glikoz I.V 8-10mg/kg/dk I.V Kalsiyum 2ml/kg %10’luk CaGlukonat I.V Gerekirse 8mg kg/gün IV Magnezyum 0.2ml/kg %50 MgSo4 IM Gerekirse Piridoxin 100mg pridoxin HCL IV gerekirse
Bu tedavi basamaklarında konvülsyona yanıt alınırsa ve laboratuvar tekikleri desteklerse idame tedavisi ile devam edilir. Konvülziyona metabolik yaklaşım ile yanıt alınamazsa hemen antikonvülzif tedaviye başlanır.
Antikonvülzif ilaç tedavisi Fenobarbital 20mg/kg İV 3-4mg/kg IV veya po Günde 2 kez Diazepam 0.1mg/kg IV veya 0.5mg/kg rektal Gerekirse aynı doz Fenitoin 3-5mg/kg İV Klonazepam 0.5-1mg/doz İV
Süt çocuğu ve küçük çocuklarda konvülziyon nedenleri Febril konvülziyon(ekstrakranial enfeksiyona bağlı) Akut metabolik bozukluklar Toksik nedenler Akut serebral hipoksi İntrakraniyal akut yapısal bozukluklar Diğer ender nedenler (aşı ensefalopatisi,kollajenoz,reye sendromu vb. )
Febril konvülziyonlar İnsidansı: %3-5 Genellikle 6 ay- 6 yaş arası görülür, Genellikle birkaç sn.- 10 dk. sürelidir. Jeneralizedir Ailede febril konvülziyon öyküsü olabilir, Genellikle viral ÜSYE, akut otitis media ve roseola infantum enfeksiyonu sırasında görülür, Menenjit olasılığı akıldan çıkartılmamalıdır. 11.01.2019
Sınıflandırma Basit FK Komplike FK *Jeneralize nöbet * Fokal nöbet *Ailede febril konvülziyon *Ailede epilepsi öyküsü(+) öyküsü olması *15 dk’dan kısa sürmesi *15 dk. ‘dan uzun sürmesi *Toplam FK sayısı 2’den az * Toplam2- 3’den fazla nöbet *24 saat içinde tek nöbet *24 saat içinde nöbet tekrarı *İlk nöbet 1 yaş’tan sonra *İlk nöbetin 1 yaş’tan önce
ACİL TEDAVİ(febril konvülziyon) Solunum yolları açık tutulur. Ateş tedavisi uygulanır Diazepam 0.2-0.3mg/kg IV verilir. Enfeksiyon tedavisi yapılır.
Profilaksi En az 2 komplike febril konvülziyon kriteri olanlara verilir. Febril konvülsiyonların profilaktik tedavisi iki şekilde yapılmaktadır: 1-İntermittan profilaksi 2-Devamlı profilaksi
İntermitan profilaksi Diazepam Ateş 38 0 C’ ye ulaştığında rektal yolla 0.2-0.4 mg/kg dozunda ve günde 2 kez verilir Rektal diazepam 20 dakikada pik düzeye ulaşır (plazmada 150-300 ng/ml diazepam düzeyi konvülsiyonu önlemek için yeterlidir)
İntermitan profilaksi Diazepam Ateş 38 0 C’ ye ulaştığında rektal yolla 0.2-0.4 mg/kg dozunda ve günde 2 kez verilir Rektal diazepam 20 dakikada pik düzeye ulaşır (plazmada 150-300 ng/ml diazepam düzeyi konvülsiyonu önlemek için yeterlidir)
Devamlı profilaksi Profilaksi süresi nöbetsiz 2 yıl Fenobarbital 5 mg/kg/gün, 2 dozda. Yan etkisi: hiperaktivite, kognitif fonksiyonlarda bozulma Valproik asid 20-30 mg/kg/gün, 2dozda. Yan etkisi: Hepatotoksisite, saç dökülmesi, trombositopeni
Okul çağı çocuğu ve adolesanlarda konvülziyon nedenleri Kafa travmaları İntrakraniyal enfeksiyonlar Zehirlenmeler Akut ve kronik böbrek hastalıkları Serebrovasküler olaylar Tümörler İlk kez görülen epileptik konvülziyonlar özellikle büyük çocuklarda akut konvülziyon gibi karşımıza çıkabilirler. Ayırıcı tanıda bu olasılık da dikkate alınmalıdır.
Konvülziyonlarda Klinik görünümler Generalize konvülziyonlar Parsiyel (fokal) konvülziyonlar
Generalize konvülziyonlar Tonik :Aralıksız kasılma Klonik :Her iki tarafı tutan ritmik kasılma Tonik-Klonik:Tonik fazı takiben ritmik kasılma Miyoklonik:Ani sıçrama ile anlık kas kontraksiyonu Atonik-Akinetik :Tonus kaybı veya tamamen haraketsiz kalma
Parsiyel konvülziyonlar Vücudun tek tarafında,yüzde, kolda, bacakta,her ikisinde ve/veya yüzde tonik,klonik ya da miyoklonik kasılmalar şeklinde belirir. Bilinç açıksa basit,kapalıysa kompleks parsiyel konvülziyon olarak adlandırılır.
Akut konvülziyonlu bir hastaya yaklaşım nasıl olmalıdır? 4 aşamalı yaklaşım esastır : Stabilizasyon(vital fonksiyonların kontrolü) Konvülziyonun tedavisi(nöbet kontrolü) Etiyolojisinin aydınlatılması,varsa spesifik tedavi İdame antikonvülzif tedavi
Stabilizasyon nasıl yapılır? Hava yolu açılır,nazal oksijen verilir. Solunum,kan basıncı,vücut ısısı kontrolleri yapılır ve yakın takibe alınır. Damar yolu açılır,kan örneği alınır ve %5 veya %10’luk dekstroz perfüzyonu ve antikonvülzif tedavi başlatılır.
Konvülziyonun uzaması tehlikelidir(Status Epileptikus),bu nedenle stabilizasyon ilk müdahele olmalıdır.
STATUS EPİLEPTİKUS Tedavisi İLK YAKLAŞIM Vital bulgular değerlendirilir. Havayolunun açılması Aspirasyon Maske ile %100 oksijen Ventilasyonun değerlendirilmesi Dolaşımın değerlendirilmesi IV damaryolu açılması ve antikonvülzif verilmesi Kan tetkiki alınması (tam kan sayımı, kan şekeri, BUN, elektrolitler, Ca, Mg, toksikoloji,serum antiepileptik seviyesi). Hipoglisemi için parmak ucundan kan şekeri düzeyi bakılır. Olası enfeksiyöz nedenlerin araştırılması
TEDAVİ Üç yaş altındaki çocuklarda pridoksin 100 mg i.v denenir. IV Diazepam veya lorazepam ,damaryolu açılamazsa rektal diazepam Yaşamsal bulguların takibi Nöbeti durmazsa; Diazepam veya lorazepam tekrarı IV Fenitoin Fenitoin başlandıktan 20 dakika sonra nöbet durmazsa İV Fenobarbital Üç yaş altındaki çocuklarda pridoksin 100 mg i.v denenir. Nöbet devam ederse yoğun bakım şartları mutlaka sağlanarak Midazolam infüzyonu EEG monitörizasyonu Nöbeti yukarıda uygulanan tedavilere rağmen devam ederse; Genel anestezi
STATUS EPİLEPTİKUSTA KULLANILAN İLAÇLAR VE DOZLARI
Etiyolojinin incelenmesi Öykü Ayrıntılı fizik ve nörolojik muayene Laboratuar incelemeleri (rutin kan testleri,lomber ponksiyon, EEG,kraniyal görüntüleme)
İdame antikonvülzif tedavi? Akut semptomatik konvülziyonların çoğunda akut tedaviden sonra antikonvülzif tedavi gerekmez. Öykü,muayene ve laboratuar sonuçlarında anormal bulgular olan çocuklarda primer hastalığa yönelik tedavi yapılır.
Sonuç akut konvülziyon çocukluk çağında sıkgörülen nörolojik acil semptomlardan biridir. Kontrolü ve tedavisi çocuk sağlığı için acil ve önemli bir ödevdir.