Psikolojik Danışman M. Fatih ALAGÖZ ÇOCUKLARDA DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI Psikolojik Danışman M. Fatih ALAGÖZ

DAVRANIŞ BOZUKLUĞU NEDİR? Davranış bozuklukları çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı, iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. Hırçınlık, sinirlilik, saldırganlık, inatçılık, yalan, çalma, küfür gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer. Uyum bozukluğu hakkında karar vermeden önce, davranışın sıklığı ve çocuğun yaşı itibariyle ilgili davranışı göstermesinin doğru olup olmadığı izlenmelidir.

GENEL OLARAK DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ NEDENLERI Dikkat çekmek Ebeveynlere karşı güç kazanma isteği İntikam alma isteği   Yetersizlik

DAVRANIŞ BOZUKLUĞU TEDAVİSİ İÇİN ÖNERİLER Problem davranış nedir? hangi sıklıktadır? hangi durumlarda ortaya çıkmaktadır? nedenleri nelerdir? sorularına cevap aranmalıdır. Problem davranışa ilişkin çocuğa açık ve net yönergeler verilmelidir. Çevreden alınabilecek destekler değerlendirilmelidir. Ödüllendirme işe yarar ancak ceza problemi çözmez. - Sembolik Pekiştirme - Marka Pekiştirme

UYUMSUZLUK ÇEŞİTLERİ DUYGUSAL BOZUKLUKLAR DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI ALIŞKANLIK BOZUKLUKLARI

DUYGUSAL BOZUKLUKLAR KORKULAR BAĞIMLILIK KAYGILI ÇOCUK KEKEMELİK TİK

DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI SALDIRGANLIK YERİNDE DURAMAYAN ÇOCUK YALAN ÇALMA İNATÇI ÇOCUK

ALIŞKANLIK BOZUKLUKLARI ALTINI ISLATMA VE DIŞKILAMA TIRNAK YEME PARMAK EMME

KORKULAR... Korku canlı varlıkların, görünen ve görünmeyen tehlikeler karşısında gösterdikleri en doğal tepkidir.

BAĞIMLILIK Kimi zaman sıkılganlık ve çekingenlik o dereceye gelir ki, çocuk aile üyeleri dışında hiç kimseyle konuşmaz.Yabancıların yanında dilsiz gibi davranır.

KAYGILI ÇOCUK Kaygılı çocuk çabuk üzülen, çabuk heyecanlanan çocuktur KAYGILI ÇOCUK Kaygılı çocuk çabuk üzülen, çabuk heyecanlanan çocuktur. Hep gergin ve hep tedirgindir.

KEKEMELİK Kekemelik, yedi yaşından önce ortaya çıkan bir konuşma bozuklugudur. Genellikle 3-4 yaşları arasınsa başlar.

TİKLER Erkek çocuklarda daha sıklıkla görülen bir gerginlik belirtisidir. Çevreden öğrenilebilen türleri de mevcuttur.

NEDENLERİ Yeterli sevgi ve ilgi göstermeme Yetenekleri üzerinde zorlama Sürekli kardeş ve arkadaşlarıyla kıyaslama Aşağılama, hor görme Taklit Birden yaşanan aşırı korku,coşku,öfke,acı vb. durumlar…

DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI YALAN ÇALMA SALDIRGANLIK YERİNDE DURAMAYAN ÇOCUK İNATÇI ÇOCUK

YALAN Çocukları yalana iten, çoğunlukla erişkinlerin gerçek karşısında takındıkları çelişkili tutumdur.

NEDENLERİ Çocuğun aşırı baskı altında tutulması,isteklerini büyüklere sezdirmeden gerçekleştirmek zorunda kalması, Çocuğa fazla karışılması, çocuğun dünyasına ait her şeyin öğrenilmek istenmesi Büyüklerin söylediği yalanlar Grup içinde statü kaybetme endişesi İlgi çekmek

YALAN SÖYLEME NASIL ÖNLENEBİLİR? Yetişkinler çocuğa iyi örnek olmalı Çocuğa doğruluğun yararları öğretilmeli Aşırı baskı yapılmamalı, sert tepkilerden kaçınılmalı

ÇALMA Okul çağında yinelenen çalmalar üzerinde daha önemle durulmalıdır.Çocuk ve aile yönünden nedenler araştırılmalıdır.

ÇOCUK NEDEN HIRSIZLIK YAPAR? Özgüvenini arttırmak Çocuğa yeterince harçlık verilmemesi İlgi çekmek Mülkiyet kavramının iyi gelişmemiş olması,çevredeki örnekler İntikam almak

HIRSIZLIK NASIL ÖNLENEBİLİR Mülkiyet kavramının iyice öğretilmesi. Örnek oluşturmamak. Aile içinde iletişim azsa, güçlendirilmesi. İhtiyaçlarını karşılayacak ölçüde harçlık verilmeli. Etrafta cezp edici eşyalar bırakılmamalı. Çocuğun mutlaka kendisine ait birkaç parça eşyası olmalı. Aşırı tepki gösterilmemeli, fiziksel cevap verilmemeli. Aldığı eşyayı geri vermesi sağlanmalı, kendisi özür dileyerek vermeli.

SALDIRGANLIK. Dürtüsel bir davranıştır. Doğuştan her bireyde vardır. Genellikle, erkek çocuklar daha çoktur. Çocuklar problem çözme becerileri geliştirilmediğinde anlaşmazlıklarını dövüşerek çözme yoluna giderler.

NEDEN SALDIRGAN OLUNUR Çocuğa yöneltilen saldırganlıklar Saldırganlık içeren yayınlar Saldırganlığın aşırı baskı altına alınmaya çalışılması Çok gevşek disiplin Zeka geriliğinin veya psikolojik bir durumun semptomu olabilir.

SALDIRGANLIK NASIL KONTROL EDİLEBİLİR? Doğru örnek olunmalı Saldırgan davranışlar ile isteklerini elde edemeyeceğini, davranışı yüzünden sahip olduklarını da kaybedebileceğini görüp,yaşamalı. Olumlu davranışı görüldüğünde mutlaka ödüllendirilmeli. Yumruklanabilen çuval,çivi çakma,resim yapma gibi aktivitelere yönlendirilmeli. Kendi kendine konuşma yöntemi öğretilmeli(10 a kadar sayma,10 kez ona vurma) Şiddet içeren programları izlemesine engel olunmalı

YERİNDE DURAMAYAN ÇOCUK Çok hareketli bir çocuğun öğretmenine onu tanımlamasını istediğimizde yanıtı çok ilginçti: “Nasıl anlatsam bilmem, sınıfta nereye baksam Coşkun’u görüyorum”

NEDENLERİ Kalıtım sonucu çocukta hiperaktiviteye rastlanabilir. Çocukluk çağı hastalıklarından sonra görülebilir. Gelişimsel sorunlar hiperaktivite ile bağlantılı olabilir. Beyin dokusunda doğumsal ya da sonradan zedelenmeler hiperaktiviteye sebep olabilir.

HİPERAKTİF ÇOCUK İÇİN NELER YAPILIBİLİR? Çocuk için günlük bir program yapılmalı Çocuk, çok fazla uyaranın bulunduğu ortamlardan uzak tutulmalı, Fiziksel cezalardan kaçınılmalı,etkili disiplin cezaları uygulanmalı, Aşırı hareketli olduğu anlarda başka bir aktiviteye yönlendirilmeli.

HİPERAKTİF ÇOCUK İÇİN NELER YAPILIBİLİR? Tekmeleme,ısırma gibi davranışlar gösterdiğinde yalnız başına bırakılmalı, Davranışları sakin olduğu anlarda çocukla konuşulmalı, Sınıfta öğretmenin gözü önünde,pencereden uzak,tahtaya yakın bir yerde oturtulmalı, Ödevlerini yaparken sık aralar verilmeli, Oyun saati kesinlikle azaltılmamalı, Uzun sürebilecek aktiviteler parçalara ayrılmalıdır.

İNATÇI ÇOCUK İnatçı çocuk saldırganlığını pasif direniş yoluyla ortaya koyan çocuktur.

Tuvalet eğitimi veya yemek konusunda çok katı ve ısrarcı olunması çocuğu pasif direnmeye götürür. Ebeveyn- çocuk arasında bu dönemde başlayan savaş başka alanlara da sıçrayarak sürüp giderse ortaya inatçı bir kişilik çıkar. Çok karışan, çok söylenen, ayrıntılar üzerinde çok duran bir ebeveyn, çocuğunu böyle bir savunma yoluna kolayca iter. Kardeşler arasında ayırım yapılması da çocuğu daha inatçı yapan nedenlerden biri olabilir.

GECE – GÜNDÜZ İŞEMELERİ Gevşek eğitim ve bedensel nedenler dışında, altını ıslatma daha çok ruhsal nedenlere bağlıdır.

DIŞKI KAÇIRMA İlkokul yaşlarında süregitmesi, önemli bir ruhsal bozukluğun belirtisidir.

NEDENLERİ Kardeş kıskançlığı Böbrek ve bağırsak bozuklukları Ağır uyku Aşırı kaygı Anne-babaya karşı duyulan bir öfkenin bilinçdışı yolla dışarıya çıkışı Aşırı titiz bir annenin baskılı tuvalet eğitimine karşı bir tepki Ailede ölümler, ayrılıklar, geçimsizlikler. Okuldaki başarısızlık Aşırı koruyucu ailelerde bebek kalma eğilimi Duygusal yoksunluk

NASIL ÖNLENEBİLİR? Öncelikle uzman bir doktora götürülmeli nedenin fiziksel bir sorun olup olmadığı belirlenmelidir. Sorun fiziksel ise ona yönelik ilaç tedavisi uygulanmalı Sorun psikolojik ise psikoterapiden yararlanılmalıdır. Altını ıslatma gece oluyorsa çocuk gündüz uykusuna alıştırılmalı Bu problemi olan çocuklara kafein içeren içecekler verilmemeli Davranış tedavisi uygulanabilir. Uyuma alışkanlıklarını değiştirmek

TIRNAK YEME VE NEDENLERİ Yeterli sevgi ve ilgi görememe ya da aşırı koruma Taklit Kıskançlık (özellikle anne-babanın ayrımı) Çocuğu tedirgin eden bir olay Ailenin aşırı baskısı,azarlama Anne-baba geçimsizlikleri

TIRNAK YEME NASIL ENGELLENEBİLİR? Zorlayıcı yöntemlerden kaçınılmalı Korku,kaygı yaratacak durumlardan çocuk uzak tutulmalı Gece yatarken eldiven takılabilir. Tırnaklara acı oje sürmek İlgisini başka yönlere çekmek Tırnağın derin kesilmesi Tırnak bakımının çocuğun kendisine yaptırılması Bu alışkanlığın unutabileceğinin çocuğa anlatılması

PARMAK EMME NEDENLERİ Emme içgüdüsünün yeterince doyurulamaması Yeni dişlerin çıkması Zorluklar karşısında utanma ve sıkılma belirtisi

PARMAK EMME NASIL ENGELLENEBİLİR? Küçük çocuklarda beslenmeye dikkat edilmelidir. Vazgeçirmek için kesinlikle şiddet kullanılmamalıdır. Emme güdüsünü doyuracağı başka bir obje alternatif sunulabilir.

TEŞEKKÜR EDERİZ