e-Dönüşüm Türkiye Projesi DPT – Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı Kısa Dönem Eylem Planı Sonuç Raporu Sunuşu Recep ÇAKAL DPT – Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı 08 Haziran 2005

İÇERİK 1 KDEP’in Genel Yaklaşımı 2 KDEP’in Gerçekleşme Durumu 3 Türkiye’nin Uluslar arası Karşılaştırmalardaki Durumu 4 Başarılar ve Yetersizlikler 5 Önümüzdeki Dönem 2005 Eylem Planı Diğer İşler

KDEP’in Genel Yaklaşımı 1 KDEP’in Genel Yaklaşımı

KDEP’in Genel Yaklaşımı 1 Bilgi Toplumuna Geçiş Stratejisi 2 Bilgi Toplumu Altyapısının Oluşturulması Teknik Altyapı Hukuki Altyapı İnsan Kaynağı Altyapısı İdari Altyapı 3 Kamuda Bilgi Paylaşımının Sağlanması Elektronik Ortamda Birlikte Çalışılabilirlik Çerçevesinin Belirlenmesi Münferit Uygulamaların Bütünleştirilmesi 4 Kamu BİT yatırımlarında mükerrerliklerin önlenmesi, etkinliklerinin artırılmasına yönelik tedbirlerin alınması 5 Sosyal ve Ekonomik dönüşüm uygulamaları (e-Sağlık, e-Eğitim, e-Ticaret) 6 AB Müktesebatına Uyum 7 eAvrupa+ ve eAvrupa 2005 Hedeflerine Uyum

KDEP’in Gerçekleşme Durumu 2 KDEP’in Gerçekleşme Durumu

Bölümler İtibarıyla KDEP Eylemleri Hukuki Altyapı Bilgi Toplumu Stratejisi 2 Eylem Adedi Toplam Teknik Altyapı ve Bilgi Güvenliği 5 Eğitim ve İnsan Kaynakları 8 13 e-Devlet 23 e-Sağlık 15 e-Ticaret 6 73 Standartlar 1 Bölüm Adı Tamamlanan Eylem Adedi 4 10 34

Aşamaları İtibarıyla KDEP Eylemleri Eylem Adedi Yüzde % Başlatılamayan 6 % 8 Başlangıç Aşamasında 1 % 1 Çalışmaları Devam Eden 32 % 44 Tamamlanan 34 % 47 Toplam 73 % 100 2005 Eylem Planına Aktarılan 19 % 26

Başlatılamayan Eylemler Başlatılamayan 6 adet eylemden 4 no’lu eylem gözden geçirilerek, 25 no’lu eylem çalışmaları devam eden eylemlerden 72 no’lu eylem ile birleştirilerek 2005 Eylem Planı’na alınmıştır. No Eylem Adı 4 Üçüncü nesil (3G) mobil telekomünikasyon hizmetlerine ilişkin lisans tahsisi hazırlık çalışmalarının yapılması 18 Ulusal Bilgi Güvenliği Kanunu’nun çıkarılması 25 Dış ticarette e‑belge uygulamalarının yaygınlaştırılması 30 Kamu kurum ve kuruluşlarında e-devlete geçiş çalışmalarından sorumlu ekiplerin oluşturulması 36 Kamu bilgi ve iletişim teknolojileri projelerinin ihale şartnameleri ve sözleşmelerine ilişkin ilke ve esasların belirlenmesi 39 e-Devlet en iyi hizmet sunum örneklerinin yaygınlaştırılması

Başlangıç Aşamasında Olan Eylemler Başlangıç aşamasında sadece 1 eylem bulunmaktadır. Eyleme ilişkin çalışma başlatılmış, ancak sonuçlandırılamamıştır. Konuya ilişkin detaylı ve somut çalışmaların, Bilgi Toplumu Stratejisi çalışmaları çerçevesinde yürütülmesi öngörülmektedir. No Eylem Adı 33 e-Devlet uygulamaları için finansman modelinin belirlenmesi

Çalışmaları Devam Eden Eylemler - I Çalışmaları devam eden eylem sayısı 32 ’dir. Bu eylemlerden 17 adedi gözden geçirilerek, kendi içlerinde birleştirilerek ve/veya doğrudan 2005 Eylem Planı’na alınmıştır. No Eylem Adı 1 Bilgi toplumu stratejisinin oluşturulması 2 Yazılımda mükemmellik merkezi haline dönüşüm politikalarının belirlenmesi 8 “Bir okulu dünyaya aç - İnternete bağla” kampanyası 9 İlköğretim okullarına 4.000 Bilgi Teknolojileri Sınıfının kurulması (Temel Eğitim Projesi -FAZ 2) 10 Eğitim portalı prototipinin oluşturulması 11 Eğitimde kalite ve verimliliğin artırılması amacıyla, bilgi teknolojilerinin etkin ve yararlı şekilde kullanılmasına yönelik olarak okul müfredatlarının yenilenmesi 12 Öğretmenlerin yenilikçi ve pratik öğretim uygulamaları geliştirmek üzere yetiştirilmesi, yeni teknolojileri kullanma becerilerini artırmak üzere hizmetiçi eğitim programları düzenlenmesi 14 Kurs ve sertifikasyon eğitiminin niteliğinin yükseltilmesi, verilen sertifika ve diplomaların AB standartlarında denkliğinin sağlanması 15 Bilgi toplumunun gerektirdiği insan kaynağı planlamasının yapılması 17 Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun’un çıkarılması

Çalışmaları Devam Eden Eylemler - II 23 İnternet servis sağlayıcılarının görev, yetki ve sorumlulukları ile denetimlerine ilişkin gerekli yasal düzenlemenin yapılması 24 e-Ticaret için uygun ortamın oluşturulması 31 Kamu kurumlarının web sayfalarında asgari ölçüde sunulması gereken bilginin ve sunum esaslarının tespit edilmesi, uygulamanın sağlanması 32 e-Devlet uygulamaları ve BİT envanterinin belirlenmesi 34 Birlikte çalışabilirlik esaslarının belirlenmesi ve rehber yayımlanması 41 Kamu hizmetlerinin geliştirilmesi ve ortak platformda sunumu için proje oluşturulması 44 Tüzel kişilerin tek numara sisteminde birleştirilmesi 46 Adres Kayıt Sisteminin entegrasyonunun sağlanması 48 Kamu Personeli Kayıt Sisteminin ilgili kuruluşlara açılması 49 Tarım Bilgi Sisteminin oluşturulması 52 Tarihi arşivlerdeki tasnifi tamamlanan belgelere ait katalog bilgileri ile görüntülerinin elektronik ortamda hizmete sunulması 55 Kan ve kan ürünleri barkod etiketleme standardının uygulanması

Çalışmaları Devam Eden Eylemler - III 56 Birinci basamak sağlık kurumlarında elektronik sağlık kaydının oluşturulması 57 Elektronik Hasta Kayıtları (EHK) için kullanılacak model, içerik ve yapı standartlarının geliştirilmesine yönelik çalışma yapılması 63 Sağlık bakım hizmeti veren kuruluşların uygulayacakları sağlık bilgi yönetimi standartlarının belirlenmesi yönünde çalışmalar yapılması 65 Sağlık verilerinin modellenebilmesi için Veri Modeli Analizi yapılması, bu modellerin uyarlanabilirliğinin saptanması ve Türkiye için bir bağlamsal (Contextual) model ile ulusal sağlık verileri kavramsal (conteptual) ve mantıksal veri modellerinin oluşturulması 68 Şirket Sicil Kayıt Sisteminin oluşturulması 69 KOBİ’lerde e-ticaret ve e‑iş bilincinin oluşturulması 70 e-Ticaret hazırlık değerlendirmesi hizmetinin verilmesi 71 Ortak e-ticaret bilgi havuzunun oluşturulması 72 Dış ticarette kullanılan bilgi ve belgelerin elektronik ortamda paylaşılması 73 Dış ticarette e-belgenin uluslar arası dolaşımının sağlanması

Tamamlanan Eylemler-I Tamamlanan eylem sayısı 34’dür. Bu eylemlerden bazılarının devamı niteliğindeki eylemler 2005 Eylem Planı’nda yer almaktadır. No Eylem 3 İnternet altyapısının ve kullanımının, geniş bant erişimini de içerecek şekilde ülke genelinde yaygınlaştırılmasına yönelik olarak alınması gereken tedbirler konusunda çalışma yapılması 5 Akıllı kart ve PKI standartları ile güvenlik test standartlarına yönelik çalışmalar yapılması 6 Ağ güvenliğinin test edilmesi ve sağlanmasına ilişkin pilot uygulamaların geliştirilmesi 7 İnternet veri merkezi (Internet data center) uygulamalarının ekonomisi ve yapılabilirliğine yönelik çalışmalar yapılması 13 Öğretim kurumlarındaki bilgi teknolojisi eğitim mekanlarının topluma açılmasına yönelik ön çalışma ve gerekli düzenlemelerin yapılması 16 Elektronik İmza Kanunu’nun çıkarılması 19 Türk Ceza Kanunu Değişiklik Tasarısının hazırlanması 20 Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun çıkarılması 21 Elektronik ortamdaki sözleşmelerin tanınması için bir çalışma yapılması ve gerekliliği halinde yasal düzenlemelerin tamamlanması

Tamamlanan Eylemler-II 22 Elektronik ortamda fikrî hakların korunması için gerekli yasa çalışmasının yapılması 26 Yeni Telekomünikasyon Kanunu’nun çıkarılması 27 Telekomünikasyon alanında ikincil düzenlemelerin yapılması 28 Evrensel Hizmet Yönetmeliğinin çıkartılması 29 Uluslar arası ve AB standart kuruluşları tarafından yayınlanan standartların Türk Standardı olarak hazırlanması 35 Kamu bilgi ve iletişim teknolojileri yatırım projeleri hazırlama ve değerlendirme kılavuzlarının hazırlanması ve bu projelerin izlenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi 37 Bilgi toplumu ölçütlerinin belirlenmesi ve ilgili istatistiklerin üretilmesi 38 Kamu internet erişim noktaları pilot uygulamalarının gerçekleştirilmesi 40 Kamu hizmetlerinin ortak platformda – tek kapıdan (portal) sunumu ve sunulacak hizmetlerin geliştirilmesine yönelik stratejinin belirlenmesi 42 Vergi, vatandaşlık ve sosyal güvenlik vb. numaralarının birleştirilmesi 43 Türkiye’de yerleşik yabancılara tek kimlik numarası verilmesi 45 MERNİS Kimlik Paylaşım Sistemi (KPS) ile vatandaş bilgilerinin paylaşılması 47 Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin oluşturulabilmesi için bir ön çalışma yapılması 50 e-Dönüşüm Türkiye Projesi bilgilendirme-bilinçlendirme çalışmalarının yürütülmesi 51 Vergi beyanı, tahakkuku ve ödemelerinin elektronik ortamda yapılmasının sağlanması

Tamamlanan Eylemler-III 53 Sağlık bilişimi alanında geliştirilen standartların saptanması 54 Tıbbi sarf malzemesi sınıflandırma sistemi ve barkod etiketleme standartlarının uygulanması 58 Entegre Sağlık Enformasyon Sistemlerinin geliştirilebilmesi için önerilecek mesaj iletişimi standartlarının geliştirilmesine yönelik çalışma yapılması 59 Sağlık bakım hizmeti veren ve ödemelerini yapan kurumlar arasında klinik ve idari verilerin elektronik olarak iletişimini sağlamak için gerekli standartların geliştirilmesine yönelik çalışma yapılması 60 Ulusal Elektronik Hasta Kayıtlarında yer alacak klinik verilerin kodlanması ile ilgili kontrollü tıbbi terminolojilerin belirlenmesi 61 Ulusal Elektronik Hasta Kayıtları’nda yer alacak klinik verilerin kodlanması ile ilgili kontrollü tıbbi terminolojilerin uygulanma ve yaygınlaştırma planlarının geliştirilmesi 62 Ayakta ve yatarak tedavi gören hastalar için Ulusal Vaka Bileşimi Sınıflandırma Sistemlerinin geliştirilmesi 64 Kişisel sağlık kayıtlarının erişim denetimi (e-imza) ve gizlilik ihtiyaçlarının belirlenmesi 66 Bireysel bazda toplanacak Ulusal Minimal Sağlık Veri Setlerinin belirlenmesi ve Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü hazırlanması 67 Türkiye’de sağlık bilişimi eğitimi gereksinimlerinin saptanması ve karşılanabilmesi amacıyla bir “eğitim ağacı”’nın tasarlanması, modellenmesi ve bu alanda müfredat programları çalışmalarına destek verilmesi

2005 Eylem Planına Aktarılan Eylemler-I Başlatılamayan eylemlerden 2 , çalışmaları devam eden eylemlerden 17 eylem gözden geçirilerek ve/veya birleştirilerek 16 eylem olarak 2005 Eylem Planı’na alınmıştır. Yeni No KDEP No Eylem Adı 1 Bilgi toplumu stratejisinin oluşturulması 2 Yazılımda mükemmellik merkezi haline dönüşüm politikalarının belirlenmesi 3 4 Üçüncü nesil (3G) mobil telekomünikasyon hizmetlerine ilişkin lisans tahsisi hazırlık çalışmalarının yapılması 8 15 Bilgi toplumunun gerektirdiği insan kaynağı planlamasının yapılması 12 9 İlköğretim okullarına 4.000 Bilgi Teknolojileri Sınıfının kurulması (Temel Eğitim Projesi -FAZ 2) 14 Kurs ve sertifikasyon eğitiminin niteliğinin yükseltilmesi, verilen sertifika ve diplomaların AB standartlarında denkliğinin sağlanması 18 17 Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun’un çıkarılması 21 41 Kamu hizmetlerinin geliştirilmesi ve ortak platformda sunumu için proje oluşturulması

2005 Eylem Planına Aktarılan Eylemler-II 28 48 Kamu Personeli Kayıt Sisteminin ilgili kuruluşlara açılması 29 46 Adres Kayıt Sisteminin entegrasyonunun sağlanması 32 49 Tarım Bilgi Sisteminin oluşturulması 38 31 Kamu kurumlarının web sayfalarında asgari ölçüde sunulması gereken bilginin ve sunum esaslarının tespit edilmesi, uygulamanın sağlanması 42 63 Sağlık bakım hizmeti veren kuruluşların uygulayacakları sağlık bilgi yönetimi standartlarının belirlenmesi yönünde çalışmalar yapılması 43 57 Elektronik Hasta Kayıtları (EHK) için kullanılacak model, içerik ve yapı standartlarının geliştirilmesine yönelik çalışma yapılması 45 44 Tüzel kişilerin tek numara sisteminde birleştirilmesi 68 Şirket Sicil Kayıt Sisteminin oluşturulması 47 25 Dış ticarette e‑belge uygulamalarının yaygınlaştırılması 72 Dış ticarette kullanılan bilgi ve belgelerin elektronik ortamda paylaşılması 71 Ortak e-ticaret bilgi havuzunun oluşturulması

Türkiye’nin Uluslararası Karşılaştırmalardaki Durumu 3 Türkiye’nin Uluslararası Karşılaştırmalardaki Durumu

Türkiye, AB(15) ve AB(10) Kıyaslamaları

Türkiye, AB(15) ve AB(10) Kıyaslamaları

Türkiye, AB(15) ve AB(10) Kıyaslamaları

Türkiye, AB(15) ve AB(10) Kıyaslamaları

Türkiye Bilgi ve İletişim Teknolojileri Pazarı

AB(25) Bilgi ve İletişim Teknolojileri Pazarı

Dünya Ekonomi Forumu e-Hazırlık Sıralaması 2003 2004 Sıra Ülke Puan 1 ABD 5,50 2 Singapur 5,40 3 Finlandiya 5,23 4 İsveç 5,20 5 Danimarka 5,19 6 Kanada 5,07 7 İsviçre 5,06 8 Norveç 5,03 9 Avustralya 4,88 10 İzlanda … 56 TÜRKİYE 3,32 Toplam 102 ülke Sıra Ülke Puan 1 Singapur 1,73 2 İzlanda 1,66 3 Finlandiya 1,62 4 Danimarka 1,60 5 ABD 1,58 6 İsveç 1,53 7 Hong-Kong 1,39 8 Japonya 1,35 9 İsviçre 1,30 10 Kanada 1,27 … 52 TÜRKİYE -0,14 Toplam 104 ülke Kaynak: Dünya Ekonomi Forumu 2003, 2004

Modern Çevrimiçi Kamu Hizmetleri Güvenli Bilgi Altyapısı eAvrupa 2005 Sıralaması-I INSEAD tarafından 28 Avrupa ülkesi üzerinde bilgi ve iletişim teknolojileri ve internet kullanımı hakkında aşağıda yer alan 5 anahtar gösterge temelinde bir çalışma yapılmıştır. (2005) No Gösterge Türkiye’nin Sırası 1 İnternet Kullanımı 26 2 Modern Çevrimiçi Kamu Hizmetleri 9 3 Dinamik e-İş Ortamı 27 4 Güvenli Bilgi Altyapısı - 5 Genişbant 28 Kaynak: eAvrupa 2005 Değerlendirmesi, Ağustos 2004, INSEAD

eAvrupa 2005 Sıralaması-II

eAvrupa 2005 Sıralaması-III

AB Yeni Üyeleri ve Aday Ülkeler İçin e-Devlet Karşılaştırması-I

AB Yeni Üyeleri ve Aday Ülkeler İçin e-Devlet Karşılaştırması-II

Başarılar ve Yetersizlikler 4 Başarılar ve Yetersizlikler

Başarılar & Yetersizlikler BAŞARILAR En üst düzeyde siyasi sahiplenme sağlandı. Bilgi Toplumu kavramı gündeme yerleşti. 1 Toplumda farkındalık sağlandı. 2 Kurumsal yapı oluşturuldu/Görev ve sorumluluklar belirginleşti. 3 Önemli konularda İcra Kurulu kararları alındı. 4 Bilgi toplumunun temelleri atıldı ve uygulamalara zemin hazırlandı. 5 BİT yatırımlarında etkinlik sağlandı, mükerrerlikler önlendi. 6 e-Devlet uygulamalarında büyük gelişmeler sağlandı. 7 Ulusal ve uluslar arası koordinasyon görevi yerine getirildi. 8 9 Kurumlarda bilgi toplumu kültürü oluşmaya başladı.

Başarılar & Yetersizlikler Ulusal Bilgi Toplumu Stratejisi gecikti. 1 Yerel yönetimlere ilişkin konularda koordinasyon güçlükleri yaşandı. 2 Sayısal erişim (Bilgisayar, İnternet) maliyetleri hala yüksek düzeyde. 3 Bilgi toplumu ölçütleri ve ilgili istatistiklerin üretimi konusunda çeşitlilik ve süreklilik sağlanamadı. 4 Bazı büyük taşlar eksik kaldı. 5 - Politikalar arasında uyum

5 Önümüzdeki Dönem

Önümüzdeki Dönem-I I) Ulusal Bilgi Toplumu Stratejisi: Bilgi ve iletişim teknolojileri, sosyal dönüşüm, etkin kamu yönetimi (e-Devlet Stratejisi ve öncelikli uygulama planı dahil), iş ortamı ve girişimcilik, kurumsal yapılanma ve yönetişim modeli; ayrıca, iletişim stratejisini kapsayacak ihale tamamlandı. Çalışmalar başladı. II) e-Devlet Ana Kapısı: İhale Süreci devam ediyor. İlk aşamada e-Devlet Ana Kapısında yer alacak hizmetler belirleniyor. III) e-Devlet uygulamalarına temel teşkil eden konularda çalışmalar: Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi tamamlanma aşamasında Adres Kayıt Sistemi eylemi çalışmaları devam ediyor Kamuda Elektronik Kayıt Yönetimine ilişkin esaslar belirleniyor Tüzel Kişiler Bilgi Sistemi hazırlanıyor Hukuk alanındaki eksiklikler gideriliyor (örn; Bilişim Suçları Kanunu, İstenmeyen elektronik iletişimle mücadele)

Önümüzdeki Dönem-II IV) Bilgi teknolojisi eğitimi ve kullanımının yaygınlaştırılması: Öğretmenler ve öğrencilerin bilgisayar okur-yazarlığının artırılması Okullarda bilgi teknolojisi sınıflarının kurulması (2.800 kurulu sınıfa ek olarak 5.400 BT sınıfı daha) Silah altındaki er ve erbaşlara temel bilgisayar eğitimi Kamu çalışanlarının bilgisayar kullanmaya teşviki ve bilgisayar sahipliğinin kolaylaştırılması/yaygınlaştırılması V) e-Sağlık hizmetlerinde gelişmeler: Sağlık hizmetleri uygulama ve ödeme kuruluşları arasında veri değişimi pilot uygulaması Aile Hekimliği Bilgi Sistemi pilot uygulaması Elektronik Hasta Kayıtları model, içerik ve yapı standartları

Önümüzdeki Dönem-III VI) e-Devlet uygulamaları: Kamu e-satın alma platformu (KİK) Türkiye yatırım portalı (Hazine Müsteşarlığı) Araç trafik tescil hizmetleri entegrasyonu (İçişleri Bakanlığı-EGM) İş ve işçi bulma platformu (İŞKUR) Akademik Tez Veritabanı (YÖK) e-Askerlik işlemleri (MSB) Tarım Bilgi Sistemi (Tarım ve Köyişleri Bakanlığı) Kamu bilgi sistemleri acil durum yönetimi (TÜBİTAK-UEKAE) Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi altyapısı (TKGM) Kamu kurumları internet sitesi kılavuzu (TÜBİTAK) Yerel yönetimler e-hizmet standartları (İçişleri Bakanlığı-MİGM)

DPT – Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı Teşekkür Ederiz… Recep ÇAKAL DPT – Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı 08 Haziran 2005