BİRİM FİYATLAR VE ANALİZİ YASİN MURAT HOTHOT İBRAHİM HALİL VAROL ÖMER YILDIZ

Birim Fiyat BİRBİRİNE BENZER İŞLER VE MALLARDA, HERBİRİNE İSABET EDEN FİYAT OLUP, BUNUN BENZER TÜRDEN BÜTÜN HİZMET VE MALLARA TATBİKİ. BİR TEK BİRİMİNİN MALZEME, EMEK, NAKLİYE GİDERLERİ TOPLANARAK BELİRLENEN FİYATTIR.

Birim Fiyat Analizi İnşaata ait imalatların birim maliyetlerinin, malzeme, işçilik, makine ve gereçlerin birime giden ölçü miktarına göre tutarları saptanarak tanımına uygun hesaplanması işlemi.

Birim fiyat listesi Her takvim yılı başında rayiçler tespit edildikten sonra yapılarda bulunan imalatlara ve nakliyeye tabi malzemelerin yükleme-boşaltma ve istifine ait analizler Büyük Fiyat Analizi esaslarına göre hesaplanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yüksek Fen Kurulunca Birim Fiyat Listesi olarak bastırılır ve dağıtılır.

Rayiç Fiyatlar İmal edilen bir malzemede kullanılan teknoloji ,malzeme içeriği, iş gücü miktarı yıllara göre tamamen aynı kalmamakla birlikte fiyatları değişmektedir. Bu fiyatlara Rayiç Fiyatlar denir

Devlet, her 6 ayda bir tüm malzeme ,işçilik ve makine-ekipman fiyatlarını ilan eder. İlan edilen bu fiyatlarla, analizlerde verilen değerleri çarpıp, tüm bileşenler için bulduğumuz çarpım sonuçlarını toplarsak Birim Fiyatları bulmuş oluruz.

Projeler yada yapılan imalatlar üzerinden yapılan hesaplamalarla her kalemde ne kadar miktar imalat yapıldığı bulunur. Bulunan imalat miktarlar ,ilgili birim fiyatları ile çarpılmak suretiyle de maliyetleri belirlenmiş olur.

Birim fiyat tariflerinde bulunmayan imalatlar için, analizler yapılıp gereken değerler bulunabilir. 2002 yılı sonuna kadar, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ‘nun geçerli olduğu dönemde, devletin ilan ettiği birim fiyatlar ile yapılan birinci keşif çalışması sonucunda yaptırılacak işin kaç paraya çıkacağı hesaplanır,ilan edilir ve eksiltme usulü ile ihaleye gidilir.

2003 yılı başından itibaren yürürlüğe giren 4734 sayılı kamu ihale kanunu’na göre ise devlet artık birim fiyat belirlemeyecektir. Yaptırılacak işlerin uygulama projeleri üzerinden yapılacak miktar belirlemeleri ve her yapımcının kendi tespit ettiği birim fiyatları ile katıldığı şekilde ihaleler düzenlenmektedir.

Bir imalatın içinde bulunan malzemelerin cins ve miktarları, yapım tekniği, işçilik,zayiat,makine-ekipman, genel giderler payı,taşıma ve müteahhitlik kârının dahil olup olmadığı ifade edilir ki bunlar birim fiyatları doğrudan etkileyen unsurlardır. Devletin verdiği değerlerden daha düşük değerler teklif edilmelidirki iş alınabilsin. Fakat çok düşük fiyatlar verildiğindede zarar etmek, hatta batmak sözkonusu olacağından verilecek fiyatların belirlenmesi hayati önem taşımaktadır.

- zayiatı minimize edilebilirse, - işçilik istenen kalitede olmak üzere daha ucuz işçi çalıştırılabilirse, - şantiye kurulması için yapılacak genel giderler ne kadar aşağı çekilebilirse maliyetler o nispette düşürülebilecek ve verilecek fiyatlar aynı oranda aşağı çekilebilecektir. Bu da işi alma şansının artıracaktır.

Örneğin 1 m^3 duvar için 840 adet değil de 920 adet tuğla kullanılıyporsa zayiat fazla olacak; bu durum fiyat artışına sebep verecektir. Yada büyük bir baraj inşaatında, çalıştırılan yüzlerce iş makinesinin hergün katettiği yolu yüz metre daha azaltabilecek bir güzergah belirlenmesi yapılabilirse; yıllarca sürecek inşaat süresi sonunda astronomik akaryakıt, bakım-onarım ve amortisman tasarrufu sağlamak mümkün olabilecektir. Bu şekilde maliyetlerin minimize edilmesi sağlanabilecektir.

Proje üzerinden, yapılan birim imalatların miktarları m, m2 , m3 , lt ton vb. birimler cinsinden hesaplanır. Hangi imalatın söz konusu olduğu, önündeki poz numarası ile birbirinden ayrılır.

Birim Fiyat Tarifleri Birim fiyat listesinde verilen imalatlarda her poz numarasına göre kullanılan malzeme miktarları, yapım tarzı ve sırası , uygulama şartları ve kapsamı ile birim fiyat ödemesine nelerin dahil olup olmadığı ve her imalatın ölçü tarzının açıklandığı senelik olarak basılan kitap.

Her imalat kalemi için hangi cins malzemelerin ne kadar bulunması gerektiği, kullanılacak teknolojinin ne olduğu ve ödenecek fiyatlara nelerin dahil olduğunun bilinmesi gerekmektedir. Örneğin yapılacak düz imalatında; çimento harcı mı, yoksa yalnızca kireç harcı mı kullanılacağı bilinmelidir.

Bunlar bilinmezse kullanılacak malzeme türleri ve miktarlarının kontrolü doğru olarak yapılamaz. Her imalatta ,içinde bulunması gereken malzemeler , gereken miktarlarda bulunmak zorundadır.

1.İçindeki malzemenin cins ve miktarları, 2.Yapım tekniği, Birim fiyat tarifleri ,birim fiyat yöntemi ile hesaplanan imalatların teknolojik bilgisini verir. Bu tariflerde, her imalat kaleminin 1.İçindeki malzemenin cins ve miktarları, 2.Yapım tekniği, 3.Fiyatlara malzeme zaiyatı, işçilik, genel gider payı, makine ekipman, yatay-düşey taşıma ve müteahhit karı gibi hususların dahil olup olmadığı da görülür.

Birim fiyat Analizi Uygulama

Aktarmasız Analizler Aktarmasız analiz ile anlatılmak istenen her bir iş kaleminin içindeki alt analizleri ayrıştırarak sadece rayiçlerin miktar ve tutarını hesaplamaktır. Bu hesaplama, işin analizleri dosyası temel alınarak yapıldığı için; öncelikle işin analizleri dosyasında yapılması gereken işlemler tamamlanmalıdır.

Buradaki hesaplamaların sağlıklı olabilmesi için işin analizleri dosyasında şunlar yapılmış olmalıdır; 1- Yaklaşık maliyette kullanılan analizli pozların işin analizleri dosyasında olması sağlanmalıdır. 2- İşin analizleri, aynı isimli pencerede "Hesapla" özelliği kullanılarak güncel hale getirilmelidir. Aktarmasız Analizler penceresine girildiğinde son hesaplanmış olanlar listelenir. Son durumu oluşturmak için düğmesi tıklanır.