2015 DEĞERLENDİRME TOPLANTISI 9/17/2018 2015 DEĞERLENDİRME TOPLANTISI 7 Ocak 2016 17 Şubat 2016 VİOP’ta Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri ve Piyasa Yapıcılık Semineri

YÖNETİCİ ÖZETİ -I VİOP 2015 yılında da rekorlar kırmaya devam ediyor Tüm zamanların (2005-2015) aylık/günlük işlem hacmi, işlem miktarı, işlem sayısı ve emir sayısı rekorları kırıldı. 2015 yılında gerçekleşen işlem hacmi %32 artarak 575 milyar TL oldu. Sözleşme sayısı toplam işlem hacmi ise %52 artarak tüm zamanların en yükseği olan 90,3 milyon sözleşme olarak gerçekleşti. 2015 yılında döviz vadeli işlem sözleşmelerinde gerçekleşen işlem hacmi %224 artarak 104 milyar TL oldu. İşlem hacminde endeks sözleşmeleri dışındaki sözleşmelerin ağırlığı %20’ye artırıldı.

YÖNETİCİ ÖZETİ -II 2015 yılında ortalama toplam açık pozisyon sayısı %83 artarak 875.314 adet oldu. 2015 yılında yabancı yatırımcıların toplam işlem hacmi %55 artış gösterek 321 milyar TL olarak gerçekleşti ve toplam işlem hacmindeki payı rekor kırarak %28 oldu. 2015 yılında gerçekleşen günlük ortalama işlem hacmi 2014 yılına göre %32 artarak 2,3 milyar TL oldu. 2015 yılında toplam 38 adet eğitim, seminer, webinar ve çalıştay gerçekleştirildi. Son iki yılda VİOP tarafından düzenlenen etkinliklerin sayısı 142 oldu. Ülke çapında iki adet gerçek zamanlı VİOPS Sanal Portföy Yarışması düzenlendi.

VİOP’TA İŞLEM GÖREN VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ VİOP Vadeli İşlem Sözleşmeleri Dayanak Varlıkları Pay AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN,YKBNK Endeks BIST 30 Döviz DolarTL, EuroTL, EUR/USD Kıymetli Madenler Altın TL, Dolar/Ons Emtia Ege Pamuk, Anadolu Buğday, Makarnalık Buğday Enerji Elektrik Yabancı Endeks SASX 10 Endeksi Metal Hurda Çelik Borsa Yatırım Fonu FBIST BYF Faiz Aylık Gecelik Repo Oranı Üç Aylık Gecelik Repo Oranı

VİOP’TA İŞLEM GÖREN OPSİYON SÖZLEŞMELERİ VİOP Opsiyon Sözleşmeleri Dayanak Varlıkları Pay AKBNK, EREGL, GARAN, ISCTR, SAHOL, TCELL, THYAO, TUPRS, VAKBN, YKBNK Endeks BIST 30 Mini BIST 30 Döviz DolarTL

YILLIK TOPLAM HACMİ 2015 yılında gerçekleşen işlem hacmi %52 artış göstererek 90,3 milyon adet sözleşme olmuştur.

YILLIK TOPLAM İŞLEM HACMİ 2015 yılında gerçekleşen işlem hacmi %32 artış göstererek 575 milyar TL olmuştur. %5

2015 YILI TOPLAM İŞLEM HACMİ Sözleşme Türü İşlem Hacmi (sözleşme) 2013 İşlem Hacmi (sözleşme) 2014 İşlem Hacmi (sözleşme) 2015 Değişim (2013-2014) (2014-2015) Endeks Vadeli 40.588.945 43.368.269 46.457.606 %7 Endeks Opsiyon 10.352 107.344 290.856 %937 %171 Pay Vadeli 24.703 194.377 2.743.457 %707 %1311 Pay Opsiyon 45.806 88.919 847.500 %94 %853 Döviz Vadeli 11.080.426 14.068.406 36.944.429 %27 %163 Döviz Opsiyon - 26.801 1.462.346 %5356 Kıymetli Madenler Vadeli 1.741.386 1.597.961 1.475.998 -%8 Elektrik Vadeli 160 35 25.934 -%78 %73.977 BYF Vadeli 6.087 Toplam 53.491.148 59.452.114 90.254.216 %11 %52

2015 YILI TOPLAM İŞLEM HACMİ (TL) Sözleşme Türü İşlem Hacmi (TL) 2013 İşlem Hacmi (TL) 2014 2015 Değişim (2013-2014) (2014-2015) Endeks Vadeli 388.991.371.010 400.623.922.570 460.307.059.375 %3 %15 Endeks Opsiyon 94.614.200 984.914.140 2.836.368.995 %941 %188 Pay Vadeli 20.555.304 134.940.357 1.751.850.335 %556 %1198 Pay Opsiyon 26.179.544 63.870.150 527.253.250 %144 %726 Döviz Vadeli 22.727.191.293 31.986.126.488 103.608.640.569 %41 %224 Döviz Opsiyon - 60.005.550 4.196.083.225 %6893 Kıymetli Madenler Vadeli 4.747.525.813 1.867.597.277 1.463.283.349 -%61 -%22 Elektrik Vadeli 1.712.528 448.116 301.141.309 -%74 %67102 BYF Vadeli 14.194.835 Toplam 416.609.149.691 435.721.826.048 575.005.895.535 %5 %32

İŞLEM HACMİNİN ÜRÜN BAZINDA KIRILIMI

GÜNLÜK ORTALAMA İŞLEM HACMİ 2015 yılında günlük ortalama işlem hacmi %32 artarak 2,3 milyar TL’ye yükselmiştir

TOPLAM AÇIK POZİSYON SAYISI 2015 yılında ise günlük ortalama toplam açık pozisyon sayısı 2014 yılına göre %83 artarak 875.314 adet olmuştur. %83

İŞLEM HACMİNİN YERLİ/YABANCI KIRILIMI

İŞLEM HACMİNİN BİREYSEL/KURUMSAL KIRILIMI 2015 yılında işlem hacmimizin %63’ü bireysel yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi.

AÇIK HESAP SAYISI 2015 yılında piyasamızda açık hesap sayısı, %14 artışla Aralık ayı sonunda rekor seviyede gerçekleşerek 107.274 oldu. %7 %12 * 2015 verisi olarak 31/12/2015 tarihindeki açık hesap sayısı verilmektedir.

VİOP PİYASA YAPICILARI Gelir Paylaşımına Dayalı Piyasa Yapıcılık Kapsamında Sözleşmeler SÖZLEŞMELER PİYASA YAPICI Pay VİS İş Yatırım Finans Yatırım Ak Yatırım BIST 30 Endeks Opsiyon DolarTL Opsiyon Garanti Bankası Elektrik VİS Deniz Yatırım – Zorlu Finans Yatırım – Fina İş Yatırım – Naksan, Aksa, Odaş Ak Yatırım - Enerjisa FBIST BYF VİS

Vadeli İşlem Sözleşmeleri Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri

ELEKTRİK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ

TÜRKİYE’DE ELEKTRİK ÜRETİMİ

SPOT ENERJİ PİYASASI AKTÖRLERİ ÜRETİM ŞTİ. SERBEST TÜKETİCİ EPİAŞ TEİAŞ TEDARİK ŞTİ. DAĞITIM ŞTİ. SERBEST OLMAYAN TÜKETİCİ

SPOT ENERJİ PİYASASI VERİLERİ

ELEKTRİK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ Eylül 2011 - Elektrik sözleşmeleri işleme açıldı 16 Nisan 2015 – ETD Üyeleri Eğitimi Haziran 2015 – 29 milyon TL’lik işlem hacmi rekoru kırıldı 9 Temmuz 2015 – Elektrik VİS Bilgilendirme Eğitimi 16 Haziran 2015 – VİOP – ETD Elektrik VİS Eğitimi 30 Haziran 2015 – Enerji Şirketleri ve Yatırım Kuruluşları Sektör buluşma gerçekleşti. 2 Eylül 2015 – Spot Enerji Piyasası Eğitimi Eylül 2015 – Vade ayları 4 aydan 16 aya çıkarıldı. Ekim 2015 – Gelir paylaşımına dayalı piyasa yapıcılık devreye alındı. 16 Aralık 2015 – Enerji Piyasası Danışma komitesi kuruldu. 4 aracı kurum altında 6 adet enerji şirketi piyasa yapıcı olarak faaliyete geçti.

ELEKTRİK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ – SÖZLEŞME UNSURLARI Dayanak Varlık Vade ayının her bir saati için Piyasa İşleticisi tarafından açıklanan Kısıtsız Piyasa Takas Fiyatlarının (KPTF) basit aritmetik ortalamasıdır. İşlem Saatleri 09:10 - 17:45 tek seans. Sözleşme Büyüklüğü Vade ayındaki saat sayısı x 0,1 MWh Uzlaşma Şekli Nakdi Uzlaşma Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat Adımı 1 MWh elektrik enerjisinin TL değeri virgülden sonra iki basamak olarak ifade edilir. Vade Ayları Aynı anda içinde bulunulan ay ve takip eden 15 ay olmak üzere toplam 16 ay. Kullanım ve Prim Takas Süresi T+1 Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı Vade ayının her bir saati için Piyasa İşleticisi tarafından açıklanan Kısıtsız Piyasa Takas Fiyatlarından (KPTF) hesaplanan basit aritmetik ortalama son uzlaşma fiyatı olur. Bu yöntemle belirlenen vade sonu uzlaşma fiyatı en yakın fiyat adımına yuvarlanır. Vade Sonu ve Son İşlem Günü Her vade ayının son iş günü.

ELEKTRİK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ 2015 yılında elektrik vadeli işlem sözleşmeleri işlem hacmi 672 kat artarak 301 milyon TL olmuştur. Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri Aylık İşlem Hacmi *2016 yılı için Ocak ayı verileri kullanılmıştır.

ELEKTRİK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ 2015 yılında elektrik vadeli işlem sözleşmeleri ortalama açık pozisyon sayısı 2014 yılına göre 715 kat artarak 4.127 adet olmuştur. Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri Açık Pozisyon Sayısı 715 kat *2016 yılı için Ocak ayı verileri kullanılmıştır.

ELEKTRİK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ 2015 yılında elektrik vadeli işlem sözleşmeleri işlem hacmi 2014 yılına göre 672 kat artarak 301 milyon TL olmuştur. Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri İşlem Hacmi (TL) *2016 yılı için Ocak ayı verileri kullanılmıştır.

ELEKTRİK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ 2015 yılında Elektrik vadeli işlem sözleşmelerinde 741 kat artışla 2.593 MWh değerinde işlem gerçekleşmiştir. Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri İşlem Hacmi (sözleşme) *2016 yılı için Ocak ayı verileri kullanılmıştır.

ELEKTRİK VİS - PİYASA YAPICILIK Gelir paylaşımına dayalı piyasa yapıcılık programı 2 Ocak 2015 tarihinde uygulamaya alındı. 1 Ekim 2015 itibariyle program kapsamı elektrik sözleşmelerini de içerecek şekilde genişletildi. Borsa payı (0,00003) gelirlerinin %50’si bu program kapsamında piyasa yapıcılar ile paylaşılmaktadır. Sorumlu olunan sözleşmeler: En yakın üç vade ayındaki sözleşmeler. Programda piyasa yapıcıların yükümlülükleri: Minimum emir büyüklüğü (50) Piyasada bulunma oranı (%70) Maksimum spread (2 TL – 4 TL) İstisna günler uygulaması

NASDAQ SONRASI YENİLİKLER Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmelerinde Yeni Sözleşme Tipi: Cascading sözleşmeler Bu sözleşmeler Yıllık olarak açılarak Çeyreklik ve Aylık sözleşmelere dönüşecek. Sözleşmelerde teslimat dönemi içerisinde işlem yapılmayacak. Günlük kar/zarar aktarımı yapılacak. Yıllık kontratlardaki pozisyonlar çeyreklik kontratlara, çeyreklik kontratlardaki pozisyonlar aylık kontratlara aktarılacak.

Diğer Konular

VİOP’TA RİSK YÖNETİMİ Takasbank VİOP’ta yapılan işlemlerde Merkezi Karşı Taraf 2015 yılında işlem teminatları %18 artarak 2 milyar TL olmuştur. Piyasamız için tutulan Garanti Fonu toplam değeri ise aynı döneme göre %17 artarak 185 milyon TL olmuştur.

KEY ACCOUNT MANAGEMENT (KAM) MODELİ Her bir üyemiz bir uzman (KAM) sorumluluğuna verilmiştir. Bu kapsamda her personelimiz kendisine atanan üyelerin çalışma sistemi ve ihtiyaçları konusunda uzmanlaşmaktadır. Her gün başında key account manager’lara üyelerinin pazar bazında işlem hacmi ve bir önceki güne göre işlem hacmi değişim oranı mail yoluyla gönderilmektedir. KAM sistemi sayesinde üyelerimiz soru ve taleplerini kendileri hakkında bilgi sahibi uzman personele aktarabilmekte, riskin erken saptanması kapsamında üyelerimize gerekli uyarılar önceden yapılabilmekte ayrıca sorunları olması halinde kendilerine karakteristiklerine en uygun çözümler üretilebilmektedir.

KEY ACCOUNT MANAGEMENT (KAM) MODELİ BAYRAM VELİ SALUR YAPI KREDİ YATIRIM, MERRILL LYNCH, TEKSTİL YATIRIM, ALB MENKUL, İNFO YATIRIM,BAŞKENT MENKUL, YAPI KREDİ BANKASI, TEKSTİL BANKASI, İŞ YATIRIM, İŞ BANKASI CEYDA ÜSTÜN DENİZ YATIRIM, GLOBAL MENKUL, ATA YATIRIM, ATA ONLINE, ALNUS YATIRIM, STRATEJİ MENKUL,DENİZ BANK GİZEM NAYİR TACİRLER YATIRIM, HALK YATIRIM, CITI MENKUL, ANADOLU YATIRIM, PİRAMİT MENKUL, ÜNLÜ MENKUL, ANADOLU BANK KEMAL BURÇAK KAPLAN FİNANS YATIRIM, BURGAN YATIRIM, PHILLIP CAPITAL, ZİRAAT YATIRIM, ATIG YATIRIM, NOOR CAPITAL, FİNANSBANK, ZİRAAT BANKASI KENAN YÜCESOY GEDİK YATIRIM, ALTERNATİF YATIRIM, OSMANLI MENKUL, ŞEKER YATIRIM, İNTEGRAL MENKUL, ALTERNATİF BANK, VENBEY MENKUL ÇİĞDEM ERKEN CREDIT SUISSE, HSBC YATIRIM, DELTA MENKUL, METRO YATIRIM, IŞIK MENKIL HAKAN KAYA SANKO MENKUL, UBS MENKUL, REFERANS MENKUL, BİZİM MENKUL, MEKSA YTIRIM, MARBAŞ MENKUL ONUR OLGUN YATIRIM FİNANSMAN,ALB MENKUL, TURKISH YATIRIM, ACAR MENKUL, VAKIF YATIRIM ONUR ÜSTÜNDAĞ AK YATIRIM, OYAK YATIRIM, EKİNCİLER YATIRIM, EGEMEN MENKUL, NETA YATIRIM, INVEST-AZ, EURO YATIRIM TUĞÇE TOKEM TEB YATIRIM, DEUTSCHE SECURITIES, ING MENKUL, DEUTSCHE BANK, BGC PARTNERS, GALATA YATIRIM YAPRAK TURAN GARANTİ YATIRIM, TERA MENKUL, GARANTİ BANKASI, ALAN MENKUL, DESTEK MENKUL, ERSTE SECURITIES İSTANBUL, A1 CAPITAL

VİOP SANAL PORTFÖY YARIŞMASI - VİOPS Eğitim Talep Formu http://www.borsaistanbul.com/urunler-ve-piyasalar/piyasalar/vadeli-islem-ve-opsiyon-piyasasi/viop-egitimleri-talep-formu VİOP Eğitim Sunumları http://www.borsaistanbul.com/urunler-ve-piyasalar/piyasalar/vadeli-islem-ve-opsiyon-piyasasi/viop-egitim-sunumlari VİOP Webinarları http://www.borsaistanbul.com/urunler-ve-piyasalar/piyasalar/vadeli-islem-ve-opsiyon-piyasasi/viop-egitim-sunumlari/viop-online-egitimler Bilgilendirme Kitapçıkları http://www.borsaistanbul.com/urunler-ve-piyasalar/piyasalar/vadeli-islem-ve-opsiyon-piyasasi/bilgilendirme-kitapciklari

WEBİNARLARIMIZ 21 Ekim 2015’te Borsa İstanbul VİOP tarafından ilk defa gerçekleştiren online eğitim (webinar) yoğun talep gördü. Opsiyon sözleşmelerinde temel konuların ele alındığı eğitime Türkiye’nin 42 farklı ilinden 250’yi aşkın yatırımcı kayıt yaptırdı. 10 Aralık 2015’te ikincisi gerçekleştrilen webinar etkinliğinde DolarTL Opsiyon Sözleşmeleri ve opsiyon stratejileri üzerinde duruldu.

VİOP’TA PİYASA YAPICILIK Gelir paylaşımına dayalı piyasa yapıcılık programı 2 Ocak 2015 tarihinde uygulamaya alındı. Borsa payı gelirlerinin %50’sinin piyasa yapıcılar ile paylaşılmaktadır. Programda piyasa yapıcıların yükümlülükleri: Maksimum spread Minimum emir büyüklüğü Piyasada bulunma oranı

TEŞEKKÜRLER 9/17/2018 Kamil GÜZEL VİOP Müdür Tel: +90 212 298 25 65 kamil.guzel@borsaistanbul.com Arif Onur ÖZYILDIRIM Bayram Veli SALUR Ceyda ÜSTÜN Çiğdem ERKEN Gizem NAYİR Gülhan İNAL Hakan KAYA Kemal Burçak KAPLAN Kenan YÜCESOY Onur OLGUN Onur ÜSTÜNDAĞ Tuğçe TOKEM GÜRSÖZ Sedat UĞUR Yaprak TURAN