KONDİL KIRIKLARI
Kondil Harabiyetleri Kontüzyon Dislokasyon Kırık
Kondil Kırığını Takiben TME ankilozu Büyümenin bozulması
Kondil Kırıklarının Tedavileri Amaç Tedavi tipinin seçimi
10 yaşın altındaki çocuklarda tedavi Kapalı yöntem tercih edilir. Gerekli olduğunda 7-10 gün tespit yapılabilir.
10-17 yaş grubu Dişlenme halkalı bağlamaya uygun hale gelmiştir 2-3 haftalık tespit yeterlidir.
Yetişkinler Tek taraflı kapsül içi kırıklarda 2-3 hafta intermaksiller fiksasyon (İMF) önerilir Tek taraflı kondil boynu kırıklarında 3-4 hafta İMF yapılır. İki taraflı kapsül içi kırıklarda 3-4 hafta İMF yapılır İki taraflı kondil boynu kırıklarında açık redüksiyon önerilir. Kapalı yöntemde ise 6 hafta İMF önerilir.
Mandibula Kırıklarında Tespit (İmmobilizasyon) Süresi Genç erişkinlerde Angulus bölgesi kırıklarında Erken tedavi gören hastalarda Kırık hattından diş çekildiyse 3 hafta süreyle tespit yapılır.
Mandibula kırıklarında tespit Kırık hattında diş bırakıldıysa Simfiz kırıklarında 1 hafta eklenir 40 yaş ve yukarısındaki hastalarda 1-2 hafta eklenir Çocuklarda ve buluğ dönemindekilerde 1 hafta çıkartılır
Maksilla Kırıklarında Tespit Süresi Le Fort I ve II kırıklarında 3-4 haftalık tespit önerilir. Çok parçalı kırıklarda 6 haftaya kadar uzar Klinik olarak fragmanların hareketsizliği saptanmadan tespit çözülmez.
Yüzün Orta Üçlüsünün Kırıkları
Ortayüz Kırıkları LeFort I Düşük seviye LeFort II Piramidal LeFort III Kraniofasial Ayrılma Zigomatik Kompleks Orbita tabanı Burun kırıkları Naso-orbital/Ethmoid
Orta Yüz Kırıkları Yüze gelen kuvvetleri emebilen 3 destek noktası Nazomaksiller (medial) destek (buttress) Zigomatikomaksiller (lateral) destek Pterigomaksiller (posterior) destek
Le Fort Sınıflaması Önden gelen farklı seviyelerdeki kuvvetlere karşı orta yüzün en zayıf bölgelerini tanımlar (Rene LeFort, 1901) Ana kırık hatlarının seviyesini tanımlayan standart bir yöntem sağlar. Cerrahi tedavi sırasında muhtemel tespit bölgelerini saptamada fikir verir. Dikey veya segmental kırıklar, parçalı kırık veya kemik kaybı ile ilgili bilgi vermez.
Sınıflama Rene Le Fort’un sınıflaması Le Fort I Querin kırığı: Diş seviyesinin üzerinden geçen kırık Le Fort II Pramidal veya subzigomatik kırık: burun kemikleri seviyesinden geçen kırık Le Fort III Yüksek seviye veya suprazigomatik kırık – Kraniofasiyal disjunction: Orbita seviyesinden geçen kırık hattı
Rowe ve Killey’in sınıflaması (Dişi ve alveolü içine almayan kırıklar) Santral Bölge Burun kemiği veya septum kırıkları Maksillanın processus frontalis kırıkları a ve b şıkkındaki kırıkların etmoide kadar uzanan şekli Lateral bölge-zigomatik kemik veya ark kırıkları 1. derece kırığı: Ark kırığı veya zigomatik kemikte minimal deplasman 2. derece kırığı: Sinüs yan duvarını da içine alan ark veya kemiğin kendi kırığı ve mandibular harekette zorlanma 3. derece kırığı: Yukarıdaki kırıklar ile birlikte orbita tabanı iştirakı ve orbitada depresyon
Rowe ve Killey’in sınıflaması (Dişi ve alveolü içine alan kırıklar) Santral Bölge Alveol kırıkları Düşük seviyeli Le Fort I kırıkları Piramidal Le Fort II kırıkları Kombine santral ve lateral kırıklar Yüksek seviyeli suprazigomatik kırıklar (Le Fort III) Tip (a) ile birlikte orta hattan maksillayı ikiye ayıran kırık Tip (a) ve (b) ile birlikte orbita tavanı veya frontal kemik kırığı
Le Fort I Kırık Tipleri Horizontal Vertikal Segmental Kırıklar Le Fort I, Guerin Varyasyonlar Vertikal Damağı ortadan ikiye ayıran kırık Segmental Kırıklar Alveoler Kombine kırıklar Le Fort kombinasyonları Kompleks, tüm kemikleri içine alan, kommunite kırıklar
Le Fort I kırıklarının semptomları Burun ve ağızdan hemen kanama olması Dişlerde oklüzyon bozukluğu Çiğneme sırasında ağrı Yutkunma sırasında maksiller hareketlilik Yutkunma zorluğu Trismus Burun tıkanıklığı Üst solunum yolu tıkanıklığı
Le Fort I, II, III Kırıklarının Ayırıcı Tanısı Semptomlar Le Fort I II III Üst dudakta yaralanma + - Lükse veya kırık üst kesici dişler Bukkal sulkusta ekimoz Palpe edilebilen kırık hattı ± Yanakta his azalması Alt orbita kenarında basamak Alt göz kapağı-konjuktiva ekimozu Göz çevresinde ekimoz Yüzde uzama Yüzde çok fazla ödem Zigomatik kemiğin temporal ve frontal süturlarında devamsızlık Burundan BOS gelmesi Medialde alt ve üst göz kapaklarının birleştiği bölgede devamsızlık
Tedavi travmadan sonra en geç iki hafta içinde yapılmalıdır.
Le Fort I Kırıklarının Tedavileri Maksilla Rowe forsepsleri ile normal konumuna getirilebilir. Gecikmiş vakalarda açık redüksiyon yapılır.
Ciddi kommünite maksiller kırıklarda, intermaksiller fiksasyon uygulanamayan hastalarda ekstraoral immobilizasyon gerekebilir. kraniomaksiller kraniomandibuler kranium askısı
Le Fort II ve III Klinik değerlendirme genellikle kaba bir fikir verir. Çünkü şişlikler alttaki kemiği saklar. Direkt grafiler ve aksiyel/koronal BT görüntüleri kesin teşhis ve tedavi planını oluşturmak için şarttır.
Le Fort II BOS Sadece kapalı, sadece açık veya her ikisini de birlikte kullanarak tedavi yapılabilir.
Hastanın genel durumu müsaade ettiği anda (aşırı ödem ortadan kalktığı anda) kırıklar tedavi edilmelidir.
Le Fort Kırıklarında Kullanılan Tedavi Yöntemleri Ekstraoral immobilizasyon Kraniomandibular Box frame sistemi Halo frame sistemi Alçı kask Kraniomaksiller Supraorbital pimler Zigomatik pimler Dokulardan yararlanılarak yapılan immobilizasyon Frontozigomatik sütur, infraorbital kenar ve damak orta hattında uygulanan transosseöz telleme Kirschner telleri ile transfasiyal veya zigomatikoseptal fiksasyon Mini plak kullanılması İnternal tel askıların kullanılması Sirkumzigomatikomandibuler askı Zigomatikomandibuler askı Orbita alt kenarı mandibuler askı Piriform fossa mandibuler askı Destek tedavisi Antral paketleme Antral balon
Antibiyotik verilmeli Nasotrakeal entübasyon yapılmalı İMF yapılmalı Kırık hatlarına cerrahi olarak ulaşılmalı Uygun bir yöntemle kırık hatları yaklaştırılmalı ve fikse edilmeli
Lefort II and III Fraktür hatlarının ortaya çıkarılması Orbita alt kenarına yaklaşım Infraorbital Subsiliar Transkonjuktival Koronal yaklaşım Gingivobuccal incision
100 Blowout kırığı yaş 8 - 75 düşme, şiddet ve spor Periorbital ekimoz, şaşılık, hipoestezi V2 (N. optikus), intraorbital amfizem Direkt grafilerde 13/26 yalancı negatiflik Sadece 5 gerçek pozitiflik BT 51/59 gerçek pozitif
Blow Out tedavisi Kas sıkışmasına bağlı şaşılık 2 haftada düzelmezse, 2 mm’den fazla enoftalmus varsa, Orbita tabanının %50’sinden fazlası kırıldıysa, cerrahi tedavi önerilir.
Direk grafi önerilmez BT önerilir Soğuk uygulama x 48 saat Nasal dekonjestan kullanılır Steroid kullanılır Geniş spektrumlu antibiyotik kullanılır Transkonjuktival yaklaşım önerilir.
Otojen, homojen veya alloplastik greftler kullanılabilir
Zigoma Kırıkları
Zigomatikomaksiller Zigomatikomaksiller kompound Zigomatikoorbital Trimalar Tripod Zigomatik kompleks kırığı
Zigomatik kompleks kırığı Kırığı civar kemiklerin kırığı ile birlikte vurgulayarak belirtmek gerektiğinde Zigomatik ark kırığı Sadece arkı içine alan kırıklardır
Burun kemiklerinden sonra en çok kırılan kemiktir tripod daha ciddidir Ark kırığı daha sık görülür
Sınıflama (Killey) Orbitayı da içine alan zigomatik kemik kırıkları Deplasman hiç yok veya çok az var İçeriye ve aşağıya deplasman var İçeriye ve geriye deplasman var Dışarıya deplasman var Zigomatik kompleksin tamamında kırık var Orbitayı içine almayan zigomatik arkın izole kırıkları “V” şeklinde, tepesi koronoid proçese çarpan deplasmanlı kırıklar Kommunite (parçalı) kırıklar
Zigoma Kırıklarının Semptomları Periorbital ekimoz ve ödem Yüzde yassılaşma Ağrı Maksiller bukkal sulkusta ekimoz Maksillanın zigomatik çıkıntısında deformite Orbita kenarında deformite Trismus Anormal sinir hassasiyeti Epistaksis (burun kanaması)(kırıkla aynı tarafta) Subkonjuktival ekimoz Hava amfizemine bağlı krepitasyon Alt ve üst göz kapaklarının birleşme noktasında kayma Pupillaların seviyesindeki eşitlik bozulur Çift görme, bulanık görme Enoftalmus
Önerilen Radyografi Teknikleri Waters Submentoverteks BT
Zigoma Kırıklarının Tedavileri Çift görme varsa Mandibula hareketleri kısıtlanıyorsa Gözün iskelet yapısını tamir etmek gerekiyorsa Yüzde estetik bozukluk varsa ve hasta bundan rahatsız oluyorsa, redüksiyon yapmaya karar verilir.
Tedavi Tipleri Temporal yaklaşım (Gillies metodu) Ağız içinden bukkal sulkus yaklaşımı (Keen tekniği) Kaş bölgesinden girilerek redüksiyon Perkütanöz yaklaşım Sinüs içinden çalışılması
Fiksasyon Yöntemleri Frontozigomatik sütur hattında transosseöz telleme İnfraorbital kenarda transosseöz telleme Hem lateral hem de infraorbital kenarda telleme Maksiller sinüsü paketleme Zigomatik kemikten supraorbital kenara pim fiksasyonu Mini plak
Çene Kırığı Tedavilerinden Sonra Karşılaşılabilen Komplikasyonlar
Erken dönem Komplikasyonları Fiksasyonun iyi uygulanmaması Enfeksiyon Sinir harabiyeti Dişlerin başka bölgelere kaçmaları veya yabancı cisim mevcudiyeti Pulpitis Dişetine ait periodontal komplikasyonlar İlaç reaksiyonları
Geç dönem Komplikasyonları Malunion (Fena iyileşme) Gecikmiş iyileşme veya hiç iyileşme olmaması TME bozuklukları Transosseöz teller ve plaklar ile ilgili geç problemler Sekestrlerin meydana gelmesi Ağız açıklığında kısıtlanma Skarlar Kafa travmalarına bağlı komplikasyonlar Kemik deformiteleri Lakrimal sistem bozuklukları Oftalmik komplikasyonlar