HASTA HAKLARI ve HASTA SORUMLULUKLARI

HASTA HAKLARI NEDİR?

 Hasta Hakları; Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin,sırf insan olmaları nedeniyle sahip oldukları, T.C Anayasası, milletler arası anlaşmalar,kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış hakları ifade eder.

ÜLKEMİZDE HASTA HAKLARI  Anayasa  Tıbbi deontoloji Tüzüğü  Hasta Hakları Yönetmeliği(1998 )  Hasta Hakları Uygulama Yönergesi ile düzenlenmiştir.

 26 Ekim Türkiye Hasta Hakları Günü olarak kabul edilmiştir.

 HASTA HAKLARI NELERDİR ?

1- HİZMETTEN GENEL OLARAK FAYDALANMA  Adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlık hizmetlerinden faydalanma

2- BİLGİLENDİRME VE BİLGİ İSTEME  Her türlü sağlık hizmetinin ve imkanının neler olduğunu öğrenmeye ve sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı isteme hakkı vardır..

Bilgi Vermenin Usulü  Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği şekilde, tıbbi terimler mümkün olduğunca kullanılmadan, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden ve hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.

3- SAĞLIK KURULUŞUNU VE PERSONELİNİ SEÇME VE DEĞİŞTİRME  Hastanın sağlık kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve ünvanlarını öğrenmeye seçme ve değiştirmeye hakkı vardır.

4- MAHREMİYET  Hastaların gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmeti almaya hakları vardır.

Mahremiyete saygı gösterilmesi ve bunu istemek hakkı; a) Hastanın, sağlık durumu ile ilgili tıbbi değerlendirmelerin gizlilik içerisinde yürütülmesini, b) Muayenenin, teşhisin, tedavinin ve hasta ile doğrudan teması gerektiren diğer işlemlerin makul bir gizlilik ortamında gerçekleştirilmesini, c) Tıbben sakınca olmayan hallerde yanında bir yakınının bulunmasına izin verilmesini,

d) Tedavisi ile doğrudan ilgili olmayan kimselerin, tıbbi müdahale sırasında bulunmamasını, e) Hastalığın mahiyeti gerektirmedikçe hastanın şahsi ve ailevi hayatına müdahale edilmemesini, f) Sağlık harcamalarının kaynağının gizli tutulmasını, kapsar. Ölüm olayı, mahremiyetin bozulması hakkını vermez.

5- REDDETME, DURDURMA VE RIZA  Hastanın tedaviyi reddetmeye, durdurulmasını istemeye, tıbbi müdahalelerde rızasının alınmasına ve rıza çerçevesinde hizmetten faydalanmaya hakkı vardır.

6- GÜVENLİK  Sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya hakkı vardır.

7- DİNİ VECİBELERİNİ YERİNE GETİREBİLME  Sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde dini vecibelerini yerine getirmeye hakkı vardır.

8- SAYGINLIK GÖRME VE RAHATLIK  Hastanın güler yüzlü, nazik, şefkatli bir ortamda, her türlü hijyenik şartlar sağlanmış gürültülü ve rahatsız edici bütün etkenler giderilmiş bir sağlık hizmeti almaya hakkı vardır.

Lokman Hekime: “Hastalarımıza ne yedirelim” diye sormuşlar. O da: “Acı söz yedirmeyin de ne yedirirseniz olur” demiş.

9- ZİYARET VE REFAKATÇİ BULUNDURMA  Sağlık tesislerince belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde ziyaretçi kabul etmeye, mevzuatın ve sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve hekimin uygun görmesi halinde refakatçi bulundurmaya hakkı vardır.

10- ÖNCELİK SIRASININ BELİRLENMESİNİ İSTEME HAKKI  Acil vakalar  Özürlüler,  Hamileler,  65 yaş üstü yaşlılar,  Yedi yaşından küçük çocuklar,  Harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malül ve gaziler,  Ayrıca kolluk kuvvetlerince sevk edilecek adli vakalarda; savcılık veya kolluk kuvvetince önceden sağlık kurum/kuruluşuna bildirim yapılmalı ve randevu alınmalı, bu suretle sağlık kurum/ kuruluşunda sağlık hizmeti aksatılmadan ve diğer hastalar mağdur edilmeden gerekli işlemlerin yapılması sağlanmalıdır.

11- MÜRACAAT, DAVA VE ŞİKAYET HAKKI  Hakların ihlali halinde, hasta veya hasta yakınlarının mevzuat çerçevesinde her türlü başvuru, şikayet ve dava hakkını kullanma hakkı vardır.

 İNTERNETTEN ADRESİNE, o ALO 184 SABİM HATTINA o HASTA HAKLARI BİRİMLERİNE HASTALAR HAKLARININ İHLALİ DURUMUNDA

BİR YERDE HAK VARSA HEMEN YANI BAŞINDA SORUMLULUK’DA VARDIR.

HASTA SORUMLULUĞU NEDİR ? Hastanın bir sağlık kuruluşuna başvurmadan ve başvurduktan sonraki süreçte yerine getirmesi gereken ödev ve yükümlülüklerdir.

1- GENEL SORUMLULUKLAR  Kişiler kendi sağlığına dikkat etmek için elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaşam için verilen tavsiyelere uymalıdır.  Kişi uygunsa kan verebilir ya da organ bağışında bulunabilir.  Basit durumlarda kişiler kendi bakımlarını yapmalıdır.

2- SOSYAL GÜVENLİK DURUMU  Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanında bildirmek durumundadır.  Hasta; sağlık karnesinin (Bağ-Kur, Yeşil Kart gibi) vizesini zamanında yaptırmak zorundadır.

3- SAĞLIK ÇALIŞANLARINI BİLGİLENDİRME  Hasta; yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıkları, yatarak herhangi bir tedavi görüp görmediğini, eğer varsa halen kullandığı ilaçları, sağlığıyla ilgili bilgileri tam ve eksiksiz olarak vermelidir.

4- HASTANE KURALLARINA UYMA  Hasta; başvurduğu sağlık kuruluşunun kural ve uygulamalarına uymalıdır.  Hasta Sağlık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kurumlarınca belirlenen sevk zincirine uymalıdır.  Hastanın; tedavi, bakım ve rehabilitasyon süresince sağlık çalışanları ile işbirliği içinde olması gerekir.

 Hasta; randevulu hizmet veren bir sağlık tesisinden yararlanıyorsa randevunun tarih ve saatine uyması ve değişiklikleri ilgili yere bildirmesi gerekir.  Hasta; hastane personelinin, diğer hastaların ve ziyaretçilerin haklarına saygı göstermelidir.  Hasta; hastane malzemelerine verdiği zararları karşılamak zorundadır.

5-TEDAVİSİ İLE İLGİLİ ÖNERİLERE UYMA  Hasta; tedavisi ve ilaçlarla ilgili tavsiyeleri dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri sormalıdır.  Hastanın; tedavisiyle ilgili önerilere uyum sağlayamama durumu söz konusu ise bunu sağlık çalışanına bildirmesi gerekir.  Hasta sağlık bakım ve taburculuk sonrası bakım planını beklendiği gibi doğru anlayıp anlamadığını belirtmesi gerekir.  Hasta; uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur.

 Evde hasta bakım hizmetlerinin genel sağlık sistemi içinde ve diğer sağlık hizmeti sunan kuruluşlarla özel kuruluşlar ve yerel yönetimlerle bağlantılı bir kamu hizmeti olarak planlanması uygun olur. Bu hizmetin gerektiği gibi verilebilmesi için destekleyici hizmetlerle birlikte sunulması yaşamsal önem taşımaktadır.

 Hizmeti sadece sağlık hizmeti ile sınırlamak, hizmetin hiç yaşama geçirilmemesine neden olacaktır. Bu nedenle evde hasta bakım hizmetleri sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetlerin entegrasyonu şeklinde olmalıdır. Bu konuda hâlen yürürlükte olan 224 Sayılı sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Kanun başta olmak üzere ilgili yasalarda evde bakım ile ilgili maddeler dikkate alınmalıdır.

 Hasta bakım koşullarının iyileştirilmesi için gerekli düzenlemeler ilgili bakanlık tarafından yapılmaktadır. Ağır özürlü ve bakıma muhtaç hastalara evde bakım parası ödemesi yapılmaktadır.  Sosyal devlet olmanın gereği olarak yaşlı, özürlü ve bakıma muhtaç kişilerin yakınlarına ve bakımını yapanlara ödenen bu para aileler için önemlidir. Çünkü bakıma muhtaç yaşlılara ve özürlülere bakmanın zorluğunun yanında malî yük de aileleri zorlamaktadır……..

 TEŞEKKÜRLER

38 "Dünya aksi seda veren bir dağa benzer, ona ne gönderirseniz size, aynısını gönderir" Hz. MEVLANA