ALAN SEÇİMİ VE ALANA YÖNELME
ALAN SEÇİMİ 1999 yılından itibaren ÖSYM yeni bir uygulamaya başlamıştır. Bu uygulamaya göre öğrenciler lisede eğitim gördüğü alandan tercih yapmaları durumundan “Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanları” çarpanına ek bir puan verilecektir. Yeni sınav sistemine göre meslek liselerindeki öğrenciler ve öğretmen lisesindeki öğrenciler kendi alanlarından bir program seçerlerse AOBP’si 1.04 ile çarpılacak. Bir okulda öğrencinin seçtiği alanda 8 kişiden daha az öğrenci varsa kaydı kendi okulunda olmak kaydıyla isteği alanı başka bir okulda okuma hakkına sahiptir.
Alan Seçiminin Yapılacağı Dönem Sınıf geçme yönetmeliğine göre; Alan seçimi 9.sınıfın sonunda yapılır. Ama seçilecek alanın temel derslerindeki başarı şartı olduğu için bu seçim için 9.sınıfın başında o derslere yoğunluk verilerek ortalamaları yüksek tutulmalı. Öğrenciler 9.sınıfın sonunda başlayarak yaz boyunca ve 10.sınıfın ilk 1 ayı şartlarını taşıdığı alanlara okullarına giderek kaydını yaptırabilirler. Öğrenciler 9.sınıfın sonunda başlayarak yaz boyunca ve 10.sınıfın ilk 1 ayı şartlarını taşıdığı alanlara okullarına giderek kaydını yaptırabilirler.
Alan Belirleme Öğrencinin Başarısı; Alanlar,öğrencinin 9.sınıftaki başarısı ve isteğine,öğrenci velisinin yazılı isteğine bakılarak;ilgili müdür yardımcısının,sınıf öğretmeninin ve rehber öğretmenin görüşüne başvurularak belirlenir. Öğrencinin Başarısı; 1) Öğrenci belirli bir alana yönelebilmek için o alana kaynaklık eden temel derslerden ortalamalarını 3.00 düşürmek zorundadır. 2) Eğer öğrenci bu şartlardan hiçbirini taşımıyorsa en yüksek olduğu alana okul müdür yardımcısı tarafından kaydı yapılır. 3) Öğrenciler şartlarını taşıdıkları birden fazla alanın herhangi birini tercih edebilirler. 4) Öğrenci eğer şartlarını taşımadığı bir alanı arzu ediyorsa,kendi ortalamasının,seçtiği alanı tercih eden en düşük not ortalamalı öğrenciden yüksek olması kabul edilir.
Alan Belirleme İdare,öğretmen, öğrenci ve velinin görüşü; 1) Okulda ,müdür yardımcısı nezaretinde sınıf öğretmeni ve rehber öğretmenin yardımı ile öğrenci ve velinin görüşü alınarak,alan seçimine birlikte karar verilir. 2) Öğrenci yukarıdaki şartları taşıması durumunda istediği alanı seçebilir.
Alana Yönelmeye Kaynaklık Eden Dersler ALANLAR KAYNAK DERSLER Fen Bilimleri Fizik,Kimya,Biyoloji,Matematik Sosyal Bilimler Türk Edebiyatı,Dil ve Anlatım,Tarih,Coğrafya Türkçe-Matematik Türk Edebiyatı,Dil ve Anlatım, Matematik Yabancı Dil Türk Edebiyatı,Dil ve Anlatım,Yabancı Dil
Alan Seçiminin Üniversiteye Girişteki Önemi Eğer öğrenciler alan seçimini doğru yapmazsa 25 ile 50 puan arasında puan kaybedebilir. Bu ise öğrenciyi binlerce yarışan kişi arasında geride bırakacaktır. Alan seçimi bir anlamda hayat boyu seçeceğiniz meslek demektir. Seçilen alana uygun program seçildiğinde AOBP’iniz 0.8 veya 1.04 ile çarpılırken alan dışında bir program seçmeniz durumunda AOBP’iniz 0.3 ile çarpılmaktadır. Meslek lisesi öğrencileri alanlarına uygun programları seçmezlerse 37 ile 74 puan arasında puan kaybedebilirler.
Alan Seçiminde Doğru Kararı Verebilmek İçin; 1.BASAMAK Derslerdeki başarı durumu dikkate alınarak rehber öğretmen ve sınıf öğretmeninden görüş alınmalı. 2.BASAMAK Rehber öğretmenle birlikte ilgi,yetenek ve beklentiler saptanmalı. 3.BASAMAK Meslekler tanınmalı. 4.BASAMAK Alan seçiminde meslekte alınacak derslerin içeriği hakkında bilgi alınmalı. 5.BASAMAK Alan seçiminin yapılması ve ALANLARA İLİŞKİN BİLGİLER… 6.BASAMAK MUTLU BİR YAŞAM…
Alan Dersleri Nedir? Fen bilimleri SAY Sosyal Bilimler SÖZ Alan dersleri sizi hedeflediğiniz mesleğe götürecek olan derslerdir.Sizi o meslek için eğitir. Alan Alana Geçiş Koşulları ÖSS’deki p.türü Fen bilimleri Yıl sonu notlarının ağırlıklı ortalaması en az 3.00 olanlar SAY Yıl sonu ortalaması birden çok alana yeterse istediğini seçebilir Sosyal Bilimler SÖZ Türkçe Matematik EA Yabancı Dil DİL
FEN BİLİMLERİ ALANI Alana Kaynaklık Eden Dersler Matematik (4) Kimya (2) Biyoloji (2) Fizik (2) Alan Bilgileri Alan derslerinin toplam ders saati (haftalık) :10 Alana yönelebilmek için en az ağırlıklı not toplamı :30
TÜRKÇE-MATEMATİK ALANI Alana Kaynaklık Eden Dersler Matematik (4) Türk Edebiyatı (3) Dil ve Anlatım (2) Alan Bilgileri Alan derslerinin toplam ders saati (haftalık) :9 Alana yönelebilmek için en az ağırlıklı not toplamı :27
SOSYAL BİLİMLER ALANI Alana Kaynaklık Eden Dersler Tarih (2) Türk Edebiyatı (3) Dil ve Anlatım (2) Coğrafya (2) Alan Bilgileri Alan derslerinin toplam ders saati (haftalık) :9 Alana yönelebilmek için en az ağırlıklı not toplamı :27
YABANCI DİL ALANI Alana Kaynaklık Eden Dersler Yabancı Dil (3) Türk Edebiyatı (3) Dil ve Anlatım (2) Alan Bilgileri Alan derslerinin toplam ders saati (haftalık) :8 Alana yönelebilmek için en az ağırlıklı not toplamı :24
ALAN DEĞİŞTİRME Liseler de 11. sınıftan sonra sınıflarda not sistemine bakılmaksızın,isteyen öğrenci ders yılının başlamasını izleyen bir ay içinde alanını değiştirebilir. Alanını değiştiren öğrenci, yeni alana ait derslerden sorumlu tutulur. Önceki alanında varsa sorumlu dersi,ondan muaf tutulur. Alan seçmeli dersleri ile seçmeli derslerdeki sorumluluk durumunda değişiklik yapılmaz.
Bir Mesleği Tanımak İçin Sorulması Gereken Sorular Söz Konusu Mesleğin Temel İşlevi Nedir? Diğer Bir Deyişle, bu Meslek Ne Tür Faaliyetler İçermektedir? Düşünmeye ve fikir üretmeye dayalı bir yapıya mı sahiptir? Konuşma ve ikna yeteneğini gerektiren bir özelliğe mi sahiptir? Okuma ,araştırma ve inceleme gerektiren bir meslek midir? Dikkatli dinlemeyi ve analiz etmeyi gerektiren bir meslek midir? Ne tür bir fiziksel aktivite içeren bir yapıya sahiptir? Mesela,sık sık yürümeyi,ayakta durmayı gerektiren, koşmayı içeren veya masa başında uygulanması gereken bir meslek midir?
Mesleğin kişinin yapısı ve yeteneği ile ilgili gereklilikleri nelerdir? 1. Ne tür fiziksel özellikler içermektedir? Mesela;el işlevini gerektiren bir meslek midir? Fiziksel güce ihtiyaç duyulan kişinin gücü ile orantılı bir meslek midir? 2. Ne tür yetenekler içermektedir? Mesela;sayısal yeteneğe sahip olmayı gerektiren bir meslek mi? Veya hayal gücünü kullanmayı gerektiren şekil-uzay yeteneğine mi sahip olmak gerekli? 3. Ne tür ilgiye sahip olmak gerekir? Mesela;sosyal bilimlere ilgi,tarihe ilgi,canlılara ilgi veya doğaya ilgi,mekanik teknik ilgi,ticaret alış-veriş ilgisi,edebiyat ilgilisi,spor ilgisi,müzik ilgisi vs. 4. Meslekte başarılı olmak için ne tür kişilik özelliklerine sahip olmak gerekir? Mesela;sakin,hırslı,sabırlı,heyecanlı,titiz,sorumluluk sahibi,aceleci vs.
Mesleğe nasıl hazırlanılmaktadır? Meslek;sözel,sayısal veya yetenek gerektiren ağırlıklardan hangisine sahiptir? Mesleğe girebilmek için zorunlu akademik eğitim düzeyi nedir? (lise,üniversite,yüksek lisans,doktora vs.) Bu mesleğin eğitimi nerelerde verilmektedir? (hangi şehir,hangi üniversite vs.)
Bu meslekte kullanılan araç-gereç ve malzemeler nelerdir? Alet ve makineler,sözcükler,sayılar Şekiller,maddeler,insan bedeni Hayvan bedeni,duygu ve düşünceler,insan ilişkileri
Mesleğin çalışma ortam ve koşulları nelerdir? 1.Bu meslekte nasıl bir ortamda çalışılmaktadır? Sıcak –soğuk Aydınlık-karanlık Rutubetli Kokulu Gürültülü Radyasyon vs. 2.Meslekte seyahat etme zorunluluğu var mıdır? 3.Meslek sahibi ne tür bir sosyal güvenceye sahiptir? 4.Mesleğe özgü hastalıklar var mı? Varsa neler? 5.Meslekte günlük çalışma süresi nedir? 6.Gece hafta sonu ve bayram nöbetleri var mıdır? 7.Yıllık tatil süresi ne kadar? 8.Kaç yaşında emekli olunur?
Meslekle ilgili üniversite ve yüksekokulu bitirdikten sonra iş bulma imkanı nedir? 1.Bu meslekte nerelerde iş bulunabilir? (devlet kurumları,özel sektör,bağımsız vs.) 2.Bu meslekte iş bulma imkanları nasıldır? 3.Gelecekte bu meslekte iş bulma imkanları nasıl olacak? 4.Bu meslek ülkenin her yerinde işini yürütebilir mi? 5.Yurtdışı alternatifi de düşünüldüğünde meslek,ne tür avantaj ve dezavantajlara sahiptir?
Mesleğin gelir durumu nedir? 1.Meslekte ortalama aylık kazanç yaklaşık olarak nedir? 2.Türkiye de bölgeler arası ve yurtdışında kazanç farklı mı? 3.Kazanç düzenli ve sabit mi? 4.Emeklilikte,maaş ve ikramiye ne kadar? 5.Bu mesleğe ülkemizde hangi ortamda ihtiyaç vardır?(%10 %25 %50 %100)
Meslek,ileri düzeyde ne tür avantaj ve dezavantajlara sahiptir? 1.Meslekte ilerleme imkanı var mı? 2.Meslekte ilerlemek için neler gereklidir? (Meslekte ilerleme yıl ile mi yoksa bilgi ve beceri ile mi olmaktadır?) 3.Meslekte ilerleme varsa en son kademeye ne kadar zamanda erişilebilir? 4.Bu mesleğe yakın ve benzer meslekler var mı?
Meslek üyelerinin bağlı oldukları oda ve sendikalar var mı? Mesleğe girmeyi ve meslek üyelerinin çalışmalarını denetleyen ve haklarını savunan oda ve sendika var mı?
Mesleğin sağladığı imkanlar nelerdir? Üretici gücü ortaya koyma, Sorumluluk alma, Tek başına karar verme, Başka insanları yönetme, Başkaları ile ekip halinde çalışma, Bağımsız iş kurma, Ün sahibi olma, Duygu ve düşüncelerini başkalarına aktarma ve etkileme, Çok para kazanma, Adını duyurma, Yeni insanlar tanıma, İlginç ve değişik işler yapma, Düzenli bir hayat sürme, Sosyal güvence, Seyahat etme ve yeni yerler görme, Bilimsel çalışma, Rol ve görevleri açıkça tanımlanmış işlerde çalışma, Açık havada çalışma, Düzenli bir gelir sağlama, Net ve kesin verilerle uğraşma vs.