Diğer Teknikler I Yrd. Doç. Dr. Gökhan Atik

Bibliyoterapi - I Bibliyoterapi, okumayı seven bireyleri edebiyatla bir araya getirerek kendi iç dünyalarını anlama ve irdeleme konusunda uygulanabilecek, psikolojik danışma sürecinde bireyin sorunları ile ilgili kitapları okuması önerilerek kendisine psikolojik yardım sağlama tekniğidir. Bibliyoterapi psikolojik danışma sürecini kolaylaştırıcı, destekleyici bir tekniktir ve okumaya hevesli danışanlarda olumlu sonuçlar vermektedir.

Bibliyoterapi - II Bibliyoterapi amacı ile kullanılacak kaynaklar psikolojik sağlıkla ilgili konularda doğrudan doğru bilgi veren kitaplar olabileceği gibi, çeşitli konularda yazılmış roman, masal, hikaye türünden kitaplar da olabilir. Bibliyoterapi tekniği uygulanan danışanlarla, zaman zaman bir araya gelerek okumaların değerlendirilmesi ve gerekmektedir.

Bibliyoterapi - III Bibliyoterapinin Kullanımı Klinik Amaçlı Kullanım: Bu alanda eğitim almış psikolojik danışmanlarca yürütülür. Gelişimsel Amaçlı Kullanım: Normal gelişim süreci içerisinde karşılaşılabilen günlük yaşama ilişkin sorunları önleyebilmek için ya da bu sorunlarla daha etkili bir şekilde baş edebilmek için uzmanlar ve eğitimciler tarafından kullanılır.

Bibliyoterapi - IV Bibliyoterapi tekniği uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar: Kaynakların bilinçli bir şekilde seçilmesi önemlidir. Psikolojik danışmanın okunacak kaynaklarla ilgili daha önceden bilgi sahibi olmalı gerekir. Bireyin gelişim düzeyi ve gereksinimleri dikkate alınmalıdır. Uygulama gönüllülük esasına dayalı olmalı, bireyler okumaya zorlanmamalıdır. Teknikten yararlanan kişilerin zaman zaman izlenmesi, okuma sonuçlarının paylaşılması, gelişmelerin ve ortaya çıkan farkındalıkların paylaşılması gerekir.

Bibliyoterapi – V Bibliyoterapi Süreci Birinci Evre – Özdeşim ve Yansıtma: Hikaye içindeki olaylarla karakter arasında özdeşim kurma. İkinci Evre – Arınma (Katarsis): Hikayenin içindeki okuyucunun bastırılmış duygularını güvenli koşullar altında serbest bırakması ile katarsis meydana gelmesi. Üçüncü Evre – İçgörü ve Bütünleşme: Okuyucular deneyimlerinden problemlerinin olası çözüm yollarının mümkün olduğunu iç görü yoluyla fark edebilmesidir.

Bibliyoterapi - VI Bibliyoterapinin Yararları Birey yaşadığı sorunlarla ilgili yaşamda yalnız olmadığını görür ve yaşadığı sorunu normalleştirmesine yardımcı olur. Bu da bireye güç ve umut verir. Bireyin sorunlarla baş etmesinde farklı yaklaşımları, bakış açılarını görmesini sağlar. Bireyin sorununu daha özgürce ifade edebilmesini ve tartışabilmesini sağlar. Bireyin kendisini kabul edebilmesini ve olumlu bir benlik kavramı geliştirebilmesine katkı sağlar. Bireyin kendisini anlama ve yorumlama gücünü geliştirir.

Bibliyoterapi - VII Bibliyoterapinin Sınırlılıkları Her sorun alanına yönelik yazılı eser bulunamayabilir. Her birey okumaya hazır ve istekli olmayabilir. Okuma düzeyi düşük bireylerde bu teknik etkili olmayabilir. Psikolojik danışma sürecinin başında bu tekniği kullanmak pek de uygun olmayabilir.

Vak’a İncelemesi Vak’a, sorunu olan kişi anlamında ele alınmaktadır. Vak’a incelemesi, bir süreç olarak bireyin sorununun teşhisi ve tedavisini amaçlar. Bireyin sorununa ilişkin test ve test dışı tanıma teknikleri ile çeşitli kaynaklardan gerekli bilgiler toplanmakta, toplana bilgiler ışığında bireyin sorununun niteliği ve nedenlerine ilişkin «teşhis» konmakta, gerekli «tedavi» planları hazırlanarak iyileştirici önlemler alınmaktadır. Vak’a incelemesi bireysel ve çok yönlü bir incelemedir.

Vak’a Konferansı Vak’a ile ilgili toplanmış bilgiler, ilgili uzmanlık alanlarından oluşan ve «vak’a konferansı» adı verilen bir toplantıda değerlendirilir, vak’anın sorunu hakkında «teşhis» konulur ve «tedavi» yöntemleri kararlaştırılır. Vak’a konferansında temel amaç, gruptaki her üyenin farklı uzmanlık alanına ilişkin mesleki bilgilerinden yararlanmaktır.

Vak’a İncelemesi ve Vak’a Kaydı Vak’a kaydı genellikle okullarda öğretmenlerin öğrencilerle ilgili gözlemledikleri önemli ve anlamlı davranışları ve olayları kaydetmeleri, bu gözlem notlarının yığmalı olarak biriktirilip daha sonra bireyle ilişkili olarak değerlendirilmesi yöntemidir. Vak’a incelemesi ise bireyin sorunun bireysel ve çok yönlü incelemesi sürecidir.

Kaynakça Bulut, S. (2010). Bibloterapi yönteminin okullarda psikolojik danışmanlar ve öğretmenler tarafından kullanılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(34), 17-31. Erözkan, A. (2014). Psikolojik danışma ve rehberlikte test dışı teknikler. Ankara: Mentis Yayıncılık. Öner, U. (2007). Bibliyoterapi. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Journal of Arts and Sciences, 7, 133-150. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2018). e- Rehberlik modülü pilotlama çalışmaları başladı. https://orgm.meb.gov.tr/www/e-rehberlik-modulu-pilotlama- calismalari-basladi/icerik/1005 adresinden 25.02.2018 tarihinde alınmıştır. Özgüven, İ. E. (1998). Bireyi tanıma teknikleri. Ankara: PDREM Yayınları. Şahin, C. (Ed.) (2015). Bireyi tanıma teknikleri. Ankara: Pegem Akademi.