ZIYA GÖKALP (23 MART EKIM 1924)

Ziya Gökalp, özellikle Milliyetçilik ve Türkçülük üzerine kaleme aldı ğ ı eserleri ile ünlenmiştir. 18 yaşında intihara teşebbüs etti. Direkt yüre ğ ine sıktı ğ ı kurşuna ra ğ men ölmedi. Jön Türkler’den etkilendi. İ ttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı.

Muhalif eylemleri nedeniyle Bir yıl cezaevinde kaldı.Serbest bırakıldıktan sonra 1900 ′ de Diyarbakır’a sürgüne gönderildi. 2 ′ nci Meşrutiyetten sonra İ ttihat ve Terakki’nin Diyarbakır şubesini kurdu ve temsilcisi oldu. “Peyman” gazetesini çıkardı

“Genç Kalemler” dergisini çıkardı. Meclis-i Mebusan’a seçildi. Türk Oca ğ ı’nın kurucuları arasında yer aldı.

Osmanlı Devleti’nin yenilmesinden sonra tüm görevlerinden alındı. Ermeni soykırımı iddiaları ile ilgili işgal mahkemesi tarafından yargılandı. Malta Adası’ndaki mektuplaşmalar daha sonra Malta Mektupları adıyla kitaplaştırılmıştır.

Sürgün döneminden sonra Diyarbakır’a gitti, Küçük Mecmua‘yı çıkardı. Türkiye Büyük Millet meclisi’ne Atatürk tarafından Diyarbakır mebusu olarak seçildi ′ te kısa süren bir hastalı ğ ın ardından İ stanbul’da vefat etti.

Osmanlı Devleti’nin parçalanma sürecinde yeni bir ulusal kimlik arayışına girdi. “Türkleşmek, İ slamlaşmak, Muasırlaşmak” diye özetledi ğ i bu yaklaşımın kültürel ö ğ esi Türkçülük, ahlaki ö ğ esi de İ slamdı. Saray edebiyatının karşısına halk edebiyatını koydu. Batı’nın teknolojik ve bilimsel gelişmesini sa ğ layan pozitif bilim anlayışını benimsediedebiyat

Ö ğ retici yönleri öne çıkan destansı (epik) şiirler yazmıştır. Hece ölçüsüyle ve dörtlük nazım birimiyle yazdı ğ ı şiirleri,Halk şairlerinin koşmalarını andırmaktadır. Dili, döneme göre oldukça sadedir.

Dini, toplumsal birli ğ in sa ğ lanmasında yardımcı bir ö ğ e olarak de ğ erlendirdi. Toplumsal ve siyasi görüşlerini anlattı ğ ı sayısız makale yazdı. “Türkçülük” düşüncesini sistemleştirdi.

Milli edebiyatın kurulması ve gelişmesinde önemli rol oynadı. ESERLER İ Kızıl Elma (1928) Türkleşmek, İ slamlaşmak, Muasırlaşmak (1929) Yeni Hayat (1930) Altın Işık (1927) Türk Töresi (1923) Do ğ ru Yol (1923) Türkçülü ğ ün Esasları (1923) Türk Medeniyet Tarihi (1926, ölümünden sonra) Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler (1924’ten sonra) Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri I (MEB 1996)

VATAN Ey Türk, senin köyün hür bir yuvadır Çiftlik de ğ il, yoktur beyi a ğ ası Her köylünün var bir çifti tarlası, Öz evinde o hem bey hem a ğ a'dır. Hiç kimsenin yarıcısı rençberi Olmaz, ancak olur vatan askeri. Ümmi de ğ il, muallimsiz kalsa da İ mamı yok, gene bilir dinini. Dost ve düşman kimdir, bilir dünyada, Do ğ ru bulur... sevgisini kinini. Ona cami, mektep, kitap yapınız. Emin kalır hudutta her kapımız... Lakin ey Türk, bu mesut köy bitiyor! Mültezimin, faizcinin, tüccarın Pençesinde diyor beni kurtarın; Bu üç işi senden çabuk istiyor. Kaldır a'şar usülünü aç banka Yap her semtte bir ziraî sendika.

HAZıRLAYAN HAKAN ÖZKAYA 11/D