Etkileşime dayalı teknikler - I DR. Gökhan Atik

Etkileşime dayalı teknikler PSİKODRAMA SOSYODRAMA YARATICI DRAMA OYUN ETKİNLİKLERİ VE OYUN TERAPİSİ GÖRÜŞME VELİ GÖRÜŞMELERİ/TOPLANTILARI EV ZİYARETLERİ BİREYSEL VE GRUPLA PSİKOLOJİK DANIŞMA BİREYSEL VE GRUP REHBERLİĞİ

PSİKODRAMA Kişilerin iç dünyalarını eyleme dönüştürmeleri, dışa vurmaları Katılımcılar hayatlarından bir kesiti canlandırır. Birey yazdığı ve yönettiği bir oyunu, grup yöneticisi ve üyelerin yardımı ile yaşamını ve yaşadıklarını bir film gibi izler, farkındalık ve iç görü kazanır. Dr. Jacop Levy Moreno

PSİKODRAMANIN özellikleri - I Spontan tiyatro yönteminden yararlanılarak gerçekleştirilen bir tedavi edici, geliştirici yaklaşımdır. Sözel olan ve olmayan iletişim biçimlerinin hepsinden yararlanılır. Bir kişi veya diğer grup üyeleri ile beraber yürütülebilir. Üç temel noktaya değer verilir: Eylem, yaratıcılık ve spontanlık.

PSİKODRAMANIN özellikleri - II Şimdi ve burada anlayışı önemlidir, tekrar edilemez ve spontandır. Her birey ve nesne birbirinin yerine geçebilir ve onun nasıl hissettiğini canlandırır. Moreno buna ‘artı gerçeklik’ demiştir. Bebeklikten yaşlılığa her dönemden kesitler canlandırılabilir. Psikodramatik sahneler ve bunların terapötik yollarla ele alınması

Psikodramanın işlevleri Katarsis sağlama ve iç görü kazanma Gerçeği test etme ve alternatif düşünceler geliştirme Öğrenme/davranış değişikliği

Psikodramanın unsurları Sahne-Dekor Protagonist/Baş Oyuncu Yönetici/Terapist Yardımcı Egolar Grup

Psikodrama oturumu aşamaları Isınma Oyun Aşaması Paylaşım/Görüşme Aşaması

PSİKODRAMA Rol Geri Bildirimi Özdeşim Geri Bildirimi Çağrışımlar Oyundan sonra süreç analizi (Rol kuramı, psikodrama sırasındaki olaylar ve sosyometri açısından)

PSİKODRAMA Empatinin vurgulanması ve önemi Aktarımla ortaya çıkan duygular Tele (Karşılıklı olarak iç dünyaların, hislerin anlaşılabilmesi)

Psikodramanın temel teknikleri Eşleme Tekniği Rol Değiştirme Ayna Tekniği

sosyodrama Bir grup bireyin bir sosyal problemle ilgili bazı rolleri paylaşarak izleyiciler karşısında gerçek hayatta olduğu gibi oynamalıdır. Psikodramadan farkı, her bireyin kendisini değil sosyal durumdaki farklı bir bireyi canlandırması Dikkat bir grubun ortak bir problemi üzerindedir. Temsil edilen aslında kişi değil bir tiptir.

sosyodrama Rol çatışması konusunda bireye yardım eden yapı Sosyodramanın üç hedefi: Sosyal durumu daha iyi anlamak Katılımcıların kendi rolleri ve diğer roller hakkında iç görü kazanmaları Konuyla ilgili duygusal boşalma ve katarsis

sosyodrama Fark edilen rollerin ve toplumsal yeni yapının gerçek hayata taşınması Sosyodrama Aşamaları: Isınma Sahnelenme Paylaşım

Psikodrama ile sosyodramanın farkları Psikodramada kişisel bir problem, sosyodramada sosyal bir olay ya da problem Psikodramada protagonist birey, sosyodramada ise grup Psikodrama kişisel problemlerin kökenine, sosyodrama ise kolektif kimliklerimizin kökenine eğilir. Sosyodrama önceden planlanmış bir mekan veya sahne, psikodrama yer konusunda daha spontan ve esnek

Dikkat! Sosyodramanın paylaşım kısmından sonra değerlendirmeleri ve yorumları yalnızca terapist yapar ve tartışmaların uzamasına izin vermez. Terapistin sosyal durumu ele alma ve yorumlama becerisi son derece önemlidir. Rolüne neden girdiğini bilmeyen ve tam olarak ne yaptığını fark edemeyen grup üyelerinin sosyodramadan yarar sağlaması zordur.

Yaratıcı drama Doğaçlama, rol oynama vb. tiyatro ya da drama tekniklerinden yararlanılarak, bir grup çalışması içinde bireylerin bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri, bir eğitim konusunu, kimi zaman da soyut bir kavramı ya da davranışı eski bilişsel örüntülerin yeniden düzenlenmesi yoluyla ‘oyunsu’ süreçlerle canlandırılması Bilişsel, duyuşsal, sosyal ve devinişsel yönleri olan bir tür Yaratıcılığın kullanımını önemseyen kişisel ve sosyal gelişimi amaçlayan bir tür

Yaratıcı drama Spontanlık önemlidir, sonuçtan çok sürece odaklanır. Gerçek ve kurgu iç içedir. Katılımcı kurgusal gerçeklikte bir çatışmanın içine girer, bunu yaşar, dener, sorgular, sonrasında analiz eder. Kişinin kendisine ilişkin fark etmediği yaratıcı yönleri ve yetileri ortaya çıkar.

Yaratıcı drama aşamaları Isınma ve rahatlama çalışmaları Oynama Doğaçlama çalışmaları Oluşumlar

Yaratıcı drama Çocuk ve ergenlerin yaratıcılıklarının gelişiminde, eğitim ve öğretimlerinde, onlara ulaşabilmek ve iletişim kurabilmek adına önemli bir tekniktir. Bireyin gözlem yeteneğini, grupla çalışabilme becerisini, daha sosyal hale gelmeyi, bedenini çok yönlü geliştirmeyi, kendine ve çevreye olan farkındalığını, sosyal ve psikolojik duyarlılığını, yaratıcılığı ve estetik duygusunu, gerçeği çarpıtmadan farklı bakış açılarıyla algılayabilmeyi, kendiliğindenliği ve spontanlığı, evrensel ve demokratik tutumları benimsemeyi, toplumsal kalıpları sorgulama becerisini artırır.

kaynakça Albayrak, G. (2015). Etkileşime dayalı teknikler. İçinde C. Şahin (Ed.), Bireyi tanıma teknikleri, (s. 295-334). Ankara: Pegem Akademi. Özgüven, İ. E. (1998). Bireyi tanıma teknikleri. Ankara: PDREM Yayınları. Yeşilyaprak, B. (Ed.) (2013). 21. yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.