Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uluslararası araştırmaların multidisipliner yaklaşımı oturtmadaki ve standardı yükseltmedeki katkısı Doç. Dr. Tuncay Göksel Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Yeni geliştirilen tedavi yöntemlerinin yaşam süresine katkısı Beklenen ortalama yaşam süresi 20.yy’ın başında: 47 yıl Bugün: 76 yıl 1965’ten beri, her 5 yılda bir 1 yıl artıyor

Araştırma alanları 10.11.2018 * National Science Foundation, Research and Development in Industry, 1998

Geliştirme Aşamasında Olan İlaçlar* Geliştirilmekte olan ya da onay bekleyen 1000’den fazla ilaç: 400 adet kanser için 200 adet çocuklar için 120 adet kalp hastalıkları için 98 adet AIDS için 135 adet nörolojik hastalıklar için 24 adet Alzheimer hastalığı için 23 adet Diabet için 22 adet Romatoid Artrit için 17 adet Parkinson hastalığı için 15 adet Osteoporoz için 44 adet solunum yolu hastalıkları 20 adet depresyon için 16 adet cilt hastalıkları 14 adet mesane/böbrek hastalıkları için 19 adet GI hastalıklar için Diğerleri

İlaç Geliştirme Süreci Molekülün bulunuşundan ruhsat alana kadar geçen süre: 10 – 15 yıl Her 1000 molekülden 1 tanesi insanlar üzerinde yapılacak klinik öncesi testlere alınabiliyor Bu gruptan ise her 5 taneden 1 tanesi sadece kullanıma sunulabilmek için onaylanıyor Bir molekülün ilaç olabilme şansı 1/5.000

Faz I çalışma Tek ilaç veya kombinasyonların etki-toksisite dengesini oluşturan doz seviyelerini ve maksimum tolere edilen dozu (MTD) tanımlamak amacıyla yapılır. Yeni tedavi rejimlerinin insanda denendiği ilk çalışma şeklidir. Fibonacci yaklaşımı: Az sayıda hasta ile değişik doz seviyelerinde oluşan toksisite belirlenebilir Simon yaklaşımı: Bir hastada yükselen dozların toksisiteleri belirlenir. Çalışma populasyonu genellikle 20-100 kişilik gönüllülerden oluşur.

Faz II çalışma Belirli bir hastalıkta yeni bir tedavi rejiminin antitümör aktivitesini araştırmak, farmakoloji ve toksisitesi hakkında bilgileri arttırmak amacıyla yapılır. Faz II çalışmalarda bir ilacın dozu genellikle, MTD‘un %75-90‘udur. Çalışma populasyonu genellikle 100-200 kişilik gönüllülerden oluşur.

Faz III çalışma Belirli bir hastalıkta yeni bir tedavi yöntemini standart tedavi ile karşılaştırmak amacıyla yapılır. Bir ilacın ruhsat almadan önce yapılan en son çalışmasıdır. Çalışma populasyonu genellikle 600-1000 kişilik gönüllülerden oluşur.

Faz IV çalışma Ruhsat almış yani piyasada satılan ilaçları başka bir ilaç tedavisi karşılaştırmak amacıyla yapılır. Faz III çalışması yapılmış tedavi rejimlerinin güvenilirliğinin halen devam edip etmediği araştırılır

Gözlem çalışmaları Önceden belirlenmiş tedavi stratejisi olmayan Hastaya ek tanı ve tedavi prosedürlerinin uygulanmadığı Rutin tedavilerin uygulandığı Toplanan verilerin epidemiyolijik ve klinik analizler için kullanıldığı çalışmalar

Türkiye’de yürütülen çalışmalar Çok merkezli uluslararası çalışmalar Genellikle Faz III çalışmalar Daha az Faz II çalışmalar Faz IV çalışmalara şu an bakanlık izin vermemektedir Tek izin verilen gözlem çalışmalarıdır

Uluslararası klinik çalışmalarında Ege Üniversitesi tecrübesi Faz III çalışmalar KHDAK’de ikinci basamak kemoterapi: Oral Topotecan veya Docetaxel 10 hasta KHDAK’de birinci basamak kemoterapi Cisplatin+gemcitabine + Tarceva (erlotinib) / plasebo 2 hasta KHAK’de birinci basamak kemoterapi Cisplatin+etoposide ± darbepoetin alfa / plasebo 5 hasta

Uluslararası klinik çalışmalarında Ege Üniversitesi tecrübesi Faz III çalışmalar KHDAK’de 2. ya da 3 basamak kemoterapi: İressa veya plasebo 26 hasta KHDAK’de birinci basamak kemoterapi Cisplatin+gemcitabine veya cisplatin+alimta 24 hasta KHDAK’de ikinci basamak kemoterapi: Iressa veya Docetaxel 12 hasta

Uluslararası klinik çalışmalarında Ege Üniversitesi tecrübesi Faz III çalışmalar KHDAK’de birinci basamak kemoterapi Cisplatin+gemcitabine + PF35 4 hasta (halen devam ediyor) Faz II çalışmalar Operabl KHDAK’de cisplatin ve gemcitabine ile neoadjuvan KT 6 hasta 2 kez uluslararası kontrolden (odit) geçtik

Klinik araştırmaların yürütülmesinde sorunlar ve çözümler

Bürokrasi Lokal ve bakanlık etik kurul onayı Tek etik kurul olmalı Bakanlık etik kurulu sadece düzenleyici ve denetleyici olarak çalışmalı Kurumda düzenleyici birim olmaması Kurumların bu işin ciddiyetini anlamaması Uluslararası klinik araştırmaları bir bilim ihracı olarak görmek gerekli

Eğitim /ekip çalışması Deneyimli araştırıcı eksikliği Birinci araştırmacı Yardımcı araştırmacı Araştırma hemşiresi Tüm ekip İKU eğitiminden geçmeli Ekip çalışması yapılmaması Sadece araştırmanın yapıldığı klinik değil Biyokimya Radyolji Nükleer Tıp Patoloji Mikrobiyoloji

Bütçe ve muhasebe problemleri Vergi ve kesintilerin yüksekliği 657 personel ya da araştırıcı hemşire ödemelerinde zorluk ÇÖZÜM: Üniversite-endüstri AR-GE çalışmalarını düzenleyen bir yönetmelik çıkması ve çalışmalarının muhasebesinin döner sermayeden çıkarılması TÜBİTAK benzer bir yönetmelik çıkardı Avrupa Birliği projeleri için benzer bir yönetmelik var Ege Üniversitesinde benzer bir yönetmelik hazırlığı var Tıp Fak / EBİLTEM işbirliği

Kobay sendromu Halkın bu konuda bilinçsizliği Basının negatif tutumu

Ege ÜTF’da klinik araştırmaların rutin prosedür olmasının sırrı Medikal onkoloji ile iyi uyum İki kliniğin birbirine destek olması Yıkıcı rekabet değil, işbirliği İyi ekip olunması Doktorlar: Erdem Göker, Tülin Aysan, Tuncay Göksel, Gürsel Çok Araştırma hemşireleri: Murat Tuncer, Şefika Aksoy, Esin Ak Başarılı her çalışma diğerini getiriyor

Klinik araştırmaların multidisipliner çalışmaya etkisi Araştırmalar sayesinde iyi klinik uygulamalar rutine girdi Hasta kayıt ve takip standardı arttı Klinikler arası yaklaşım standart hale geldi Tedavi uygulama ve yan etki müdahale kalitesi arttı

Klinikler arası işbirliğine etkisi Medikal onkoloji-Göğüs hastalıkları Birlikte hareket ediyoruz. Görev tanımı net: Rehberlik: Medikal onkoloji Takip-tedavi: Göğüs hastalıkları Göğüs hastalıkları-Radyoloji Yanıt değerlendirme Lenf bezi haritası standart kaliteye ulaştı

Klinik arası işbirliğine etkisi Göğüs hastalıkları-Göğüs cerrahisi Non-invaziv ve invaziv evrelemede daha uyumlu davranmaya başladık Göğüs hastalıkları-Radyasyon onkolojisi (Brakiterapi ve Argon-brakiterapi çalışması) Girişimsel uygulamalardaki uyum arttı Çok hızlı hareket edebiliyoruz

SONUÇ Medikal onkoloji-Göğüs Hastalıkları başta olmak üzere kliniklerin ortak karar alması ve birlikte kaliteli iş üretmesini belirgin şekilde arttı. Takip ve tedavi hizmet kalitemiz arttı Uluslararası çalışmalarda tercih edilen merkez olduk

Foça Aralık 2001